Gokverslaving

Een maatschappelijk probleem Gokken is voor veel mensen spannend. Een gokje wagen op een fruitautomaat of bij een kaartspel is leuk, en als je wint is het nog leuker. Het principe van gokken draait allemaal om geluk en toeval. Wat niet iedereen zich realiseert is dat er aan gokken ook risico’s zijn verbonden… De geschiedenis van het gokken Waarschijnlijk vonden de eerste gokspelen al zo rond 3000 jaar voor Christus plaats. Men gebruikte dobbelstenen om te gokken en om de toekomst te voorspellen. Het kaartspel werd al in China gespeeld in de 12e eeuw. Vanwege de vele spellen die je met kaarten kunt doen, werd het kaartspel al snel over heel de wereld populair. Al snel kwamen er ‘ontmoetingsplaatsen’ voor de gokkers (denk bijvoorbeeld aan de Saloon, waar cowboys een spelletje pokeren). In de 18e eeuw, toen Roulette (spel gespeeld met een ronddraaiende schijf, verdeelt in vakken, waar men een balletje in moet gooien) erg populair was, vooral onder de rijken, werden er casino’s geopend in chique badplaatsen, als Monte Carlo en Knokke. In Nederland is het eerste echte legale casino op 1 oktober 1976 in Zandvoort geopend. Natuurlijk waren er voor die tijd vele illegale casino’s (de semi-casino’s). Regelmatig werden er invallen gedaan door de politie in deze casino’s. Ook erg populair waren (en zijn nog steeds) de paardenraces. Vaak gaat het hier ook niet om de wedstrijd en de paarden zelf, maar de grote geldbedragen die men er vergokt. Tegenwoordig zijn vooral de gokkasten, zoals de Jackpot en de fruitautomaten, erg populair. Deze machines werden vroeger meestal de ‘eenarmige bandieten’ genoemd : aan de ene kant van de machine zit een hendel die je moet overhalen om te kunnen spelen. Tegenwoordige hebben de automaten een gewone knop in plaats van een hendel. Maar ook loterijen, bingo’s ,krasloten en zelfs een slagzin afmaken, als prijsvraag, behoren tot het gokken en hebben allen ook een grote ‘aanhang’. Wat is het leuke van gokken Als we deze vraag stellen aan fervent gokkers, geven ze meestal een antwoord als: ‘Gokken is spannend, het is een leuk tijdverdrijf, het geeft je de gelegenheid even je zorgen te vergeten of om de sleur van alledag met een beetje spanning te doorbreken. Je kunt er geld mee verdienen en je ontmoet aardige mensen.’ Omdat je meestal naar dezelfde gelegenheid gaat (bijvoorbeeld het casino of de snackbar) om je spelletjes te spelen, leer je de mensen die daar ook regelmatig komen steeds beter kennen. Er is een vriendschappelijke sfeer en andere gokkers leven met je mee: kortom een plek waar je graag terugkomt. Het is een wereldje op zich waarbinnen de gokkers de gokkers zich prettig en geborgen voelen. Van echte vriendschap is echter zelden sprake: het gaat meer om het om beurten ‘bevechten’ van de kast. Helaas hebben veel gokkers niet door dat verreweg de meeste spelers op de lange duur meer verliezen dan winnen: dit noemt men de illusie van het winnen. Ze blijven geloven dat zij zelf ook een keer een groot geldbedrag zullen winnen, ondanks het feit dat ze in werkelijkheid blijven verliezen.
Door wie wordt er gegokt Bijna iedereen heeft wel eens meegedaan aan een gokspelletje: aan een loterij voor een goed doel, een weddenschap met je vrienden of een gokje gewaagd op een fruitmachine. Gebleken is dat mensen die spelen op gokautomaten ook regelmatig om geld wedden of kaart spelen met vrienden en bekenden. Zijn houden blijkbaar van kanspelletjes met een korte tijd tussen ‘gok en resultaat’. Over het algemeen gokken mannen meer dan vrouwen. Ook zijn het meestal jongeren (onder de 25 jaar) die een gokje wagen . Ze gokken het meest op fruitautomaten. Ouderen (40+) zijn meer te vinden in casino’s. Over het algemeen zijn er 4 soorten gokkers te onderscheiden: -De recreatieve gokker Hij (of zij) komt voor de gezelligheid en niet alleen maar voor het spel. Hij weet zich te beheersen qua tijd, geld en gedrag. -De problematische gokker Hij komt meer voor het spel, geeft vaak meer geld uit aan gokken dan eigenlijk goed is en besteedt er ook te veel tijd aan. Het spelen geeft hem spanning en opwinding. -De verslaafde gokker Het gaat de verslaafde om het spelen zelf. Dag en nacht is hij er mee bezig. Alles wordt gedaan om maar te kunnen gokken. Liegen, manipuleren en in sommige gevallen zelfs (kleine) criminaliteit komen voor. De wil om te stoppen is zwak. -De professionele gokker Hij is zeer gedisciplineerd, rookt en drinkt niet en vermijdt de publiciteit. Hij weet zijn gokhobby in de hand te houden. Zoals hierboven al vermeld kunnen roken (soms gepaard met drugs, zoals wiet) en, vaak overmatig, alcoholgebruik een meekomend probleem zijn van gokken. Deze genotsmiddelen versterken de spanning en de gezelligheid vaak. Maar het kan ook fout aflopen: een gokker die al flink wat alcohol heeft genuttigd en keer op keer verliest, kan bijvoorbeeld agressief worden. Wat zijn de risico’s van gokken Wanneer je vele uren per week achter een gokautomaat doorbrengt, is er duidelijk wat mis gegaan. Het risico van het verslaafd raken zit hem in de zogenaamde short-odds: de kansspelen waarbij eventuele winst direct wordt uitgekeerd, zoals het geval is bij fruitautomaten en jackpots. Omdat je heel snel kunt zien of je wat gewonnen of verloren hebt, is de verleiding groot steeds opnieuw een gokje te wagen. Op het technische vlak zitten de machines goed in elkaar, tenminste voor de eigenaar: vastgestelde waarden in het apparaat maken het nooit mogelijk er meer uit te halen dan er in is gegooid. De overheid speelt hier ook een grote rol in, want in de wet staan diverse regels voor gokautomaten, zoals bijvoorbeeld de inzetmogelijkheden. Maar ook psychologisch zitten de apparaten slim in elkaar: onderzoek heeft aangetoond dat wanneer je een hele tijd niets wint, af en toe een klein beetje en soms heel veel, je lang door blijft spelen. Logisch, want je weet nooit of je nog meer verliest of dat de volgende gulden je een grote prijs zal opleveren. Daarom blijft het voor de meesten ook bij ‘een gokje wagen’. Maar er zijn natuurlijk ook gokkers die hun gokgedrag niet in de hand hebben: zij zijn verslaafd.
Gokverslaving Kenmerkend voor elke verslaving is dat je je eigen gedrag niet meer in de hand hebt. Hetzelfde geld voor gokverslaving. Gokkers kunnen de behoefte om te gokken niet meer weerstaan, ook al weten de meeste gokkers dat ze daardoor nog meer problemen zullen krijgen met hun geld en de omgeving. Je verwaarloost je school of je werk en probeert soms op illegale manier aan geld te komen om door te kunnen gaan met gokken. Ook lenen veel gokkers geld en denken dan dat ze op een goede dag zoveel winnen dat ze alles kunnen terugbetalen. Dit gebeurt natuurlijk zelden en op deze manier keren alleen meer en meer vrienden en familieleden hun de rug toe. Bij verslaving horen ook ontwenningsverschijnselen. Ook daar heb je last van als gokverslaafde. Zo hebben gokkers lichamelijke en psychische ontwenningsverschijnselen. Lichamelijk omdat je je letterlijk ziek voelt wanneer je een tijd niet kunt gokken. Je hebt last van hoofdpijn, je gaat trillen, je hebt last van slapeloosheid, transpireren, maag- en darmklachten en zelfs geheugenverlies. Verslaafde gokkers spreken van een soort roes waar ze in terecht komen wanneer ze aan het spelen zijn. Psychische ontwenningsverschijnselen uiten zich in een diep ongelukkig gevoel. Je bent snel geïrriteerd, hebt last van verveling, schuld- en angstgevoelens en je lijdt onder depressieve stemmingen. Hoe kom je er van af Als je verslaafd bent aan gokken is het heel moeilijk zelf initiatieven te nemen om te stoppen. Meestal zijn het mensen uit je omgeving die je daar bij moeten helpen. Vaak is langdurige begeleiding door professionele hulpverleners nodig. Er zijn verschillende instanties, zoals RIAGG (Regionale Instelling voor Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg) of GA (Gamblers Anonymus). Vaak wordt gokverslaving echter onderschat, en wordt het niet gezien als een echte verslaving. Veel ex-verslaafden bieden tevens hun hulp aan om anderen te helpen. Uit onderzoek is gebleken dat dit nog het meest helpt voor de verslaafde. De ex-verslaafde weet immers uit eigen ervaring hoe moeilijk het is om te stoppen en hoe makkelijk het is om in je oude patroon van gokken terug te vallen. De rol van de overheid Zoals inmiddels wel duidelijk is geworden, is dat er aan gokspelletjes allerlei risico’s zijn verbonden. Vooral aan de gokspelletje waarbij je snel je geld krijgt uitbetaald, de short-odds. Steeds meer gaat men het risico van verslaving en ernstige financiële problemen inzien. Maar daarnaast is er het risico van fraude: gokken kan leiden tot bedrog en andere criminaliteit, doordat spelers bijvoorbeeld kwaad of agressief worden als ze denken dat ze te weinig krijgen uitbetaald. Daarom heeft de overheid het altijd nog gevonden het gokken aan banden te leggen. Vroeger waren de meeste short-odds spelletjes zelfs verboden, maar omdat vele gokkers hun ‘geluk’ toen in het buitenland gingen zoeken (en de overheid inkomsten mis liep), waar deze automaten wel toegestaan waren, heeft men andere regels opgesteld: een nieuwe wet, de Wet op kansspelen. In deze nieuwe wet stond bijvoorbeeld dat eigenaren van gokspellen of automaten een vergunning moesten hebben, zodat de overheid toezicht kon houden op het gokken. Het leek de overheid verstandiger het gokken toe te staan maar dan wel te zorgen dat de risico’s minimaal bleven. Ook heeft de overheid er voor gezorgd dat op de meeste fruitmachines een minimale leeftijd zit van 18 jaar. Minderjarigen mogen dus niet op een fruitmachine spelen. Helaas wordt dit door veel eigenaren nog wel eens ‘vergeten’. De gokautomaten en apparaten in de casino’s, snackbars etc. worden gecontroleerd door het IJkwezen, onder toezicht van het Ministerie van Economische Zaken. Het IJkwezen houdt in de gaten of er niet geknoeid wordt met de apparaten en of er eerlijk uitgekeerd wordt. Ook keurt het IJkwezen nieuwe modellen die op de markt verschijnen. Als zo’n model goedgekeurd is dan mogen er meerdere van gemaakt en verkocht worden. Conclusie Gokken is leuke en aantrekkelijke bezigheid. Iedereen heeft wel eens een gulden in een fruitmachine gegooid in de hoop er 50 uit te halen. Daar is volgens mij ook niets mis mee, een verzetje op zijn tijd kan best ontspannend zijn. Maar je moet goed beseffen waar aan je begint, want voor je het weet ben je verslaafd en ga je rare dingen uithalen om aan geld te komen. Gelukkig bemoeit de overheid zich met het gokken, en zijn er verschillende hulporganisaties voor verslaafden, want vaak moet men gokverslaving in het rijtje van alcoholverslaving en drugsverslaving plaatsen, en terecht. Ik denk ook, dat de eigenaren van de machines de spelende mensen beter erop attent moet maken dat gokken risico’s met zich mee (kan) brengen. En men moet strenger optreden tegen minderjarige gokkers: te vaak zie je jongeren van 14-15 jaar die zelfs al zitten te spelen. Ik vind dat dat gewoon niet kan. Ik snap daarom ook niet dat de regering dit toelaat: ook zij weten best dat er minderjarigen het slachtoffer worden van verslaving, maar zij verdienen gewoon heel veel aan het hele ‘gok gebeuren’, waardoor deze problemen begrijpelijk zijn. Laat desnoods alle fruitmachines verwijderen en deze in casino’s zetten, waar wel toezicht gehouden wordt op de leeftijd van de spelers. Overigens hebben vele gemeenten dit ook al gedaan, maar zolang er nog gokverslaving bestaat is het probleem nog niet opgelost, en wordt Nederland elk jaar honderden gokverslaafden rijker.