De ondergang van de Batavia

Chronologische volgorde

1619

Jan Pieterz Coen sticht Batavia

1628

Batvia werd voltooid en vertrok in Oktober

1629

4 Juni de Batavia zinkt

1629

18 Juli Bemmel pleegt moorden op RobbenEiland

1629

26 September verhoring Jan van Bemmel

1629

28 September vaststelling executie Bemmel

1629

28 September Cornelisz verzoekt om uitstel van zijn executie om gedoopt te worden

1629

29 September Cornelisz probeert zichzelf te doden met voedselvergiftiging

1629

30 September executie Cornelisz

1629

1 Oktober de executie gaat niet door wegens slecht weer

1629

2 Oktober er wordt besloten dat Bemmel een andere straf zal krijgen

1629

16 November Bemmel wordt afgezet op het Zuidland

1630

twee brieven van opvarenden verschijnen

1647

'Ongeluckige Voyagie van 't schip Batavia' wordt gepubliceerd

1985

start bouw van reconstructie Batavia

1993

uitgave documentaire-film Batavia

1995

reconstructie Batavia wordt te water gelaten

Bron: www.bataviawerf.nl

Inleiding

Het schip de Batavia werd in 1628 in Amsterdam voltooid en vertrok en vertrok in Oktober van dat jaar voor zijn eerste reis naar de stad Batavia op Java. Die reis zou ook de laatste van het schip zijn. Op 4 Juni 1629 verging het door een stranding op een rif voor de Australische westkust. Gedurende de reis vóór de schipbreuk hadden zich allerlei voorvallen voorgedaan die wezen op een gespannen toestand aan boord. Na de schipbreuk eindigden de spanningen in een drama: een verschrikkelijke moordpartij met meer dan 120 slachtoffers. Misschien had dit te maken met de aan boord gevluchtte duivelsaanbidder Jerominus Cornelisz.

Met dit onderzoek probeer ik een beeld te krijgen van wat zich toen heeft afgespeeld.

Mijn hoofdvraag luidt:

Hoe was de situatie op het schip de Batavia in 1629 waardoor het schip zonk op een rif voor de Australische westkust en er vervolgens meer dan 120 slachtoffers vielen in een verschrikkelijke moordpartij?

Bron: www.bataviawerf.nl

Deelvraag 1

Wat waren de oorzaken van de schipbreuk?

Kapitein Jacobz kon de toestand op het schip niet aan en verwerkte zijn verdriet in alcohol. De kapitein was verliefd op de jonge Lucretia maar commandeur Peslaert leek meer succes te hebben bij de vrouw. Hij was hierom zó jaloers dat hij toeliet de handlangers van Cornelisz haar aan te randen. Toen Pelsaert die hier in alle woede op reageerde de verkeerden hiervoor strafde, begon de situatie op het schip te verslechteren. Ondertussen beraamde Cornelisz muiterij en werd dit alles voor kapitein Jacobz ondraaglijk toen hij naar de fles greep nalatigheid toeliet en de Batavia uiteindelijk terecht kwam op een rif aan de Australische westkust. Hij had gezegd dat hij op het woord van de bosschieter had vertrouwd, die zei dat het slechts een schijnsel van de maan zou zijn.

conclusie: De situatie op het schip gaf de aanleiding tot Jacobz dronkenschap en zijn dronkenschap was de oorzaak van zijn nalatigheid. Jacobz nalatigheid was wel degelijk de oorzaak van de schipbreuk.

Bron: www.mm.wa.gov.au/Museum/march/department/batvia.html

Deelvraag 2

Wat gaf de aanleiding tot de moordpartij?

De aan boord gevluchtte Cornelisz, was lid van een duivelsaanbiddende sekte. Hij ontsnapte toen toen zijn sekte werd uitgeroeid en wist aan boord van de Batavia te komen.

Naarmate de tijd verstreek bleek hij allerlei slechte daden in zijn schild te voeren. Hij stookte ruzie tussen Pelsaert en de kapitein, beraamde muiterij en toen de Batavia was gestrand en de commandeur met de kapitein hulp was gaan halen, nam Cornelisz leiding over de overgebleven schipbreukelingen en begon met moorden. Hij en zijn handlangers vermoordden overlevenden als ze niet mee wilden doen met het moorden of dwongen ze tot slaaf of hoer.

conclusie: Cornelisz was iemand die vol overtuiging riep dat er geen God noch Duivel bestond. Hij dacht hierdoor alles naar zijn hand te kunnen zetten en overtuigden sommigen op het schip van zijn ongeloof of wist hen te dwingen om mee te doen aan het moorden.

Hij was weliswaar ontkomen aan de galg toen zijn sekte ten onder ging, maar dit stopte hem niet van de misdaden die hij vóór én tijdens de schipbreuk pleegde en kwam de situatie zo tot de verschrikkelijke moordpartijj.

Bron: www.wiebehayes.homestead.com/wiebehayes.html

Hoofdvraag

Hoe was de situatie op het schip de Batavia in 1629 waardoor het schip zonk op een rif voor de Australische westkust en er vervolgens meer dan 120 slachtoffers vielen in een verschrikkelijke moordpartij?

Op het schip was er tijdens de reis van alles aan de hand. Cornelisz pleegde muiterij en liet zijn handlangers vrouwen aanranden. Er werden onschuldigen met de dood gestraft en de jaloerse kapitein Jacobz raakte aan de drank en werd nalatig wat betreft zijn koers waardoor hij overzag dat het een rif was waar ze recht op afvaarden. De boze commandeur neemt de kapitein in de boeien mee om hulp te gaan halen en laat de schipbreukelingen over aan wat snel zal blijken een groep moordlustige rovers te zijn. Ze nemen volledige controle over de schipbreukelingen door ze tot slaaf, hoer of moordenaar te maken. Deze konden nauwelijks weerstand bieden tegen de wapen van de mannen van Cornelisz die geen kwaad zagen in wat ze deden omdat ze niet in goed of kwaad geloofden.

Bron: www.bataviawerf.nl

Conclusie

De muiterijen, aanrandingen, ruzies en de nalatige kapitein zorgde voor een tragische schipbreuk. De groep moordlustige mannen zorgden voor een verschrikkelijke moordpartij. Maar Jeronimus Cornelisz gaf de werkelijke aanzet tot dit alles. Hij klom met zijn religieuze opvattingen de Batavia om te kunnen stelen, verkrachten en moorden. Hij beraamde de muiterijen, aanrandingen en ruzies. Hij veroorzaakte de toenmalige situatie aan boord van het schip, waardoor het strandde en hij gaf leiding over zijn handlangers die hem hielpen meer dan 120 schipbreukelingen te vermoorden. Waarom hij dit deed is echter de vraag. Hij zei niet in de Duivel of Hel te geloven maar was lid van een sekte duivelsaanbidders. Hij zei niet in God of de Hemel de geloven maar beweerde dat dit door de mens gevonden kwaad hem wel door God was ingegeven en zag geen kwaad in het feit dat hij deze hele tragedie heeft doen ontstaan.

Bron: www.bataviawerf.nl

Artikel:
zaterdag
9 oktober 1999

Doden van VOC-
schip Batavia
teruggevonden

PERTH, zaterdag

Archeologen hebben op Beacon Island voor de westkust van Australië een massagraf gevonden, waarin de resten liggen van de slachtoffers van de muiterij onder schipbreukelingen van het VOC-schip Batavia.

In een ondiep graf zijn tot nu toe vier skeletten gevonden. Volgens de in Nederland geboren archeologe Juliette Pasveer is dat pas het topje van de ijsberg. Het zou in totaal om ongeveer 125 opvarenden gaan, waaronder vrouwen en kinderen, meldt de krant The West Australian.

Het VOC-schip Batavia verging in 1629 nadat het op een rif was gelopen. De meeste schipbreukelingen wisten veilig het kleine eiland te bereiken. Onder de overlevenden brak echter een bloedige strijd uit. De muiters wilden het reddingsschip kapen en piraten worden.

De tegenstanders werden door de muiters vermoord en begraven op Beacon Island. De muiters werden enkele maanden later zelf gevangen genomen en opgehangen. Frappant detail is dat een replica van de Batavia op dit moment onderweg is naar Australië.