Vietnamoorlog

1.Voorgeschiedenis

Na de Tweede Wereldoorlog werd Indochina – waaronder Laos, Cambodja en Vietnam vallen – bezet door de Fransen. Daarom stuurde de Vietminh aan op een strijd om de soevereiniteit. In het begin was de Eerste Indochinese Oorlog slechts een soort van burgeroorlog, maar na het bereiken van de Vietnamese grens door de Chinese communisten in 1949, begonnen de SU en de VS zich in het conflict in te mengen. Wat begon als een onschuldige strijd om de onafhankelijkheid, ontaardde dus al snel in een conventionele oorlog. De SU en de VS steunden respectievelijk de Vietminh en de troepen van de Franse Unie door het leveren van moderne wapens. De Vietminh behaalde uiteindelijk de zege, maar er waren aan beide kanten zo veel verliezen geleden dat men over een echte pyrrusoverwinning kan spreken.

[Accolades: Na de Eerste Indochinese Oorlog werden in Genève afspraken gemaakt, de zogenaamde Akkoorden van Genève: 1. Vietnam wordt tijdelijk in twee delen verdeeld. 2. Geen van beide delen mocht zich aansluiten bij militaire bondgenootschappen of een militaire basis van een ander land op zijn grondgebied toelaten. 3. In juli 1956 zouden nationale verkiezingen worden gehouden, waarna de twee delen binnen twee jaar herenigd zouden worden.]

Vietnam wordt tijdelijk verdeeld in Noord- en Zuid-Vietnam:

Noord-Vietnam wordt de Democratische Republiek van Vietnam onder leiding van Ho Chi Minh;

Zuid-Vietnam wordt de Staat Vietnam onder keizer Bao Dai.

2.Oorzaken

Voor de Vietminh was de uitslag van het verdrag van Genève ongunstig. Ze moest alle gebieden in Zuid-Vietnam opgeven. Ze gingen toch akkoord, omdat ze verwachtten dat ze sowieso de verkiezingen zouden winnen en zo op een legale manier aan de macht konden komen.

Zo dachten de Verenigde Staten er echter ook over. Daarom riep de Verenigde Staten de hulp in van Zuid-Vietnam en hielden ze samen de nationale verkiezingen in Vietnam tegen. Ze verantwoordden dit met het argument dat in Noord-Vietnam onmogelijk eerlijke verkiezingen gehouden konden worden. De rest van de communistische wereld drong niet aan op verkiezingen. China deed dit niet omdat het een verdere expansie vreesde bij verkiezingswinst van de communisten en de Sovjet-Unie wilde hun relatie met de VS niet op het spel zetten.

De Verenigde Staten plaatsten Diem aan het hoofd van Zuid-Vietnam en zetten keizer Bao Dai buitenspel. De Zuid-Vietnamezen waren hier echter niet zo gelukkig mee, aangezien hij minister was geweest tijdens de bezetting van de Fransen én hij katholiek was, terwijl 75% van de bevolking toen boeddhistisch was. Dit kon de Verenigde Staten niets schelen, want Diem was een overtuigde anticommunist, wat voor hen prioritair was.

3.Vietcong

Het Nationaal Front voor de Bevrijding van Zuid-Vietnam, door de Amerikaanse soldaten Vietcong genoemd, was de Zuid-Vietnamese communistische groep die zich verzette tijdens de Vietnamoorlog.

Na de verdeling in Noord- en Zuid-Vietnam, vluchtten vele Zuid-Vietnamezen naar Noord-Vietnam. Deze kregen dan later van de Vietminh de opdracht te infiltreren in Zuid-Vietnam en zo konden ze de plaatselijke verzetsgroepen verenigen tegen de regering. Zij werden de Vietcong genoemd, afgeleid van het Vietnamees voor ‘communist’.

4. Aanleiding

In 1957 brak het conflict helemaal los en viel de Vietcong het regime van Zuid-Vietnam aan. De Vietcong kon op heel wat sympathie rekenen binnen Zuid-Vietnam door de groeiende ontevredenheid over het regime van Diem.

5.Verloop

Noord-Vietnam werd gesteund door de Sovjet-Unie en China, Zuid-Vietnam door de Verenigde Staten en Zuid-Korea, maar ook in mindere mate door Thailand, Australië, Nieuw-Zeeland en de Filipijnen.

De Verenigde Staten pompten miljarden dollars in de Zuid-Vietnamese economie, maar Diem bevoordeelde de katholieke minderheid sterk en trok alle macht naar zich toe. Hij voerde dus een corrupte dictatuur, die een hoogtepunt bereikte op 8 mei 1963. Op die dag, de 2725ste geboortedag van Boeddha, protesteerden boeddhisten omdat ze geen vlaggen mochten gebruiken om deze feestdag te vieren. Als antwoord opende Diem het vuur op hen.

De Verenigde Staten beseften dat dit uit de hand liep en John F. Kennedy, die toen president was, liet de Zuid-Vietnamese generaals weten dat ze een staatsgreep zouden toestaan. Op 1 november 1963 voegden ze de daad bij het woord en bezetten ze bepaalde delen van Saigon. Diem zou vrijgeleide krijgen naar het vliegveld, maar werd op weg daar naartoe vermoord.

Dankzij Diems val maakte de Vietcong een snelle opmars. Johnson, de opvolger van JFK, vond dat er militair moest ingegrepen worden en wilde daarbij niet beperkt worden door het congres. Daarvoor had hij echter een gegronde reden nodig, dus lokte hij een aanval op Amerikaanse torpedobootjagers uit voor de kust van Noord-Vietnam, namelijk in de Golf van Tonkin.  Dit incident, het Tonkin-incident genoemd, vond plaats op 2 augustus 1964. Hoewel er bijna geen schade was aan het schip, zorgde dit toch voor veel opschudding in de VS. Een paar dagen later zond Johnson weer een torpedobootjager en hij berichtte dat deze weer was aangevallen en compleet vernietigd was.

Later bleek echter dat dit incident compleet verzonnen was. Deze twee incidenten hebben er wel toe geleid dat de VS nog meer ging investeren in ‘defensie’ van Zuid-Vietnam en zo de druk opvoerde.

Vanaf nu werd het een echte vuile oorlog met veel slachtoffers aan beide kanten. Op het hoogtepunt van de oorlog, april 1969, bevonden zich 543.400 Amerikaanse soldaten in Vietnam. Hoewel de VS zo sterk investeerde, hadden ze de overhand nog steeds niet kunnen halen door verschillende factoren. Zo vochten de Vietcong in het oerwoud, een omgeving die voor de Amerikanen onbekend was. De Vietnamezen maakten heuse tunnelcomplexen die verschillende dorpen met elkaar verbonden en zetten primitieve, maar heel efficiënte vallen op. De Amerikanen maakten gebruik van verschillende chemische middelen, zoals bv. het bekende Agent Orange dat het oerwoud ontbladerde. Ook aan het tropische klimaat en het vele ongedierte konden de Amerikaanse soldaten niet wennen. De Vietcong werden ook voortdurend door Noord-Vietnam bevoorraad via de Ho Chi Minh-route.

Vanaf 30 januari 1968 begon het laatste grote offensief van de Vietnamoorlog, uitgevoerd door de Vietcong. Dit offensief draagt de naam ‘Tet-offensief’, aangezien het begon op Tet Nguyen Dan, de nationale feestdag. Op die dag werd normaal een wapenstilstand gehouden, maar de Vietcong voerde een verrassingsaanval uit en zo raakten de Amerikaanse gelederen nog meer ontmoedigd dan ze al waren.

6.Einde

Steeds meer Amerikaanse families werden ingelicht over de dood van hun naasten en steeds meer beelden van de oorlogsmisdaden bereikten het thuisfront. Ook vonden de Amerikaanse soldaten dat de Zuid-Vietnamezen helemaal niet meevochten en niets van steun boden. Ze verloren de moed. In juni 1968 besloot de regering-Nixon om zich geleidelijk terug te trekken uit het gebied.

[Accolades: Op 27 januari 1973 werden de Parijse Akkoorden ondertekend: 1. Noord- en Zuid-Vietnam moeten verenigd worden door middel van een vrije verkiezing. 2. De Amerikaanse troepen moeten zich binnen de 60 dagen terugtrekken.]

De Verenigde Staten besloten dan ook om zich snel terug te trekken, aangezien er op het Congres ook beslist was geen geld meer te spenderen aan de oorlog in Vietnam.

7.Gevolgen Voor Vietnam

Noord- en Zuid-Vietnam werden in juli 1976 omgedoopt tot de Socialistische Republiek Vietnam.

De Vietnamoorlog eiste zo’n 2,5 miljoen Vietnamese levens. Vele van deze Vietnamezen werden toegetakeld door chemische middelen, zoals napalm en Agent Orange. Hun DNA is ook aangetast, waardoor nu nog steeds gehandicapte (klein)kinderen geboren worden.

Ook het land zelf draagt de gevolgen van de oorlog. Vele gebieden zijn onbruikbaar wegens achtergelaten wrakstukken en actieve mijnen.

Vietnam heeft ook nog steeds een grote staatsschuld af te lossen aan de Sovjet-Unie en China. Die schuld wordt nu nog altijd afbetaald.

Voor de Verenigde Staten

Aan de Amerikaanse zijde kwamen 58.226 soldaten om het leven.

Oorlogsveteranen hebben zowel fysieke als psychische problemen. Op vlak van fysieke problemen kampen ze met dezelfde gezondheidsproblemen als de Vietnamezen, want ook zij zijn in contact gekomen met de chemische middelen. Wat de psychische problemen betreft, worden ze nog steeds achtervolgd door de vreselijke beelden. Daarbij komt ook dat ze in hun thuisland niet als oorlogshelden, maar als oorlogsmisdadigers werden onthaald.

8. De Film

Platoon – Oliver Stone (1986)

Om onze voorstelling van de gebeurtenissen in Vietnam tijdens de Koude Oorlog te illusteren, hebben wij gebruik gemaakt van de film Platoon van Oliver Stone uit 1986. Het verhaal speelt zich af tijdens de tweede Indochinese oorlog tussen de Vietcong (Noord-Vietnam) en de anticommunistische Zuid-Vietnamezen, gesteund door de VS. De film vertelt het verhaal van Chris Taylor, een idealistische jongen die stopt met zijn studies, zich aanmeldt als vrijwilliger bij het leger en meegaat naar Vietnam om er te vechten tegen de Vietcong. Na zijn aankomst ontdekt hij al snel dat hij niet alleen moet vechten tegen de Vietcong, maar ook tegen de kwellende angst, lichamelijke uitputting en intense woede waarmee hij voortdurend geconfronteerd wordt.

In Platoon wordt de Vietnamoorlog getoond zoals hij echt was: hard, meedogenloos en dodelijk. De film is een weergave van de realiteit van een oorlog, gezien door de ogen van grondsoldaten, ‘grunts’. Deze realistische weergave is voornamelijk tot stand gekomen door de regisseur Oliver Stone. Hij was zelf een Vietnam-veteraan  en verwerkt zo vele persoonlijke oorlogservaringen in het script zoals de constante vermoeidheid van de soldaten. Andere overeenkomsten in Platoon met de ervaringen van Oliver Stone zijn de scène waarin Taylor op de benen van een vermoedelijke Vietcong-collaborateur schiet om hem te laten dansen (46:22), de redding van een Vietnamees meisje van een poging tot aanranding door de soldaten (54:36) en de angst waardoor hij zich niet meer kon bewegen toen hij op zijn allereerste nachtpatrouille de vijand tegenkwam (18:00).

De Vietnamoorlog stond er ook om bekend dat de VS Napalm en Agent Orange gebruikte (01:34:28 ; 01:40:58).

In Platoon maken de Vietcong gebruik van hun tunnelcomplex als toevluchtsoord voor de communistische rebellen uit het zuiden, de Vietcong, en voor het Noord-Vietnamese leger (35:33 ; 44:26).

De Amerikaanse soldaten hadden het echt gehad met oorlog voeren. Ze verloren de grip op de realiteit en werden gevoelloos voor de belangrijkste menselijke waarde, het leven (1:25:55).

Op het einde van de film is voor Taylor de oorlog over omdat hij gewond is geraakt. Als hij wegvliegt in de helikopter realiseert hij zich dat hij voor altijd (mentaal) beschadigd zal zijn door de oorlog en dat het zijn missie is om de toekomstige generatie hiervan te behoeden. (1:48:57)

9.Bronvermelding

Platoon. Geraadpleegd op 9 februari 2015, van http://www.imdb.com/title/tt0091763/

Platoon. Geraadpleegd op 9 februari 2015, van http://nl.wikipedia.org/wiki/Platoon

Verrijp, a. (2015, februari). Onafhankelijkheid! Geraadpleegd op 9 februari 2015, van http://www.landenweb.net/vietnam/geschiedenis/

Vietnam: vietcong-vietminh. Geraadpleegd op 9 februari 2015, van http://www.collegenet.nl/phpbb/viewtopic.php?t=47039&PHPSESSID=

De Vietnamoorlog, strijd op 2 fronten. Geraadpleegd op 18 maart 2015, van http://www.allesamerika.com/vietnamoorlog.html

Bakker, M. (2013, 8 augustus). Geschiedenis van de Vietnamoorlog. Geraadpleegd op 18 maart 2015, van http://www.isgeschiedenis.nl/nieuws/buitenland/geschiedenis-vietnamoorlog/

Politieke prenten Vietnamoorlog. Geraadpleegd op 18 maart 2015, van http://socialhistory.org/nl/collections/politieke-prenten-vietnam-oorlog

Vietnamoorlog. Geraadpleegd op 22 maart 2015, van http://nl.wikipedia.org/wiki/Vietnamoorlog

Dekolonisatie en Koude Oorlog in Vietnam. Geraadpleegd op 22 maart 2015, van http://histoforum.net/examen/vietnam.htm