De media tijdens de Eerste Wereldoorlog

Onderzoeksvragen project WO1 1. Hoe was de media in WO1? In de Eerste Wereldoorlog was er eigenlijk maar één medium in elk land goed verspreid, en goed georganiseerd: de krant. De radio was al wel uitgevonden, maar het probleem was dat niemand er nog een had (de eerste Nederlandse radiostations kwamen pas begin jaren ’20). De kranten beschreven (met censuur) de situatie in de wereld. Ook zag je al reclame en advertenties in de kranten staan. Ook de propaganda was sterk aanwezig, in elke krant (maar ook op posters) sprak de staat de soldaten moed in, prezen ze de dappere strijders, en verafschuwden de vijand. Bron: ik heb globaal gekeken naar een aantal kranten die in het KADOC lagen, zoals “De Stem uit België” en “Vrij België”. 2. Hoe ging te pers te werk in de loopgraven tijdens WO1? In de loopgraven waren de kranten ook sterk vertegenwoordigd. Je had twee soorten kranten die aan het front gelezen werden: frontkranten en semi-frontkranten. De semi-frontkranten waren buiten de loopgraven geschreven en gemaakt, en kwamen vervolgens de loopgraven binnen. De frontkranten waren geschreven en gemaakt door de soldaten aan het front zelf. Deze krantjes waren voornamelijk illegaal, aangezien er bij de meeste geen censuur opzat. Er waren zo’n 131 kranten aan het front (zowel semi-frontkranten als gewone frontkranten) waarvan er ongeveer 80 illegaal waren. Bron: Deze informatie komt uit een boek dat ik op het KADOC heb gevonden: “De Vlaamse loopgravenpers tijdens de Eerste Wereldoorlog” door G. Bulthe.
3. Wat was het verschil tussen de kranten in 1914 en 1918? Het grootste verschil is dat gedurende de grote oorlog mensen er zich van bewust werden dat de propaganda die er door de staat werd ingezet flink wat geld kon opleveren. De kranten begonnen veel geld te verdienen aan propaganda en andere advertenties. Nog een verschil in de kranten is dat er in het begin nog graag over de oorlog werd geschreven. Naar mate de oorlog vorderde werd het verboden om over de situatie op het slagveld te schrijven. Toen de oorlog was afgelopen, verwelkomden alle kranten hun nationale helden en maakten ze de vijand extra belachelijk (deze vorm van propaganda was een van de vele aanleidingen van nationalisme). Een raar verschijnsel was dat de Duitse pers de mensen had wijsgemaakt dat zij (de Duitsers) hadden gewonnen. Veel Duitsers hebben dit nog een tijd lang (tot aan de Vrede van Versailles) geloofd. Bron: krantenartikelen en informatieve teksten uit het “Historial de la Grande Guerre” te Péronne in Frankrijk. 4. Wat was legaal en wat was illegaal om te schrijven? Je zou zeggen dat je nauwelijks een antwoord op deze vraag kunt geven, omdat er een censuur was. Maar toch is het mogelijk hier een antwoord op te geven omdat er tijdens de Eerste Wereldoorlog een aantal dingen illegaal is geworden. Bijvoorbeeld het bericht geven over de oorlog. In het begin werd er nog zeer positief tegen de oorlog “die maar een weekje zou duren” aangekeken. Aangezien de oorlog toch langer duurde, en bloediger was dan verwacht, kwam er een censuur op het schrijven over de oorlog. Ook illegaal naar verloop van tijd was de inhoud van de rouwadvertenties. In het begin stond er nog bij hoe, waar, en wanneer de dappere soldaat was gestorven. Maar aan het einde van de Eerste Wereldoorlog, stond er alleen nog maar vermeld, dat de persoon dood was en vaak was de datum verkeerd. In de illegale krantjes aan het front werd de dood van een bevriende soldaat wel tot in details beschreven. Bron: krantenartikelen, rouwadvertenties en informatieve teksten uit het “Historial de la Grande Guerre” te Péronne, in Frankrijk. 5. Hoe was de vorm van propaganda in kranten? De propaganda was goed vertegenwoordigd in de kranten. Het waren vaak tekeningen met een pakkende tekst eronder (zie voorbeeld). Het voorbeeld gaat over dat België wel een veldslag heeft verloren, maar niet zijn trots. Het is een oproep naar de soldaten aan het front dat ze dapper moeten doorvechten voor het vaderland. Er komen ook vaak propagandateksten in voor. Deze zijn vaak met grote letters geschreven dikgedrukt. De boodschap is telkens weer dezelfde: dapper doorvechten voor het vaderland en de vijand verafschuwen. Bron: Propaganda uit de krant “De Stem uit België” die ik in het KADOC heb gevonden.