Tweede Wereldoorlog

Hoofdstuk 1. wat is oorlog? Wat is oorlog? Oorlog is een ruzie, maar dan met geweld, bijvoorbeeld tussen twee landen. Je hebt verschillende soorten oorlogen: burgeroorlog, wereldoorlog, koude oorlog en een gewone oorlog. Een burgeroorlog is een oorlog tussen burgers van een land. De burgers hebben bijvoorbeeld ruzie over de godsdienst of over iets anders. Een wereldoorlog is een oorlog tussen meerdere landen. Wij hebben zo’n oorlog al 2 keer meegemaakt. De eerste wereldoorlog was in het jaar 1914 t/m 1918. De tweede wereldoorlog was in het jaar 1940 t/m 1945. Een koude oorlog is een oorlog zonder geweld. Bijvoorbeeld als twee landen ruzie hebben, over een paar landen. Bijvoorbeeld; het ene land wil de wereld communistisch maken en het andere land wil dat de wereld kapitalistisch wordt. Dan krijgen ze ruzie, maar zonder geweld. Er komt wel een oorlog. Dat heet een koude oorlog. De gewone oorlog is een oorlog tussen twee landen. Neem nou eens Nederland en Spanje. Als deze twee landen oorlog hebben met elkaar en er breekt geweld uit, dan is dat een gewone oorlog. Wat is de tweede wereldoorlog? De tweede wereldoorlog was een oorlog tussen meerdere landen. De tweede wereldoorlog was een van de ergste oorlogen. Als twee landen met elkaar ruzie hebben en de andere landen bemoeien zich er mee, dan krijg je zo’n oorlog. In de tweede wereldoorlog zoals wij hem kennen is er veel hongersnood geweest. Er zijn ook heel veel mensen gestorven en om gebracht. Deze oorlog is 10 mei 1940 voor de Nederlanders al begonnen. Voor polen begon de oorlog al in 1939. Adolf Hitler is met de tweede wereldoorlog begonnen. Iedereen was bang voor hem. Niemand durfde iets slecht over hem te zeggen. Want als ze er achterkwamen werd je opgepakt.
Hoofdstuk 2.1 De crisis Voor de tweede wereldoorlog heerste er een crisis. Dat was een hele erge tijd. De crisis tijd speelde af in 1929 tot en met 1939. In deze tijd begonnen veel mensen een fabriek. Ze leenden geld om dit vervolgens terug te geven aan de bank. Daar kwam niks van. Ze konden het niet terug betalen en hadden zelfs meer geld van de bank geleend. Op eens was de bank bankroet. De fabrieken sloten en iedereen zat zonder werk. In Amerika was dat zo; alle fabrieken moesten dicht. Mensen hadden geen geld meer om iets te kopen. Toen begon de crisis. In Europa ging dat ook zo. Evenals in Amerika steeg ook in Europa het aantal werklozen. Als er mensen waren die zelfs niet meer de huur konden betalen, werden de mensen zo hun huis uit gegooid. Dit was een nare tijd. De werklozen. In 1929 zijn er al 50.000 werklozen in Nederland. In drie jaar tijd zijn dit er al 271.000. Dus er zijn 221.000 werklozen meer in drie jaar tijd bij gekomen. Dus over nog 3 jaar zou dit al weer 492.000 werklozen zijn. In 1936 is de werkloosheid het allerhoogst: en wel 414.000 werklozen. Dit is niet goed voor Nederland. De mensen die geen werk hadden kregen geld. Dat heette in die tijd nog steun. Dat was niet veel, maar net genoeg om een gezin te onderhouden. Hier zie je een paar werklozen Je kreeg maar 12 gulden steun. Als je fiets had en je had werk, moest je belasting betalen. Dat was 2 gulden 50. ( F 2,50.) Dan komt er een fietsplaatje op je fiets. Als je steun kreeg, hoefde je geen belasting te betalen. Wel zag je aan je fietsplaatje dat je steun kreeg. Veel mensen schaamden zich hier voor. Zo’n plaatje heet een rijwielplaatje. En als je niet hoefde te betalen kreeg je een kosteloos rijwielplaatje. Hoofdstuk 2.2 Het ontstaan van W.O. 2 Eerst de crisis tijd. Daarvoor al de eerste wereldoorlog. Bij de eerste wereldoorlog waren er al massamoorden geweest. Massamoorden zijn mensen die in grote groepen waren vermoord. En dat waren in totaal in de eerste wereldoorlog 8.000.000 mensen. Die oorlog lag in 1938 nog vers in het geheugen. Toen Engeland, Frankrijk en België de overwinning hadden gehaald was Duitsland niet bepaald blij. De Duitsers wilden wraak. Wraak op alle landen. In die tijd aanbaden ze iemand. Dit was voor hen Adolf Hitler. Hitler begon met de tweede wereldoorlog. Heel Duitsland vocht onder leiding van Adolf Hitler. Hilter heeft erg veel schade aangericht. Hitler komt oorspronkelijk uit Oostenrijk, uit het plaatsje Wenen. Hij haatte joden, zigeuners, homofielen en mensen die anders dachten dan hijzelf. Hij haatte het meest de joden. In 1933 kwam Hitler aan de macht in Duitsland. En in 1938 overviel hij Polen. Dat land was toen in zijn macht. In Nederland was er ook een soort leider. Anton Mussert. Deze man hoorde bij de Nationale Socialistische Beweging. Ook wel de NSB genoemd. In Duitsland was dit Adolf Hitler en in Italië Mussolini. Hitler was een racist. Dat is iemand die het ene ras beter vindt dan het andere ras. En hij is dus een fascist. Dat is iemand die andere mensen minderwaardig vindt en ook ander landen. Die mensen vinden ook dat mannen de baas moeten zijn en vrouwen gewoon het huishouden moeten doen. Hoofdstuk 3. Het begin van de oorlog De oorlog begon s`nacht 10 mei 1940 . Iedereen hoort vliegtuigen over het land vliegen. De mensen weten dat er vliegtuigen aan het oefenen zijn. Maar toch zijn ze bang. Hier zie je een vliegtuig in de lucht
Het is 10 mei 1940. Vandaag iedereen is al opgestaan. Sommige mensen willen onderduiken. Iedereen is van alles aan het inpakken. Iedereen is bang. Ze hebben net gehoord dat Duitsland Nederland is binnengevallen. Kinderen huilden, mensen renden overal heen. Op zoek naar een schuilplaats. Ze hadden gehoord op de radio dat Duitsland met parachutisten was binnengevallen. Ze bezetten bruggen, belangrijke gebouwen en alles wat ze wilden. De codenaam van deze binnenval was Fall Gelb. Deze dag zou de eerste dag van de oorlog zijn, voor Nederland en België. De strijd van Fall Gelb duurde 5 dagen. Toen was Nederland zo goed als bezet. De joden zijn het bangst van allemaal. De Nederlanders weten dat Hitler, joden haat. Joden waren erg bang. Joodse ambtenaren kregen ontslag. En waarvoor? Wat hadden ze gedaan? Niks, ze waren gewoon joods. Voor hen was dat een vloek. Joden, ze moesten een gele ster aan hun jas naaien om te laten zien dat ze joods waren. Joden mochten niet meer in parken of zwembaden. Joden kregen in winkels die de Duitsers hadden overgenomen ontslag. Ook joodse ambtenaren kregen ontslag. En dit allemaal omdat ze joods waren. Na een poosje werd dit nog erger. Ze werden opgepakt en moesten in concentratiekampen. Ze werden daar opgesloten. Er waren in die tijd veel concentratiekampen in Nederland, Duitsland en in Polen. Joden werden naar kamers gebracht waar ze verteld werd dat ze zich konden gaan douchen. Ze gingen in die kamer, maar in plaats van water kwam er gas uit. Iedereen die daar zat stikte in het gas. Doden werden daarna soms verbrand. Er waren ook razzia’s; de mensen werden opgepakt en naar kampen gebracht. Er kwamen niet alleen Joden in deze kampen maar ook gewone burgers. In 1939 zaten er al 25.000 mensen gevangen in zo’n kamp. En in 1940 liep het al op tot 100.000 gevangenen. Kijk maar naar dit lijstje: Dachau: 8.000 gevangenen. Buchenwald: 9.000 gevangenen. Sachsenhausen: 10.000 gevangenen. Mauthousen: 5.500 gevangenen. Flossenburg: 4.700 gevangenen. Ravensbruck: 7.500 gevangenen. Hierna kwamen er nog erg veel kampen bij. In 1940 waren er al zo’n 100.000 gevangenen bijgekomen. In 1941 waren er al zo’n 60.000 gevangenen vermoord. Hieronder zie je nog een lijst van andere beruchte kampen. Amensfoort Bergen- Belsen. Dachau. Langsberg. Plaszow. Schoorl. Westerbork. Er zijn nog veel meer kampen. In de tijd van deze kampen waren er ook andere kampen. Vernietigingskampen als: Auschwitz, Birkennau, Belsen en Treblinka. Er kwamen niet alleen joden in deze kampen. Ook mensen die zich verzetten tegen Hitler. In de tweede wereldoorlog zijn er veel mensen vermoord en gestorven aan ziektes. Ze moesten doen wat Hitler zei. De aanhangers van Hitler pakten mensen plotseling op tijdens razzia's. Amsterdammers en arbeiders waren hier tegen, kwamen in opstand en voerden de februari staking uit. Dat gebeurt in 1941. Er zijn erg veel landen bij deze oorlog betrokken: Duitsland, Nederland, Engeland, Frankrijk, Polen en nog meer. Hoofdstuk 4 De NSB In de crisis jaren was in ons land een nieuwe politieke partij opgericht. De nationaal-socialistische Beweging, Die de Duitse leider Adolf Hitler tot voorbeeld nam. De leider van de NSB was ingenieur Mussert. De NSB-ers vonden de Duitse inval niet erg. Ze hoopten dat zij nu de regering mochten overnemen. Maar dat gebeurde niet. Wel sleepten ze overal goeie baantjes in de wacht. Heel veel NSB-ers brachten het zelfs tot burgemeester na een schriftelijke cursus van drie en een halve maand. De Nederlanders die meenden dat de NSB-ers in 1940 de Duitsers hadden geholpen, noemden men verraders en gaven hen de schuld van iedere nare Duitse maatregel. De mensen bemoeiden zich zo weinig mogelijk met hen, en al deden de NSB-ers of er niet aan de hand was,maar ze wisten maar al te goed dat ze verdacht werden. Tenslotte richtte de NSB een organisatie op om zichzelf te beschermen. Dat was de landwacht. De bezetters gebruikten die bijna meteen voor het politiewerk, maar daar waren ze helemaal niet voor geschikt. In 1944 maakten de Duitsers bekend dat de Landwacht alleen nog mocht zoeken naar wapens en verboden papieren. Ze mochten geen enkel huis binnengaan en niets in beslag nemen. Ze stalen namelijk te veel
Hoofdstuk 5 Adolf Hitler Op 20 April 1889 in Braunau aan de Inn in Oosterijk werd Adolf Hitler geboren. Zijn vader was Alois Hitler, douanebeambte. Op de lagere school was Hitler een uitstekende leerling, maar op de middelbare school bleek hij best lui te zijn. Hij bleef één keer zitten, en ging uiteindelijk zonder diploma van school. Tot zijn 18de leefde Hitler van het geld van zijn moeder, en deed zelf bijna niets. Op zijn 18de Hitler naar Wenen om daar voor kunstschilder opgeleid te worden. Hij werd niet toegelaten tot de kunstacademie. Toen hij probeerde een opleiding voor architect te volgen werd hij niet toegelaten omdat hij geen diploma van de middelbare school had. Tussen 1907 en 1913 woonde Hitler in mannenlogementen in Wenen. Hij verdiende geld met het tekenen van prentbriefkaarten die een vriend van hem voor hem verkocht. Ook kreeg hij nog geregeld geld van zijn moeder. Toen zijn moeder overleed kreeg hij geld van een tante. Hij maakte zijn familie wijs dat hij tot kunstschilder werd opgeleid. In 1913 vertrok Hitler naar Munchen, Duitsland. Voor het Oostenrijkse leger was hij afgekeurd, maar voor het Duitse leger werd hij goedgekeurd. Hij ging daar vrijwillig in dienst toen de
EERSTE WERELDOORLOG begon. Hij kreeg aan het front in de oorlog drie onderscheidingen, hij moest dus wel een goed soldaat geweest zijn. De Duitsers verloren de oorlog, waardoor ze teleurgesteld en verbitterd waren. Hitler werd vormingsofficier, wat betekent ; hij moest onderzoeken wat er zoal in alle politieke partijen gebeurde. Toen werd hij gevraagd of hij in het bestuur van de DAP wilde. De partij kreeg al snel een andere naam, NSDAP (Nazi partij). Hitler was daar leider van. In 1933 ging de NSDAP alleen regeren. De jodenwetten beginnen. Op 30 April 1945, (De Duitsers hadden de oorlog verloren) schoot Hitler zichzelf dood. Zijn vrouw Eva Braun vergiftigde zichzelf, en stierf later. Daarvoor hadden Adolf en Eva hun zes kinderen al vergiftigd Hoofdstuk 6 Slag bij Arnhem. Het was weer 1 dag uit de tweede wereldoorlog. Het was 17 september 1944. De geallieerden (bondgenoten van Engeland tijdens W.O. 2) waren bezig met een luchtlanding bij Arnhem. Deze landing was mislukt. De Geallieerden konden niet verder met hun plan. Ze waren van plan om de rivieren van Nederland in bezit te krijgen en er overheen te gaan, zodat ze het noordelijk gebied konden terug veroveren. Ze hadden in elk geval delen van Zuid-Nederland al terug veroverd: Zuid-Limburg en Noord-Brabant. Noord Limburg en Zeeland werden pas na heel veel strijd veroverd. In februari 1945 werd Rijnland door de geallieerde terugveroverd. De Duitsers hebben gestreden aan hun kant van dat land. Ze hebben doorgevochten. Op 16 december 1944 lanceerden de Duitsers zelfs nog een tegenoffensief in de Ardennen. In maart trokken de Amerikanen bij Remagen en de Engelsen bij Wesel de Rijn over. De Amerikanen en de Sovjetrussen ontmoetten elkaar reeks eind april bij Torgau aan de Elbe. Hoofdstuk 7 Hongerwinter 1944-1945. De winter 1944 - 1945 was een moeilijk jaar: Nederland was leeggeroofd, er was alleen nog voedsel op het platteland en mensen uit steden leden honger. De rantsoenen van dit jaar waren al aardig wat minder geworden. Op de bonnen, die men toen gebruikte, hadden ze ook niet veel meer. Ze konden nauwelijks nog eten, kleding, brandstof of andere dingen krijgen. Dat zou erg worden. Men had ook brandstof nodig voor warmte. En het zou een koude winter worden. Wat vroeger afval was, werd nu nuttig gebruikt. Onder de schoen werd elke keer maar een stukje leer gedaan, zodat je er toch nog lang op kon lopen. En de kleding werd ook altijd gestopt en genaaid. Mensen gingen er op uit om bij boerderijen op het platteland nog wat eten of iets bruikbaars te krijgen. Kinderen waren gespecialiseerd in het schoonlikken van emmers waar het voedsel in werd gekookt. Hout was even zeldzaam als kostbaar. Geen boom bleef staan. De mensen haalden hout uit de vloer en van de zolder om vuur te maken. De mensen aten zelfs bloembollen. Ze hadden zo’n honger. Er zijn erg veel mensen van de honger dood gegaan. Hoofdstuk 8 De joden vervolging In alle landen waar de Duitsers de baas waren vervolgden ze de joden. Dat deden ze ook hier. Heel gauw mochten de joden niet meer naar de bioscoop, naar een zwembad, wandelen in een park of naar de dierentuin gaan. In cafés en restaurants hingen bordjes met “Verboden voor joden” De niet joodse Nederlanders waren het hiermee niet eens. Dat bleek wel uit de Februari staking van 1941, een fel protest tegen de behandeling van onze joodse landgenoten, Maar de Duitsers grepen hard in. Ze schoten een aantal mannen dood en daarna durfde niemand verder te staken. In 1942 moesten de joden op hun kleren een ster naaien met het woord jood erop, zodat iedereen ze kon herkennen. Ze mochten niet meer met de trein of tram mee en moesten van ’s avonds 8 uur tot ’s morgens 6 uur thuisblijven. In 1942 en 1943 werden de joden opgepakt en naar het concentratiekamp Westerbork in Drenthe gebracht. Dat was een kamp van houten barakken, omgeven door prikkeldraad en wachttorens. De joden bleven er maar kort. Iedere week bracht een trein duizenden van hen naar vernietigingskampen in Oost-europa. Het was een vreselijke reis: vier dagen lang in goederen of veewagens in hitte en kou, zonder eten en drinken zo dicht op elkaar dat ze een groot deel van de reis moesten staan. Ook stierven er al mensen onderweg. Na een jaar waren meer dan 100.000 mensen weggevoerd. In de vernietigingskampen waar ze werden mishandeld en uitgehongerd wachtte hen de dood in de gaskamers. Van de 140.000 Nederlandse joden kwamen ruim 100.000 om het leven. De meeste van de 40.000 overlevende hadden op tijd kans om onder te duiken Hoofdstuk 9 De belangrijkste personen uit de W.O. 2 Hitler. Hitler had als soldaat in de Eerste wereldoorlog gevochten. In 1933 greep hij de macht in Duitsland. Hij noemde zichzelf tot leider van Duitsland. (Der Fürher). Hij begon de oorlog in Europa. Ook was hij verantwoordelijk voor de dood van zes miljoen joden. Winston Churcill was tijdens de eerste wereldoorlog al minister van marine geweest en werd in 1940 minister-president van Engeland. Onder leiding van Churchill ging Engeland tegen Duitsland vechten in de tweede wereldoorlog. Roosevelt was toen de president van Amerika. Hij had Nederlandse voorouders. Hij was verlamd geraak waardoor hij niet meer kon lopen. Hij zorgde ervoor dat Amerika een sterk leger kreeg, dat Europa kon bevrijden van Duitsland.
Leopold 3 en koningin Wilhelmina. Leopold werd in 1901 geboren. En in 1939 probeerde hij samen met koningin Wilhelmina de vrede te bewaren. Dat lukte niet, want na een poosje begon de tweede wereldoorlog. Na een tijdje moest hij zich overgeven aan de Duitsers in het kasteel Wijnendale op 28 mei 1940. Wilhelmina wilde eigenlijk bij haar volk blijven maar hier was zij niet veilig. Ze ging op 13 mei 1940 naar Engeland. En haar dochter Juliana vertrok samen met Beatrix en Irene naar Canada waar zij veiliger waren. Ze praatte door de radio en sprak haar volk moed in. Op 13 maart 1945 keerden zij weer terug. Stalin was de leider van de Sovjet-Unie. Hij zorgde ervoor dat de Sovjet-Unie een sterk land werd in de wereld. Dit kostte veel mensen het leven want Stalin ging altijd grof te werk. Dit waren zo’n beetje de belangrijkste personen van de tweede wereldoorlog. Anne Frank Er is nog een belangrijk persoon en dat is Anne Frank; het joodse meisje. Het duidelijkste voorbeeld hoe erg de oorlog was. Zij beschreef in haar dagboek hoe erg de oorlog er voor haar en haar familie uitzag. Zij is ook zeker één van de belangrijkste personen. Hoofdstuk 10 Anne Frank Op 12 juni 1929 werd Anne Frank geboren in Frankfurt am Main in Duitsland. Haar ouders heten Otto en Edith Frank. De oudste zus van Anne is Margot. Ze is geboren op 16 februari 1926 ook in Frankfurt net als Anne. Ze zijn liberaal-Joods. Dat wil zeggen dat ze leven volgens de tradities van de Joodse godsdienst, maar dat ze niet streng gelovig zijn. De familie Frank is Duits, ze spreken en lezen boeken in het Duits. In het jaar waarin Anne wordt geboren gaat het slecht in Duitsland. Er zijn heel veel mensen zonder werken ze leven in armoede. Aldof Hitler is de leider van Duitse Arbeid Partij. Hij vond joden slecht hij zei tegen het volk: dat ze gemeen waren en ons werk stalen. De joden werden vervolgd dat was een slecht teken voor de familie Frank. Op 10 mei 1940 valt het Duitse leger Nederland aan. De Duitsers willen weten wie er Joods is. De Joden krijgen een stempel met een J in hun paspoort en ze moeten een gele ster op hun kleren dragen. Veel dingen werden voor Joden verboden zoals boodschappen te doen of ’s avonds op straat te zijn. De
Nederlanders durfden niets te zeggen. In de herfst van 1941 kregen de Joden te horen dat ze niet meer naar school mochten. Ze moesten naar een school die was voor Joodse kinderen. Anne had altijd op school een goed rapport alleen met rekenen had ze veel moeite. Op haar dertiende verjaardag, op 12 juni 1942, kreeg Anne Frank haar eerste dagboek. Ze had niet echte vriendinnen waaraan ze alles aan kon vertellen. Ze maakte van het dagboek een soort vriendin waar ze alles aan kon vertellen ze noemde haar dagboek `Kitti`. Ze schreef alles op in haar dagboek. Op een dag krijgt de zus van Anne, `Margot` een oproep van de politie om zich bij hen te melden. Ze moet naar Duitsland. Haar familie besloot daarom te gaan onderduiken. Op 6 juni 1942 ’s morgens vroeg verlaat de familie Frank hun huis aan de Merwedeplein. Hier hebben ze acht jaar gewoond. De meeste spullen moesten ze achterlaten ook de kat van Anne. Ze moesten hun huis achterlaten omdat de Duitse soldaten op zoek zijn naar Margot. Ze vertrekken naar een huis met nog meer onderduikers. Anne besloot dat haar dagboek haar enige vriendin zou zijn in het achterhuis. Ze mochten omdat ze Jood was geen gebruik maken van bus, tram of auto. Familie Frank moets lopen naar het achterhuis (hun onderduik adres.) Als ze op straat lopen vertellen haar ouders van het hele onderduikplan. Het Achterhuis staat aan de Prinsengracht 263 in Amsterdam. Met behulp van een draaikast konden ze in het achterhuis konen. Haar vader ging niet in het achter huis. Hij moest naar het mannenkamp. Anne, Margot en Edith Frank zaten in het Achterhuis. Twee jaar verblijven ze in het Achterhuis. Hier schreef Anne haar dagboek. In augustus 1944 worden de onderduikers gearresteerd en afgevoerd. Anne Frank komt via de kampen Westerbork en Auschwitz in het kamp Bergen-Belsen terecht. Daar stierf zij in maart 1945 op 13 jarige leeftijd. Hoofdstuk 11 Hirosjima. (atoombom) Japan maakte ook oorlog met landen. Het land wilde net als Adolf Hitler ook heersen over de wereld. Nadat Okinawa was gevallen, was de nederlaag in de buurt voor de Japanners. En op 17 en 18 juli 1945 was het goed raak. Er was een bommengolf ontstaan op Japan. Het waren 6 golven van 1500 bommen. Die bommen hadden Osaka en Yokohama verwoest. Op 6 augustus 1945 om 8 uur, 15 minuten en 17 seconden werd er een atoombom om Hirosjima afgevuurd. Deze bom kwam uit een B-29. De bom zat vast aan een parachute en de bom ontplofte 600 meter boven Hirosjima. Op een gewone dag gingen alle mensen naar hun werk en plotseling was er een bliksemschicht. Daarna veel kabaal en instortende huizen en gebouwen die staan te wankelen. Mensen waren onder het puin begraven. Er zijn veel mensen op dat tijdstip gestorven. Een 12 vierkante kilometer met 40.000 huizen waren in 1 minuut ingestort. In totaal maakte de bom 150.000 doden. Sommigen mensen overleden pas na een paar dagen aan infecties , ziektes of aan bloedingen. Hier werd bijv. een bom op gericht Bij een paar kwam de stralingsziekten pas na een paar weken. Of soms na een paar maanden. Mannen waren onvruchtbaar geworden. Vrouwen zette mismaakte kinderen op de wereld. Zij verloren ook het haar en het merendeel van de mensen leed aan oogziektes en beschadigingen of stierven aan leukemie of kanker. Na nog een bom op Nagasaki , gaf Hirohito, de keizer van Japan, zich over. Deze oorlog heeft ook erg veel levens gekost. Hoofdstuk 12 de bevrijding en daarna. In begin mei 1945 viel Berlijn in de handen van de Sovjet-Russische handen. Adlof Hitler kon er blijkbaar niet meer tegen. Hij pleegde zelfmoord op 30 april 1945. En op 10 mei 1945 vierde men hier in Nederland feest. En toen hoorden ze de radio. Ze zeiden: `Mensen, we mogen weer het Wilhelmus zingen`. En toen gebeurde er wat: op de radio speelde het Wilhelmus en iedereen zong mee. Het was weer vrede. Ze hopen voor altijd. Vrede, daar hadden ze op gewacht. Na de oorlog... We hebben na deze oorlog nog meer oorlogen gehad, maar nooit meer zo een. Hier in Nederland is geen oorlog meer geweest. Hier zijn wij ook heel gelukkig mee. Maar in andere landen is dit niet zo. Daarom moeten wij geld geven aan die landen. Denk maar eens aan Kosovo. Dit land heeft ook veel geleden. Vroeger is er bijna een derde wereldoorlog uitgebarsten. Amerika wilde Europa kapitalistisch maken en Rusland wilde dat het communistisch werd. Ze kregen oorlog - een koude oorlog. Na een poosje was West-Europa kapitalistisch en Oost-Europa werd communistisch. En Berlijn werd opgesplitst. Het veranderde in West- en Oost Europa. Er werd een muur door het midden gezet. Wie eroverheen klom, werd doodgeschoten. En Rusland was ook nog eens bevriend met Cuba. Rusland had hier ook raketten geplaatst op Amerika. Gelukkig zijn die niet gelanceerd. Dus er is geen derde wereldoorlog gekomen.