Islam: de nieuwe werelddreiging

Inleiding In de krant lezen we dagelijks over bloederige feiten in de hele wereld. De meeste van deze feiten gebeuren ver van ons bed en raken ons niet. Doch, de aanslagen van 11 september in de Verenigde Staten deden bij iedereen vragen rijzen over het hoe en waarom. Soms worden mensen gedreven door culturele motieven, ook godsdienst kan hen drijven. De tegenstelling tussen het christelijke Westen en het islamitische Oosten is brandend actueel na de aanslagen. De islam, de Taliban en Osama Bin Laden zijn zowat de nieuwe vijanden van de wereld geworden. Vele mensen kennen de islam slechts van TV maar weten niet welke redenen de islamieten drijven tot zulk een extremistische levensstijl. Nu we dagelijks horen van Osama Bin Laden en de Taliban dacht ik dat het een geschikt onderwerp was voor mijn eindwerk. Wat is islam? Het eerste wat men zou moeten weten en goed begrijpen heeft te maken met de betekenis van het woord "islam". De islam is niet genoemd naar een persoon zoals dat het geval is met het Christendom dat genoemd is naar Jezus Christus, of het Boeddhisme dat genoemd is naar Gotama Buddha. De islam is ook niet genoemd naar een bepaalde stam zoals Hindoeïsme genoemd is naar de Hindoes. De islamitische godsdienst is de ware religie van "Allah" (= Arabische vertaling van "God"). Het Arabisch woord “islam” betekent onderwerping of overgave aan de wil van de enige echte God, die alleen is het waard aanbeden te worden. De Islam was geen nieuwe religie die profeet Mohammed in de zevende eeuw in Arabië heeft geïntroduceerd, maar het was de ware religie van Allah die toen vervolledigd werd. De islam is de religie die aan Adam was gegeven,de eerste mens en de eerste profeet van God, en het was de religie van alle profeten, die na hem volgden.
Wie zijn de moslims? Iemand die zich onderwerpt aan de wil van God wordt een moslim genoemd. Het woord moslim betekent “gehoorzaam aan God”, maar het betekent ook vredelievend. Er zijn moslims in bijna alle landen van de wereld. In zeker vijftig landen is de islam de belangrijkste godsdienst. De meeste moslims leven in het gebied tussen Marokko en Pakistan, ook in Mauritanië en Mali is 90 tot 100% van de bevolking moslim. Indonesië (in Zuidoost-Azië) is het land met de grootste moslimbevolking, gevolgd door Bangladesh en Pakistan. Ook in China, India en Rusland leven vele miljoenen moslims maar zij vormen slechts een minderheid in deze landen. De moslims die in West-Europa wonen zijn er in de eerste plaats gekomen om werk te vinden. Een aantal van hen keert na jaren terug naar hun geboorteland. Anderen blijven hun hele leven in Europa wonen. De meeste moslims in België komen uit Turkije en Marokko. Moslims wonen in landen die erg van elkaar kunnen verschillen. Toch voelen de moslims zich met elkaar verbonden. Ze geloven immers allemaal in de koran. Dit houdt in dat ze zich allemaal houden aan dezelfde vijf plichten. Deze zijn: - Shahadah: ’Er bestaat geen god behalve Allah en Mohammed is de Profeet van Allah.’ (met deze woorden zegt de moslim waarin hij gelooft) - Salat: Een moslim bidt vijf keer per dag - Zakaat: Arme mensen geef je een aalmoes - Saum: In de ramadanmaand vasten de moslims - Hadji: Elke moslim is verplicht om minstens één keer in zijn leven een bedevaart naar Mekka te maken. De inhoud van het islamitisch geloof Ø Geloof in slechts één God. Ø Geloof in de engelen; engelen zijn Gods dienaren, die in opdracht van Hem taken uitvoeren. Ø Geloof in alle profeten; de islam vereist geloof in alle profeten zonder onderscheid, van Adam tot Mohammed. Men beschouwt alle profeten als hemelse leraren die kwamen om de mensheid te bekeren en de mens te leiden naar God. In sommige religies wordt het schelden op profeten van andere religies ook wel eens als een vorm van vroomheid beschouwd, maar als een moslim ook maar het minste “on-respect” zou tonen aan het adres van grondleggers van het christendom of een andere godsdienst, dan zal dat ten koste gaan van zijn eigen overtuiging. Ø Geloof in alle openbaringen van God; waaronder de Psalmen aan David, het Evangelie aan Jezus. Deze boeken zijn echter niet meer intact en niet meer in gebruik. De fundamentele waarheden van deze boeken zijn terug te vinden in de heilige koran. De koran is het geschrift voor de gehele mensheid. Er zijn talloze moslims die het hele boek letterlijk uit het hoofd kennen. Het bevat alle morele en spirituele vereisten voor de ontwikkeling van de mensheid. Ø Geloof in het hiernamaals; Volgens de Islam is er leven na de dood. De hel is een plaats waar de menselijke ziel wordt gestraft. De hemel is een plaats waar men het eeuwig leven verkrijgt door verbondenheid met God en door het ontwikkelen van de spirituele kwaliteiten. Geschiedenis van de islam De geschiedenis van de islam is uit verschillende historische bronnen relatief goed bekend. Rond het jaar 610 ontdekte Mohammed, die toen ongeveer veertien jaar was, zijn roeping tot profeet. Tot het jaar 622 trad hij op in zijn vaderstad Mekka. Hij riep op tot geloof in de ene God die de wereld heeft geschapen en bij het komende oordeel de mens zal beoordelen naar zijn daden om hem daarna te belonen in het paradijs of te straffen in het hellevuur. Mohammed reageerde op het onrecht dat hij om zich heen zag en zelf ook had ondervonden als wees. In een latere periode sprak hij ook over de vroegere profeten uit de joodse, christelijke en Arabische geschiedenis. De prediking van Mohammed in Mekka stuitte op groot verzet en had slechts weinig succes. Toen hem in 622 de kans werd geboden naar Medina te vertrekken, verbrak hij de traditionele stambanden die hem aan Mekka bonden en vestigde hij zich met een zeventigtal aanhangers in zijn nieuwe woonplaats. Deze gebeurtenis wordt als het begin van de islamitische jaartelling genomen. In Medina kwam Mohammed rechtstreeks in contact met de joodse bevolkingsgroepen die daar woonden. Aanvankelijk zocht hij, vanuit zijn geloof in de gemeenschappelijke traditie, aansluiting bij hun gebruiken. Toen zij hem en zijn boodschap echter afwezen en hem wezen op het verschil tussen de tekst van de bijbel en die van zijn openbaringen, concludeerde hij dat de joden (en de christenen) hun heilige boeken hadden vervalst en zelf hun godsdienst ontrouw waren geworden. Daarom keerde Mohammed zich van hen af om meer nadruk te gaan leggen op het eigen Arabische karakter van de islam. Een voorbeeld hiervan is: de Ka‘ba, het heidense heiligdom in Mekka dat het huis van God genoemd wordt. Een ander voorbeeld is de salat. Dit is het gebed dat de moslims uitspreken met hun gezicht in de richting van de Ka’ba. Toen enkele jaren later Mekka door de moslims was ingenomen, voerde Mohammed de traditionele riten van de Mekkaanse bedevaart uit en maakte zo deze bedevaart tot een onderdeel van de islam. Door de niet-joodse stammen in Medina werd Mohammed geaccepteerd als profeet en als plaatselijke leider. Vanuit Medina verspreidde de islam zich en toen Mohammed in 632 stierf, was een groot deel van het Arabische schiereiland tot de islam bekeerd. Verdere verspreiding van de islam Na de dood van de profeet heeft de verspreiding van de islam zich zeer snel voortgezet. De oorlog tussen de Byzantijnen en de Perzen had beide grote rijken uitgeput en het christendom was door onenigheden, rond de persoon van Jezus, innerlijk zo verdeeld geraakt dat de Arabische legers weinig moeite hadden om de christelijke gebieden van het Nabije Oosten, Egypte en Noord-Afrika te veroveren. De afkeer van het Byzantijnse bestuur maakte dat de Arabische legers soms zelfs als bevrijders werden ingehaald. De veroveringsoorlogen, die vooral onder de tweede en de derde kalief (opvolger van Mohammed) tot grote expansie leidden, waren niet uitsluitend godsdienstig van aard. Ook politieke, sociale en economische factoren speelden hierbij een rol. Een eeuw na de dood van Mohammed was het gebied van Spanje, Noord-Afrika, Egypte, het Nabije Oosten en Perzië, tot het moderne Pakistan en Afghanistan toe, in handen van islamitische heersers. Het was diep in Frankrijk, bij Poitiers, dat precies een eeuw na de dood van de profeet voor het eerst een islamitisch expeditieleger werd verslagen. Bekering tot de islam werd, in tegenstelling tot de christelijke kolonisten, niet met geweld of onder bedreiging afgedwongen. In de veroverde gebieden werkten, naast de persoonlijke geloofsovertuiging, ook de economische en andere privileges die moslims genoten, eraan mee dat steeds meer bewoners zich bekeerden tot de islam. Ook in latere tijden zette de verspreiding van de islam zich door, zowel door militaire veroveringen (bekering van India) als door het toenemen van de handel (bekering van Afrika en Indonesië). Vanaf de 15de eeuw werd nog eenmaal het hart van Europa militair bedreigd: de Turken veroverden in 1453 Constantinopel en het Turkse rijk breidde zich uit tot diep in Europa. Aan deze dreiging kwam begin 20ste eeuw definitief een eind. Ook op dit ogenblik groeit het aantal moslims nog steeds, met name in de Afrikaanse staten, Het totale aantal moslims werd midden jaren negentig geschat op ruim één miljard. Hiermee is de islam met ruim 19% van de wereldbevolking na het christendom de tweede wereldgodsdienst. De drie grote moslimrijken In het midden van de 16e eeuw ontstonden er drie grote moslimrijken: Ø Het Ottomaanse rijk; Het Ottomaanse rijk (ook wel Osmaanse rijk genoemd) bleef het langst bestaan. Osman was een hoofdman van een nomadenstam die in Turkije steeds meer gebied veroverde. In 1453 namen zijn afstammelingen Constantinopel in. Ze veranderden de naam van deze hoofdstad van het oude Byzantijnse rijk in Istanbul. Europeanen die in Istanbul op bezoek kwamen, hadden nog nooit zoveel pracht en praal gezien. Vooral de paleizen van de sultan maakten veel indruk. De Ottomanen probeerden tot twee keer toe Wenen te veroveren. Maar dit mislukte door de grote afstanden en het andere klimaat. Vanaf 1699 begon het rijk stilaan te verkleinen. Er kwam pas een eind aan het Ottomaanse rijk in de Eerste Wereldoorlog Ø Het rijk van de Safawiden; De Ottomanen voerden dikwijls oorlog met de Safawiden om hun gebied te vergroten. De leiders van de Safawiden konden ervoor zorgen dat het geloof van de Sji’ieten de officiële godsdienst werd in Perzië. Ø Het Mogol rijk; De Safawiden vochten ook dikwijls met het Mogol rijk. De stichter van dit rijk was Baboer. Zijn kleinzoon Akbar maakte het rijk twee keer zo groot. Akbar beschermde de kunst en cultuur van het Mogol rijk zodat die tot grote bloei kwamen. In 1739 veroverden de Perzen de stad Delhi. Ze namen een prachtige troon mee uit het paleis. Dit was, hoe raar het ook klinkt, een zware klap voor het Mogol rijk waarvan het zich nooit meer herstelde. Langzamerhand kwam hun macht in handen van de Britten. Mohammed: stichter van de islam

Naam : Mohammed Ibn Abdullah
Naam Vader : Abd-Al-Allaah
Naam Moeder : Amina
Geboortejaar : 570
Geboorteplaats : Mekka
Datum van overlijden : 632
Plaats van overlijden : Medina
Plaats van zijn graf : Medina
Profeet Mohammed werd geboren in het jaar 570 in de stad Mekka. Zijn vader overleed vóór zijn geboorte en zijn moeder overleed toen hij zes was. Hij werd daarna door zijn grootvader opgevoed en na diens dood, nam zijn oom hem onder zijn hoede. Hij groeide op als goedhartig, eerlijk en een verstandig persoon. Al op jonge leeftijd viel hij op door zijn zuiver en onbesproken gedrag, en kreeg de bijnaam Al-amien (de betrouwbare). Zijn gedrag en zijn gevoel voor moraal, maakten hem toen al bijzonder. Mohammed trouwde uiteindelijk met Khadidja. Hij was 40 jaar, toen Allah de eerste verzen van de koran aan hem openbaarde: "Lees, in de naam van uw Heer, de Schepper. Die de mens uit geronnen bloed schiep. Lees, want uw heer is de Meest Eerbiedwaardige, die de mens door middel van de pen onderwees. Hij onderwees de mens datgene wat hij niet kende". (Qoraan 96: 1-5) De gehele openbaring van de koran heeft in totaal 23 jaar geduurd. Zodra de profeet de islam begon te verkondigen, werden hij en zijn volgelingen vervolgd. Op zijn missie ontmoette hij medestanders en tegenstanders, zoals al zijn voorgangers. De tegenstanders van Mohammed schuwden geen middel om een einde te maken aan zijn missie en maakten de situatie voor de bekeerlingen ondraaglijk. De volgelingen van Mohammed werden mishandeld en soms zelfs gedood. Door de gevestigde orde (hoge priesters en clanleiders) werden de moslims schuldig geacht aan het verwerpen van hun afgoden
Zijn vijanden smeedden samen plannen om de profeet te doden, maar Allah gebood de profeet naar Yasrib (nu Medina) te emigreren. Over een gebeurtenis tijdens zijn vlucht naar Medina is een fascinerend verhaal bekend: tijdens zijn vlucht uit Mekka werd de profeet door een leger vijanden achtervolgd. Op een gegeven moment naderden zij zeer snel, zodat de profeet toevlucht moest zoeken in een grot. Zijn vijanden naderden de grot, maar doordat een spin zijn web snel voor de ingang van de grot had geweven, dachten ze dat niemand daar naar binnen kon zijn gegaan en raakten zo zijn spoor bijster.
Leiderschap binnen de islam Het leiderschap binnen de islamitische gemeenschap heeft uiteindelijk geleid tot splitsingen en sektevorming. De meerderheid van de moslims, de soennieten, gaat uit van een ‘democratisch’ leiderschap. Voor de sji‘ieten berust er een speciaal charisma binnen de familie van de profeet Mohammed; uit zijn familie zijn de onfeilbare imams voortgekomen, die met een door God gegeven autoritair leiderschap de gemeenschap behoren te besturen. De sji’ieten ‘Sji‘ieten’ is een verzamelnaam voor een grote groep verschillende islamitische sekten, die als gemeenschappelijk uitgangspunt de opvatting hebben dat Ali (= politieke groepering die ontstond in 661 toen de Omajjaden zich meester maakten van het kalifaat) en zijn nakomelingen de rechtmatige opvolgers van Mohammed als leiders (imam)van de moslims waren. Zij erkennen het kalifaat van Aboe Bakr, Omar en Oethman niet. Alle sji’ieten vereren de imams. Sommigen beschouwen de imams als mensen met een goddelijke opdracht, anderen zien hen als dragers van het goddelijk licht of als incarnatie van het goddelijke. De meeste sji’ieten beschouwen de imams als zondeloos en onfeilbaar. De meest verspreide sji’itische groepen zijn: · De Twaalvers of imamieten, die een opeenvolgende lijn van twaalf imams erkennen. Zij geloven dat de twaalfde imam verdwenen is en als mahdi zal terugkeren. In de 16de eeuw werd deze geloofsvorm tot staatsgodsdienst verheven in Perzië. Door de islamitische revolutie van 1979 kwam de macht in Iran in handen van de Twaalver-sji’ieten onder leiding van ayatollah Khomeiny. Twaalver-sji’ieten treft men ook aan in Irak, Libanon, Turkije, India en Pakistan. · De isma’iliten of Zeveners die als opvolger van de zesde imam zijn eerder gestorven zoon Isma’il als zevende imam erkennen. De isma’iliten zijn opgesplitst in talrijke ondergroepen. Tegenwoordig treft men isma’iliten aan in India, Centraal-Azië, Syrië, Jemen en Oost-Afrika · De Zaidieten die Zaid als vijfde imam erkennen. Hun leer heeft de minste sji’itische trekken. Zij geloven niet in de verborgenheid en terugkeer van een imam. Iedere mannelijke, meerderjarige afstammeling van Hasan of Hoesein kan volgens hen imam worden indien hij daarvoor de vereiste eigenschappen bezit. In Jemen was van 901 tot 1970 een Zaiditische dynastie aan de macht De soennieten soennieten:afgeleid van het Arabische woord soenna. Dit betekent gewoonte en in het bijzonder de gewoonten van de profeet Mohammed die als voorbeeld voor de gelovigen gelden. Soennieten zijn dus moslims die hun regels en geloofsopvattingen terugvoeren op Mohammed. Omdat bijna alle islamitische groeperingen en sekten dit doen, zijn bijna alle moslims strikt genomen soennieten. In het algemeen wordt met deze term de grote meerderheid van moslims aangeduid die niet sji’itisch of charidjitisch zijn. Mekka: de verboden stad Moslims die het kunnen betalen moeten één keer in hun leven een ‘hadji’ of bedevaart naar Mekka moeten maken. Enkel als de familie hierdoor in zeer grote problemen zou komen is men niet verplicht deze reis te maken. De meeste mensen hebben een lange reis achter de rug als ze in Saudi-Arabië aankomen. Vlak bij Mekka staan borden langs de weg die de moslims aan het doel van hun reis herinneren. Voor mensen die geen moslim zijn is Mekka een verboden stad. Tijdens hun bezoek aan de heilige plaatsen dragen alle mannen dezelfde kleren: twee grote witte doeken die ze om zich heen slaan. Hierdoor ziet men geen verschil tussen de armen en de rijken. Vrouwen bedekken hun hoofd, maar niet hun gezicht. Tijdens de bedevaart mag men geen zeep of parfum gebruiken. Het knippen van het haar of de nagels is ook verboden. Alles wat leeft moet men laten leven. Men mag dus ook geen bloemen plukken. In Mekka loopt de moslim zeven keer rond de Kaäba. Daarna trekt hij zeven keer heen en weer tussen de heuvels Safa en Marwa. Hierbij denkt men aan Hagar die radeloos in de woestijn zocht naar water voor haar zoon. De moslims bezoeken de heilige Zem-Zem-bron, waar God voor Hagar water uit liet stromen. Op de achtste dag van de bedevaart overnacht men in Mina en de volgende dag gaat men naar de vlakte van Arafat. Daar komen de moslims samen op de plaats waar Mohammed zijn laatste preek hield en ze bidden daar tot het donker wordt. Ze slapen ’s nachts in Muzdalifah en gaan daarna terug naar Mina. In Mina offeren ze een dier en laten ze hun haar knippen. Ten slotte lopen ze weer zeven keer rond de Kaäba en daarmee is de bedevaart afgelopen. Veel moslims brengen na de bedevaart nog een bezoek aan Medina waar de Profeet is begraven. Al 1400 jaar maken de moslims deze bedevaart. De hadji is de grootste godsdienstige bijeenkomst in de wereld. Vrouwen in de islam De koran zegt dat mannen en vrouwen wel hetzelfde mogen, maar dat ze andere dingen moeten. Ze hebben dus dezelfde rechten maar andere plichten. Op godsdienstig gebied hebben vrouwen wel dezelfde verplichtingen als mannen. Het enige verschil is dat vrouwen op vrijdag niet naar de moskee hoeven, zodat ze bij hun gezin kunnen blijven. Vrouwen hebben net als mannen recht op bezittingen en opleiding. Alleen zijn niet alle moslimmannen het daarmee eens. Werken is in de eerste plaats voor mannen voorbestemd. Ook als het om openbare zaken gaat, is de man het belangrijkst. Vrouwen moeten vooral het huis en de familie goed verzorgen. Dat is hun belangrijkste taak. Moslimvrouwen mogen wel buitenshuis werken als ze hun plichten thuis maar goed blijven vervullen. Het liefst werken ze dan als verpleegster of onderwijzeres. Vrouwen die in een dorp wonen gaan dan vaak op het land werken zo kunnen ze dicht bij huis blijven en dan hoeven ze niet met vreemden te werken. Volgens de koran zijn mannen en vrouwen verplicht zich bescheiden en fatsoenlijk te gedragen. Dit geeft dus aan hoe ze zich moeten kleden. Het is belangrijk dat mannen altijd van hun navel tot de knieën bedekt zijn, ook als ze gaan zwemmen of als ze zich douchen. Ze mogen geen zuivere zijde of goud dragen. Ook kleding die aan andere godsdiensten doet denken is verboden. Vrouwen moeten het hele lichaam bedekken behalve de handen en het gezicht. De jurken die ze dragen moeten wijd zijn zodat ze de vormen van het lichaam niet laten zien. De stof mag niet doorzichtig zijn. Wanneer vrouwen alleen met hun naaste familieleden zijn hoeven ze zich niet zo streng aan de regels te houden. De meeste islamitische landen hebben lokale varianten van de sluier die in mindere of in meerdere mate het lichaam bedekken. De bekendste is de chador (zie foto), de lange zwarte doek waarmee Iraanse vrouwen zich bedekken. Afrikaanse landen hebben dan weer hun eigen fel gekleurde hoofddoeken. In islamitische kringen is men het niet eens over het al dan niet verplicht zijn van de sluier. Sommigen zeggen dat het enkel verplicht is voor de rechtstreekse (vrouwelijke) afstammelingen van Mohammed. Ander zeggen dan weer dat het een algemene plicht is voor alle islamitische vrouwen. Over de leeftijd waarop men een sluier moet dragen bestaat nog minder duidelijkheid dan over het al dan niet verplicht zijn. In sommige families dragen meisjes reeds op jonge leeftijd een sluier in andere families wordt het meisje pas verplicht gesluierd rond te lopen als ze seksueel rijp is In weer andere families laat men de beslissing aan de vrouw zelf over. Het is niet ongewoon dat binnen een familie de grootmoeder een lange sluier draagt, de moeder een hoofddoekje en dat de dochter ongesluierd rondloopt. Het al dan niet dragen van een sluier hangt ook af van de sociaal-politieke omstandigheden in een land. In Iran bijvoorbeeld worden vrouwen opgepakt en gestraft als ze te veel van hun haar laten zien. In het Westen staat de sluier vaak als synoniem voor de onderdrukking van de vrouw en voor het opkomend fundamentalisme. Niet alle vrouwen in de moslimwereld leven onder dezelfde omstandigheden. De ene leeft in een gebied met moderne opvattingen, de andere dan weer niet. Sommige landen zijn sterk door het Westen beïnvloed. In die landen kunnen vrouwen gemakkelijker een opleiding volgen. Ze zorgen er dan voor dat ze minder kinderen krijgen en dus meer tijd hebben om zich te ontwikkelen. In Syrië en Irak bijvoorbeeld vindt men het juist goed dat vrouwen proberen een baan te vinden of in de politiek gaan. In Saoedi-Arabië daarentegen mag een vrouw zelfs geen auto besturen. In veel moslimlanden mogen vrouwen niet in gezelschap zijn van andere mannen, tenzij familieleden. Ze moeten in afzondering leven.
Het huwelijk In de islam is het huwelijk erg belangrijk. Men vindt dat een gelukkig familieleven voor een gezonde samenleving zorgt. De koran moedigt de moslim aan te trouwen en kinderen te krijgen. Man en vrouw moeten elkaar trouw zijn in het huwelijk. In de moslimwereld is het huwelijk niet alleen een zaak tussen twee mensen, maar ook tussen twee families. Een huwelijk gaat alle familieleden aan. Het is dan ook heel belangrijk wat de familie vindt van de toekomstige bruid of bruidegom. In sommige landen wordt een huwelijk geregeld door de ouders. Ook oudere familieleden worden geraadpleegd. Een trouw kan enkel doorgaan als bruid en bruidegom akkoord gaan. Als ze het niet eens zijn met de keus die voor hen gemaakt is, kunnen ze weigeren. De ouders zoeken dus een partner voor het kind. De meeste moslimjongens hebben wat dit betreft veel vertrouwen in hun ouders. Vader en moeder kennen hun kind heel goed en zullen dus iemand zoeken die bij hem of haar past. Natuurlijk wordt er op gelet of die persoon ook bij de familie past. Moslimmannen mogen met vier vrouwen trouwen. Toch is het bijna altijd zo geweest dat de meeste mannen met één vrouw getrouwd zijn. Slechts weinig echtgenoten verdienen zoveel, dat ze twee vrouwen kunnen onderhouden. Als de eerste vrouw geen kinderen kan krijgen, dan vindt men het juist goed dat men een tweede vrouw mag trouwen. Ook als de eerste vrouw ziek is en niet meer voor de kinderen en het huishouden kan zorgen, is het goed dat er een tweede vrouw is. Iedere vrouw moet gelijk behandeld worden. Zorgen voor het huis en het gezin is de belangrijkste plicht van de moslimvrouw. De man schaamt zich ervoor als zijn vrouw buitenshuis moet gaan werken om geld te verdienen. De man moet ervoor zorgen dat zijn gezin krijgt wat het nodig heeft. In de meeste moslimlanden is de familie een grote groep die uit veel ooms, tantes, neven en nichten bestaat. Ze vieren samen de bekende feesten. In zo’n ‘familiegroep’ telt men pas echt mee als men zelf getrouwd is en kinderen heeft. Scheiden is toegestaan in de islam, maar de Profeet heeft gezegd dat God er een grote afkeer van heeft. De familieleden zullen er dan ook alles aan doen om de problemen tussen een man en een vrouw op te lossen. Bij een scheiding krijgt de vrouw wat geld van haar ex-man. Ze neemt alle meubels en huishoudelijke spullen mee. De mannen van haar familie moeten na de scheiding voor haar zorgen. Vasten en feesten Ø Ramadan; de negende maand van de moslimkalender is een heel bijzondere maand. In deze maand kreeg Mohammed de eerste openbaring van God. Om hieraan terug te denken vasten de moslims dertig dagen. Het vasten begint zodra het licht is (meerbepaald als je het verschil kunt zien tussen een witte en een zwarte draad) Men vast de hele dag, totdat de zon ondergaat en het verschil tussen de draden niet meer te zien is. In de maand ramadan moet men extra veel tijd besteden aan bidden en men moet proberen de hele koran te lezen. Ruzie maken met buren en vrienden mag dan zeker niet. Men moet juist behulpzaam en vriendelijk zijn. Ø Vasten; Het vasten leert moslims dankbaar te zijn voor de goede dingen die God geeft. Het leert je streng te zijn voor jezelf Vasten doet je denken aan de armen die lijden en die honger hebben. Je leert wat over te hebben voor de ander. Alle volwassen moslims moeten vasten. Heel oude mensen, zieken en vrouwen die in verwachting zijn hoeven niet mee te doen. Iemand die op reis is mag wel eten en drinken. Maar hij moet later de verloren dagen inhalen. Ø Het feest van Eid ul-Fitr; aan het eind van de ramadanmaand viert men het feest van Eid ul-Fitr. Moslims trekken dan hun beste kleren aan en gaan naar de moskee om te bidden. Men geniet van een uitgebreide maaltijd en gaat bij vrienden en kennissen op bezoek. De kinderen krijgen snoep, cadeautjes en nieuwe kleren. Ø Het feest van Eid ul-Adha; Het andere grote feest is Eid ul-Adha, het Offerfeest. Het Offerfeest herinnert aan Abraham die op Gods bevel bereid was om zijn zoon te offeren, als Hij dat vraagt. Het is ook de verjaardag van de koran, want het wordt gevierd op de dag dat de inhoud van de koran werd vastgesteld. Op deze feestdag gaan moslims in hun beste kleren naar de moskee om te bidden. Mensen die het kunnen betalen offeren een dier en delen het vlees met vrienden en arme mensen. Andere belangrijke dagen voor de moslims zijn: de geboortedag van de Profeet, de gedenkdag van Ali’s zoon Hoessein, die in de strijd sneuvelde en Hidjra, het Nieuwjaarsfeest van de islam. Op feestdagen hebben de mensen een vrije dag. Winkels, kantoren en scholen zijn dan dicht. Islam, fundamentalisme en terrorisme Het beeld dat het Westen van de islam heeft, is een gevolg van de confrontaties tussen de twee culturen in het verleden. Het is zowat de enige ‘kracht’ die er ooit in slaagde op godsdienstig, politiek en cultureel vlak een bedreiging te vormen voor het Westen. Hierbij denken we dan aan de volgende voorbeelden: de kruistochten, de val van Constantinopel, de reconquista,… De negatieve standpunten die het westen nu inneemt tegenover de islam vinden vaak hun oorsprong in een van voorgaande voorbeelden. Het negatieve idee dat we nu al hadden werd nog versterkt door conflictsituaties zoals de Golfoorlog. Het probleem is dat vele mensen de islam voorstellen als een hechte eenheid terwijl dat helemaal niet zo is. Er is geen sprake van één godsdienstige leider die op een dictatoriale wijze bepaalt hoe de koran geïnterpreteerd moet worden. De islam is zelfs dikwijls anders geïnterpreteerd en toegepast: socialistisch in Libië, nationalistisch in Pakistan, fundamentalistisch in Iran, … Ook op politiek gebied kunnen we zeker niet spreken van een eenheid. Het is dus onterecht als we de islam voorstellen als een hecht blok. Een tweede aspect is dat velen de islam gelijkschakelen met fundamentalisme. Men ziet moslims als fundamentalisten en fundamentalisme als een nieuw soort barbarisme. Dat deze redenering niet volledige klopt is wel duidelijk. Het probleem tussen het Westen en de islam lijkt de scheiding tussen kerk en staat. De islam is immers in essentie, oorsprong en bedoeling nauw verweven met het politieke. In tegenstelling tot de christelijke bijbel, bevat de koran wetteksten voor het regelen van de samenleving. Het is voor een westerling dan ook moeilijk zich in te beelden in een islamitische staat. Het gelijkschakelen van de islam met fundamentalisme is te verklaren door het bestaan van het reeds eerder vernoemde stereotiepe beeld van de islamdreiging. De revolutie in Iran in 1979 hangt hier nauw mee samen en heeft dit beeld nog versterkt. Het fundamentalisme van de ayatollah Khomeiny wordt nog steeds gebruikt als voorbeeld van ‘tot wat de islam kan leiden’. De gebeurtenissen in 1979 in Iran kunnen we vergelijken met de hedendaagse situatie in Afghanistan: beide landen hebben de islam als godsdienst, de Taliban fungeert als dictatoriale leider die barbaarse wetten uitvaardigt (onderdrukking van de vrouw,…) en terreur promoot (de steun aan Osama Bin Laden). Een derde factor die de islam tot nieuwe werelddreiging maakt heeft te maken met nationaal en internationaal terrorisme. Hier komt het aspect van de tegenstelling en de dreiging het duidelijkst naar voor. Islamitische terroristische groeperingen verzetten zich op twee manieren tegen de westerse wereld. Ten eerste zijn er de terroristische activiteiten zelf: tijdelijke uitbarstingen van extreem geweld via aanslagen,… waarbij zelden een onderscheid wordt gemaakt tussen wel of niet ‘schuldige’ doelwitten. De tweede manier is de wijze waarop ze zich omschrijven, enerzijds definiëren ze zichzelf als islamitisch en anderzijds nemen ze een antiwesterse houding aan. Zowel het gebruik van extreem, niet-discriminerend geweld als de antiwesterse retoriek, lijken voor het Westen onbegrijpelijk en enkel te verklaren door de religieuze achtergrond: de islam. Het Westen en de islam Heeft het verleden een grote invloed op het beeld van de islam in Amerika en Europa? Iedereen weet dat er duizend jaar lang gevochten is tussen de volgeling van Jezus, de christenen, en de volgelingen van Mohammed, de moslims. De moslims hebben in de zevende en achtste eeuw het Midden-Oosten, Noord-Afrika en Spanje veroverd op de christenen van het West- en het Oost-Romeinse rijk. De herovering van Spanje door de christenen kwam traag op gang maar verliep voorspoedig voor de christenen. De reconquista tegen de Arabische heersers van Spanje is uiteindelijk in 1492 door de christelijke Spanjaarden gewonnen. De herovering van het Midden-Oosten daarentegen mislukte. Pogingen daartoe hebben voortgeduurd tot aan het eind van de dertiende eeuw. Deze tweede, mislukte reconquista staat meer bekend als ‘de kruistochten’. Naar de normen van de tijd waarin deze oorlogen plaats hadden, waren noch de verovering, noch de pogingen tot herovering moreel afkeurenswaardig of politiek incorrect. Wat later probeerden Turkse moslims (de Ottomaanse legers meerbepaald) de Balkan te veroveren. De uitbreiding van het Ottomaanse rijk eindigde in 1683 toen de Turken werden teruggeslagen voor Wenen. Vrij vlot daarna kwamen de militaire veroveringen door Europese grootmachten in het Midden-Oosten en in Noord-Afrika. Het lijkt lang, een oorlog van duizend jaar tussen het christendom en de islam. Maar is er tussen bijvoorbeeld Frankrijk en Duitsland niet evenveel, misschien zelfs meer, gevochten de afgelopen duizend jaar. En toch zijn de Duitse mark en de Franse franc de vader en de moeder van de euro. Wie de politieke wil ertoe heeft, kan in de geschiedenis van het christendom en de islam inderdaad genoeg materiaal vinden om alles er zwart te laten uitzien. Maar er is hier geen sprake van een historisch-religieuze oorzaak. Toch is er meer aan de hand met het imago van de islam. Er zijn zelfs mensen die denken dat Amerika en Europa behoefte hebben aan een nieuwe vijand nadat het Duitse fascisme en het Sovjetcommunisme verdwenen zijn. Deze redenering veronderstelt dat Europa en Amerika een psychologische drang hebben naar een externe vijand. Zo’n veronderstelling lijkt nogal vergaand, maar is in feite oncontroleerbaar. Het is een doodnormaal verschijnsel dat vreemde godsdiensten angst inboezemen. Een vreemde godsdienst is immers meestal geheel of gedeeltelijk onbekend en zoals het spreekwoord zegt: “onbekend maakt onbemind”. Zeer belangrijk hierbij is dat hoe meer een godsdienst in verband gebracht wordt met een krachtige organisatie, hoe meer vijandelijke gevoelens die godsdienst opwekt. De gruweldaden van fundamentalisten in Egypte, Algerije en elders hebben evenmin bijgedragen tot een verbetering van het imago van de islam. Islamitische fundamentalisten streven ernaar in hun eigen land aan de macht te komen. Fundamentalisme is een ideologie, geen godsdienst. Toch hebben fundamentalistische, politieke moorden en aanslagen in bijvoorbeeld Palestina de voorbije jaren bijgedragen aan de angst voor de islam. Ten slotte is de angst dat België ‘islamiseert’ van invloed op het imago van de islam. Wie beseft dat een godsdienst uit het Midden-Oosten Europa al eens eerder heeft ingenomen (namelijk het christendom). Ook al gaat het hier om een langdurig proces, dat iemand uit deze tijd niet meegemaakt heeft. Het blijft merkwaardig dat mensen een haat blijven koesteren hoewel ze nooit bij de één van de voornoemde confrontaties tussen islam en christendom betrokken waren…