DE SLAG AAN DE SOMME 1916
INLEIDING
Ik heb gekozen om een naslagwerk te maken over “De Slag aan de Somme”. Ik heb deze slag gekozen omdat dit een heel belangrijke slag was in de eerste wereldoorlog. Deze slag verdient wel een beetje aandacht aangezien er vele soldaten gesneuveld zijn aan het front. Bovendien wordt de naam “De Slag aan de Somme” formeel niet erkend. In officiële geschiedschrijving na de oorlog kreeg elke fase in deze veldslag een afzonderlijke naam: die van 1 juli staat bekend als “De Slag bij Albert,1916,1 – 13 juli”. De overige veldslagen zijn bekend onder de volgende namen:
Slag bij Bazentin, 14 – 17 juli
Slag bij Delville Wood, 15 juli – 3 september
Slag bij Pozières, 23 juli – 3 september
Slag bij Guillemont, 3 – 6 september
Slag bij Ginchy, 9 september
Slag bij Flers – Courcelette, 15 – 22 september
Slag bij Morval, 25 – 28 september
Slag bij Thiepval, 26 – 28 september
Slag bij Le Transloy, 1 – 18 oktober
Slag bij de Ancre heuvels, 1 – 11 november
Slag bij de Ancre, 13-18 november De voorgeschiedenis van het offensief Aan het einde van 1915 werden door de Fransen en Britten plannen gemaakt voor een gezamenlijk offensief “Big Push” en grote doorbraak te bereiken aan het Westelijk front. Deze plannen werden verder uitgewerkt zodat op 1 augustus 1916 het offensief zou plaatsvinden over een frontbreedte van 30 kilometer ten noorden van de rivier de Somme. De plannen werden gewijzigd omdat in februari 1916 de Slag bij Verdun begon, waar de Franse troepen het hard te verduren kregen. Om de druk op de Franse troepen bij Verdun zo snel mogelijk te verminderen werd de slag vervroegd naar 1 juli. Hiervoor moesten vooral Britse troepen worden ingezet omdat de Franse troepen bij Verdun op leven en dood vochten. Het offensief werd geleid door de Britse opperbevelhebber Sir Douglas Haig, waarbij aan de rechter kant enkele Franse divisies werden ingezet. Aan de linker kant van het front zou een deel van het Britse IIIe Leger een afleidingsaanval op Gommecourt inzetten om de hoofdaanval een grotere kans te geven op een doorbraak. Het aanvalsplan Het plan was om met de IVe Leger een doorbraak te forceren in de Duitse linies op de heuvel van Pozières. Het Reserve Leger zou in deze doorgang duiken en Bapaume bezetten. Daarna zou het Reserve Leger achter de Duitse linies naar Arras oprukken. Tegelijkertijd zou het Ive Leger de Duitse frontlijn oprollen. De Franse troepen zouden verhinderen dat de Duitse troepen uit het zuiden zouden deelnemen aan de strijd. Tijdens het offensief zouden langs de gehele Britse frontlijn ten noorden van Albert aanvallen worden uitgevoerd waardoor de Duitse troepen lokaal gebonden werden en geen reservetroepen konden overbrengen naar het gebied waar de hoofdaanval zou plaats vinden. Generaal Rawlinson kreeg de beschikking over vijf legerkorpsen waarvan vier verdeeld over het aanvalsgebied en een aan de linkerkant van de frontlijn. Er konden 519.324 mannen worden ingezet, er was nog nooit zo’n grote Britse legermacht bijeengebracht. Er was echter een probleem: meer dan 60% van deze bataljons waren afkomstig uit het door Kitchener in 1914 en 1915 gevormde “New Army”. Het waren jonge mannen die geen enkele gevechtservaring hadden op het slagveld.
De voorbereiding
De slag werd zeer zorgvuldig voorbereid omdat de jonge troepen geen gevechtservaring hadden. Troepen werden geoefend in gebieden die leken op het frontgebied, maquettes werden gebouwd om goed inzicht te krijgen in de terreinomstandigheden, eenheden werden speciaal opgeleid om bepaalde werkzaamheden uit te voeren etc. Later is de Britse legerleiding wel verweten dat er zoveel was georganiseerd dat, toen er zaken misgingen, niemand meer wist wat te doen. Rawlinson was onder de indruk van de succesvolle Duitse openingsaanval bij Verdun. Daar hadden zware artilleriebeschietingen de Franse frontlijn bijna volledig verwoest waardoor de Duitse infanterie deze vrij gemakkelijk kon innemen.
Hij wilde deze techniek ook aan de Somme toepassen. Hij zou door de inzet van een zeven dagen durende beschieting de prikkeldraadversperring en de Duitse linies met hun bezetting volledig vernietigen waarna de Britse infanterie alleen nog maar de laatste verzetshaarden hoefde op te ruimen om de Duitse linies te bezetten. Rawlinsons vergiste zich. De Duitsers hadden zich ingegraven in de hooggelegen kalkachtige grond van Pozières heuvelrug waardoor hun loopgraven, steunpunten en fortificaties met hun bezetting relatief weinig schade opliepen. Daarnaast was de vernietiging van het prikkeldraad op vele plaatsen mislukt en 30% van de Britse granaten kwamen niet tot ontploffing. Bovendien bleken de Duitsers uitstekend op de hoogte te zijn van het feit dat er een offensief was gepland. Blijkbaar was er een Brits telefoongesprek afgeluisterd waarin datum en tijdstip van de aanval bekend waren gemaakt.
De aanval op 1 juli 1916
Het Britse offensief begon op zaterdag 1 juli om 7.28 uur met het laten ontploffen van zeventien mijnen. Deze ontploffingen waren bedoeld om zandruggen op te werpen zodat de Britse infanterie daar bescherming achter konden zoeken. De infanterie ging om 7.30 uur over de top volgens de instructies: in linies van twee pelotons, over een breedte van 400 meter, 120 man naast elkaar, het geweer over de schouder en zwaar bepakt. Er moest gelopen worden met een tempo van drie kilometer per uur en het was verboden om geluid te maken zodat de Duitsers hen niet hoorden. Als er toch tegenstand bleek te zijn, was het niet toegestaan om te rennen, dat mocht pas binnen twintig meter van de vijand. Er werd geen tijd gegeven aan gewonden of krijgsgevangenen. Bij het zeven dagen durende Britse bombardement werden 1.508.652 granaten afgevuurd. Uiteindelijk bleken de prikkeldraadversperringen niet opgeruimd en de Duitse stellingen niet vernietigd. Direct na het stilvallen van het Britse bombardement kwamen de Duitsers tevoorschijn en bemanden hun versterkingen en machinegeweerposten. Ook de Duitse artillerie begon te schieten op het niemandsland waar de Britse troepen marcheerden. Deze waren echte onbeschermd en konden niet ontkomen aan het moordende Duitse vuur. De gevolgen waren vreselijk: de totale Britse verliezen aan het einde van deze eerste dag waren 57.470 man. Het slagveld lag bezaaid met doden en gewonden. De Duitsers verloren om deze dag ongeveer 8.200 man. De terreinwinst op de eerste dag was minimaal: enkele dorpen werden veroverd. Verder waren hier en daar enkele Duitse stellingen ingenomen maar de eerste Duitse verdedigingslinie was niet gebroken. De doelstellingen waren bijna nergens bereikt en van een doorbraak in de Duitse linies was al helemaal geen sprake. De uitgeputte bataljons werden vervangen, maar ook de nieuwe troepen wisten nauwelijks terreinwinst te boeken.
Het verdere verloop van strijd
Het offensief werd in de daarop volgende maanden zonder onderbreking voortgezet, maar nooit meer in de vorm van een massale aanval als op 1 juli. Er werden nu kleinere, lokale offensieven ontketend. Bijna iedere Britse divisie werd betrokken in het Somme-gebied. De Fransen en de Britten bleven aanvallen uitvoeren en de Duitsers prikten telkens tegen.
Het einde van de slag
Op 18 november 1916 eindigde de “Slag aan de Somme”. Niemand weet precies hoeveel slachtoffers er zijn gevallen, maar in de 140 dagen die de slag duurde waren dat aan Britse zijde minstens 400.000 man. Dit was de prijs die de troepen van Sir Douglas Haig betaalden om uiteindelijk precies tien kilometer terreinwinst te boeken. En aan het einde van deze periode waren de Britse troepen nog zes kilometer verwijdert van Bapaume, het stadje dat al op 1 juli door de Britse cavalerie ingenomen zou worden. Het totaal aantal doden, gewonden, vermisten en krijgsgevangenen aan beide zijden zou meer dan 1.300.000 zijn, bijna gelijk verdeeld tussen geallieerden en de Duitsers. Naast 400.000 Britse verliezen verloren de Fransen 250.000 en de Duitsers 650.000 man. De zo optimistische ingezette “Big Push” was voor de geallieerden en voor de Duitsers een afgrijselijke uitputtingsslag geworden.
CONCLUSIE
Deze slag duurde precies 140 dagen en koste het leven aan 400.000 Britten , 250.000 Fransen en 650.000 Duitsers. Dit waren meestal onschuldige jonge knapen die verplicht werden om voor het vaderland te vechten. De 400.000 Britten gaven hun leven in een slag die eigenlijk nutteloos was. Dit was de prijs die ze moesten betalen om een terreinwinst van 10 kilometer te bekomen. Deze onschuldige zielen gaven het beste van zichzelf om een oorlog te winnen die eigenlijk de hunne niet was.
BRONNEN
Literatuur:
Middlebrook M., The First Day on the Somme – 1 July 1916
Macdonald L., Somme 1916
James E.A., A Record of the battles and engagements of the British Armies in France and Flanders 1914 – 1918
Demullier L. – Heirman A., Het Nieuws van de XXste eeuw, deel 1
Westwell I., De Eerste Wereldoorlog, dag na dag Internet: http://www.wereldoorlog1418.nl/somme/somme.html, geraadpleegd op 03/11/2005 om 13:45. http://www.somme-battlefields.com/en/index.aspx, geraadpleegd op 03/11/2005 om 15:21. http://www.spartacus.schoolnet.co.uk/FWWsomme.htm, geraadpleegd op 03/11/2005 om 16:13. http://www.firstworldwar.com/battles/somme.htm, geraadpleegd op 04/11/2005
http://www.btinternet.com/~sommetours/, geraadpleegd op 04/11/2005
Slag bij Delville Wood, 15 juli – 3 september
Slag bij Guillemont, 3 – 6 september
Slag bij Ginchy, 9 september
Slag bij Flers – Courcelette, 15 – 22 september
Slag bij Morval, 25 – 28 september
Slag bij Thiepval, 26 – 28 september
Slag bij Le Transloy, 1 – 18 oktober
Slag bij de Ancre heuvels, 1 – 11 november
Slag bij de Ancre, 13-18 november De voorgeschiedenis van het offensief Aan het einde van 1915 werden door de Fransen en Britten plannen gemaakt voor een gezamenlijk offensief “Big Push” en grote doorbraak te bereiken aan het Westelijk front. Deze plannen werden verder uitgewerkt zodat op 1 augustus 1916 het offensief zou plaatsvinden over een frontbreedte van 30 kilometer ten noorden van de rivier de Somme. De plannen werden gewijzigd omdat in februari 1916 de Slag bij Verdun begon, waar de Franse troepen het hard te verduren kregen. Om de druk op de Franse troepen bij Verdun zo snel mogelijk te verminderen werd de slag vervroegd naar 1 juli. Hiervoor moesten vooral Britse troepen worden ingezet omdat de Franse troepen bij Verdun op leven en dood vochten. Het offensief werd geleid door de Britse opperbevelhebber Sir Douglas Haig, waarbij aan de rechter kant enkele Franse divisies werden ingezet. Aan de linker kant van het front zou een deel van het Britse IIIe Leger een afleidingsaanval op Gommecourt inzetten om de hoofdaanval een grotere kans te geven op een doorbraak. Het aanvalsplan Het plan was om met de IVe Leger een doorbraak te forceren in de Duitse linies op de heuvel van Pozières. Het Reserve Leger zou in deze doorgang duiken en Bapaume bezetten. Daarna zou het Reserve Leger achter de Duitse linies naar Arras oprukken. Tegelijkertijd zou het Ive Leger de Duitse frontlijn oprollen. De Franse troepen zouden verhinderen dat de Duitse troepen uit het zuiden zouden deelnemen aan de strijd. Tijdens het offensief zouden langs de gehele Britse frontlijn ten noorden van Albert aanvallen worden uitgevoerd waardoor de Duitse troepen lokaal gebonden werden en geen reservetroepen konden overbrengen naar het gebied waar de hoofdaanval zou plaats vinden. Generaal Rawlinson kreeg de beschikking over vijf legerkorpsen waarvan vier verdeeld over het aanvalsgebied en een aan de linkerkant van de frontlijn. Er konden 519.324 mannen worden ingezet, er was nog nooit zo’n grote Britse legermacht bijeengebracht. Er was echter een probleem: meer dan 60% van deze bataljons waren afkomstig uit het door Kitchener in 1914 en 1915 gevormde “New Army”. Het waren jonge mannen die geen enkele gevechtservaring hadden op het slagveld.
Macdonald L., Somme 1916
James E.A., A Record of the battles and engagements of the British Armies in France and Flanders 1914 – 1918
Demullier L. – Heirman A., Het Nieuws van de XXste eeuw, deel 1
Westwell I., De Eerste Wereldoorlog, dag na dag Internet: http://www.wereldoorlog1418.nl/somme/somme.html, geraadpleegd op 03/11/2005 om 13:45. http://www.somme-battlefields.com/en/index.aspx, geraadpleegd op 03/11/2005 om 15:21. http://www.spartacus.schoolnet.co.uk/FWWsomme.htm, geraadpleegd op 03/11/2005 om 16:13. http://www.firstworldwar.com/battles/somme.htm, geraadpleegd op 04/11/2005
http://www.btinternet.com/~sommetours/, geraadpleegd op 04/11/2005
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden
J.
J.
ziet er goed uit
12 jaar geleden
AntwoordenO.
O.
Helemaal gekopieerd!
6 jaar geleden
Antwoorden