Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2020
• 341 pagina's
• Uitgeverij: Blossom Books

Flaptekst

Eerste zin

Zo. Bedankt dat je gekomen bent. Kon je het makkelijk vinden? Ik ben blij dat ik eindelijk met je kan praten.

Samenvatting

Het verhaal begint met het einde, namelijk met Brenda die in de gevangenis zit en haar verhaal vertelt aan iemand die haar opzoekt. Hoewel dit niet helemaal duidelijk wordt, denk ik dat die persoon InfluencerBooster is en dus Catharina is. Hieronder vind je een samenvatting van het verhaal dat Brenda vertelt.

Brenda gaat studeren in Amsterdam en wil zich aansluiten bij een studentenvereniging. Omdat ze zichzelf opnieuw wil uitvinden, liegt ze over waar ze vandaan komt maar ze wordt meteen ontmaskerd en beschaamd vlucht ze het gebouw uit. Onderweg steelt ze wel de creditcard, het rijbewijs en 250 euro van een mede-aspirant-lid en daarmee checkt ze in in het duurste hotel in de buurt van het Vondelpark: The Aurora. Hoewel ze ook in paniek raakt als ze nadenkt over waar ze mee bezig is, besluit ze een nieuwe naam en een nieuw uiterlijk te nemen. Als ze 's avonds naar de hotelbar gaat, ontmoet ze daar Eric, Franklin en Josephine, een bekende influencer. Tegenover hen krijgt haar nieuwe persoonlijkheid, rijke Aurélie uit Parijs die in Nederland komt studeren, meer vorm en ze wordt uitgenodigd om mee te gaan naar een lanceringsfeestje.

De volgende ochtend is haar gestolen creditcard geblokkeerd en heeft ze een huisvestingsprobleem, maar Josephine regelt dat ze in het appartement van Catharina kan, een andere influencer die een jaar naar Azië gaat. Tot ze daar in kan logeert ze bij Bascha, haar enige vriendin van de middelbare school. In het begin denkt ze nog dat ze echt gaat studeren maar haar medestudenten pikken haar verzonnen persoonlijkheid niet en eigenlijk heeft ze het te druk met een 'Instaperfect' leven leiden met haar nieuwe vrienden. En geld bij elkaar scharrelen voor dat leven. Een baantje zoeken past niet bij Aurélie dus ze wordt steeds creatiever in geld opmaken dat niet van haar is: van het verkopen van door Philomeen (een vriendin van Josephine) gestolen kleren tot het plunderen van Catharina's geheime spaarrekening. Ook probeert ze zelf een merk te worden op Instagram maar omdat ze geen bankrekening op haar nieuwe naam heeft, kan ze geen lucratieve samenwerkingen aangaan.

Voortdurend loopt ze het gevaar ontmaskerd te worden. Zo lijkt Philomeen dwars door haar heen te kijken maar geneigd te zijn haar geheim te bewaren. En als ze een relatie krijgt met Franklin is het moeilijk om en verliefd te zijn en zijn persoonlijke vragen te ontwijken. En dan is er InfluencerBuster: iemand die op Instagram andere Instagrammers door de mand laat vallen, haar eerst alleen berichtjes stuurt om haar te dwingen de waarheid over zichzelf te vertellen en daarna zelfs een filmpje over haar maakt. Iedereen uit Aurélies nieuwe vriendengroep zou deze IB2 kunnen zijn, wat het verhaal spanning geeft. Ze verdenkt Philomeen maar probeert er samen met haar ook achter te komen wie IB2 is. En ondertussen legt het filmpje haar geen windeieren: ze wordt er nog bekender door. Om die reden gaat ze ook in op Josephines poging om Franklin en haar te koppelen: hij zou haar als serieuze acteur ook aandacht op andere media kunnen opleveren.

Brenda/Aurélie ontdekt ook dat ze niet de enige is met een geheim: haar vrienden hebben dan wel geen persoonlijkheden verzonnen zoals zij maar ze verbergen de vervelende kanten van zichzelf wel degelijk. Zo heeft Rania, aangemoedigd door Josephine, Rico van Catharina afgepakt, terwijl ze zelf ook een relatie had en terwijl ze Rico eerst zelf de opdracht hadden gegeven om Catharina te versieren zodat ze vrienden met haar konden worden.

De weg naar beneden zet in als Josephine een nieuwe beste vriendin heeft en Brenda/Aurélie steeds minder vaak uitnodigt. Deze vriendin vindt op Brenda's/Aurélies over-the-top-verjaardagsfeest ook nog eens de gouden parel die toegang geeft tot een geheime prijs die Brenda/Aurélie niet waar kan maken. Franklin vindt haar nep en maakt het uit. IB2 maakt een nieuwe film over haar waarin ze de volledige waarheid uit de doeken doet en dreigt die te plaatsen als ze de geheimen van haar vrienden niet uit de doeken doet. Brenda/Aurélie weigert maar Philomeen gaat er wel op in en Brenda/Aurélie zit met haar vrienden op Rico's boot in Corsica, als IB2 een filmpje over hen plaatst waarin ze hun grootste geheimen deelt. Iedereen is woedend en verdenkt nu haar ervan IB2 te zijn. Ze hadden al steeds meer twijfels over haar identiteit omdat ze haar paspoort niet wilde afgeven en niet eerste klas vloog. IB2 heeft in dit filmpje een nekbrace om en Catharina heeft Brenda/Aurélie gebeld om te zeggen dat ze een ongeluk had gehad, met haar nek in een brace zat en naar huis kwam, dus de lezer kan zelf zijn conclusie trekken over de identiteit van IB2.

Als Josephine en de anderen dan ook nog van Catharina horen dat er allerlei spullen uit haar huis verdwenen zijn en dat haar kat vermist is, zeggen ze de vriendschap op. Brenda/Aurélie gaat ervandoor naar Parijs om daar voor de zoveelste keer opnieuw te beginnen, maar Brenda wordt op haar hotelkamer gearresteerd.

Personages

Brenda/Aurélie Folgering

Brenda heeft niet zulk lang haar met bonde highlights, ze is bleek en heeft een ronde neus. Als Aurélie neemt ze een donkere lange bob. Ze komt uit een wat simpel en armlastig gezin en ziet zichzelf vooral als iemand die dingen niet heeft: geen huis met ruimte om je voor je ouders te verstoppen, geen kleren die schoon waren en pasten, niet genoeg te eten, geen zekerheden of vanzelfsprekendheden, geen geld voor spullen die het leven leuker maakten. Op school past ze slecht tussen alle kinderen van mensen met geld maar ze heeft hun gedrag goed bestudeerd want als Aurélie weet ze zich prima te redden. Ze doet de anderen ook gewoon na: 'Eric en Franklin hielden hun glas omhoog en lachten verleidelijk naar de camera. Ik deed hen na.' (p. 37) Aurélie is grappig, spontaan en levendig en ze wil zelfstandig iets van haar leven maken. Dat ze opgenomen wordt in deze vriendengroep van welgestelde en knappe mensen is een nieuw gevoel voor haar - vroeger was ze alleen en onzichtbaar -, maakt haar euforisch en ze doet alles om ze niet kwijt te raken en erbij te horen. Daarbij gaat ze de nodige grenzen over met haar leugens en bedrog. Langzamerhand komt ze er echter achter dat deze nieuwe mensen niet echt haar vrienden zijn, dat ze eigenlijk niets van elkaar weten en dat ze alleen maar tijdelijk van dat eenzame gevoel af was. Brenda/Aurélie is de hoofdpersoon en een uitgewerkt karakter, de overige personages zijn bijfiguren en wat mij betreft meer typetjes van wie het gedrag steeds voorspelbaarder wordt. Josephine is de onzekere influencer die altijd op zoek is naar nieuwe spullen, plekken en mensen om haar imago mee op te sieren, Eric is een soort Enzo Knol, Franklin is de wannabe serieuze acteur, Catharina is de wrokkige ex-bff van Josephine, Rico is de rijke macho, Philomeen is gek, Rania is de wolf in chique schaapskleren en Franklin is saai.

Quotes

"Maar ik ben meer dan een slecht einde." Bladzijde 9

"Brenda was in de fauteuil gaan zitten, maar Aurélie niet. Aurélie was iemand die meedoet." Bladzijde 28

"In deze tijd is mode voor iedereen. Internet heeft onze kijk op schoonheid veranderd. We zijn niet meer gebonden aan waar onze wieg staat of wat onze ouders voor werk doen. We kunnen iedereen worden die we maar willen zijn." Bladzijde 38

"Later die nacht gingen we weer dansen, en dit keer was ik zo high van geluk en sociale energie, dat het nu echt leuk was. Misschien was dat de truc: je moet al heel erg ver weg zijn, pas dan ben je vrij genoeg om je lichaam te bewegen op muziek." Bladzijde 98

"Ik weet dat jij denkt dat ik een slecht mens ben, maar dat ben ik niet. Echt niet. Alles wat ik had gedaan, was bedoeld om een sluiproute te creeren om mijn doelen sneller te bereiken. Veel mensen vinden dat op zich al slecht. Maar die mensen herinneren zich vaak niet dat zij die sluiproutes al bij hun geboorte hebben gekregen. Zij hebben geld, vrienden en ouders die hun vertellen dat ze later alles kunnen worden wat ze maar willen. Eigenlijk is dat nog veel erger: ze hebben niet eens door dat ze een kortere route nemen, terwijl ik me met blote handen een weg door de jungle heb moeten banen." Bladzijde 127

"'Ik ken jou wel', sneerde ze. Ik volg je op Instagram." Bladzijde 207

Thematiek

Escapisme

Brenda baalt van haar eigen leven, van de persoon die ze in Hilversum op de middelbare school was, en besluit een nieuwe persoonlijkheid te creëren: Aurélie. Je zou kunnen zeggen dat veel mensen zich na de middelbare school, als ze bijvoorbeeld in een andere stad gaan wonen en nieuwe vrienden maken, opnieuw uitvinden, maar meestal doen ze dat op basis van wie ze al zijn. Ze blijven met beide benen in de werkelijkheid staan. Brenda creëert echter niet alleen een nieuw heden en een nieuwe toekomst, ze schept ook een nieuw verleden, alles om niet aan haar eigen arme en saaie zelf herinnerd te hoeven worden. Zij wil dus ontsnappen aan de werkelijkheid. Je zou kunnen zeggen dat dit de uiterste consequentie van onze maakbaarheidsideeën is, dat zegt ze zelf ook: 'Ik heb het allemaal beleefd en dat komt doordat ik mijn leven in eigen handen heb genomen. Ik heb laten zien dat ik geen slachtoffer ben, niet iemand die er toevallig ook bij is, maar de hoofdpersoon zelf. Als je je dat realiseert, kun je alles bereiken wat je maar wilt.' (p. 10)

Motieven

Maatschappijkritiek

Verschillende keren valt het Brenda/Aurélie in het boek op dat mensen alleen zien wat ze willen zien, ze zijn gemakkelijk in de maling te nemen omdat ze niet goed kijken of niet echt geïnteresseerd zijn. Als Brenda het rijbewijs van iemand anders laat zien bijvoorbeeld dan ziet de receptioniste niet dat ze helemaal niet op de foto erop lijkt. En als ze Josephine de meest wonderlijke verhalen vertelt over wat Aurélie meegemaakt heeft, vraagt ze niet door en slikt ze alles. Hetzelfde geldt voor Instagram: iedereen geeft positief en oppervlakkig commentaar op de post van anderen en niemand prikt door de illusies die influencers creëren heen, alleen InfluencerBuster probeert dat. Ik denk dat het boek wil zeggen dat dat niet gebeurt omdat er geen sprake is van echte relaties of echte vrienden, maar alleen van mensen die elkaar nodig hebben om elkaars imago in stand te houden. Hoewel Brenda/Aurélie hieraan meedoet, wordt ze er ook moe van en mist ze echte gesprekken: 'Je moet begrijpen: ik houd niet van liegen. Niet omdat het immoreel is of zo, dat valt wel mee. Ik durf zelfs te beweren dat de waarheid spreken soms immoreler is. Maar het punt is: je moet altijd onthouden wat je precies gezegd hebt. Dat kost veel energie. Energie die je kunt gebruiken om, bijvoorbeeld, naar iemand anders te luisteren. Om diepere connecties te maken. Want dat was wat ik uiteindelijk wilde, mijn einddoel. Echte vriendschap.' (p. 213)

Bedrog

Met bedrog bedoel ik iets anders dan escapisme, maar ik kan me voorstellen dat het verschil voor jou te subtiel is. Voor mij gaat escapisme verder dan bedrog: vanwege problemen of onvrede ontvlucht je de werkelijkheid. Bedrog is in mijn ogen praktischer en heeft een ander doel, namelijk er op de korte termijn beter van worden. Dat Brenda dus een andere persoonlijkheid creëert, zie ik als escapisme, maar dat ze er geld voor steelt, zie ik als bedrog. Dat laatste doen de andere personages ook: Eric doet voor zijn vlog bijvoorbeeld alsof hij kinderen leuk vindt, terwijl dat in het echt niet zo is en hij dat alleen maar volhoudt vanwege het geld. Rania bedriegt haar partner, Philomeen is een kleptomaan en Rico verkeert in de duistere wereld van het vastgoed. Josephine doet voor haar feed alsof ze heel aardig en geïnteresseerd is maar in het echt speelt ze spelletjes met haar vrienden en zit ze alleen maar op haar telefoon. Catharina liegt over haar geld en is stiekem waarschijnlijk de InfluencerBuster.

Intertekstualiteit

Met een beetje fantasie zou je Brenda/Aurélie de nieuwe Japi uit 'De uitvreter' van Nescio kunnen noemen. Philomeen noemt de leden van de vriendengroep ook zo. 'De uitvreter gaat over 'een wonderlijke man - Japi genaamd [...] die van andermans geld leeft, pakken koopt die hij nooit betaalt, en zich oefent in 'versterven'. Japi heeft slechts één ideaal, en wel dat van de volmaakte bohemien zijn. Hij wil niet eens een kunstenaar zijn. "Ik ben Goddank helemaal niks," aldus Japi. Via schilder Bavink komt hij in contact met Koekebakker, ook wel bekend als Erik de Man, de ik-persoon van het boek. Japi staat al snel te boek als een profiteur, "die je sigaren oprookte" en "paraplu's leende die hij nooit terugbracht". Vandaar zijn bijnaam: de uitvreter. Japi, Bavink (die een niet-succesvol schilder is) en Koekebakker, een journalist, verzetten zich tegen de maatschappij, waarin mensen worden uitgebuit en zij zweren langzaam maar zeker het werken af. Van hun idealen komt echter niets: Koekebakker blijft werkzaam bij zijn kantoortje en verdient daar een aardig salaris, maar verliest wel al zijn idealen. Bavink wordt een steeds tragischer figuur, die Japi op een voetstuk zet maar zelf "mal" wordt. Japi zelf weet zich ook geen blijf. [...] Als zijn onbereikbare liefde Jeanne sterft en hij geen ideaal meer te verwezenlijken ziet, trekt hij naar Nijmegen. Later heeft Japi een baan, maar hij kan niet aarden in de burgermaatschappij - een bij Nescio regelmatig terugkerend thema - en ten slotte stapt hij van de spoorbrug over de Waal bij Nijmegen.' (Wikipedia 2021) Brenda/Aurélie leeft haar leven alleen niet vanwege kritiek op de burgermaatschappij en haar einde is wat minder dramatisch.

Motto

Why should it be so bad to be bad when it's so hard to be anything at all?

Uit: 'Tell me this night is over', In lust we trust (2002), The Ark

 

Zie voor de betekenis het vijfde citaat.

Opdracht

Er is geen opdracht.

Titelverklaring

Natuurlijk slaat 'Bijna echt' op het verzonnen leven van Brenda dat ze zo goed construeert dat het bijna echt is. Maar dat verzonnen leven is allesbehalve bijna echt, het is overduidelijk nep, dus ik denk dat de grotere betekenis gezocht moet worden in het beeld dat influencers (en vele anderen met hen) van hun leven schetsen op sociale media, in dit boek in het bijzonder Instagram. Hun zogenaamd perfecte leven lijkt daar bijna echt maar zelfs als ze authenticiteit heel belangrijk vinden en expres over de mindere aspecten van hun leven of persoonlijkheid schrijven, dan nog laten ze een heleboel nare aspecten of aspecten die gewoon niet in het door hen gewenste en geschetste beeld passen, weg.

Structuur & perspectief

Het verhaal is verdeeld in 28 hoofdstukken met een titel en een vermelding van het aantal volgers dat Brenda heeft. Het eerste hoofdstuk kun je als een proloog zien en een deel van het laatste als een epiloog. Ten opzichte van het eerste hoofdstuk is de rest van het verhaal een volledige flashback. Het wordt verteld door de ik-verteller Brenda, zij vertelt haar verhaal aan iemand die haar opzoekt in de gevangenis.

Decor

Het verhaal speelt zich af in 'the places to be' in Amsterdam en speelt in het heden. De vertelde tijd is ongeveer een jaar denk ik.

Slotzin

Nu kan het eindelijk. Nu ben ik iemand.

Bijzonderheden

De Jonge Jury Debuutprijs 2021 ging naar 'Bijna echt' van Lisa van Campenhout.

Beoordeling

'Bijna echt' leest gemakkelijk en snel en er zitten ook wel enkele spannende lijntjes in, maar op een gegeven moment vond ik het verhaal steeds meer van hetzelfde worden. Toen Brenda/Aurélie voor de zoveelste keer zichzelf voornam om eerlijk geld te gaan verdienen en iedereen terug te betalen en dan toch weer op een oneerlijke manier aan geld kwam en doorleefde, vond ik het zelfs ongeloofwaardig. Dat kan echter ook aan mijn leeftijd liggen haha. Het was wel interessant om een boek over een vervelend personage te lezen voor wie ik in ieder geval geen sympathie had.

Recensies

"Dit boek was echt zo lekker om te lezen. Het verhaal gaat als een sneltrein met wat hobbels op de weg. Ik denk dat Lisa het niveau van Nederlandse schrijvers echt omhoog getild heeft met dit boek. Ook heeft ze het taboe dat Nederlands geschreven boeken saai zijn de kop indrukt. Ik denk dat ik me dit verhaal nog vele jaren ga herinneren. Het is te uniek om zomaar weer te vergeten. Daarom krijgt Bijna Echt vier sterren." https://www.young-adults....ampenhout/

"De schrijfstijl is vlot en modern, zeer geschikt voor een YA-boek, maar de verhaallijn is wat langdradig en ongeloofwaardig waardoor je toch al ergens halverwege je interesse verliest en dat is jammer want het uitgangspunt van het verhaal is zeker interessant en heeft wel degelijk een serieuze ondertoon: wees tevreden met wie je bent." https://www.hebban.nl/rec...bijna-echt