De Tweede Wereldoorlog

Inleiding Saaie onderwerp, dacht ik op het eerste ogenblik toen wij te horen kregen dat wij een werkstuk moesten maken over de Tweede Wereldoorlog. Het moeilijkste van dit onderwerp was niet dat er geen informatie over te vinden was. Er was zelfs zoveel informatie dat ik niet wist waar ik mee moest beginnen. Het allermoeilijkst vond ik, en ik denk dat meerdere leerlingen zo hebben gedacht, was dat het onderwerp zo moeilijk en omvangrijk was dat ik er zelfs niet aan wou beginnen. Dit onderwerp zou ik als ik zelf mocht kiezen nooit aan gedacht hebben. Maar goed, helaas was dit niet het geval. Ik heb vooral informatie gezocht over kleine maar zeker de belangrijkste onderdelen. Ik zal het maar niet klein noemen. Overal was zoveel informatie te vinden dat ik op een gegeven moment helemaal knetter gek werd daarom heb ik van die onderdelen de belangrijkste informatie opgeschreven. Wat ik wel interessant vond was het bestuderen van Anne Frank. En als ik eerlijk mag zijn was dit ook het enige. Ik heb toen ik informatie verzamelde over Anne Frank ook het dagboek die zij tijdens haar leven bijhield ook direct van de bibliotheek geleend. Ik hoop dat u mijn werkstuk mooi zult vinden, ik heb hier heel veel tijd en werk aan besteed. Veel kijk en leesplezier !! Hoofdstuk1: De Tweede Wereldoorlog

Oorlog lijkt wel een beetje op ruzie. Maar het is toch veel en veel erger. Alles wordt totaal anders. Je hele leven. Je kunt niet zomaar meer de straat op gaan. Niet meer met je vriendjes spelen. Je kunt de dingen die je nodig hebt niet zomaar meer kopen. Er is overal dreiging, overal gevaar. De één vertrouwt de ander niet meer. Je mag ook niet meer doen wat je wilt of zeggen wat je van iets vindt. Je wordt gedwongen om dingen te doen die je helemaal niet wilt. Mensen worden bang voor elkaar. Ze zijn heel voorzichtig. Ze durven elkaar niet meer te vertrouwen. Soldaten van verschillende landen of volken moeten gaan vechten. Oorlog met geweld en wapens, begint wanneer mensen niet meer met elkaar willen overleggen. De wapens worden gepakt: kogels, granaten, bommen. Huizen worden verwoest. Onschuldige mensen komen om. Kinderen raken verminkt. Velen slaan op de vlucht. Anderen roven hun huis leeg. Dat is oorlog. In 1933 kwam Adolf Hitler in Duitsland aan de macht. Hij was de leider van de nazi-partij. Hij zei tegen de mensen: `Ik maak van Duitsland weer een groot en machtig land. Mensen, jullie krijgen het goed. Als je mij steunt, krijgt iedereen werk.' Dat wilden de mensen toen graag horen. Velen hadden geen werk en ze waren somber over de toekomst. Veel mensen waren onder de indruk van de woorden van Hitler. Ze geloofden wat hij beloofde. We zullen iedereen laten zien, dat Duitsland het machtigste land in de wereld wordt. We zullen oorlog voeren en omdat wij de sterksten zijn, zullen we winnen. Hitler beweerde dat de Joden de schuld van alle narigheid waren. De meeste mensen geloofden hem. `Ze zijn gevaarlijk voor ons. Ze moeten worden uitgeroeid. Net als alle mensen die anders zijn, zoals zigeuners, homofielen en gehandicapten. Daar hebben we niets aan. We hebben niets aan zwakkelingen. Gezonde, sterke Duitsers, dat zijn de beste mensen', zei hij. ADOLF HITLER
Adolf Hitler is 20 april 1889 geboren. Hitler bezocht de Realschule te Linz, maar maakte deze school niet af. Hij had snel een beambtenloopbaan. Hij wilde schilder worden, maar werd door de Academie voor Beeldende Kunsten te Wenen tweemaal afgewezen wegens te weinig talent. Na de dood van zijn moeder in 1908 vertrok hij weer naar Wenen, daar bleef hij wonen tot 1913 want toen ging hij naar München. Totdat de eerste wereldoorlog uitbrak. Hij meldde zich aan als vrijwilliger, toen was hij 25 jaar oud. Hij kwam niet verder dan korporaal. Hitler werd in 1916 ernstig gewond en kreeg in augustus 1918 het IJzeren Kruis eerste klasse (waarschijnlijk een soort diploma) Na de oorlog was hij een tijdje politiek instructeur bij het leger. Hij verzamelde informatie over alle partijen. Zo leerde hij de kleine nationalistische “Deutsche Arbeiterpartei” van de smid Anton Drexler kennen. Hitler werd lid van deze partij. In 1920 schreef deze partij een programma en daar stond in dat ze tegen alle Joden waren. Sindsdien noemde deze partij zich NSDAP (“National-Sozialistische Deutsche Arbeiterpartei”) Hitler zat al gauw in het bestuur van deze partij. Ondertussen richtte hij een machtsapparaat op in de SA en later in de SS. In 1923 begon de partij (vooral in Beieren) steeds meer te betekenen. In het najaar (8 november) probeerde Hitler een staatsgreep te plegen, maar dat mislukte. Hij werd veroordeeld tot 5 jaar gevangenisstraf, maar hoefde maar 8 maanden uit te zitten, van april tot december. In die tijd schreef hij met hulp van zijn secretaris, Rudolf Hess het eerste deel van Mein Kampf. Toen hij weer vrij kwam maakte hij van de partij een vast geheel. Door de economische crisis van 1929 werd de NSDAP bij de verkiezingen van 1930 de op een na grootste partij. Dat kwam doordat het land een puinhoop was en Hitler een mooi praatje had. Hij beloofde het volk een auto, de Volkswagen. Dat geloofde de mensen en stemden op zijn partij. In 1932 werd de NSDAP zelfs de grootste partij. Hitler werd 30 januari 1933 tot Rijkskanselier benoemd. De eerste maanden slaagde Hitler erin zijn regeringspartners uit te schakelen. 2 augustus 1934 overleed de Rijkspresident von Hindenburg. Toen werd Hitler staatshoofd en regeringsleider en hij kreeg de Wehrmacht. Iedereen die toen tegen zijn nationaal-socialistische ideeën was werd in concentratiekampen en Gestapo-kelders gestopt. Toen Hitler baas was in Duitsland kon hij vooral zijn aandacht richten op de buitenlandse politiek. Op 14 oktober 1933 trad Duitsland uit de Volkenbond. De mannen in Duitsland moesten allemaal in dienst. Daardoor werd het een sterk leger, want Hitler had zich al sinds 1937 op een oorlog voorbereid. Door verdeeldheid en zwakte van het buitenland kon Hitler op 11 maart 1938 Oostenrijk bezetten. In maart 1939 volgde de bezetting van Praag. In augustus 1939 sloot Hitler een verbond met zijn aartsvijand de Sovjet-Unie. Dat gaf hem de gelegenheid een oorlog met het Westen te beginnen, terwijl hij in de rug gedekt was. Toen Polen niet deed wat Hitler wilde, begon hij op 1 september 1939 een aanval en daarmee begon de Tweede Wereldoorlog. Na de overweldigende successen in 1939-1941, was het grootste deel van Europa in Hitlers macht. Maar eind 1942 veranderde dat. Hitler weigerde elke gedachte aan overgave, totdat de Russische legers Berlijn binnenrukten en de westelijke geallieerden aan de andere kant stonden. De Duitsers vochten terug en wonnen stukje voor stukje land terug. Zo ging het tot 1945 door. 29 april trouwde Hitler met Eva Braun, die op 15 april vanuit München naar Berlijn was gekomen. Hij zat een paar uur later in zijn bunker ingesloten, door de Russen. Daar pleegde hij samen met zijn vrouw zelfmoord. Hitler was toen 61 jaar. In zijn testament stond dat zijn opvolger admiraal Karl Donitz werd, rijkskanselier werd Joseph Koepels, kanselier van de partij werd Martin Borrman. Hoofdstuk 2: De Jodenvervolging Als Hitler en zijn partij in 1933 aan de macht komen, veranderd het leven voor de Duitse joden, ook de joden in Nederland krijgen hiermee te maken als de Duitsers in Nederland zijn. Er worden allemaal maatregelen genomen die de vrijheid van de joden heel erg beperken. Joden mogen niet meer met de tram, joden mogen gen badhuizen, parken, musea etc. etc. betreden, joden moeten een gele davidsster op hun kleren dragen, joden mogen alleen naar joodse winkels en ga zo maar door. Ambtenaren moesten een “ariër” verklaring tekenen. Daarin zij je of je ariër was (blond met blauwe ogen), of jood. Als je het niet eerlijk invulde werd je meteen ontslagen. Hitler geeft de joden en de gehandicapten de schuld van alles wat er mis is in het land, bijv. de werkeloosheid. Veel joden en gehandicapten worden vergast. Sommige gehandicapte baby’s krijgen een dodelijke injectie, of ze worden uitgehongerd. Veel joden duiken onder om te voorkomen dat ze naar een concentratiekamp moeten. -CONCENTRATIEKAMPEN
Veel joden werden getransporteerd naar concentratie- kampen. Zo’n tocht duurde meestal 3 dagen. Veel te veel mensen in veewagons. Daar werden ze gescheiden. De sterke, en de zwakke. Dan moest je je uitkleden en werd je kaalgeschoren. Veel mensen werden dan aan een medisch onderzoek onderworpen. In zo’n concentratiekamp werd ook gezegd, ga daar maar in de rij staan, dan kom je zo aan de beurt voor de “douche”. Die zogenaamde “douche” was dan een gaskamer, waar de mensen die onder de “douche” gingen in werden vergast. Maar weinig mensen hebben de concentratiekampen overleefd. -RAZZIA
Soms hielden Duitsers razzia’s, ze gingen dan langs huizen, en haalden dan joodse mensen uit hun huizen. Die werden dan op een hardhandige manier meegenomen naar de dood. Een enkele wist soms nog wel te ontsnappen.Dit gebeurde in Februari 1941 in Amsterdam.400 joden werden bijeengedreven,en weggevoerd. Deze razzia was de aanleiding tot de Februaristaking. Op 25 en 26 februari breekt in de hoofdstad een algemene staking uit. De Februaristaking. Het beeld “de dokwerker” herinnert nog
aan de februaristaking. Hoofdstuk 3: Anne Frank Anne Frank is de tweede dochter van Otto Frank en Edith Frank-Holländer en is geboren op 12 juni 1929. De eerste dochter van de familie frank is Margot Frank. De volle naam van Anne is Anneliese Marie Frank. De families Frank en Holländer zijn joodse families, die al eeuwen in Duitsland wonen. Anne werd geboren in Frankfurt en woonden daar in een flat. Na 1929 kreeg de nationaal-socialistische partij van Hitler steeds meer macht. In de propaganda kregen vooral de joden en homo’s de schuld van de werkloosheid en de zwakke economische positie van Duitsland in de wereld. Als Hitler in 1933 aan de macht komt maakt hij met zijn anti-joodse maatregelen het leven voor Duitse joden steeds moeilijker. Meer en meer joden vluchten daarom uit Duitsland. De familie Frank vlucht op 5 december 1933 voor de Nazi's naar het neutrale Nederland. In 1933, het jaar dat Otto Frank uit Duitsland vlucht, wordt hij licentiehouder in Nederland van Opekta, een middel om jam te bereiden. Het bedrijf is gevestigd in een huis aan de Prinsengracht 263. Zoals zo vele Amsterdamse grachtenhuizen bestaat het pand uit een voor - en een achterhuis. In het voorhuis bevinden zich het kantoor en de magazijnen. Het achterhuis staat deels leeg. De familie Frank ging wonen aan het Merwedeplein in Amsterdam. Anne gaat naar de kleuterschool van de Montessorischool en bleef daar tot haar zesde jaar. Daar raakte ze al gauw bevriend met Hanneli en Sanne. Zij gingen nu als trio Anne, Hanne en Sanne door het leven. Daarna ging zij naar de eerste klas van de lagere school. Het is dan inmiddels november 1938. Vele joden worden gearresteerd en hun huizen, winkels en synagogen vernield. Door de vele ingeslagen etalageruiten staat deze gebeurtenis bekend als de 'Kristallnacht' Ze had het erg naar haar zin Amsterdam ondanks dat ze steeds minder mochten. Anne hield veel van schaatsen en van haar school. Op een gegeven moment mocht Anne niet meer schaatsen en niet meer naar haar eigen school. Ze moest naar het Joods Lyceum. Daar had ze het ook wel naar d’r zin alleen d’r normale school was beter. In 1939 valt Duitsland Polen binnen en verklaren Engeland en Frankrijk Duitsland de oorlog. In 1940 bezet Duitsland het grootste deel van West-Europa, waaronder Nederland. De joden in Nederland zitten in de val. Nu mocht Anne bijna helemaal niks meer. Voor zo’n levendig meisje als Anne was dat natuurlijk niks. Op school zaten ze alleen nog maar op het schoolplein en deden niks meer. De joden werden steeds meer geïsoleerd van de rest van de bevolking. Vanaf juli 1942 krijgen de eerste joden een oproep om naar Westerbork te gaan. Bij weigering gaat men naar een strafkamp. Omdat ook de buurlanden bezet zijn, is vluchten uit Nederland bijna onmogelijk. Om aan deportatie te ontkomen heeft men een onderduikplaats bij niet-joden nodig. Zo'n schuilplaats is moeilijk te vinden. Het grootste deel van de joden volgt de oproep om naar een kamp te gaan op. Otto en Edith Frank houden Anne zo lang mogelijk buiten het gevaar dat hen bedreigt. Pas enkele dagen voor het onderduiken vertelt Otto dat zij niet naar een kamp gaan, maar zich zullen verbergen voor de Duitsers. Op 5 juli 1942 komt er een oproep voor Margot en de familie duikt de volgende dag onder. Hun onderduikpand was het voormalige kantoor van Opekta. In het voorhuis was nog steeds het kantoor en in het achterhuis doken de families onder. Het Opekta-kantoor van Otto Frank heeft niet veel personeel: Victor Kugler, Miep Gies, Johannes Kleiman en Bep Voskuijl. Zij werkten in het kantoor op de eerste verdieping. Beneden hen werkten nog twee magazijnbedienden, die niet op de hoogte zijn van de onderduik boven hun hoofd. Tijdens de onderduikperiode verloopt het enige contact met de buitenwereld via de kantoormedewerkers. Zij kopen voedsel, brengen boeken en vertellen wat er in de buitenwereld allemaal gebeurt. De familie Frank dook samen onder met de familie van Pels. De familie van Pels bestond uit vader, moeder en zoon. De zoon heette Peter en was net zo oud als Margot die inmiddels al weer 16 was geworden. Al snel begon Anne in haar dagboek te schrijven die ze voor haar dertiende verjaardag had gekregen. Haar verjaardag was op twaalf juni. Hoewel Anne het onderduiken nog
eerst als een opwindend avontuur zag, was het Achterhuis al gauw te klein voor haar. Door dikke vitrages voor de ramen konden de onderduikers overdag niet gezien worden door de omwonenden Voor het licht 's avonds aangaat worden de ramen verduisterd met zwart papier. Ook de toegangsdeur naar de onderduikplaats in het Achterhuis wordt gecamoufleerd. Voor dit doel timmert de vader van Bep, de heer Voskuijl, een draaibare boekenkast die voor de deur naar het Achterhuis geplaatst wordt. Tijdens kantooruren moeten de onderduikers zich stil houden voor het magazijnpersoneel en bezoekers van het bedrijf. Het eerste halfjaar sliep Anne met Margot op een kamer, maar toen er na een half jaar een nieuwe bewoner kwam moest die bij haar op de kamer. De nieuwe bewoner heette Fritz Pfeffer. Tijdens de periode dat ze in het Achterhuis zaten waren er natuurlijk forse ruzie’s. Deze worden uitvoerig besproken in Anne’s dagboek. Als er een keer wordt ingebroken doet Peter de lamp uit en valt daarbij zodat de inbreker heeft gehoord dat er nog mensen in het pand zaten. Nadat er een paar keer ingebroken was, worden 'uitstapjes' in het pand niet meer gemaakt. Doordat Anne zich staande moet houden onder bijzondere omstandigheden wordt zij sneller volwassen dan andere jongeren van haar leeftijd. Enkele weken voor haar arrestatie beschrijft Anne hoe moeilijk het voor haar is om tegen haar wil in optimistisch te blijven. Het dagboek van Anne Frank Nadat de inbraak is geweest vermoeden de onderduikers, mn. Kugler en zijn goede vriend Kleiman dat mn. Van Maarlen de inbreker is geweest. Mn. Van Maarlen is een van de magazijnmedewerkers. Hij vermoedde dat er mensen in het achterhuis zaten en is dat waarschijnlijk zo te weten gekomen. Hij is ook waarschijnlijk de verrader die de onderduikers heeft verraden. Op 4 augustus 1944 valt de Grüne Polizei het Achterhuis binnen. Anne en de zeven andere onderduikers worden gearresteerd. De arrestatie ging als volgt. Als eerste stopten er een paar auto's voor de deur, daaruit kwamen een viertal Ss-ers. Ze gingen naar binnen en vroegen naar mn. Kugler. Ze werden naar zijn kantoor gestuurd en zorgden dat mn. Kugler de Joden in dit pand aanwees. De geheime deur werd na een paar keer proberen geopend en de Ss-ers stormden de trap op en arresteerden de onderduikers. Ze kregen 5 minuten om hun spulletjes in te pakken en werden op de trein gezet. Daarna volgt er een lange tocht van Amsterdam naar de kampen in Nederland, Polen en Duitsland. Van alle onderduikers overleeft alleen Otto de kampen. Als eerst komen de onderduikers terecht in het Nederlandse doorgangskamp Westerbork. Anne vindt het hier helemaal niet erg, ze is eindelijk na 2 jaar ondergedoken weer ‘vrij’ in de natuur. Ze maakte weer vrienden en leeft weer. Vanuit het doorgangskamp Westerbork in Nederland worden de acht onderduikers met het laatste transport naar Auschwitz getransporteerd. Na een maand in Auschwitz worden Anne en haar zuster Margot in oktober 1944 op transport gesteld naar het

kamp Bergen-Belsen. Eerst werden ze geselecteerd en werden bij de groep zieken maar kans tot herstellen geplaatst. Bergen-Belsen is oorspronkelijk een ruilkamp. Hier werden Joden geruild tegen Duitse officieren. Alleen toen het kamp een nieuwe commandant kreeg werd dit afgeschaft. Dit kamp staat bekent dat ze de meeste ziektes hadden In dit kamp stierven duizenden mensen per dag door honger en ziekte. Margot en Anne worden in het slechtste deel van het kamp geplaatst. Hier ziet Anne voor het laatst Hanne. Margot en Anne krijgen vlektyfus en sterven kort na elkaar in maart 1945, enkele weken voor de bevrijding van het kamp. Als Anne geweten had dat haar vader nog had geleefd zou ze zich misschien nog staande hebben gehouden. Maar omdat Margot dood ging dacht ze dat er niemand verder meer was en ‘ heeft ze zich laten gaan’. Haar moeder stierf in Auschwitz aan uitputting en honger. De vader van de familie van Pels werd gelijk bij aankomst in Auschwitz naar de gaskamers gebracht, de moeder werd ook naar Bergen-Belsen geplaatst en daarna naar Buchenwald. Ze overleed uiteindelijk in Thereseinstadt. Peter, zoon van van Pels, bleef eerst bij Otto maar ging daarna naar een ander kamp (Mauthausen) en overleed daar 3 dagen voor de bevrijding van het kamp. Pfeffer overleed in het concentratiekamp Neuengamme daar was hij gekomen via het kamp Buchenwald. Anne is wel dood maar ik weet niet of ze de hongerwinter wel was doorgekomen. Toen ze gearresteerd werden hadden ze al weinig en ze hadden in de hongerwinter dus waarschijnlijk niks gehad. Anne ligt nu begraven in een van de massagraven in Bergen-Belsen. Hoofdstuk 4: De Hongerwinter Oorlog kost ontzettend veel geld en grondstoffen. Veel dingen waar die grondstoffen inzitten, zoals metalen voorwerpen, werden door de bezetters ingepikt. De koperen klokken werden uit de kerktorens gehaald en naar de fabrieken in Duitsland vervoerd. Er werden wapens van gemaakt. Auto’s en fietsen werden afgepakt. Gewone alledaagse produkten werden schaars. Zoals eten, warme kleren, schoenen, zeep en brandstof voor de kachel en de bakkersoven. Chocola was helemaal niet meer te krijgen. Sommige mensen waren vergeten hoe het smaakte. De dagelijkse boodschappen zoals brood en suiker waren op de bon. Dat betekende dat je kleine porties kreeg tegen inlevering van de bonnen. Natuurlijk moesten de mensen er ook nog voor betalen. Vooral in het laatste oorlogsjaar, nadat de slag om Arnhem mislukt was, was er boven de grote rivieren in Nederland haast niets meer te krijgen. Veel mensen leden honger. Die periode noemen we de Hongerwinter. Veel mensen uit het westen van het land gingen op hongertocht. Bij de boeren probeerden ze graan of aardappelen te kopen of te ruilen tegen sieraden en andere waardevolle goederen. In de steden moesten de mensen naar gaarkeukens. Dat waren centrale keukens waar ze een pannetje soep konden halen. De soep was vaak niet meer dan heet water met een paar koolbladen erin. Ook was er gebrek aan brandstof voor de kachels in de huizen en voor het koken. Door de Hongerwinter zijn meer dan 15.000 mensen omgekomen. De Hongerwinter was ook ontstaan doordat de Duitsers de wegen en spoorlijnen van de landbouwgebieden in Groningen en Drenthe naar het dichtbevolkte westen van het land hadden afgesneden. Zo kon er geen voedsel worden vervoerd. Het afsnijden van de aanvoerlijnen (wegen en spoorlijnen) was een wraakactie van de Duitsers omdat de Nederlandse regering in Londen tijdens de Operatie Market Garden had opgeroepen tot een spoorwegstaking. Een groot deel van het spoorweg personeel heeft hieraan meegedaan. Hoofdstuk 5: De Bevrijding 'Dolle Dinsdag’ Op zondag 3 september 1944 werd bekend gemaakt, via Radio Oranje, dat het georganiseerde verzet in Nederland een bevelhebber had gekregen. Dit was prins Bernhard. Via de radio liet hij weten dat het tijdstip van de actie wel eens dichtbij zou kunnen zijn. Maar hij vroeg ook nog om geduld te hebben. Met dit bericht was duidelijk geworden dat de bevrijding niet lang meer op zich liet wachten. Toen men op de volgende dag had gehoord dat Antwerpen bevrijd was steeg de spanning in Nederland. De mensen gingen hierdoor steeds meer en langer naar de radio luisteren. Toen hoorden ze via de Londense omroep dat de Britten de Nederlandse grens waren gepasseerd. De Britten hadden ook via de radio gezegd dat het Duitse leger volledig was ingestort. Dit waren de eerste tekens van het einde van nazi-Duitsland. Die avond zei de eerste minister van de Nederlandse regering in samen met professor Gerbrandy voor de radio, dat de geallieerden de Nederlandse grens hadden overgestoken hij riep ook personeel van de Rotterdamse haven op om te verhinderen dat de Duitsers de installaties van de havens zouden vernietigen. Om 23.45 gebeurde het: Radio Oranje maakte bekend dat de geallieerden in Breda waren aangekomen. Dinsdag 5 september 1944: ‘Dolle Dinsdag’ Er was een radiobericht waarin werd verteld dat de geallieerden Breda hadden bevrijd. NSB’ers en hun gezinnen trok weg uit Nederland, Duitse militairen gaven zich al over, maar er verschenen geen geallieerden. De teleurstelling was de volgende morgen dus groot, want eigenlijk waren de geallieerden nog maar bij het Albertkanaal in België. De eerste bevrijdde dorpen in (Zuid-Nederland) De volgende vier dagen gebeurde er niets na de ‘Dolle Dinsdag’, maar op 10 september stootte het 7e legerkorps overeen front van 25 kilometer richting Aken. Twee dagen later werden de eerste dorpen van Zuid-Nederland bevrijd. Dit waren Noordbeek, Mesch, Eijsden, Breust, Epen en Slenaken. Deze dorpen haalden de Amerikanen dus ook met grote vreugde binnen. De eerste grote stad van Nederland die werd bevrijd was Maastricht, deze werd in de nacht van 13 op 14 september bevrijd. Bij Valkenburg ging het niet zo snel, want hier werden de geallieerden tegengehouden door Duitse artillerie. Terwijl de geallieerden vochten doken de inwoners van Valkenburg onder in de mergelgrotten. Op 18 september 1944 was vrijwel de hele provincie Limburg bevrijd. Diezelfde dag werden ook de dorpen Sittard en Waubach bevrijd. De dag ervoor was de operatie ‘Market Garden’ begonnen. Deze operatie bestond uit luchtlandingen bij Arnhem en Noord-Brabant. Dit deden ze om de bruggen over de grote rivieren heel in handen te krijgen, zodat ze in een later stadium ook Noord-Nederland konden bevrijden. Pas in maart 1945 kunnen de bevrijders de Rijn oversteken. Maar dan duurt het ook niet lang meer. De Canadezen jagen de Duitsers weg uit het oosten en het noorden van ons land. Het langst houden de Duitsers stand in het westen van Nederland. Maar tenslotte moeten ze zich ook daar overgeven. Het is 5 mei 1945. Vijf jaren lang hebben de Duitsers ons land bezet. Honderdduizenden Nederlanders zijn gestorven. Ontzettend veel is er vernield aan huizen, bruggen en wegen. Het land is leeggeroofd………… Maar Nederland is weer vrij! De vlaggen wapperen overal. De kerkklokken vertellen het blijde nieuws. De kerken stromen vol dankbare mensen. De koningin en haar regering keren terug. De wederopbouw van Nederland kan beginnen. Vreugde en blijdschap overheersen. Maar bij velen is er ook het verdriet om het verlies van hen, die gevallen zijn voor onze vrijheid. Mening & slotwoord Altijd heb ik de tweede wereld oorlog gezien als iets wat waarschijnlijk wel waar was maar omdat ik niet voor alle vragen een antwoord kon vinden leek het mij meer op iets dromerigs of anders meer op een nachtmerrie. Iedereen praatte er wel over maar ik vond het eerlijk gezegd een tijdverspilling. Ik dacht altijd dat ik er niks mee zou opschieten als ik de geschiedenis over de tweede Wereldoorlog zou lezen. Ik vind het nu ik er alles over gelezen heb verschrikkelijk wat die mensen van toen hebben moeten doormaken. Afschuwelijk al die afslachtpartijen en concentratie- kampen. Ik vond het vooral leuk en interessant om het leven van de Anne Frank te onderzoeken. U zult er waarschijnlijk al achter gekomen zijn dat dit hoofdstuk de meeste pagina’s bevat. Anne Frank beschrijft met haar dagboek niet alleen haar eigen leven, vele anderen hebben net zo’n leven meegemaakt alleen nooit gedurfd of nooit de mogelijkheid hebben gehad om ook een dagboek bij te houden. Ik ben heel blij dat het dagboek van Anne Frank gevonden is want zonder dit boek zouden wij geen echt beeld hebben over de situatie waarin de joden destijds leefden.