Willem van Oranje

Inleiding Ik doe mijn werkstuk over Willem van Oranje, hij leefde in de 16e eeuw en hij was heel erg belangrijk voor Nederland. Als Willem van Oranje niet bestaan zou hebben zou Nederland er niet zo uit zien als nu. Misschien zou Nederland niet eens bestaan. Mijn hoofdvraag is: “Wat betekende Willem van Oranje voor Nederland? En mijn deelvragen zijn: 1- Hoe zag het leven van Willem van Oranje eruit? 2- Hoe kwam hij bij het verzet? 3- Wat gebeurde er zoal in het verzet? 4- Hoe werd Willem van Oranje vermoord
Ik heb als eerste een kleine biografie gemaakt omdat je je dan een beetje kunt voorstellen hoe Willem van Oranje was. En het is ook handig voor de rest van het werkstuk. Want sommige dingen die daarin voorkomen kun je ook wat meer uitgelegd zien in de biografie. En de verdere opbouw is logischerwijs gemaakt, en in chronologische volgorde.
Biografie Willem van Nassau wordt geboren op 24 april 1533 op het "Hooge Huis" te Dillenburg" als zoon van Graaf Willem van Nassau en Juliana van Stoltenberg. Het huwelijk tussen zijn oom, René van Châlon (Prins van Oranje), en zijn tante, Anna van Lotharingen, blijft kinderloos en daarom erft hij na de dood van zijn oom, op 11-jarige leeftijd 'al zijne goederen'. De jonge Willem wordt met het Lutherse geloof opgevoed. Na de afhandeling van de erfenis , waarbij hij onder andere de titel "Prins van Oranje" verwerft, moet Willem naar het hof in Brussel om opgevoed te worden als goed katholiek door de landvoogdes Maria van Hongarije. Volgens zijn voogden en gouverneurs verloopt zijn ontwikkeling gunstig. Hij krijgt les in de talen Latijn, Duits, Frans, Spaans en Italiaans. Ook krijg hij les in het Nederlands, hoewel hij Duitse woorden in de Nederlandse taal mengt. Bovendien gaat hij naar een goede Brusselse school om de Krijgskunde en de Diplomatie onder de knie te krijgen.Wat erg opvalt aan de jonge Willem is zijn levendigheid, zijn zelfbeheersing en het gemak waarmee hij zich door middel van woorden kan uiten. In 1551 benoemt Keizer Karel V van Frankrijk hem tot kolonel van een veldregiment en op 30 januari 1556 wordt hij benoemd tot Ridder in de Orde van het Gulden Vlies. Hierbij zweert hij trouw aan het katholieke geloof. Op 6 juli 1551 trouwt hij met de rijke erfdochter van Maximiliaan van Buren, Anna van Egmond. Hoewel het geen liefdeshuwelijk is, is het geen ongelukkig paar. Zij schenkt hem drie kinderen: Philips-Willem, Maria en een dochtertje dat te vroeg sterft. Op 24 maart 1558 sterft Anna van Egmond. Vlak na de dood van Anna van Egmond knoopt Willem van Oranje een relatie aan met Eva Eliver, en uit deze relatie wordt in 1559 Justines geboren, die later admiraal van Zeeland wordt. Eva Eliver trouwt later met Arondeaux, de secretaris van Hulst. Na de vrede tussen de Spaanse Koning en de Franse Keizer op 3 april 1559 (vrede van Câteau-Cambrésis), krijgt Willem van Nassau gewetensbezwaren, nadat hij van Koning Philips' plannen met het Nederlandse volk hoort; deze plannen tasten de burgerlijke en godsdienstige vrijheid aan, de bloedige inquisitie zou Nederland niet overslaan. Omdat Willem van Nassau over deze ontwikkelingen blijft zwijgen, in vergelijking met de loslippige Hendrik II, krijgt de Prins van Oranje ten onrechte de bijnaam: Willem de Zwijger. Sommige mensen vinden dat hij die bijnaam onterecht heeft gekregen. Bijvoorbeeld omdat hij welbespraakt is. Het tweede huwelijk van de Prins van Oranje is met Anna van Saksen, dochter van de keurvorst* Maurits van Saksen. Zij is streng Luthers opgevoed, lelijk van uiterlijk en boos van humeur. Van liefde is dan ook geen sprake, maar zij verleent de Prins de steun van Saksen, Hessen en de Paltz, en daar is het Willem van Nassau dan ook om te doen. Ondanks de tegenstellingen in geloofsovertuiging tussen de twee, en vooral de kritieken daarover van haar familie, vindt het huwelijk toch plaats op 25 augustus 1561. Vanaf het begin van zijn tweede huwelijk begint Willem van Oranje zich te verdiepen in de godsdienstige bewegingen in Nederland en buiten Nederland. Door zijn gemengde opvoeding (eerst Luthers, daarna katholiek) heeft hij minder belangstelling in het geloof, maar daar komt door de inquisitie verandering in. Hij volgt vanaf begin jaren zestig alle godsdienstige ontwikkelingen en zijn doel is een harmonieuze samenwerking tussen Protestanten en Katholieken om onder het Spaanse juk vandaan te komen. Hij blijft vasthouden aan zijn katholieke geloof, maar is een fel tegenstander van beperkingen in geloofskeuze. Hij bevindt zich in een moeilijke positie: aan de ene kant is hij trouw aan de Spaanse Koning (Philips), aan de andere kant voelt hij mee met de Protestanten die met Rome gebroken hebben en in opstand kwamen tegen de inquisitie. Het jaar van de algehele verandering is 1566. Op 20 augustus en de dagen daarna vindt in Brussel, waar de Prins op dat moment is, één van de grootste opstanden plaats tegen de inquisitie, de beeldenstorm. De beeldenstorm vindt daar op enorme schaal plaats en waait vanuit Brussel over naar de rest van Nederland. Willem van Oranje reageert op deze opstand door drie beeldenstormers op te hangen, maar tegelijkertijd staat hij de godsdienstbeoefening in elke kerk toe en belooft het einde van de inquisitie. *een keurvorst is ieder van de zeven vorsten in het H. Roomse Rijk die stemgerechtigd waren bij de keuze van de Rooms-Koning. Dit was de letterlijke definitie. Hoe Willem van Oranje in het verzet kwam Kort na zijn huwelijk met Anna van Saksen begint Willem van Oranje zich te verdiepen in de godsdienstige bewegingen binnen en buiten de Nederlanden. Hijzelf was gemengd opgevoed; eerst Luthers en daarna Katholiek, en daardoor is zijn belangstelling in het geloof afgenomen. Maar de inquisitie brengt daar veranderin in, hij blijft zich vasthouden aan het Katholieke geloof maar hij is ook een fel tegenstander van ‘beperkingen in de geloofskeuze’. Je kunt dus zeggen dat hij zich in een moeilijke positie bevind: want hij is aan de ene kant trouw aan de Spaanse koning, maar aan de andere kan voelt hij ook mee met de Protestanten die in opstand zijn gekomen tegen de inquisitie. Op 20 augustus bevind Willem van oranje zich in Brussel en ziet hij met eigen ogen de beeldenstorm over de stad razen. Willem van Oranje is het niet eens met het vervolgen van de Protestanten maar hij besluit toch om drie beeldenstormers op te hangen. En tegelijkertijd staat hij ook godsdienst beoefening in elke kerk toe. Tegen een aantal adviezen in, van onder andere Margaretha van Parma, stuurt Philips de 2e hertog Alva om de onrust door middel van geweld de kop in te drukken. Willem van Oranje wijkt uit naar Dillenburg omdat hij daar veilig is, want Duitsland en Oostenrijk worden geregeerd door Ferdinand de 1e. Dat is de broer van Karel de 5e, en hij kan het ook niet zo goed vinden met Philips de 2e. In Dillenburg kiest Willem van Oranje definitief voor het Nederlandse volk. Hoewel Willem van Oranje naar Dillenburg is vertrokken, wordt hij in de Nederlanden steeds populairder en langzaam gaat het hele verzet tegen de Spaanse Heersers om hem draaien, hij wordt dus als het ware de spil van het verzet. Willem van Oranje begint met het werven van legers om verzet te bieden tegen het Spaanse beleid en hij correspondeert met veel mensen in Europa om steun te krijgen. Zowel met Lutheranen, Calvinisten en Katholieken. Gebeurtenissen in het verzet Toen Willem van Oranje een paar legers had, deed hij vanuit Duitsland een paar aanvallen, maar die werden door de Spanjaarden succesvol afgeslagen. Op 23 maart 1568 vond de slag bij Heiligerlee plaats. De broer van Willem van Oranje leidt de opstandelingen en verslaat de Spanjaarden. Een andere broer van Willem van Oranje, Adolf, sneuvelde in die strijd, evenals de aanvoerder van de Spanjaarden. Die aanvoerder van de Spanjaarden was tevens stadhouder van Friesland, Groningen, Drente en Overijssel. Dan begint de Tachtig Jarige Oorlog. Op 25 mei 1568 verklaart Willem van Oranje zich officieel voor het Protestantisme, maar hij bekeert zich nog niet. Dat hij zich officieel protestants heeft laten verklaren betekend niet dat hij tegen de Katholieken is, integendeel: Hij belooft volledige bescherming voor alle Katholieken, behalve aan misdadigers en aan Katholieken die zich hebben bezig gehouden met de onderdrukking. Als de Spaanse troepen de Nederlanden binnenvallen, dan blijft Willem van Oranje geduldig en antwoord met deze woorden: “We gaan door met God zijn hulp”. Alva heeft bijna heel de Nederlanden in zijn greep met de belastingen en de bloedraad, die bloedraad heeft al 18000 mensen ter dood veroordeeld! Ook daardoor groeit het verzet in de Nederlanden en de hoop is gevestigd op Willem van Oranje. Hoewel hij door de Duits-Lutherse vorsten wordt tegengewerkt, blijft hij met veel geduld steun verlenen, adviseren en plannen maken. In 1570 waagt Willem van Oranje een inval uit het oosten, die de Spanjaarden succesvol afslaan. Na een pijnlijke nederlaag zijn alleen Holland en Zeeland nog uit de handen van de Spanjaarden gebleven. Willem van Oranje vestigt zich temidden van het volk in Enkhuizen. Enkhuizen laat de Spaanse garnizoenen niet in de stad en de prinsenvlag wappert aan de toren. Ondertussen probeerd Willem van Oranje het vertrouwen te winnen van de Katholieken en de Protestanten (de Lutheranen en de Calvinisten). Hij besluit zich van ongelovig Katholiek te bekeren naar gelovig Lutheraan. Ook zijn moeder doet dat. Doordat hij zich heeft bekeerd naar Lutheraan, wordt hij weer een eindje verwijderd van de Calvinisten en de Katholieken. Om toch samen te werken met de Calvinisten doet Willem van Oranje veel tegemoetkomingen. Hij sluit uiteindelijk een bondgenootschap. Hij zal dat bondgenootschap ook altijd trouw blijven. De watergeuzen, die door Willem van Oranje voorzien waren van Kapersbrieven, zijn op dat moment (1571) niet meer dan een stelletje zeerovers. Maar op 1 april 1572 nemen ze toch Den Briel in, maar daar gaat het ook mis. Overal vermoorden ze allemaal brave burgers, alleen maar om hun geloof. Willem van Oranje ontspringt in woede en roept Generaal Lumey op het matje, die antwoord echter niet dus Willem van Oranje is genoodzaakt hem te ontslaan. Willem van Oranje was best slim en begon de drukpers te gebruiken, dat was in die tijd net een nieuwe uitvinding. Hij maakt propagenda voor zijn beleid door middel van pamfletten te verspreiden. In 1576 beginnen sommige Spaanse troepen onder leiding van Jan van Oostenrijk te muiten en de provinciën slaan de handen ineen. Op 5 november 1576 komen de gewesten tot een overeenkomst met “de Pacificatie van Gent”. De Spanjaarden verliezen terrein en een gemeenschappelijk optreden tegen de vijand lijkt berijkt. Maar er blijft nog veel verdeeldheid. In 1579 wordt “de Unie van Utrecht” getekend op aandringen van Willem van Oranje. Die Unie verbindt de Provincies in het noorden. Het doel ervan is een eenheid te vormen tegen het gevaar in het zuiden. De Provinciën Holland, Zeeland, Utrecht, Gelderland, de Ommelanden en Friesland tekenen de Unie. Maar Willem van Oranje tekent de Unie pas later. Want dat maakte een eind aan zijn ideaal: een eenheid tussen het Noorden en het Zuiden. Hoewel de Unie niet tegen het zuiden is (want er tekenen ook een paar Zuidelijke steden), is het niet het ideaal dat Willem van Oranje in gedachten had. Maar een pluspunt van het verdrag is dat niemand meer vervolgd mag worden omzijn of haar geloof. Intussen wordt het voor de Spanjaarden heel moeilijk in de Nederlanden en Philips de 2e spreekt in datzelfde jaar nog de ban uit over Willem van Oranje. Willem van Oranje is dus feitelijk vogelvrij en iedereen mag hem doden. Sterker nog: Philips de 2e looft ook nog eens een beloning uit aan diegene die Willem van Oranje, “De pest van de gehele Christenheid en vijand van het menselijk geslacht”, weet te doden. Het antwoord van Willem van Oranje is de Apologie, waarin hij de Spaanse koning met felle woorden aanvalt. De moord op Willem van Oranje Omdat Philips de 2e in 1579 de ban over Willem van Oranje heeft uitgesproken, is Willem van Oranje vogelvrij en mag iedereen hem vermoorden. Philips de 2e loofde tevens een beloning uit aan ieder die Willem van Oranje zou vermoorden. Die beloning was 25000 gouden kronen, en dat was heel veel geld in die tijd! Daar kwam ook nog eens bij dat de moordenaar van Willem van Oranje geen straf zou krijgen. Op 18 maart 1582 was het zo ver, Jean Jaureguy pleegt een aanslag op het leven van de prins. Willem van Oranje werd in de kaak geraakt, maar hij overleefde de aanslag. Charlotte de Bourbonne (zijn toenmalige echtgenote) week geen moment van zijn ziektebed. De wonden wouden niet helen, hij heeft het alleen maar overleeft doordat Charlotte en Willem van Oranje zijn zuster om de beurt de wond met hun duim dichthouden. Willem van Oranje komt er langzaam bovenop, maar die tijd was niet goed voor Charlotte. Charlotte vergde teveel van zichzelf en haar gezondheid liet het afweten. Ze stierf op 5 mei 1582. Op 10 juli 1584 kwam er een einde aan het leven van Willem van Oranje. Hij werd vermoord door Balthasar Gerards bij het Prinsenhof in Delft. Zijn 4e vrouw, Louise de Coligny, zag Willem van Oranje sterven. Want hij werd voor haar ogen neergeschoten. Zijn vrouw knielde bij hem neer, maar ze kon niks meer doen. Het was al te laat. De lijfwachten gingen achter zijn moordenaar, Balthasar Gerards, aan. De laatste woorden die Willem van Oranje fluisterde waren: “Heere God, wees mijn ziel en dit arme volk genadig”. Toen kwam er een einde aan zijn leven, de Vader des Vaderlands was dood. Blathasar Gerards was met een smoes het Prinsenhof binnen gekomen en na 3 kogels was Willem van Oranje dood. Uiteindelijk lukte het de lijfwachten van Willem van Oranje de moordenaar te pakken te krijgen. De zwaarste straf uit de geschiedenis van Delft werd aan hem gegeven. Dit was zijn straf: Zijn rechterhand werd als eerste afgeknipt met een gloeiende tang en daarna kwamen er zes knippen in elke arm en been. Maar zijn armen en benen moesten er wel aan blijven, want daar zat hij mee vastgebonden. Hij leefde nog toen hij daarna werd gevierendeeld. Later werd hij ook nog onthoofd en toen was hij wel dood. Zijn armen en benen werden aan de stadspoorten opgehangen en zijn hoofd werd op een spies geprikt en op de markt tentoongesteld. Wat er met zijn rechterhand is gebeurd weet niemand. Conclusie Willem van Oranje was een heel erg belangrijk persoon. Niet alleen voor de Nederlanden van toen, maar ook voor het Nederland van nu! Zonder hem zou Nederland er niet zo uit zien als nu, misschien zouden we nu wel Spaans spreken, en was dit werkstuk wel in het Spaans geschreven. Ook zou Beatrix niet onze koningin zijn en Prins Willem Alexander niet de troon opvolger. Willem van Oranje was dus heel erg belangrijk. Als hij niet bij het verzet was gekomen en niet zo veel dingen in het verzet had gedaan, dan zou Nederland heel anders zijn. En als hij niet vermoord werd door Balthasar Gerards, dan zou Nederland er nu nog heel anders uit zien!
Inhoudsopgave Inleiding
Het leven van Willem van Oranje
Begin in het verzet
Gebeurtenissen in het verzet
De moord op Willem van Oranje
Conclusie
Literatuurlijst Literatuurlijst Boeken: De boeken die ik had, daar kon ik niks uithalen, dus die heb ik niet gebruikt. Internet: http://www.wilhelmus.nl
http://www.ilse.nl
http://vechtdal.fol.nl/