Kinderen van gescheiden ouders (kinderpsychologie)

****Inleiding*****

Dit werkstuk gaat over de ontwikkeling van kinderen van gescheiden ouders.
Het scheiden van ouders kan grote problemen voor kinderen opleveren.
Reden om na te gaan welke consequenties echtscheiding van de ouders voor hun kind(eren) kan hebben. Er blijken onder meer gevolgen te zijn met betrekking tot hun onderwijsniveau en tot hun kijk op relatievorming. Vooral jongens zijn gevoelig voor echtscheiding. De leeftijd van het kind bij echtscheiding lijkt van invloed op de hoogte van het onderwijsniveau. Eenmaal volwassen geworden, kijken kinderen van gescheiden ouders anders tegen relatievorming aan dan mensen die zijn opgegroeid in een 'traditioneel' gezin. Bovendien beëindigen relatief meer van hen hun relatie, dan personen die zijn opgegroeid in een tweeoudergezin.
De afgelopen dertig jaar is de relatievorming in Nederland aan grote veranderingen geweest. Eenpersoonshuishoudens, eenoudergezinnen en ongehuwd samenwonenden hebben zich in onze samenleving een vaste plaats verworven naast het traditionele gezin. In 1993 telde ons land 320 duizend eenoudergezinnen, dertien procent van alle gezinnen met kinderen. In het begin van de jaren tachtig was dat nog acht procent. Ongeveer de helft van de eenoudergezinnen van nu is ontstaan door echtscheidingen, die de afgelopen jaren sterk in aantal zijn toegenomen. Deze stijging hing samen met maatschappelijke ontwikkelingen als emancipatie. Door het gestegen opleidingsniveau van vrouwen en hun plek op de arbeidsmarkt is de economische aantrekkelijkheid van het huwelijk sterk verminderd. De economische zelfstandigheid van vrouwen heeft geleid tot een minder aantrekkelijk instituut 'huwelijk' en verlaging van de drempel om tot echtscheiding over te gaan. Daarnaast heeft de verzorgingsstaat het uit elkaar gaan gemakkelijker gemaakt. Het huwelijk is tegenwoordig meer gericht wederzijdse trouw en liefde en respect voor elkaar.

Echtscheiding wordt tegenwoordig door grote delen van de bevolking geaccepteerd. Wanneer er kinderen in het geding zijn is men echter minder tolerant. Velen zijn van mening dat juist de kinderen het slachtoffer zijn van echtscheiding.

*** Echtscheiding met kinderen ***

Het aantal jongeren onder de 21 jaar dat, doordat hun ouders scheidden, werd geconfronteerd met een overgang van een tweeoudergezin naar een eenoudergezin is flink toegenomen: van 39 duizend in de periode 1960-1964 tot 158 duizend in de periode 1985-1989. De laatste tijd maken per jaar rond de 25 duizend kinderen van onder de achttien een echtscheiding van hun ouders mee. Omdat de nieuwe gezinssituatie meestal enige jaren blijft bestaan, is het totaal aantal kinderen dat in een bepaald jaar in een eenoudergezin leeft dus beduidend hoger. In 1993 woonden 268 duizend kinderen bij een gescheiden ouder.

Van de kinderen van gescheiden ouders blijft vijftien procent bij de vader wonen, 80 procent blijft bij de moeder en vijf procent gaat ergens anders wonen, bijvoorbeeld in een pleeggezin of in een kindertehuis. Van vier op de tien bij één van de gescheiden ouders thuiswonende kinderen ging die vader of moeder na enige tijd hertrouwen of samenwonen. Dit gebeurde gemiddeld 4,5 jaar na de echtscheiding

** Lager onderwijsniveau **

Uit onderzoek blijkt dat kinderen uit een ouder gezin waar een echtscheiding heeft plaatsgevonden een veel lager onderwijsniveau hebben dan kinderen uit een tweeoudergezin. Het verschil in opleidingsniveau, gemeten op basis van het aantal scholingsjaren, hoeft uiteraard niet alleen veroorzaakt te zijn door de echtscheiding van de ouders. In dit onderzoek is gecorrigeerd voor enkele andere kenmerken die mede van invloed kunnen zijn op het onderwijsniveau van het kind. Dat zijn het hoogste opleidingsniveau van vader of moeder, de grootte van het gezin waarin het kind opgroeide, inwonertal van de woonplaats waarin de jeugd werd doorgebracht. Ook na deze correctie blijft het effect van echtscheiding van de ouders op het behaalde onderwijsniveau van hun kinderen aanwezig. Er is daarbij verschil tussen jongens en meisjes. Jongens met gescheiden ouders volgen gemiddeld een halfjaar minder onderwijs dan jongens uit een tweeoudergezin. Voor meisjes is het verschil kleiner. Daarnaast blijkt de leeftijd van het kind op het moment van de echtscheiding een factor van belang.

** Gevolgen voor pubers **

De leeftijd waarop kinderen een echtscheiding van hun ouders meemaken heeft invloed op de mate waarin dat effect heeft op hun latere maximale onderwijsniveau. Voor kinderen van 13 jaar of ouder, pubers dus, zijn de gevolgen wat dat betreft groter dan voor jongere kinderen, Bij die laatste groep zijn er nauwelijks gevolgen voor het later te behalen onderwijsniveau. Het genoemde verschil is alleen aanwijsbaar als het gaat om 'laag' en 'middelbaar' onderwijsniveau.
Personen van 18-42 jaar die thuis een echtscheiding hebben meegemaakt naar onderwijsniveau


Leeftijd bij echtscheiding
0-12 jaar 13 jaar of ouder
Laag 32 41
Middelbaar 45 34
Hoog 23 25
Totaal 335 240

** Trouwen en samenwonen **

Jongeren die een echtscheiding van de ouders hebben meegemaakt gaan eerder uit huis dan jongeren die een dergelijke ervaring niet hebben gehad. In gezinnen met één ouder als gevolg van echtscheiding gaan bijna vier van de tien jongens en zes van de tien meisjes vóór hun eenentwintigste verjaardag het huis uit. In tweeoudergezinnen verlaten drie van de tien jongens en vijf van de tien meisjes voor hun eenentwintigste het ouderlijk huis. Bovendien wordt door jongeren uit de bedoelde eenoudergezinnen trouwen of samenwonen minder vaak als reden opgegeven om uit huis te gaan. Wie als kind een echtscheiding heeft meegemaakt, is blijkbaar minder geneigd om snel een vaste verbintenis aan te gaan. Verder hebben ze als ze gehuwd zijn (geweest) vaker vóór het huwelijk samengewoond (van de mannen ruim 60 en van de vrouwen 70 procent) dan mensen die opgroeiden in een tweeoudergezin (van zowel de mannen als de vrouwen ruim 40 procent). Ook dit wijst in de richting van een grotere aarzeling bij het aangaan van een vaste verbintenis.

** Meer kans op echtscheiding **

Uit onderzoek onder Amerikaanse vrouwen tussen de 15 en 44 jaar is gebleken dat vrouwen die opgroeiden in een door echtscheiding ontstaan eenoudergezin een grotere kans hebben om zelf te scheiden dan vrouwen uit tweeoudergezinnen. Nederlands onderzoek bevestigt die gevolgen voor relatievorming op latere leeftijd. Zo blijkt dat zowel bij gehuwde als bij ongehuwd samenwonende mannen en vrouwen uit deze categorie de kans om uit elkaar te gaan anderhalf keer zo groot is als voor mensen die opgroeiden in een tweeoudergezin. Van de mannen die thuis een echtscheiding van de ouders hebben meegemaakt is 16 procent gescheiden, van de mannen uit tweeoudergezinnen 10 procent. Voor vrouwen gaat het om respectievelijk 20 en 12 procent. Zij hebben dus binnen beide categorieën een iets grotere kans om uit elkaar te gaan.

Tabel 3. Personen van 18-42 jaar die ooit na eerste samenwoning (gehuwd en ongehuwd) uit elkaar gingen

** Conclusie **

Kinderen van gescheiden ouders ontwikkelen zich slechter met name de jongens. Ze binden zich minder snel en als ze wel een huwelijk aangaan scheiden ze vaker dan dat kinderen uit tweeoudergezinnen doen.
Ze presteren op school op lager niveau in verhouding met kinderen uit tweeoudergezinnen. De echtscheiding is niet de enige oorzaak maar wel een hele grote.

** Eigen mening **

Ik heb zelf een vriendin waarvan de ouders zijn gescheiden, zij presteert op school heel laag.ik denk wel dat een echtscheiding daarmee heeft te maken maar kan dat niet voor 100% zeggen.
Gelukkig zijn mijn ouders nog bij mekaar want tegenwoordig lijkt het wel een soort van ‘rage’ om te scheiden.