Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2020
• 316 pagina's
• Uitgeverij: Leopold

Flaptekst

Eerste zin

Achteraf geloof ik dat ik alles fout heb gezien. Of niet. Ik haal mijn kastje met negen laatjes leeg.

Samenvatting

De 19-jarige student communicatie, Liesbeth, wordt door haar vader Ferdi en stiefmoeder Misja gevraagd een kamp voor autistische kinderen te begeleiden. Ze twijfelt eraan of ze dat wel kan. Er zijn twee belangrijke redenen. Op haar 13e is een survivalkamp mislukt (deze lijn wordt niet uitgewerkt) en een kleine drie jaar geleden heeft ze slaappillen ingenomen. 
Toch gaat ze als leiding met haar verkering Beer naar het kamp. Beer heeft de eindverantwoordelijkheid. Liesbeth wordt door haar stiefmoeder Misja aangewezen als persoonlijke begeleidster van Franta, het autistische stiefbroertje. Zelf heeft ze thuis ook een autistisch zusje Janne en een autistisch broertje Wessel. Bovendien heeft haar moeder zelf Asperger. 

Er zijn ook stagiaires van opleidingen: er is een Amsterdamse groep en een Nijmeegse groep. Die proberen elkaar nog wel eens "vliegen af te vangen".
Beer is de Amsterdamse leider, maar  de uit Nijmegen afkomstige Kristof twijfelt aan zijn leiderscapaciteiten. Liesbeth is immers zijn vriendin (en stiefdochter van Misja)  en die wordt als een soort verklikster aangemerkt. Kristof doet dan ook een poging om via zijn opleiding Beer van de leiding af te halen. Maar Misja, die een oudervereniging van autisten voorzit, weigert dat na een bijeenkomst. 

Liesbeth heeft het moeilijk na een nachtelijke epileptische aanval van Franta. Dat herhaalt zich later die week nog een keer als Franta  - nota bene bijna op een spoorwegovergang-  een aanval krijgt. Een kettingbotsing is het gevolg. Liesbeth brengt Franta meteen naar het ziekenhuis, maar vergeet Misja te waarschuwen. Dat zijn geen echt slimme dingen.

Intussen ergert Liesbeth zich aan de te veel bier drinkende Beer. Bovendien wordt er 's avonds  geblowd. Het lijkt er een poosje op dat ze zich laat versieren door Freek, een dichterlijk schoolvriendje van vroeger. Ook vindt ze de liedjes zingende Joris wel leuk. Ze denkt dat hij de teksten voor haar persoonlijk bedoelt.

Dat leidt allemaal tot jaloerse gevoelens o.a van Beer maar ook van de vrouwelijke begeleiders als Yol en Paula. Als Beer en Liesbeth ruzie hebben, schreeuwen ze vaak tegen elkaar. In het verleden heeft Liesbeth ook al eens een stevige tik van hem gekregen. Er komt tijdens de kampweek opnieuw een verwijdering.  Ze hunkert naar zijn aanraking en ook seks, maar Beer blijft liever 's avonds met zijn 'maten' zuipen. 
Via een mail van haar moeder en berichten op internet beseft Liesbeth dat ze waarschijnlijk borderline heeft. In  het patroon dat een borderliner heeft, herkent ze haar eigen karaktereigenschappen: behoefte aan aandacht (iedereen moet van haar houden) wisselende stemmingen, schreeuwen, zichzelf pijn doen (ze brandt in het kamp gaatjes op haar arm) en een poging om slaappillen in te nemen.

Het kamp loopt ondanks alles op z'n einde; er is uiteindelijk nog een bonte avond waarbij de autisten kunstjes vertonen. Na de voorstelling laat Beer Liesbeth een striptease uitvoeren, waarnaar de andere mannen ook  kunnen kijken. Ze doet het wel, maar ze voelt zich vernederd. Die avond probeert ze eerst bij Freek en later bij Joris in bed te kruipen, maar beiden wijzen haar af. 

De volgende dag is  het vertrek. Beer is echter al eerder weggegaan en Liesbeth blijft alleen achter. Ze neemt ook nog de verkeerde trein (naar Duitsland) en moet een paar uur teruglopen, omdat Beer haar OV-kaart en haar tas heeft meegenomen.
Moe klopt ze bij haar moeder Hella  aan, die haar ondanks de niet zo'n goede relatie met open armen ontvangt. Beer zit ook bij haar moeder. 

Personages

Liesbeth

Liesbeth is 19 jaar en studeert communicatie. Ze heeft drie jaar geleden een zelfmoordpoging ondernomen, maar ze was op tijd in het ziekenhuis. Achteraf wist ze wel dat ze nog gered zou worden. (Anders had ze wel voor de trein gekozen) Het is een jonge vrouw die erg twijfelt aan zichzelf. Ze wil ook heel graag dat iedereen van haar houdt en aandacht geeft. Maar door haar houding 'verkloot' ze veel, vindt ze. Ze zit op de huid van Beer, die gaandeweg het kamp steeds minder naar haar omkijkt. Ze kan best goed overweg met Franta, een auti met epileptische aanvallen. Tijdens het kamp komt ze er min of meer achter dat ze borderlinesymptomen heeft. Bij gebrek aan belangstelling van Beer probeert Liesbeth in de gunst te komen van Freek en Joris. Het zal niet leuk voor haar zijn geweest als ze door beide jongens wordt afgewezen.

Beer

Eigenlijk wordt er niet zo veel over Beer verteld. Hij heeft de leiding over het kamp, komt uit Amsterdam. Wat wel een minpuntje is, is dat hij teveel bier drinkt en toestaat dat de leiding blowt. Dat lijkt me redelijk onverantwoordelijk. Kristof vindt dat hij het kamp niet goed leidt. Gaandeweg het kamp bekommert Beer zich steeds minder om Liesbeth. Hij spreekt nauwelijks met haar en hij raakt haar ook niet meer aan. Daarnaast is hij jaloers als ze teveel met Joris en Freek optrekt. Het is ook wel raar dat hij weggaat van het kamp en Liesbeth alleen achterlaat. In een onopvallende zin wordt ook nog vermeld dat Liesbeth en Beer een eventueel kind zouden laten weghalen als Liesbeth zwanger was. Gelukkig werd ze ongesteld.

Kristof

Kristof is de ondermijnende factor in het kamp. Hij stelt zich niet positief op t.o.v. Beer en hij doet een poging om hem als hoofdleider af te zetten. Maar Misja van de Oudervereniging steekt daar een stokje voor. Geen prettig persoon.

Quotes

"Maar ik snap mezelf ook niet. Waarom zou iemand als ik vrienden hebben, waarom zou een jongen van mij houden? maar ik snap óók nier waarom ze me met de nek aankeken. Hoe het nou eigenlijk zat op dit herfstkamp voor autisten. Met mij. Met mij en de anderen." Bladzijde 7

"Iets meer dan : Liesbeth 19, student communicatie; hobby's:lezen, dansen, seks en voetballen; beste eigenschap: openhartigheid; slechtste eigenschap openhartigheid; soms per ongeluk even single, allergisch voor dronken gasten; dol op: brownies; lievelingskleur: blauw." Bladzijde 8

"Maar ter zake. Dat ik er nog ben, leek per ongeluk, dat dacht ik tenminste zelf. Maar had ik er geen rekening mee gehouden (eerlijk zijn!) dat ik na die pillen weer wakker zou worden? Anders had ik me wel op de spoorbaan gegooid of van een flat, Als je pillen neemt, geef je mensen tenslotte behoorlijk lang de tijd om je te redden." Bladzijde 20

"Toen ben ik uit bed gegaan en heb de gasaansteker uit de keuken gepakt en een sigaret uit het pakje van Vicky en buiten op het terras heb ik toen gaatjes in mijn handen zitten branden en me zitten voorstellen dat Beer wakker zou worden van de lucht en me zou roepen en dat we lekker zweterig tegen elkaar aan in zijn eenpersoonsbed zouden zeggen hoeveel we van elkaar houden en dat de rest er niet toe doet. Maar ja." Bladzijde 175

"Ik zei het tegen Beer: "Volgens mij heb ik borderline." Beer zei: "Gefeliciteerd", en ging naar de badcel. Ik zei: "best wel heftig". Maar hij schopte de deur dicht. Toen hij terugkwam bedacht ik dat borderline waarschijnlijk niet zo'n goed onderwerp was, zeker niet nu..." Bladzijde 245

Thematiek

Identiteitsproblemen

Liesbeth vraagt zich af waarom ze in het leven zoveel mooie kansen 'verkloot.' Ligt het aan haar als er iets misgaat?. Daar lijkt het wel op. Het milieu waaruit ze komt heeft het moeilijk. Moeder Hella heeft Asperger en de twee andere kinderen uit het gezin Janne en Wessel zijn autistisch. Vader Ferdi kan er niet meer tegen en verlaat het gezin. Hij heeft een andere vrouw aan de haak geslagen die echter ook een autistisch kind heeft: Franta. Op haar dertiende is er iets misgegaan bij een survivalkamp, maar wat er precies gebeurd is wordt niet duidelijk. Toen Liesbeth zestien jaar was, heeft ze geprobeerd zelfmoord te plegen, maar dat 'lukte niet'. Liesbeth heeft verkering met Beer en ook dat loopt niet altijd even soepel. Ze beseft steeds meer dat er met haar iets aan de hand is. Ze krijgt een tip dat het wel eens een borderline-aandoening kan zijn en als ze verder leest, beseft ze dat er heel wat overeenkomsten zijn. Af en toe wanneer het haar teveel wordt, gaat ze schreeuwen. Beer kan daar slecht tegen en heeft haar ook wel eens een klap verkocht. Tijdens het vakantiekamp met autistische jongeren gaat het eigenlijk ook mis. Ze krijgt min of meer ruzie met Beer. Die gaat aan het einde ook nog eens alleen naar huis. Maar uit de brief die ze later na het kamp aan hem schrijft, blijkt het zelfbesef dat ze toch wel iets zal moeten veranderen.

Motieven

Zelfmoord

Liesbeth heeft tweeënhalf jaar geleden slaappillen ingenomen. Ze heeft het overleefd. Ze noemt dit element steeds 'Het Incident."

Echtscheiding

Ferdi is Liesbeths vader die best veel van zijn ex-vrouw Hella hield, maar omdat ze Asperger had, viel er uiteindelijk niet mee te leven. Hij is bij Hella weggegaan en heeft een andere vrouw Misja ontmoet. Die heeft ook een autistische zoon Franta.

Alcohol en drugs

Beer, die de leider van het vakantiekamp is, drinkt 's avonds te veel. Ook blowen de leiders. Eigenlijk kan dat niet in een kamp waarbij je autisten moet begeleiden.

Jaloezie

Omdat er jonge mannen en vrouwen in het kamp als leiders zijn, ontstaan er soms kortstondige relaties of flirtpartijtjes. Zo is Beer jaloers op Freek en Joris, als Liesbeth te dicht bij hen komt. Yol is jaloers op Liesbeth om dezelfde reden.

Seksualiteit

Seks speelt wel een rol. Liesbeth en Beer hebben verkering. Ze hebben seks tijdens het kamp, en dat valt niet allemaal even goed bij de andere kampleiders. In haar introductie zegt Liesbeth ook dat seks een van haar hobby's s is. Maar in het kamp krijgt de relatie met Beer een deuk. Ze verlangt naar hem, maar hij 'is niet in vorm.' Wel verleidt hij haar vreemd genoeg tot een striptease, waar ook de andere mannen naar mogen kijken.

Autisme

De deelnemers aan het kamp hebben allemaal een autistische afwijking. Zo krijgen hun ouders ook een weekje rust. In een afwijkende omgeving komen enkele jongens en meisje los. Ze worden wat losser en durven meer. De jongen die het meest opvalt, is Franta, omdat hij ook nog aan epileptische aanvallen lijdt.

Liefdesrelatie

Beer en Liesbeth hebben een liefdesrelatie. Hij was er al, toen ze zelfmoord wilde plegen. Maar het is geen gemakkelijke relatie. Beer drinkt te veel bier waar Liesbeth niet van houdt. Hij luistert niet altijd naar haar, omdat hij vindt dat ze teveel zeurt. Als ze vanwege haar borderline begint te schreeuwen, kan hij zich niet beheersen en deelt wel eens een tik uit. In het kamp komt er een verwijdering. Hij vernedert omdat hij haar zich laat uitkleden waar de andere mannen bij zijn. Hij stelt zich jaloers op, als ze zich teveel met Freek en Joris bemoeit. Hij gaat alleen naar huis.

Opdracht

Voor Anneke
I'd choose this one for you, too.

Titelverklaring

De hoofdpersoon is de onzekere Liesbeth. Haar favoriete kleur is blauw.
De titel komt letterlijk  terug in de tekst, als Liesbeth na het (bijna mislukte) vakantiekamp voor autistische kinderen, bij haar moeder Hella aanklopt. 
Op blz. 314 staat namelijk:"Ze zat op dezelfde plaats als toen, maar deze keer keek ze me dus recht aan. Ze glimlachte breed. "Blauwtje."
Twee pagina's later doet ze dat nog eens, maar ze zegt dan "Dom Blauwtje."

Maar een 'Blauwtje' is ook een veel voorkomende vlindersoort. Is Liesbeth zelf eigenlijk geen kwetbare vlinder? Op de cover staat een afbeelding van een jonge vrouw met een blauwe vlinder voor haar ogen.
Als je er op let, komen er verwijzingen naar de kleur blauw in het boek voor: "En ik ben het die vervaagde in het blauw!"(155) "Er waren nog vlinders. Twee kleine blauwe zaten elkaar achterna. (192)  'Het nummer heet 'Butterfly (268) Rare blauwe mutsje voor een meisje (9, 315) Korenbloemenblauw. (315) Cornflower blue (316) "If Love come in colours. I h'd choose this one for you. (316)

En dat laatste regeltje wijst ook weer terug naar de opdracht voor Anneke.

Structuur & perspectief

De structuur van deze moderne young adult romen is er echt één van deze tijd. Er is namelijk geen klassieke indeling met delen en hoofdstukken. Er zijn heel veel korte onderdelen met de communicatiemiddelen van deze tijd. Zo kun je verslagen lezen van: chats, WahatsAppgroepjes, e-mails, notities, teksten op bierviltjes, kassabonnen, koelkastbriefjes, brieven, gedichten, songteksten, telefoongesprekken, boodschappenlijstjes, muurkranten, notulen van een vergadering, krantenberichten en knipsels. Die worden gerangschikt voor of na het 'incident.'   N.h I. is in dit boek "na het Incident. Hiermee wordt door Liesbeth de zelfmoordpoging met slaapppillen aangegeven die ze een kleine drie jaar ervoor heeft ondernomen. Ze is de hoofdvertelster van het verhaal, maat  omdat er ook andersoortige teksten zijn wisselt het perspectief natuurlijk ook. (bijvoorbeeld van een e-mailschrijfster)

Het vertelperspectief is achteraf. Liesbeth ruimt een kastje in met al die documenten die hierboven staan en die gaat ze rangschikken, waardoor ze zichzelf een spiegel kan voorhouden.

Decor

Het kan niet anders zijn dat dit eern erg actueel boek is. Er wordt gebruikt gemaakt van diverse social media. Maar een jaartal wordt niet in de tekst genoemd. Het verblijf in de Achterhoek vindt in ieder geval wel  in de herfstvakantie plaats (eind oktober). Tweeënhalf jaar ervoor heeft Liesbeth slaappillen ingenomen. 
De vertelde tijd is ongeveer tien dagen.

De plaats waar het grootse deel van het verhaal zich afspeelt, is een vakantieboerderij in een klein dorp de Achterhoek. Liesbeth zelf studeert in Amsterdam en woont daar ook. Er komt ook een groep begeleiders uit Nijmegen.

Stijl

De stijl wordt door Rood in dit boek aangepast aan de structuur. Voor notulen, e-mails, chatberichten, boodschappenlijstjes is een aparte stijl gebruikelijk. Er is bijna ook  geen 'normaal' hoofdstuk . De stukjes die 'Notities' worden genoemd, zou je nog het meest kunnen zien als klassieke hoofdstukjes. 

Slotzin

Hella schudde haar hoofd. "Dom blauwtje."Ze glimlachte nog steeds. (Is dit waarom ik zo blij word van dat ene fotootje?) (gauw kijken bij ..)

Beoordeling

Erg originele roman voor een jonge groep lezers (vanaf ongeveer 14 jaar) Jje krijgt als lezer een inkijkje in de gemoedsgesteldheid van een persoon met borderline. 
De structuur is origineel. Er zijn nauwelijks gewone hoofdstukken. Bij het begin van het lezen dacht ik dat dit verwarrend en versnipperend zou werken, maar dat is toch niet het geval. Je vliegt dan ook door de tekst heen. 
Interessant en vlot geschreven boek. 

Als je meer over de schrijfster en het boek wilt weten klik dan hier: https://www.kinderboeken.nl/boek/blauwtje/