tweede wereldoorlog

Intro De benaming voor de oorlogen in Europa en Noord-Afrika. Deze duurde van 1939 tot 1945, en in Azië duurde deze van 1937 tot 1945. De oorzaken waren de politieke problemen na de Eerste Wereldoorlog en de economische crisis van de jaren dertig. De dictatoriale regimes van Duitsland en Japan raakten door hun wil van uitbreiding in conflict met de democratische landen. Op 7 juli 1937 begon de Chinees-Japanse oorlog, In 1940 richtte Japan zich op Zuidoost-Azië en op 7 december 1941 viel het de Verenigde Staten van Amerika (Pearl Harbor) aan. Duitsland viel op 1 september 1939 Polen binnen en veroverde in 1940 grote delen van West-Europa behalve Groot-Brittannië (slag om Engeland). Op 22 juni 1941 begon Hitler de strijd in Oost-Europa tegen de Rusland (het voormalige Sovjet-Unie), waar de blitzkrieg (Hitler’s manier van strijden) echter faalde. Eind 1942 kwam het keerpunt in de oorlog. In Europa en Noord-Afrika toen de geallieerden terug gingen vechten: Groot-Brittannië en de VS in Noord-Afrika (oktober, El Alamein), Rusland in het oosten (november, Stalingrad) vervolgens in Zuid-Europa (1943, Italië) en West-Europa (1944, D-day). In 1945 stortte het Duitse Rijk ineen en op 7 mei werd de definitieve overgave ondertekend. De Japanse aanval liep na grote successen ook vast in 1942: in de Stille Oceaan gingen de geallieerden in de tegenaanval. Vanaf 1944 werd Japan bestookt en in 1945 besloot de VS atoomwapens in te zetten (6 augustus Hiroshima, 10 augustus Nagasaki) om de Amerikaanse verliezen te beperken. Op 14 augustus gaf Japan zich ook over. De Tweede Wereldoorlog kostte ca. 52 miljoen mensen het leven. Adolf Hitler (1889-1945) Duits nationaal-socialistisch leider van het derde rijk en dictator, geboren in Oostenrijk. Vocht tijdens de Eerste Wereldoorlog als vrijwilliger in het duitse leger. Werd in 1919 lid van de deutsche arbeiterpartei, (in 1920 omgevormd tot de Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei (NSDAP), hiervan werd Hitler in 1921 voorzitter. Hij richtte een eigen machtsapparaat op via de SA en later de SS. Een poging om de macht over te nemen in München, de Hitler-Putsch (in 1923), mislukte en Hitler kreeg gevangenisstraf. Tijdens deze periode begon hij met het schrijven van het succesvolle boek 'Mein Kampf', waar zijn anti-joden, anti-vrije meningsuiting en antisocialische denkbeelden in voor komen, en waarin hij een echt duits ras voorstelt, de ariërs. Hij werd na negen maanden vrijgelaten, hij werd weer het hoofd van de NSDAP. In 1930 behaalde, door de economische wereldcrisis, de NSDAP een grote verkiezingsoverwinning en in 1933 werd Hitler rijkskanselier en een jaar laten ook staatspresident. De parlementaire democratie werd uitgeschakeld en een totalitair opgezet. Het leger werd opgebouwd, het verdrag van Versailles opgezegd (1935) en er werd een begin gemaakt met de vervolging van politieke tegenstanders en joden (Kristallnacht, 1938). Na de inlijving van Oostenrijk en Tsjecho-Slowakije (1938) leidde de inval in Polen (1939) tot de Tweede Wereldoorlog. Via de 'blitzkrieg' werden de landen in het Westen (uitgezonderd Engeland) militair uitgeschakeld waarna hij zich richtte op de verdwijning van het jodendom. Hitler had een hekel aan het dagelijkse werk bij het regeren. Als alles goed ging op een bepaald vlak, had hij maar bitter weinig belangstelling bij wat zijn minister deden. Hij zij allen wat ze moesten doen, en daarna waren ze bijna volledig vrij. Daarom koos hij ook niet zomaar een minister. In het derde rijk kreeg elke Partijleiders, Goering, Goebbels, Himmler en Ley, voor zichzelf een rijk. Niemand twijfelde ooit aan wie nu echt de leider was, gelukkig, want Hitler duldde niemand die evenveel was als hij. Hij hield zich wel buitengewoon bezig met de buitenlandse politiek want hij vond het wel belangrijk hoeveel macht hij had, en niet echt in het regeren, dit liet hij liever aan zijn ministers over. Zijn idee van een sterk rijk was een sterke binnen- en buitenlandse politiek. Nu dit klaar was, kon hij zich volledig toespitsen op de rest. Om dat te realiseren stond het Verdrag van Versailles in de weg. Hij wou dit verscheuren. Hij wou ook dat alle Duitsers in één natie leefden, en hier bovenop wou hij ‘levensruimte’. In de jaren ‘30 zou dit een droom zijn, maar in de jaren ‘40 zou dit werkelijkheid worden. Hitler had eigenlijk geen ervaring in het regeren, hij sprak geen vreemde taal en hij kende geen tradities. Maar Frankrijk en Engeland waren bang voor een tweede conflict, ze hoopten dat zijn beweringen om vredelievend te zijn waar waren. En dus deden ze niets.
Eva Braun In die bunker trad Hitler in het huwelijk met zijn vriendin Eva Braun.Dat was op 29 april 1945. Hij kende haar al jaren, maar hij had niet met haar willen trouwen. Hij vond dat een man, die geroepen was om de wereld te regeren, er niet toe in staat was met een vrouw te trouwen. Na het huwelijk trok hij zich met zijn vrouw terug in zijn kamer. Voor hij zichzelf doodschoot, had Eva vergif ingenomen. Op 30 april 1945 stierf hij, pas 56 jaar oud. Eva stierf na Hitler. Ook zijn trouwste aanhanger, Gobbels, pleegde met zijn vrouw zelfmoord. Zij hadden van tevoren hun zes kinderen vergiftigd. NSDAP De NSDAP (voorheen DAP, waarvan Hitler leider werd) groeide snel uit tot een grote partij. Dit kwam oa. door het feit dat Duitsland de oorlog verloren had en door het Verdrag (verdrag van München). Door de zware afbetalingen bleven de mensen arm. Het geld werd waardeloos. Ook heerste er grote werkeloosheid. Hitlerjeugd (Hitlerjugend) Adolf Hitler werd geboren op 20 april 1889 in Braunnua-am-Inn (Oostenrijk). Zijn vader was de douanebeambte Alois Hitler, zijn moeder was Alois derde vrouw Klara Polzl. Op de basisschool was Hitler een goede leerling, maar op de middelbare school bleek hij lui te zijn. Hij bleef een keer zitten en verliet tenslotte de school zonder diploma. Toen Hitler 18 was, vertrok hij naar Wenen. Hij wilde kunstschilder worden, maar hij werd niet toegelaten tot de kunstacademie. Hij probeerde nog een opleiding voor architect te volgen, die echter mislukte, omdat hij geen diploma van de middelbare school had. Tussen 1907 en 1913 kwam hij aan de kost met het tekenen van prentbriefkaarten, die een vriend voor hem in de stad verkocht. Hij kreeg ook nog geregeld geld van zijn moeder. Na haar dood, in december 1907, kreeg hij geld van zijn tante. Zo kon hij als een rentenier leven. Tegen zijn familie en kennissen deed hij het voorkomen alsof hij aan de Academie voor Beeldende Kunsten werd opgeleid. In 1913 vertrok Hitler naar München. Hij had Duitsland altijd als zijn vaderland beschouwt. Voor het Oostenrijkse leger was hij afgekeurd, voor het Duitse leger werd hij goedgekeurd. Toen de eerste wereldoorlog in 1914 uitbrak, ging hij daar vrijwillig in dienst. Aan het front kreeg Hitler drie onderscheidingen. Hij raakte twee keer gewond en is een tijdje blind geweest ten gevolge van een gasaanval. SS (Schutsstaffel) Keurkorps van de nazi's, dat zich voor en met name tijdens de Tweede Wereldoorlog onderscheidde door grootschalige terreur. De SS, de in 1924 uit de SA voortgekomen lijfwacht van Hitler (1889-1945), won in 1934 de machtsstrijd ten koste van de SA, en oefende o.l.v. Himmler (1900- 1945) een schrikbewind uit in de concentratiekampen en in de door Duitsland bezette gebieden. Blitzkrieg (Lett: bliksemoorlog) Benaming voor de snelle en succesvolle militaire strategie van Duitsland in 1939-1941. Deze strategie was gebaseerd op een verrassingsaanval door een overmacht aan tankeenheden met steun van de luchtmacht. De blitzkrieg paste in Hitlers agressieve politiek van snelle korte acties met een beperkt oorlogspotentieel. De bewegingsoorlog verliep gunstig tegen Polen (1939) en West-Europa (1940), maar liep vast in Rusland (1941). Aan het oostfront veranderde de blitzkrieg in een uitputtingsoorlog, waardoor Duitsland gedwongen werd over te schakelen op een oorlogseconomie. Hitlerjugend De duisterjeugdorganisatie, opgericht in 1926 als onderafdeling van de NSDAP. Doel: ideologische en semi-militaire opvoeding der jeugd, met de nadruk op trouw aan de Führer en lichamelijke oefening (marcheren e.d.). Aanvankelijk bestemd voor jongens van 14 tot 18 jaar; in 1931 uitgebreid met jongens van 10 tot 14 jaar (Deutsches Jungvolk) en meisjes van 14 tot 21 jaar (Bund Deutscher Mädel). Leiding: Baldur von Schirach (1931-40), Arthur Axmann (1940-45). Eind 1938 ca. 8,7 miljoen leden. Sinds 1939 voor jongens verplicht lidmaatschap. In 1945 verboden.
Het Verloop In 1923 probeerde de NSDAP de regering omver te werpen: Hitler werd gearresteerd en moest 5 jaar zitten, maar werd na 1 jaar al vrijgelaten. Hij leerde dat je democratische middelen moest gebruiken als je aan de macht wou komen en zo won de NSDAP steeds meer zetels in het Parlement. In hun propaganda maakten zij openlijk gebruik van hun ophemeling van het “Germaanse” of “arische” ras, blond haar, blauwe ogen. Dit werd een middel om groter te worden. De joden werden de zondebrokken. Pas toen in 1929 een grote economische crisis Amerika en Europa trof won de naziepartij veel aanhangers; op 30 januari 1933 volgde de benoeming van Hitler tot Rijkskanselier en op 1 april 1933 werd hij dictator. En zo ging het verder: 1933: Alle joodse ambtenaren werden ontslagen. 1933: De joden werden een geïsoleerde groep, veracht en uitgesloten van het openbare en leven. 1935: Aan racistische politiek werd nu pas een wettelijke grondslag gegeven:-Ten eerste werd bepaald dat alleen mensen van arisch bloed burgers konden zijn van het derde rijk. De mensen met onzuiver bloed waren onderworpen.- Ten tweede werd voorkomen dat zuiver bloed met onzuiver bloed werd vermengd: verhoudingen & huwelijken tussen ariërs en joden werden verboden. Tot 1938 waren 150.000 Duitse joden geëmigreerd, met achterlating van alles wat ze hadden. 1938: Oostenrijk wordt vrijwillig ingelijfd bij het Derde Rijk: de Oostenrijkse joden worden gedwongen tot emigratie. 1939: Polen wordt overwonnen en komt bij het Derde Rijk. Men begint in Polen met een harde behandeling van de joden: er werden getto’s ingesteld onder leiding van een joodse raad en er werd verplicht een uiterlijk kenmerk te dragen: de gele ster. In getto’s waren de leefomstandigheden slecht, ze waren vol, weinig eten, weinig medische hulp en zwaar werk. 1941: Begin van moorden. Daarna werden plannen gemaakt voor “de definitieve oplos-sing” die op de Wannsee Conferentie op 20 januari tot in de details uitgewerkt werd. Doodsangst Veel mensen in Duitsland raakten in een doodsangst. Joden, maar ook tegenstanders van het nazi-regime. Hun angst werd al snel werkelijkheid: Hitler begon mensen in concentratiekampen te plaatsen. Ze werden geslagen en leden honger. Velen werden gemarteld en vermoord. Hitler maakte, zoals beloofd, een eind aan de herstelbetalingen en aan de werkeloosheid. Hij voerde de dienstplicht weer in en begon auto’s te maken, wegen aan te leggen en wapens te fabriceren. 1920-1923: Crisisjaren De frustratie over het Verdrag van Versailles en de economische problemen zorgde voor een erg boze stemming in Duitsland. Vooral onder rechts-nationalistische groeperingen was de woede over Versailles groot. In maart 1920 bezetten leden van extreemrechtse Vrijgroepen grote delen van Berlijn. De regering vluchtte naar Stuttgart. De opstandelingen kregen echter geen steun van de Berlijnse bureaucratie en legerleiding. Ook brak er een algemene proteststaking tegen de staatsgreep uit. De Kapp-putsch, genoemd naar een van de leiders van de opstand, duurde daarom slechts een week. De onrust en ontevredenheid van de bevolking werd duidelijk tijdens verkiezingen van juni 1920 die uitliep in een grote nederlaag voor de Weimarer Koalition. De meerderheid van SPD (Sozialdemokratische Arbeiterpartei Deutschlands), Zentrum en DDP (Deutsche Demokratische Partei) in de Rijksdag ging verloren (van 76 % naar 46 %). Door de verkiezingsnederlaag van de Weimarer Koalition was het niet meer mogelijk om een meerderheidsregering te vormen. De minderheidsregeringen die na 1920 aan de macht kwamen, raakten veelvuldig in de problemen. Bijvoorbeeld de prijs van 1 kilo brood in: december 1921: 4 mark
December 1922: 163 mark
Januari 1923: 250m ark
April 1923: 474 mark
Augustus 1923: 69.000 mark
November 1923: 201.000 mark 1929: Economische wereldcrisis De crisis van de jaren dertig werd veroorzaakt door de verstoring van de internationale handel, als gevolg van de Eerste Wereldoorlog. Hierdoor daalden in Europa de investeringen en de industriële productie, steeg de werkloosheid en daalden consumptie en grondstofprijzen. De grote depressie begon in oktober 1929 met de beurskracht van Wall Street. De economische crisis sloeg over naar Europa doordat de Amerikanen hun kapitaal daar terugtrokken. De wereldcrisis eindigde pas echt na de Tweede Wereldoorlog. 1936: Het succes Rond maart 1936 was Hitler wel klaar om zijn volgende zet te doen. Hij wilde namelijk het Rijnland ontdoen van soldaten en het gebied innemen. Hij kon dit zich veroorloven. Hij bood niet-aanvalspacten aan Frankrijk, België en de Oostelijke buurlanden. Hij aanvaarde weer tot de Volkenbond toe te treden omdat hij nu op gelijke voet stond met de andere landen. Na zijn verdere militarisering van het Rijnland vreesde Hitler voor represailles vanuit Frankrijk, maar Frankrijk en Engeland deden niets anders dan spreken en vroegen Duitsland om kalmte. Ondertussen legde Hitler een fortificatie aan in het Rijnland zodat Frankrijk niet meer zomaar kon binnenvallen. Officieel waren Oostenrijk en Duitsland gelijken, maar Hitler gebruikte de overeenkomst om druk uit te oefenen op de Oostenrijkse regering, om verdere concessies af te persen zodat Oostenrijks onafhankelijkheid werd beperkt. Hij probeerde op een vreedzame manier Oostenrijk te veroveren. Door deze overeenkomst probeerde hij tot Italië toe te naderen. In september probeerde Hitler om een overeenkomst te sluiten met Italië. Hij wilde een gemeenschappelijk front vormen tegen het Bolsjewisme en tegen de Westerse mogendheden. Een fascistische as tussen de Middellandse Zee en de Noordzee zou prefect zijn. In het vierde machtsjaar als Kanselier kon Hitler tevreden zijn. Hij had het Rijnland opnieuw voorzien van soldaten en hij had ze allemaal voorzien van nieuwe wapens, en Duitsland stond nu sterker ten opzichte van vroeger. Van de rest van Europa die nu zwakker stond. Een probleem was wel dat het bewapeningsprogramma het belangrijkste politiek punt was, al de rest was ondergeschikt, zelfs de meest elementaire voorzorgsmaatregelen om faillissement te voorkomen. Hitler gaf Goering alle bevoegdheden om dit waar te maken, wat het ook mocht kosten, het moest gebeuren. Het is daardoor dat het zo opmerkelijke herstel van de Duitse economie niet echt zichtbaar was in de levensstandaard van het volk. Dit werd doelbewust laag gehouden. De grootste factor bij het herstel was de psychologie van het Nazisme. Dit leidde tot een sterk vertrouwen in “De zending van Duitsland”.
1933-1935: De Heropbouw van Duitsland De eerste stap voor de heropbouw van Duitsland was het bewapenen van de soldaten. Om steun te krijgen van de militairen moest zijn buitenlandse politiek gematigd blijven. Hij eiste ook de ontwapening van de naast gelegen landen van Duitsland om oorlog te voorkomen. Om dit te kunnen uitleggen organiseerde hij een soort van volksstemming, en de Duitsers waren unaniem met beslissen. Nu kon hij beginnen aan de het bewapenen van zijn nieuwe soldaten. De tweede stap voor de heropbouw van Duitsland was het gewelddadige overnemen van Oostenrijk. Doordat Duitsland nog niet op zijn sterkst was werd Hitler geforceerd ofwel te wachten met de overname, ofwel een niet gewelddadige overname te vinden. Hij ging voor het tweede. De Nazi partij kreeg in Oostenrijk steeds meer en meer aanhangers. Duitsland steunde de partij financieel wat daardoor een grote voorsprong voor hen betekende. Volgens hem was Duitsland het enige land dat de 14 punten van Wilson gevolgd had, Frankrijk en Engeland protesteerden natuurlijk maar Hitler blies de protesten diplomatisch weg. Het enige dat Frankrijk, Engeland, en Italië dan deden is het formeel veroordelen van het optreden van Duitsland. In Mei deed Hitler nog een redevoering. Hierin sprak hij over de buitenlandse politiek. Hij veroordeelde de veroordeling van de mogendheden door te zeggen dat Duitsland wel verplicht was te herbewapenen, en dat Duitsland niet eerlijk behandeld werd. Hij toonde duidelijk goede wil want hij was akkoord de bewapening te beperken als de andere mogendheden dat ook deden. Op deze dag werden er verschillende zaken beslist. Ten tweede werden alle huwelijken tussen Duitsers en Joden verboden, en het werd ook verboden aan Joden om Duitsers als huispersoneel in dienst te nemen. Hiermee wilde Hitler aantonen dat Duitsland terug vrij was. En als nationaal embleem werd het Hakenkruis ingevoerd. Hitler sloot een pact met Italië zodat de As Berlijn-Rome een werkelijkheid werd. Dit kon hij doen omdat Italië in een hoekje werd geduwd door Frankrijk en Engeland en dus nu elke hulp van Duitsland konden gebruiken. Churchill verklaarde dat een oorlog onvermijdelijk was. 1937: Een jaar van voorbereiding Het jaar 1937 was politiek gezien een jaar van voorbereiding, en een jaar van toenemend vertrouwen in de duitse kracht. Hij wilde de verloren koloniën van na de eerste Wereldoorlog terug. Hitlers zelfvertrouwen had twee gronden: hij had force vorderingen geboekt ivm de Duitse herbewapening, en hij had de As Berlijn-Rome geconsolideerd. Goering was nu de economische dictator van Duitsland. Hitler was bezorgd om de pogingen van de Britten en de Fransen om weer tot vriendschappelijke betrekkingen met de Duce te komen. Onder hen die Hitler naar Rome stuurde behoorden Goering, de economische dictator van Duitsland (januari); Neurath, de minister van buitenlandse zaken (mei); Blomberg, de minister van Oorlog (juni); en Ribbentrop (oktober). Daar gaf Goering de zekerheid aan Polen dat het geenszins de bedoeling van Hitler was om Polen aan te vallen. Intussen bleven de westerse mogendheden zich alleen met Spanje bezig te houden. 1933-1939: Economische ontwikkelingen In 1933 waren er 6 miljoen werklozen in Duitsland. Door middel van gigantische werkgelegenheidsprojecten lukte het de nationaal-socialisten, geholpen door de gelijktijdige opleving van de wereldhandel, om dit aantal in zeer korte tijd terug te dringen tot onder de 1,5 miljoen (1936). De aanleg van Autobahnen en de wederopbouw van de wapenindustrie zorgden voor veel werkgelegenheid. De positie van arbeiders werd verbeterd en de industrie kon profiteren van de nieuwe opdrachten die de nationaalsocialistische programma’s met zich meebrachten. De economische successen van het nazi-regime zorgden voor een gloeiende populariteit van de NSDAP. Hitler vond het van groot belang dat Duitsland economisch zo veel mogelijk onafhankelijk werd van het buitenland. De herinnering aan de voor Duitsland zo rampzalige geallieerde blokkades tijdens de Eerste Wereldoorlog was nog zeer levend. Er werd daarom geprobeerd surrogaten voor belangrijke grondstoffen te ontwikkelen en de landbouw werd aangezet tot een hogere productiviteit. Hitler was er echter al in een vroeg stadium van overtuigd dat Duitsland nieuwe gebieden in Oost-Europa zou moeten veroveren om echte oplossingen voor het voedsel en grondstoffenprobleem te vinden. Al in 1933 had hij enkele officieren toevertrouwd dat ‘Eroberung neuen Lebensraums im Osten und dessen rücksichtsloze Germanisierung’ noodzakelijk zouden zijn. 1940: Duitse opmars in West- en Noord-Europa Herhaaldelijk leek het dat Hitler een inval in Nederland en België zou doen. In de ochtend van 10 mei 1940 gebeurde dat ten slotte: de Duitse troepen overstroomden België, Nederland en Luxemburg. Nederland strekte de wapens op 14 mei, België op 28 mei. De opzet van de Duitse legerleiding was om de Maginotlinie in de rug te overvleugelen en de in Noord-Frankrijk gelegerde Britse expeditiemacht af te snijden. Aan de Somme (rivier in Frankrijk) was een korte gevechtspauze ingetreden. De ‘Somme-linie’ bezweek echter, Parijs werd ingenomen (14 juni 1940) en de Loire werd al spoedig door de Duitse troepen overschreden. De oorlogsverklaring van Italië aan Frankrijk (10 juni 1940) had weinig om het lijf; aan het Alpenfront wisten de Fransen de Italianen tegen te houden gedurende de korte tijd dat de strijd nog duurde. Vichy werd de zetel van de nieuwe Franse regering, die op 22 juni 1940 een wapenstilstand met de Duitsers sloot. De voorwaarden waren vrij gematigd: het gebied ten noorden van de Loire en de kuststrook werden door de Duitsers bezet, de vloot zou door de bezetter niet worden gebruikt en de koloniën mochten onder het gezag van Vichy blijven. De positie van Groot-Brittannië leek vrij hopeloos. Hitler had het plan om op korte termijn het luchtoverwicht te verkrijgen, gevolgd door landingen in Zuidoost-Engeland, om zo Groot-Brittannië op de knieën te krijgen Daarnaast gold op langere termijn de doelstelling om door de onderzeebootoorlog het land van grondstoffentoevoer en voedsel te isoleren. Technisch maakten de Britten bovendien grotere vooruitgang dan de Duitsers, vooral op de vliegtuigbouw, radarwaarschuwing, mijnenopruiming en ontcijfering van vijandelijke radiocodes. In de periode juli–okt. 1940 wist de Britse luchtmacht in de Battle of Britain de Luftwaffe uiteindelijk te brengen tot het zwaktebod van nachtbombardementen op stadscentra. Na de bezetting werd het Joegoslavische territorium verdeeld. Daarbij kreeg zij aanvankelijk de hulp van de lagere rooms-katholieke geestelijkheid. Tegen de bezetters en de Ustaša-beweging streden de door kolonel Mihailoviç geleide cetniks (Servische vrijheidsstrijders) en Tito's partizanen (communistische strijders), die weldra ook met de cetniks in botsing kwamen. Eenheden van de cetniks kwamen ertoe met de Italianen en in mindere mate met de Duitsers tegen de communisten te collaboreren. In Griekenland waren de Britse hulptroepen zeer spoedig verdreven, zelfs van Kreta, waar de Duitsers een laatste kostbare luchtlandingsoperatie uitvoerden en grote verliezen toebrachten aan de Britse troepen. 1941: Duitse invallen in de Sovjet-Unie De tegenstelling Sovjet-Unie–Duitsland, tijdelijk naar de achtergrond gedrongen, was sterker geworden. Hitler meende dat Groot-Brittannië vooreerst was verlamd en richtte zich op het oosten. Op 22 juni 1941 overschreden over een breed front de troepen van de ‘as’ de Sovjet-Russische grenzen, in het uiterste noorden door Finland gesteund, in het zuiden door Roemenië. Ondanks de tactiek van de verschroeide aarde kon de Sovjet-Unie de Duitse opmars niet stuiten en na enige maanden lagen Sint-Petersburg en Moskou in de frontlinie. Hitler had erop gerekend de veldtocht vóór de winter beëindigd te hebben. Zijn troepen misten echter de uitrusting voor het doorstaan van de Russische winter die een ramp werd voor het Duitse leger. Het volgende jaar bracht, na verovering van het Krim, een zomeroffensief in Zuid-Rusland, dat evenwel uitliep op het drama van Wolgograd; het was Hitlers persoonlijke wens dat het beslissende offensief zich hierop zou richten. Hoewel de Duitsers in de Kaukasus aanzienlijke terreinwinst boekten, werd de Slag om Wolgograd (sept. 1942 – febr. 1943) het keerpunt in de oorlog. Het zesde leger onder generaal Friedrich Paulus werd in de puinhopen van de stad vernietigd. Het initiatief in de strijd berustte sindsdien bij de Sovjet-Unie. In Afrika had Groot-Brittannië al vrij spoedig Italië uit zijn diverse bezittingen, o.a. Ethiopië, verdreven.
1941: Bombardement Pearl Harbor; Oost-Azië Japan was in juli 1937 in een informele oorlog met China verwikkeld en in het bezit van de Chinese kuststrook. Op 27 sept. 1940 sloot Japan met Duitsland en Italië het Driemogendhedenpact. Japan profiteerde van de machteloosheid en bezette in 1941 het Franse Indo-China. Tegelijkertijd werden in Washington en in Batavia onderhandelingen gevoerd, als een soort rookgordijn. Plotseling bombardeerde Japan Pearl Harbor (7 dec. 1941), de vlootbasis van de Amerikanen in de Grote Oceaan. De Amerikaanse Pacificvloot werd hierdoor (uitgezonderd, door toeval, de vliegkampschepen en kruisers) voorlopig uitgeschakeld. Oorlogsverklaringen volgden over en weer. Birma, Malaka met de basis Singapore, de Filippijnen en Nederlands-Indië werden (behalve het tot april/mei 1942 verdedigde Bataan en het eiland Corregidor) zonder moeite door Japan bezet, nadat de Britse vloot bij Malaka was vernietigd. Een geallieerd eskader onder Nederlands bevel werd in de Slag in de Javazee eveneens uitgeschakeld. Met bijzondere veerkracht wisten de Amerikanen echter in de Slag in de Koraalzee (7/8 mei 1942), de Zeeslag bij Midway (3/6 juni 1942) en door de landing op Guadalcanal (zomer 1942) het offensief van Japan te breken. Landingen volgden op Nieuw-Guinea (5 aug. 1942) en New Britain (15 dec. 1943). De Amerikaanse marine drong steeds dieper door in de linies van de Japanners, die in de grote zeeslagen in de Filippijnse Zee en in de Golf van Leyte (1944) werden overwonnen. Via een reeks amfibische landingen (island hopping) op de Gilbert- en de Marshalleilanden, de Carolinen en de Marianen en ten slotte op de Filippijnen bereikten de Amerikanen Iwo Jima en Okinawa (21 juni 1945). Verdragen 28 juni 1919: Het Verdrag van Versailles Na de overwinning op Duitsland in de Eerste Wereldoorlog konden de overwinnaars het moeilijk eens worden over de hoogte van de schadevergoedingen die Duitsland moest betalen. De leiders van de VS, GB, Fra en It ontmoetten elkaar tijdens de Vredesconferentie in Parijs in 1919 en stelden het Verdrag van Versailles op. Het maakte een einde aan de Eerste Wereldoorlog. Het verdrag trad op 10 jan. 1920 in werking. De Verenigde Staten sloten later een afzonderlijk vredesverdrag met Duitsland (5 aug. 1921). Voorts moest Duitsland alle koloniën en een belangrijk deel van zijn koopvaardijvloot en spoorwegmaterieel afstaan. Danzig werd Vrije Stad onder toezicht van de Volkenbond. Deze volkenbond was een op 10 jan. 1920 opgericht ter bevordering van de internationale samenwerking en ter verzekering van vrede en veiligheid onder de volken. Het eerste ontwerp voor de Volkenbond werd door de Amerikaanse president Woodrow Wilson ter tafel gebracht op de vredesconferenties na de Eerste Wereldoorlog. De Verenigde Staten werden uiteindelijk geen lid van de organisatie. Behalve de geallieerde overwinnaars traden dertien neutrale staten toe tot de Volkenbond. Later traden nog andere staten toe, zoals Duitsland (1926) en de Sovjet-Unie (1934). 29 september 1938: Het Akkoord van München Op 30 september 1938 werd in München een akkoord bereikt dat de gehele wereld verbaasde en de toekomst zou bepalen. De wijze waarop Hitler dit bereikt had heeft hem zonder meer overtuigd van het feit dat hij zijn gang kon gaan in Europa. Het was hem duidelijk dat Frankrijk en Groot-Brittannië nog niet klaar waren voor een oorlog en dat zij geen front met de Sovjet-Unie tegen hem zouden maken. De gebeurtenissen die hierna volgden stortten Europa en later de Wereld in een oorlog die bekendheid zou verwerven als de Tweede Wereldoorlog. 24 augustus 1939: Molotov-Ribbentroppact Aan het eind van de jaren ’30 kwam de oorlog dichterbij door het wederzijdse wantrouwen van de naties die de vrede konden handhaven. De Sovjetunie geloofde Josef Stalin dat de gezamenlijke kapitalistische machten zouden proberen zijn regime ten van te brengen. Hij was eerder bereid de fascist Hitler te dulden. Deze verstandhouding zou leiden tot het Molotov-Ribbentroppact. Hierin stond; Polen en de Baltische staten zouden in stukken worden “gehakt.” Deze stukken zouden onderverdeeld worden tussen het “derde rijk”van Hitler, en het Sovjetunie van Stalin. Oktober 1925: Het Verdrag van Locarno Dit verdrag zorgde voor verdere ontspanning in de internationale politiek. Duitsland erkende in dit verdrag de westelijke grenzen van Duitsland zoals die in Versailles waren bepaald. Dit betekende dat Elzas-Lotharingen definitief werd opgegeven, tot grote woede van veel Duitse nationalisten. Verder werd er een niet-aanvalsverdrag getekend tussen Frankrijk, België en Duitsland, met Groot-Brittannië en Italië als garantiemachten. Gustav Stresemann en de Franse minister van Buitenlandse Zaken Briand kregen de Nobelprijs voor de vrede voor hun inspanningen in Locarno. In 1926 werd Duitsland lid van de Volkenbond (de voorloper van de Verenigde Naties). Joden tijdens de oorlog
Anne Frank Op 12 juni 1929 wordt Anneliese Marie Frank geboren in het Duitse plaatsje Frankfurt Am Main. Ze woont daar met haar ouders Otto en Edith en haar 3 jaar oudere zus Margot. Tot in 1933; Hitler wordt benoemd tot rijkskanselier zijn er in Duitsland zo’n 6 miljoen werkelozen. Hij geeft de joden de schuld van alles. In 1934 komt in Duitsland de nationaal socialistische en anti-joodse partij van Hitler aan de macht. Op 29 april 1942 wordt in Nederland de jodenster ingevoerd. Ook de familie Frank moest met een ster op hun kleding rondlopen. Op 5 juli 1942 krijgt Margot een oproep voor de arbeidsdiensten in Duitsland. Een dag later duikt de familie Frank onder in het huis op Prinsengracht 263. Een week later komen ook Herman, Auguste en Peter van Pels het achterhuis in. Een paar maanden later duikt ook Fritz, De familie van Pels heet in haar dagboek de familie van Daan en Fritz Pfeffer heet Albert Dussel. De secataresse van Otto Frank Miep Gies zorgde ervoor dat het ondergedokenen voedsel en kleding krijgen. Op 4 augustus 1942 worden de onderduikers verraden en opgepakt door de Grune Polizei. Als Miep Gies later het Achterhuis binnengaat vindt ze het dagboek van Anne. Ze neemt het mee en verbergt het in een la om het Anne naar de oorlog terug te geven. De 8 onderduikers worden naar kamp Westerbork gebracht. In oktober 1944 sterft Herman van Pels in de gaskamers van Auschwitz. Op 28 oktober 1944 worden Margot en Anne Frank samen met Auguste van Pels overgebracht van kamp Auschwitz naar kamp Bergen-Belsen. 2 weken later sterft ook Edith Frank in de gaskamers van kamp Auschwitz. Op 5 mei is Peter van Pels gestorven volgens de gegevens van het rode kruis in kamp Mauthausen. Op 7 mei is het officiele einde van de tweede wereldoorlog. De enige van de 8 onderduikers die de oorlog heeft overleefd is Otto Frank. Op de dag dat hij hoorde dat Margot en Anne waren omgekomen kreeg hij van Miep Gies het dagboek, de schriften en de 327 losse vellen vloeipapier. Otto heeft de papieren geordend,vertaald in het nederlands en overgetikt. Hij liet het lezen aan vrienden en familie. Een vriend van Otto heeft hem overgehaald het dagboek te publiceren. In maart 1947 verscheen de eerste Nederlandse uitgave van Het Achterhuis. In 1950 verscheen en Duitse en Franse versie van Het Achterhuis. Otto Frank die het huis enkele jaren naar de oorlog verkocht aan een textielfirma en in Bazel is gaan wonen richtte op 3 mei 1957 de Anne Frank stichting op, om het pand te redden en om het toegankelijk te maken voor publiek. Joden Hitler beweerde een oplossing voor de ellende te hebben. ”Duitsland is ziek,” beweerde hij, “en de veroorzakers van die ziekte zijn vooral joden. Zij zijn de uitbaters van de gewone man, de bestrijders van het christendom, de uitvinders van het communisme en de vijanden van de ondernemers. Zij zijn schuldig aan onze nederlaag en hitsen de volken tegen ons op.” Hitler bleef deze bewering herhalen. Steeds meer mensen vonden dat hij gelijk had. Toen Hitler aan de macht kwam, schakelde hij steeds meer partijen uit. In 1933 ging de NSDAP alleen regeren. Duitsland werd een dictatuur. Antisemitisme was een belangrijk onderdeel van de nationaal-socialistische propaganda. Hitler zag de joden als aanstichters van de problemen in Duitsland en had duidelijk gemaakt wat er met de joden zou gebeuren als hij aan de macht zou komen. Na Hitlers machtsovername in 1933 werden de woorden in daden omgezet. In 1935 werden de Neurenberg-wetten uitgevaardigd waarin werd bepaald dat joden niet meer met personen van Duits bloed mochten trouwen en geen staatsburgers waren. Daarna begon de discriminatie van de joden steeds grotere vormen aan te nemen. Joden in overheidsdienst verloren hun baan, joodse winkels werden geboycot, joodse kinderen werden van school gestuurd etc. Een voorlopig dieptepunt bereikte de jodenhaat in november 1938. Tijdens de Kristallnacht (genoemd naar alle ruiten die sneuvelden) werden massaal joodse huizen, winkels ed aangevallen door opgehitste menigtes. 26.000 joden werden opgepakt en in concentratiekampen gezet. Aanleiding voor deze door de nazi’s georganiseerde pogrom was de aanslag op een lid van de Duitse ambassade in Parijs door een joodse jongen. Veel joden vluchtten in de jaren dertig naar het buitenland. Een groot probleem hierbij was echter dat talrijke landen de joodse vluchtelingen niet toelieten en terugstuurden naar Duitsland. Niet alleen de joden werden slachtoffer van de nazi’s. Ook zigeuners, homoseksuelen en gehandicapten werden gediscrimineerd en vervolgd. Jodenvervolging Op 20 januari 1942 werd tijdens de beruchte Wannsee-conferentie besloten om de “Endlösung der Judenfrage” op grote schaal aan te pakken. De nazi’s vonden dat de joden verwijderd moesten worden uit de samen-leving. Adolf Eichmann kreeg de opdracht om de vernietiging van de joden te organi-serenIn het beruchte vernietigings- kamp Auschwitz zijn op dergelijke wijze meer dan 1 miljoen joden vermoord. Voordat in 1942 tot de systematische vernietiging van de joden werd besloten waren al tallozen van hen het slachtoffer geworden van de nazi- terreur. Vanaf 1934 werden daar ook joden, zigeuners, geestelijk gehandicapten en homo-sexuelen in opgesloten. De gevangenen moesten ontzettend hard werken en kregen veel te weinig te eten. Velen van hen bezweken dan ook aan honger en vermoeidheid. Naar schatting zijn tussen de 5 en 6 miljoen joden vermoord door de nazi’s. Hoe werden de joden in Nederland ontvangen tijdens WOll Sinds het aan de macht komen van Hitler en het nationaal socialisme in Duitsland in 1933 kwamen tienduizenden vluchtelingen naar Nederland. Dat waren niet alleen joden, maar zij waren duidelijk de groep die het meest bedreigd was in het Derde Rijk en vormden ook de meerderheid van de vluchtelingen: het ging om ongeveer 35.000 personen. Na een redelijke grote stroom in 1933 namen de getallen vooral toe na 1938 (Anschuss & Kristallnacht). Voor de regering vormde deze vluchtelingen een groot probleem door de economische moeilijkheden en werkloosheid. Het was duidelijk dat de vluchtelingen niet of nauwelijks welkom waren. Naast de economische problemen noemde men ook de aan opvang verbonden kosten, de relaties met het zo belangrijke buurland en zorg over binnenlandse politieke problemen. De Franse regering zegde toe ‘haar oude, welwillende standpunt te handhaven’. De Engelse regering ‘maande tot voorzichtigheid’. De Zwitserse regering onderstreepte ‘dat Zwitserland alleen als doorgangsgebied in aanmerking kwam’. De Deense regering ‘was niet van plan een groot aantal vluchtelingen toe te laten’. De verspreiding van de joden voor en na de oorlog In Nederland woonden in 1940 in totaal 140.000 joden. Bij de volkstellingen voor de oorlog was de aanmelding als jood, d.w.z. dat men opgaf de joodse godsdienst te belijden, vrijwillig. Het overgrote deel der joden onttrok zich daar echter niet aan, op welke grond dan ook. Dit is vooral opmerkelijk omdat meer dan de helft der joden in Amsterdam woonde en juist Amsterdam in het algemeen zeer buitenkerkelijk georiënteerd was. In 1941 vond er op Duits bevel een telling plaats. Ook deze geeft niet een volkomen exact beeld: er gaven bijvoorbeeld om aan de Duitse maatregelen te ontkomen meer mensen op dat zij slechts 2 joodse grootouders hadden (dus volgens de Duitse wetten half-joods) dan in werkelijk het geval was. Deze aantallen kwamen eruit bij de telling in 1941: Groningen 4.682

Friesland 851
Drenthe 2.498
Overijssel 4.345
Gelderland 6.663
Utrecht 4.147
Noord-Holland 87.026
Zuid-Holland 25.617
Zeeland 174
Noord-Brabant 2.320
Limburg 1.394
Totaal Nederland 139.717
Er waren bovendien ca. 15.000 personen die opgaven 2 voorouders te hebben, 6.000 van wie één grootouder joods was. 121.409 personen gaven op lid te zijn van het Nederlands-Israëlische kerkgenootschap en 4.301 van het Portugees-Israëlisch. Terwijl Nederland zijn doden telde, telden de joden de overlevenden. Dit zijn cijfers over het aantal joden na de oorlog: Teruggekeerd uit kampen 5.450
teruggekeerd uit onderduik in Nederland 8.000

Teruggekeerd uit neutraal of geallieerd gebied of uit onderduik in andere bezette gebieden 2.000
Gemengd gehuwden 10.000
Totaal 25.450
Bij de volkstelling in 1954 gaven in totaal 23.723 personen zich als joden op. Dit geeft zeker niet een volledig juist beeld van de situatie. Dit heeft verschillende oorzaken: er zijn meer onkerkelijken, er was door de oorlog een zekere registratievrees ontstaan, er hebben relatief van de gemengd gehuwden veel meer de oorlog overleeft dan van de joods gehuwden en van deze gemengd gehuwden stonden vele reeds lang ver van iedere kerkgenootschappelijke organisatie. Deze aantallen kwam eruit bij de telling van 1954: (in provincies) Groningen 242
Friesland 155
Drente 180
Overijssel 945
Gelderland 997
Utrecht 848
Noord-Holland 15.446
Zuid-Holland 3.934
Zeeland 59
Noord-Brabant 620
Limburg 297
Nederland totaal 23.723
Deze telling kwam bij de telling van 1954: (in plaatsen met meer dan 100.000 inwoners) Amsterdam 14.068
Den Haag 2.031
Rotterdam 1.323
Utrecht 444
Enschede 348
Arnhem 324
Haarlem 207
Eindhoven 207
Groningen 176
Nijmegen 110
Tilburg 73 De bevrijding De Geallieerden Bondgenoten, met name gebruikt voor het tegenhouden van Duitsland en zijn bondgenoten tijdens de twee wereldoorlogen. In de eerste wereld oorlog tegen de centrale gevechtstroepen en in de tweede wereld oorlog tegen de As-gevechtstroepen. De geallieerden in de Eerste Wereldoorlog wordt ook wel Entente genoemd. De geallieerde bestaan uit Amerika, Canada, Frankrijk, Groot-Brittannië. 1942: Snelle opmars naar het noorden (van de geallieerden) Noordoost-Nederland was een zeer zwakke plek in de Duitse verdediging, die bijna overal op instorten stond. De duitsers hadden in het noorden van ons land de Assener- Stellungen aangelegd, een linie die de plaatsen Meppel, Assen, Groningen en Delfzijl met elkaar verbond. Dit zou de geallieerden echter niet stoppen. Hoewel de duitse verdediging op instorten stond, besloten de geallieerden voor de verovering van Noordoost-Nederland iets bijzonders te doen. Overwogen werd om de speciale SAS eenheden in te zetten. Er was nog een operatie bedacht voor de SAS, die hete Amherst. De bedoeling was om ongeveer 700 Franse SAS militairen binnen de driehoek Meppel- Emmen- Groningen- te droppen. Ook was de taak van de SAS om de vliegvelden bij Eelde en Steenwijk ongeschonden in handen te krijgen. Tenslotte kregen zij de opdracht om de verzetsgroepen te helpen bij de verzetsacties. Amherst was een unieke operatie omdat het de eerste keer was dat op deze manier de weg vrij gemaakt werd voor de opkomende grondtroepen. Naast de gebruikelijke sabotages moesten zij ook objecten veroveren en vasthouden tot de komst van de grondtroepen. Nadat de operatie Amherst was geslaagd was de vraag of het wel een succes was. De felle franse parachutisten wisten de duitse verdedigingaardig in de war te brengen. Hoewel zij niet alle opgegeven objecten konden veroveren konden de Canadese eenheden goed profiteren van de acties van de SAS. Naar schatting vermoorde de fransen 269 duitsers, verwondden er 220 en hielden zij er 189 gevangen. Misschien was het doel van deze operatie wel te veel gericht op het nog een keer in actie te laten komen van de SAS, die een goed getrainde eenheid was. De rest van de provincie werd in snel tempo bevrijd. Op 18 april was de hele provincie Friesland bevrijd, behalve de Waddeneilanden. De canadezen hadden de opdracht geen acties te ondernemen tegen deze reeks eilanden, tenzij de duitsers met het daar aanwezige geschut het vaste land gingen bestoken. De tankversperringen rond de stad stelden weinig voor. Als gevolg van de Duitse onnauwkeurigheid hadden ze vergeten een paar bruggen op te blazen. Tijdens dagenlange straatgevechten moesten de canadezen de stad op sommige plaatsen van huis tot huis zuiveren. De duitsers hadden door het openzetten van de sluizen grote stukken land onder water gezet. De niet onder water gezette landerijen waren ook niet gemakkelijk bereikbaar door de vele kanalen en sloten..
D-day (Decision-day) De dag die de geallieerden tijdens de tweede wereldoorlog had bestemd voor de invasie op het europese continent. Na uitstel door slechte weersomstandigheden landden de Amerikaanse en Britse troepen op 6 juni 1944 op de kusten van Normandië (operatie Overlord), terwijl het Sovjetleger in het oosten een zomeroffensief begon. De invasie verliep succesvol dat kwam doordat deze werd geconcentreerd op Normandië, terwijl de duitsers verwachtten dat de landing bij Calais zou plaatsvinden. De landing in Normandië Toen in de ochtend van 6 juni 1944 honderden geallieerde schepen voor de Normandische kust lagen en de operatie Overlord begon, was een van de grootste verrassingsacties uit de geschiedenis geslaagd. Hoe had zo’n enorm groote operatie, 6000 schepen, 11600 vliegtuigen en 38 divisies, voor de duisters verborgen kunnen blijven. De Geallieerden hadden het voordeel dat zij alle invasievoorbereidingen op hen eigen grondgebied konden oefenen. Uit het oogpunt van geheimhouding was het handig dat engeland een eiland is. De duitsers moesten al hun verdediging opstelling onder de ogen van allemaal vijandige bevolking in dat gebied. Ook de oorlogsproductie in Duitsland verkeerde in een slechte staat. Men kon niet meer genoeg materieel maken. De geallieerde productieaantallen waren veel hoger dan die van de duitsers. Bovendien werden de Duitse fabrieken voortdurend gebombardeerd door Geallieerde vliegtuigen. Ondanks alles slaagden de suitsers erin om begin juni 1944 ongeveer 60 divisies klaar te hebben staan. Aan de andere kant van het kanaal stonden 38 gemotoriseerde eenheden klaar met een heleboel pantsereenheden (tanks en dergelijke), in het totaal stonden daar 707.000 mannen. Aan de kant van de Geallieerden waren de beschikbare middelen vrij gelijk verdeeld, over land-, lucht- en zeetroepen. Bij de planning van operatie Overlord was gebleken dat de Geallieerden ondanks alle meningsverschillen goed in staat waren hun vijandelijke doelen te vernietigen. Operatie Overlord kreeg van iedereen de meeste kansen. Alle plannen waren zo opgesteld dat alle misverstanden voorkomen konden worden en zo min mogelijk slachtoffers zouden vallen. Aan de duitse kant was het moeilijk te bepalen waar de Geallieerde invasie plaats zou vinden; bij slecht weer of overdag. Ze moesten overal langs de kust verdediging hebben. Daarvoor liet Hitler de Atlantikwall aanleggen; allemaal verdediging langs alle stranden zodat er geen mens levend doorheen zou komen. In de hele oorlog was ook de bevoorrading een belangrijk punt. Zonder dat kon je niet ver rijden met je tank. Dat leverde voor allebei de kanten nog wel eens problemen op. De invasie werd succesvol volbracht door de Geallieerden. Het verlies van land was voor de duisters begonnen. Na de invasie trok het geallieerde leger op naar de Lage Landen. D-day in de Lage Landen Aan de operatie Overlord was anderhalf jaar gewerkt.Begin 1943 stelde de COSSAC (Chief to Staff of Supreme Allied Commander) de voor- en nadelen van alle mogelijke landingsgebieden vast. Elke meter West-Europese kust, van de Noordkaap tot Gibraltar werd onderzocht en beoordeeld op geschiktheid voor een grote invasie. Ook nederland werd onder de loep genomen. Al gauw constateerde het COSSAC dat ons land “unsuitable” was om daar het tweede front tegen Nazi-Duitsland te openen. De langere en dus meer kwetsbare operatielijnen over zee was een tweede reden waarom ons land als invasiegebied afviel. Verder vond de COSSAC de nederlandse stranden vaak te plat en te breed. Het getij van eb en vloed was onvoorspelbaar en dat maakte het lastig om de zware landingsvoertuigen dicht genoeg bij de waterlijn te krijgen om uit te laden. Eenmaal aan land gekomen moesten de troepen te lang over het strand lopen. Al die tijd was de militair een heel makkelijk doelwit voor de duitse verdediging. Het grootste obstakel was de drassige polderlanden achter de duinen. De geallieerden zouden met al hun zware voertuigen dit natte landschap via hoge dijkwegen moeten oversteken en dat was ook weer een voordeel voor de duitsers met hun sterke infanterie. De vraag was: hoe serieus namen de duitsers een invasie in Nederland? Er waren wel enige grote voordelen. Nederland was de kortste route naar het Ruhrgebied, waar veel oorlogsmaterieel werd geproduceerd. Bovendien lagen de wereldhavens Rotterdam, Amsterdam en Antwerpen goed binnen het bereik. Verder had Nederland om twee operationele redenen nog enig belang voor de verdediging van Nazi-Duitsland. Ons land maakte deel uit van de Kammhuberlinie, de eerste verdedigingslinie van de flak, (een luchtdoelafweergeschut), nachtjagers en radarposten. Die linie was opgezet om het geallieerde strategische luchoffensief tegen de duitse steden en industrie te stoppen. Bovendien telden de kusten vele radiopeilstations. Deze argumenten waren de reden om uiteindelijke geen operatie in nederland te beginnen. De operaties na Normandië Eigenlijk zou de oorlog voor de duitsers al zo goed als verloren zijn als de invasie van de geallieerden zou slagen. Dit had Hitler gezegd, maar nadat de invasie was geluk wilde hij dit niet toegeven. Hij dacht er niet aan om op te geven. Hitler probeerde het tij te keren met vele tegenaanvallen. Na zo’n actie waren de verliezen aan de duitse kant vaak groot. Steeds trokken de duitse troepen heel wat kilometers terug. De duitse verliezen bedroegen: 50.000 gevangenen, 10.000 doden, ruim 1200 tanks en ongeveer 3500 stuks geschut. Eind augustus waren het meer dan 334.000 man. De duitse strategie was nu vooral gericht op het behouden van de frontlinies, de vijand verliezen toe te brengen en tijd te winnen. De zeer geavanceerde jachtvliegtuigen met straal- en raketaandrijving moest volgens Hitler een keerpunt in de oorlog opleveren. Ook het behoud van de gebieden waar de V-wapens werden geproduceerd en gelanceerd, was voor Hitler een belangrijke zaak. Verder vond Hitler het belangrijk dat de hoofdstad Parijs door hem werd behouden. Er werd een verdedigingslinie opgesteld voor Parijs, in de hoop dat deze lijn de geallieerden zou stoppen en Parijs zou behouden. Helaas was deze poging de zoveelste die werd overlopen door de geallieerde eenheden. Eind juli, na de geslaagde operatie in Normandië was de vraag hoe de geallieerde dit succes konden verlengen. Er waren twee mogelijkheden. Moest men de kansen van het moment grijpen, de duitsers proberen te verslaan met alle mogelijke materialen en hun de definitieve nederlaag te bezorgen. Of was het belangrijker eerst de havens in Bretagne te veroveren en een goede basis neer te leggen voor operaties die van daaruit moesten volgen. Zeker na de zware storm van 19 tot 23 juni wisten de geallieerden dat hun bevoorrading toch niet zo goed bleek te zijn. Toen kon namelijk een aantal dagen geen voorraad aan land worden gebracht. Ook werden door deze storm enkele kunstmatige havens verwoest. De afloop van de tweede wereld oorlog hing volgens velen af welke tactiek door de geallieerden zou worden toegepast. Geallieerde invasie op Sicilië Op 10 juli 1943 vindt de landing van de geallieerden op Sicilië plaats. De verdediging werd weldra door de Duitsers overgenomen; zij ontruimden het eiland, waarna begin september geallieerde landingen, eerst op het zuidelijke vasteland, daarna bij Salerno volgden. Inmiddels was Mussolini ten val gebracht en gearresteerd (25/26 juli) en de nieuwe Italiaanse regering capituleerde op 8 sept. Duitse troepen overrompelden echter het schiereiland en organiseerden ten noorden van Napels een verdedigingslinie. In januari 1944 volgden landingen ten zuiden van Rome, maar het duurde geruime tijd voordat Rome door de geallieerden bereikt was (4 juni 1944). Zeer hevig waren de gevechten bij Monte Cassino. Mussolini werd bevrijd door Duitse parachutisten (13 sept. 1943) en organiseerde in het noorden een fascistische republiek. Toen ook hier de tegenstand ineenstortte, werd hij vermoord (april 1945).
1944: Zondag 17 september De bombardementen waren al begonnen op zaterdag 16 september ‘44. De doelwitten waren de Duitse vliegvelden, het luchtdoelgeschut en de kazernes in de buurt. De luchtaanvallen worden op zondag weer voortgezet. Vervolgens stegen rond 9.30 uur in Engeland de 2023 Geallieerde transportvliegtuigen en Gliders (engels voor vliegers) op. Een divisie arriveert rond 13.00 uur bij Son en Veghel. Andere divisies landen meer noordelijk. De dropping verliep uitzonderlijk goed en met weinig verliezen. Om 14.10 uur waren bijna alle 16.500 parachutisten en landingseenheden van de eerste vlucht geland. Zij waren voorzien van 500 voertuigen, 330 artilleriestukken en zo’n 590.000 kilo aan uitrusting. Voor het eerst werd een komplete artillerie per parachute afgeworpen. Er werden allerlei eenheden gedropt die stuk voor stuk hun eigen opdracht hadden. Bij de ene divisie ging de opdracht beter dan bij de andere. Soms was er onverwachts veel tegenstand van de Duitsers. De Holocaust
De ontdekking Begin april 1945 ontdekten Amerikaanse soldaten een kamp met, wat zij zeiden, “lijkachtige vluchtelingen.” Ze ontdekten iets wat niemand wist, kaal geschoren botten is streepjes pakken, opgehoopt in een kuil. Elk slachtoffer was aan de achter kant van zijn hoofd geschoten. Hitler had joden alles al ontnomen in 1935, hun Duits staatsburgerschap, mensenrechten. Ze mochten niet meer naar bioscopen, autorijden, in het park zitten, kranten kopen of trouwen met een ariër. De antisemitisme, jodenhaat, bereikte in 1938 haar hoogte punt. Een joodse jongen had in Parijs een Duitse ambassadeur vermoord. De kampen De concentratiekampen waren al in 1933 opgericht. Socialisten, jehova getuigen, homoseksuelen, en zigeuners werden samen met de joden opgesloten. Deze mensen, of zoals Hitler ze noemde “Untermenschen,” moesten werken tot ze er bij neervielen, letterlijk en figuurlijk. Deze mensen werden via treinen en vrachtauto’s naar de kampen gebracht. Pas veel later kwam Himmler met de wat hij noemde “Endlösung ,“ de eindoplossing. Hierin zei hij dat er in de kampen industriële technieken moesten werden aangebracht om alle joden te ‘verwerken.’ Bij aan komst in zo’n kamp werden de mensen in groepen verdeeld, de gezonden en zwakken, de gezonden werden gebruikt als slaven. De zwakkere (vrouwen, kinderen, bejaarden) werden meteen geacht hun kleren uit te doen en in de ‘dodedouch’ plaats te nemen, hier zouden ze toch niets aan hebben. De Werkelijkheid De werkelijkheid van de vernietigingskampen was voor de geallieerden ten dele bekend. In 1942 veroordeelden GB, VS, SU en Fra dit beestachtige beleid van uitroeiing. Er werden pamfletten ( folders ) met deze wreedheden erop boven Berlijn gedropt. In 1944 lukte het vier gevangene te ontsnappen uit Auschwitz en informatie over het kamp naar het neutrale Zwitserland te smokkelen. Churchill en zijn ministers lazen deze informatie maar hun verzoek om de spoorwegen te bombarderen werden verworpen omdat de US Airforce dit te gevaarlijk vond. Er vonden, toen iedereen van de kampen af wist grootscheepse demonstraties plaats tegen de jodenvervolging. In Amsterdam 1941 vond de beroemde Februaristaking plaats om de joden te steunen. De Holocaust overschaduwde alle gebeurtenissen uit WOll. De grootschalige en afgrijselijke logica waarmee deze werd uitgevoerd gaat nog steeds alle beschrijvingen te boven. Dit zei Ed Murrow (Amerikaanse omroeper) tijdens een radio-uitzending, ook zei hij: “ik beschreef wat ik zag, en u hoorde hiervan slechts een gedeelte, want voor het meeste heb ik geen woorden. Het lot van 6 miljoen Europese joden, zigeuners, homoseksuelen vormt één van de vreselijkste horrorverhalen uit de geschiedenis van de mensheid. Maar dit alles had niet hebben kunnen plaatsvinden zonder de actieve deelname van de politie en burgers. Het Einde
Val van Berlijn Begin mei 1945 viel Berlijn in Russische handen. Hitler pleegde zelfmoord (30 april) en op 4 mei capituleerden de Duitsers in Noordwest-Duitsland, Nederland, Denemarken en Sleeswijk-Holstein; op 7 mei werd de onvoorwaardelijke capitulatie van alle Duitse troepen ondertekend in Eisenhowers hoofdkwartier in Reims. De voorwaarden werden effectief op 9 mei 1945 ondertekend.
Overgave Enkele dagen na Hitlers dood gaf zijn opvolger, admiraal Donitz, zich over aan de geallieerden, die duitsland bezetten. De belangrijkste medewerkers van Hitler lieten zij arresteren en berechten in Neurenberg. Velen werden ter dood veroordeeld. Russen hangen Russische vlag op rijksdag. Hiermee was een van de grootste drama’s in de geschiedenis ten einde. Hitler had niet alleen zichzelf vernietigd, maar ook zijn land en veel van zijn aanhangers. Hij had miljoenen onschuldige mensen over de hele wereld vermoord, verminkt en ongelukkig gemaakt. Opstanden De Duitsers verloren de oorlog. Hierover waren de duitsers erg teleurgesteld. Het gevolg daarvan was dat er overal relletjes en opstanden uitbraken. De keizer werd afgezet en Duitsland werd een republiek. Het Communisme kreeg in die tijd veel aanhangers. Rusland was tijdens de eerste wereldoorlog al communistisch geworden (1917 Rissische Revolutie). The End Toen de oorlog al zo goed als verloren was, sloot Hitler zich op in Berlijn. Hij bleef daar, zelfs toen de stad was omsingeld door de Russen. Zijn generaals en ministers vroegen hem steeds opnieuw om de stad te verlaten, dan kon hij ergens in de bergen van Zuid-Duitsland verder vechten. Maar Hitler, die half gek was geworden, weigerde. Hij bleef in Berlijn, ook toen de stad in brand stond. In een sombere bunker onder de Rijkskanselarij wachtte hij op een wonder dat niet kwam. Uit einderlijk schoot hij zich zelf en vrouw neer. Statistieken (doden over de hele wereld, tijdens de oorlog) Landen Militaire doden Burger doden Totale doden
Rusland 13,600,000 7,000,000 20,600,000
China 10,000,000 10,000,000
Duitsland 3,250,000 3,600,000 6,850,000
Polen 123,000 6,000,000 6,123,000
Japan 2,000,000 2,000,000
Joegoslavië 1,706,000 1,706,000
Frankrijk 340,000 470,000 810,000
Griekenland 520,000 520,000
USA 500,000 500,000
Oostenrijk 480,000 480,000
Roemenië 460,000 460,000
Hongarije 420,000 420,000
Italië 330,000 80,000 410,000

Tsjecho-Slowakije 400,000 400,000
Groot-Brittannië 326,000 62,000 388,000
Nederland 198,000 12,000 210,000
België 76,000 12,000 88,000
Finland 84,000 84,000
Australië 39,000 39,000
Canada 34,000 34,000
Albanië 28,000 28,000
India 24,000 24,000
Noorwegen 10,262 10,262
Nieuw-Zeeland 10,000 10,000
Luxemburg 5,000 5,000
Totaal 20,777,000 31.422.262 52,199,262