Scoliose

Inleiding Toen ik hoorde dat we een werkstuk over een ziekte of aandoening moesten maken, was scoliose eigenlijk het eerste wat er in mij opkwam. Dat komt omdat mijn moeder het heeft en ik ben ook regelmatig naar een orthopeed (‘bottenspecialist’) gegaan voor een controle, omdat de kans er was dat ik het ook zou kunnen krijgen, dus worden wij er thuis regelmatig mee geconfronteerd. Ik vond het ook wel interessant om er meer over te weten te komen dan ik al wist en daarom heb ik er maar voor gekozen. In het werkstuk schrijf ik eerst wat scoliose is, daarna waaraan je kan zien of je scoliose hebt, waardoor je het kan krijgen, of je de kans op scoliose kan verkleinen, hoe je zelf tegen de scoliose in kan gaan en als er geen genezing is, hoe het leven dan is, hoe je geholpen kan worden door vrienden en familie, wat artsen kunnen doen, of het discriminatie en onbegrip oproept en wat daar tegen te doen is en dan als laatst een slot met o.a. de bronnen. Scoliose, wat is dat? Voor veel mensen is scoliose een vreemd en onbekend woord. Toch komt het veel voor; van de duizend mensen hebben er ongeveer veertig scoliose en vier daarvan hebben het in ernstige vorm. Scoliose is een zijwaartse kromming van de wervelkolom. Het is een veelvoorkomende afwijking bij kinderen, vooral bij meisjes. De wervelkolom kan aan één kant kromgroeien waardoor en één of twee bochten ontstaan. Daarbij draait er in het geval van een scoliose de wervelkolom ook nog eens om haar as waardoor wanneer ze groter worden. Wanneer ze bijvoorbeeld aan sport doen, raken ze een bochel (ook wel gibbus genoemd) ontstaat, door de bolling van de ribben. Zo’n bochel kan (vooral bij kinderen) lijden tot problemen sneller buiten adem. Ook hebben ze vaak erge last van rugpijn en kortademigheid en in de ernstigste gevallen kunnen er zelfs hartklachten voorkomen (!). Dat komt omdat, door de vervorming van de ribben, vaak de longen en soms ook het hart worden afgeklemd en er dus minder ruimte voor ze is.
Waaraan kan je zien of je scoliose hebt? Bij scoliose is er dus een bochel te zien en daar nog bij zie je dat de ene schouder hoger zit dan de andere. Ook zit er verschil tussen de ene en de andere rughelft. Zo kan de ene kant hol en de andere kant bol staan. Wanneer je iemand in een zwempak van op de rug bekijkt, zie je de knobbels van de wervelkolom op een rechte lijn lopen. Die lijn staat bij niemand kaarsrecht omhoog. Als je hem van opzij bekijkt, maakt hij altijd een slingerbeweging. Bij een scoliose maakt de wervelkolom nog een bijkomende zijwaartse slingerbeweging. Het is net of zo’n iemand wat opzij leunt en daarbij één schouder laat zakken en een heup uitsteekt. Ook als iemand voorover buigt kan je goed zien of iemand scoliose heeft of niet: Eén zijde van de rug is duidelijk hoger dan de andere zijde. Dat vooroverbuigen wordt bij de dokter ‘de buigtest’ genoemd. Waardoor krijg je scoliose? In 10 % van de gevallen is de scoliose aangeboren, dan ligt de oorzaak vaak in ongelijke lengte van de benen of in een verkeerde stand van de heup of de knie. In 20 % van de gevallen wordt het door een verlamming (polio, bepaalde spierziekten) veroorzaakt. Voor 70 % van de scoliose is de oorzaak niet bekend. Die scoliose heet ‘ideopatische scoliose’ (ideopatich betekend in de geneeskunde gewoon dat men de oorzaak niet kent). Ook wijst het erop dat scoliose erfelijk is omdat het vaak in dezelfde families voorkomt en in anderen juist helemaal niet. Hoe kan je de kans op scoliose verkleinen? Om het ergste te voorkomen is het belangrijk dat de afwijking zo snel mogelijk ontdekt wordt. Dat kan er nog zo mild mogelijk ingegrepen worden en zijn de gevolgen ook een stuk minder ernstig. Als er bij een kind tot in de puberteit een begin van scoliose wordt ontdekt (als er een klein verschil tussen beide rughelften gezien wordt) moet dat kind ieder half jaar goed gecontroleerd worden door een arts, omdat tijdens de groei de scoliose erger kan worden. Door goed te controleren, kunnen ze de scoliose goed bijhouden en als het erger wordt, kan er meteen ingegrepen worden zodat het niet nog erger wordt. Voor kinderen die een lichte tot matige scoliose hebben, is sport heel belangrijk, zodat de rug in beweging blijft en niet vast kan gaan zitten. Als de scoliose toch erger dreigt te worden, kan de rug ondersteunt worden door een speciaal korset of een brace die de rug in een correcte houding dwingt en helpt vermijden dat de kromming nog erger wordt. Zo’n brace moet dag en nacht gedragen worden tot aan het eind van de groei. Alleen bij sporten en wassen mag hij even af. Omdat je spieren dan snel gaan verslappen, moet er een speciaal oefen-programma gevolgd worden. Vaak is het dan zo dat, als de brace goed zit en alles verder goed is gelopen, de scoliose niet erger wordt en er geen verdere ingrepen nodig zijn en er ook geen ergere klachten komen. Wat kan je er zelf aan doen om de scoliose tegen te gaan en als er geen genezing is, hoe kun je dan leven? Omdat scoliose niet te voorkomen en ook niet te genezen is, moet je er, als je het hebt, maar mee leren leven. Doctoren kunnen proberen om je toestand te stabiliseren en soms een afwijking een beetje te corrigeren. Eén ding is wél zeker: dat scoliose een gevolg zou zijn van een verkeerde houding op de schoolbanken of het sleuren met te zware boekentassen, is maar een fabeltje. Ook heeft scoliose niets te maken met zwakke botten omdat een kind te weinig melk zou drinken. Als je dan toch scoliose hebt, is het belangrijk om gezond en goed te leven. Zo is een goede stoel en een goed bed erg nodig om goed uit te kunnen rusten. Ook zijn sporten zoals zwemmen en fietsen en sommige balsporten ook heel goed. Verder moet je geen dingen gaan doen zoals zware dingen dragen en jee rug overbelasten. Ook is goede rust nodig om niet overspannen te raken. Met wat steun, doorzettingsvermogen en kracht gaat het best om met een scoliose te leven! Hoe kan je door vrienden en familie geholpen worden? Als er een begin scoliose is geconstateerd, is er eigenlijk in huis enz. niets aan te doen en ook niets aan te zien. Er moet alleen ieder half jaar gecontroleerd worden of het erger wordt. Als het erger is geworden en er is al een brace of korset, is het aller belangrijkste dat het goed past, maar ook is het belangrijk dat er steun is van vrienden en familie om door te zetten en ertegenaan te gaan. Aanmoediging en steun van vrienden en familie is een deel van het genezingsproces. Ook is het heel belangrijk dat je wordt begrepen. Als je moe bent moet je niet als aansteller gezien worden, maar moet je juist begrepen worden. Anderen moeten dan weten dat die rust heel erg nodig is. Mijn moeder vertelde mij dat zij het heel fijn vond om, toen ze een korset droeg, uitgenodigd te worden om mooie kleren uit te zoeken omdat het, met een korset om, heel moeilijk is om kleren te zoeken die leuk staan met zo’n ding eronder. Aandacht, begrip en steun is volgends mij heel belangrijk in zo’n tijd.
Hoe kun je door artsen geholpen worden? Wanneer de scoliose, ondanks alle maatregelen, toch erger is geworden of het is te laat opgemerkt, kan er voor gekozen worden dat artsen gaan ingrijpen en gaan opereren. Vaak is de scoliose dan al zo ver dat de ruggenwervel een hoek van 40 - 45° maakt. Zo’n operatie/ingreep bestaat uit het rechter maken (= nooit kaarsrecht) en vastzetten van de kromming. Dat gebeurt met metalen staven en beenderen. Een deel van de wervelkolom wordt dus gewoon vastgezet en er wordt een (of meerdere) staaf aan vast gemaakt. Om er goed bij te kunnen, met de chirurg een insnijding maken van net onder de nek tot net boven de bilnaad, wat een hele grote wond veroorzaakt en dus vaak ook een flikt litteken wordt. Dat is naar eigen ervaring (omdat mijn moeder het dus heeft) vaak erg vervelend omdat het in bijvoorbeeld een badpak goed te zien is. Na een toch wel hele grote (en lange) ingreep heeft het lichaam nog heel veel tijd nodig om weer aan te sterken en kan wel nog jaren tijd in beslag nemen. Levert scoliose discriminatie en onbegrip op en zo ja, wat is daar aan te doen? Ik kan me voorstellen dat je met bijvoorbeeld een korset om als ‘iemand anders’ gezien kan worden. Je moet dat stijf rechtop zitten en kan aan veel dingen niet meedoen. Ook als je een bochel hebt, wordt je daar, volgends mij, flink op nagekeken. Dat lijkt me voor zo’n iemand toch heel vervelend en omdat hij ook vaak niet goed begrepen wordt, ook heel eenzaam. Wat je er aan kan doen? Je kan natuurlijk vertellen wat er is en waarom alleen kan je dat moeilijk aan iedereen die je maar tegen komt doen. Volgends mij is het heel moeilijk om daar zomaar even een oplossing voor te vinden. Iedereen kijkt je toch snel even na of kijkt je raar aan. Dat is altijd zo en zal vast ook vel zo blijven. Voor bijvoorbeeld klasgenoten is het dan vast handig om te weten wat er is zodat zij er rekening mee kunnen houden en die persoon ook kunnen helpen en begrip kunnen tonen. Slot Ik heb veel geleerd over scoliose tijdens het maken van dit werkstuk. Ik wist al redelijk veel (vond ik zelf) maar ik ben achter nog veel meer dingen gekomen die ik nog helemaal niet wist. Heel interessant en leuk hoor… Ik heb er best lang aan gezeten. Ik denk ongeveer wel 6,5 uur (plus informatie zoeken in de bibliotheek en internet) maar dat vond ik niet heel erg, het was wel leuk. Ik vond het alleen wel moeilijk om alles wat ik wilde vertellen op papier te zetten omdat ik én veel goede informatie had én mijn moeder én ook nog mijn eigen hersens. Ik geloof dat dat uiteindelijk wel redelijk gelukt is… Bronnen. Ik wist al best veel over scoliose door de verhalen van mijn moeder maar om er een werkstuk over te maken had ik wel meer informatie nodig. Ik heb op internet gezocht en dat het ik op de zoekpagina google.nl gedaan. Daar heb ik best wel goede informatie gevonden. Onder anderen op de site van de vereniging van scoliosepatiënten. Verder heb ik nog in de bibliotheek in Meppel gezocht. Daar heb ik een stuk uit de medische encyclopedie gekopieerd en nog een boek over rugklachten gevonden (die heet ‘rugklachten, doe er wat aan’).