Communisme

Als in 1924 Lenin overlijd, komt Stalin aan de macht. Hij voert het Stalinisme in. Het Stalinisme heeft enkele wijzigingen ten opzichte van het Leninisme. Het Stalisme is nog meer gericht op de industrie en productie en er komen: - de Vijfjarenplannen, dit was bedoeld om van tevoren aan de fabrieken te kunnen opdragen wat er geproduceerd moest worden. De planning werkte alleen niet en voedsel werd schaars. - de collectivisering van de landbouw, de boeren moesten vrijwillig, dus zonder geweld, hun grond afstaan aan de staat. De boeren moesten gaan verbouwen wat de staat hen opdroeg en dat ook afstaan aan de staat voor geringe beloning. Dit deden veel boeren niet en die werden verbannen naar Siberië.

Nadat Stalin was overleden ging men het wel steeds soepeler nemen met de regels, maar de Sovjetunie was en bleef tot het eind in 1991 een communistische staat.

Hoe kwam het communisme in Rusland?

In het begin van de 20ste eeuw was Rusland een staat met veel armoede en weinig industrie. Aan het hoofd van de staat zat tsaar Nicolaas II. Tsaar Nicolaas zat sinds 1894 op de troon en sinds die tijd had hij weinig veranderingen doorgevoerd in Rusland. Er was een grote groep mensen die tegen de regeringswijze van tsaar Nicolaas waren, die groep varieerde van de adel tot boerenknechten. In de Eerste Wereldoorlog leed Rusland grote verliezen en dat was niet goed voor het aanzien van de tsaar. De tsaar was namelijk ook opperbevelhebber van het leger. In 1917 kwam er opeens een volksoproer, doordat de arbeiders in Sint-Petersburg gingen staken. Maar niet alleen arbeiders, maar ook militairen deden mee aan deze revolutie.

De tsaar had voor deze revolutie al door dat de Doema, de regering, niet achter hem stond. Daarom had hij de Doema laten ontbinden, maar de leden van de Doema weigerde dit. Deze revolutie, beter bekent als de Februari Revolutie, betekende het einde van de regeerperiode van de tsaar. De Doema maakte met de sovjet van arbeiders en soldaten een Voorlopige Regering, met als premier Lvov. Deze regering dwong de tsaar tot aftreden, maar tsaar Nicolaas weigerde dit. Hij en zijn hele familie werden vermoord. Rusland was een republiek geworden.

Deze regering was echter niet waar het volk op zat te wachten. Ze voerde geen veranderingen door bij de landbouw of in de Russische maatschappij en daar zat het volk juist op te wachten. Ook werd de oorlog tegen Duitsland en Oostenrijk-Hongarije gewoon voortgezet, waardoor er nog steeds slachtoffers vielen.

De bolsjewieken ondernamen acties tegen deze regering. Aan het hoofd van deze partij stond Lenin, die terug was gekeerd uit zijn ballingsschap in Zwitserland. De bolsjewieken eisten het aftreden van de Voorlopige Regering, veranderingen in de maatschappij en het beëindigen van de oorlog tegen Duitsland en Oostenrijk-Hongarije. In juli 1917 probeerde de bolsjewieken de macht over te nemen, maar deze poging mislukte.

Er kwam na de poging tot machtsovername van de bolsjewieken een nieuwe premier in plaats van Lvov. Deze nieuwe premier, Kerenski, dacht dat de bolsjewieken niets meer zouden ondernemen. Maar in het najaar van 1917 deden de bolsjewieken weer een poging tot machtsovername. Ze waren hersteld van de vorige nederlaag en dit keer lukte hun poging. Na deze staatsgreep, ook wel bekent als de Oktoberrevolutie, werd de Voorlopige Regering ontbonden. Er kwam een nieuwe regering met vooral mensen van de bolsjewieken erin. Lenin werd het hoofd van de Raad van Volkscommissarissen. Trotski werd volkscommissaris van Buitenlandse zaken en Stalin werd volkscommissaris van Nationaliteitszaken. Lenin was de leider van Rusland geworden. De vlag van Rusland na de revolutie.

Eén van de eerste beslissingen die Lenin maakte had te maken met de oorlog tegen Duitsland en Oostenrijk-Hongarije. De Russen sloten een vrede met Duitsland met de vrede van Brest-Litovsk. De Russen gaven de Duitsers stukken grondgebied in ruil voor vrede. De geallieerden waren niet blij met deze vrede, want nu had Duitsland één belangrijke tegenstander minder en zij hadden één metgezel minder. Een andere beslissing had te maken met de grond van boeren. Alle grond werd van de staat en daarna werd alle grond onder de boeren eerlijk verdeeld. Hierdoor waren er geen (groot)grondbezitters meer en waren alle boeren gelijk aan elkaar.

De bolsjewieken, die zich communisten noemde, hadden veel tegenstanders in Rusland. Bij de verkiezing voor de grondwetgevende vergadering in november 1917 kregen ze maar 175 van de 707 zetels. Lenin was het hier niet mee eens en hij liet de verkiezing nietig verklaren en hij verbood andere politieke partijen.

In de lente van 1918 begonnen de tegenstanders van het communisme met gewapend verzet. De tegenstanders, de 'Witten', hadden steun van de geallieerden landen uit de Eerste Wereldoorlog. Dit was omdat Frankrijk en Engeland nog wraak wilden vanwege de vrede van Brest-Litovsk. Ook waren Frankrijk en Engeland bang voor een soortgelijke revolutie in hun eigen land. De 'Roden', de communisten, zetten alles in om de 'Witten' tegen te houden. Ze lieten het Rode Leger vechten onder leiding van Trotski; ze lieten de Tsjeka, de geheime politie, de tegenstanders van het communisme oppakken; ze legden censuur op; en ze beheersten de economie van Rusland volkomen zonder dat er tegenspraak mocht zijn. In 1921 werd het verzet pas volledig neergeslagen, waardoor de tegenstanders van het communisme niet meer langer samen werkten maar eigen groeperingen oprichtten.

Na afloop van de oorlog kreeg Rusland te maken met een grote hongersnood. Miljoenen Russen stierven van de honger. Om te zorgen dat de productie van voedsel weer wat meer kon worden, liet Lenin de hervormingen wat langzamer gaan.

In 1922 werd Rusland omgevormd tot de Sovjetunie. De Sovjetunie was geen echt land, maar een bondstaat. De Sovjetunie was dus een unie van landen die nauw samenwerkten.

Wat gebeurde er na de heerschappij van Lenin?

In 1924 stierf Lenin. Wie de nieuwe leider werd was nog niet bekend. Het werd of Trotski, die leiding had gegeven aan het leger, of Josef Djoegasvili, beter bekend als Stalin. In 1928 kwam Stalin aan de macht. Hij ging zelfs nog verder met zijn ideeën. Stalin wilde van de Sovjetunie een staat maken die technologisch verder was dan de kapitalistische staten. Hiervoor was er geld, machines en andere producten nodig en die moesten uit de Sovjetunie worden gehaald. Deze industrialisatie van de Sovjetunie zou zich voltrekken door een door de overheid gecontroleerde planeconomie. Een commissie, de staatsplancommisie of Gosplan, berekende welke industriële groei er in vijf jaar kwam en mogelijk was. De zware industrie: machinefabrieken, hoogovens en dergelijke, kregen voorrang. Hele industriecomplexen verrezen om de plannen te kunnen verwezenlijken. Arbeiders werkten dag en nacht om maar de planning te kunnen bijhouden. Zij werden voortdurend gevraagd om een nog grotere productie, maar ze kregen een laag loon en ze hadden weinig rechten. Door de propaganda bleven ze echter doorwerken, doordat de propaganda ze liet denken dat ze helden waren. De eerste planeconomie of vijfjarenplan werd volgens de statistieken een succes. In het echt leverde het eerste vijfjarenplan weinig resultaat op. De latere planningen gingen beter en daar werd het begin gemaakt van de sterke industrie van de Sovjetunie.

De boeren moesten goedkoop voedsel gaan produceren, zodat de lonen laag konden blijven en de exportproducten veel geld opleverden. Maar de boeren vonden dat ze niet hoefde mee te werken aan Stalins ideeën. De boeren hadden in 1917 grond gekregen van de staat en ze vonden dat deze grond hun bezit was. Maar het bezit van grond door mensen was verboden in het communisme, alle grond was van de staat, dus die kon zeggen wat ermee mochten doen. Van de Sovjetunie moesten de boeren gaan werken op collectieve boerderijen, in het Russisch kolchozen. Dit waren boerderijen waar boeren gezamenlijk de grond bewerkten en beheerden in opdracht van de staat. Dit klonk mooi maar dat was het niet; de kolchozen moesten gedwongen een door de staat gewenst product leveren tegen een door de staat vastgestelde prijs. Naast kolchozen kwamen er ook sovchozen en dat waren staatsboerderijen. Het in handen van de staat brengen van de landbouw ging niet gemakkelijk en niet zonder slachtoffers. Boeren en hun gezinnen werden gedeporteerd in concentratiekampen duizenden kilometers van hun oorspronkelijke woonplaats. De concentratiekampen werden in die tijd met dezelfde snelheid en hoeveelheid gebouwd als de fabrieken. De gevangenen, ex-boeren, werden ingezet bij het graven van kanalen, het aanleggen van wegen en vele andere zware lichamelijke klussen. Om een opstand te voorkomen zei Stalin dat de gedeporteerden rijke boeren waren, in het Russisch koelakken, die veel knechten in dienst hadden. In werkelijkheid waren de gedeporteerde gewone kleine zelfstandige boeren die hun grond niet aan de staat wilden afstaan. In de concentratiekampen vielen veel slachtoffers. In de strijd van de Sovjetunie tegen de koelaken vielen er nog miljoenen andere slachtoffers vanwege de honger. De koelakken weigerden te zaaien en hun vee te slachten, dus brak er een hongersnood uit. Stalin wilde niets toegeven aan de koelakken en daardoor maakte hij het allen maar erger. Door de planeconomie was de productie van vlees en graan erg afgenomen en pas in 1952 werd er weer even veel geproduceerd als in 1913.

Stalin was niet alleen bezig om de planeconomie te laten werken, hij liet ook veel mensen veroordelen, vermoorden en verdwijnen. Want Stalin zag overal samenzweringen tegen hem, de communistische partij of het Russische volk. In 1934 werd er in Leningrad, later Sint-Petersburg, de populaire plaatselijke leider van de communistische partij vermoord. Deze man, Kirov, zou in opdracht van Stalin kunnen zijn vermoord omdat hij een belangrijke concurrent was. Met deze moord als reden liet Stalin het leger en de partij zuiveren van 'verraderlijke elementen'. Hij liet mensen veroordelen door middel van schijnprocessen en liet mensen verdwijnen met de hulp van de geheime politie van de Sovjetunie, de KGB. In deze jaren hield Stalin een echte 'grote schoonmaak' in het leger en de partij; van de 1966 afgevaardigden van het partijcongres werden er 1108 doodgeschoten, van de 139 leden van het Centrale Comité werden er 98 vermoord. Ook werden er veel officieren vermoord tijdens Stalins 'schoonmaak'. Dit was niet alleen vanwege wantrouwen, want Stalin had ook behoefte aan nieuwe volgelingen. Daarom moest hij zijn 'kameraden' uit de tijd van de revolutie in 1917 kwijtraken, want zij wisten dat hij daar een niet zo grote rol had gespeeld. In 1938 werden de zuivering gestopt, maar toen waren er al tussen de vier en de acht miljoen slachtoffers gevallen.

In 1941 werd de Sovjetunie aangevallen door Duitsland en daardoor werden de Russen betrokken bij de Tweede Wereldoorlog. In deze oorlog verloren twintig miljoen Russen het leven. Uiteindelijk was het Russische leger toch de grote winnaar, want zij verdreven de Duitsers uit Oost-Europa en Midden-Europa en ze bereikten als eerste Berlijn. Stalin werd hierdoor gezien als een held en dat versterkte zijn machtspositie.

De geallieerden, waaronder de Sovjetunie, verdeelden Duitsland. De Sovjetunie kreeg toen een groot deel van Berlijn en het Oosten van Duitsland toegewezen. Er was een groot verschil tussen het communistische deel van Berlijn en het kapitalistische deel en toen de andere delen van Berlijn een eigen munt kregen, kon Stalin er niet meer tegen. Hij sloot de kapitalistische delen van Berlijn af van de buitenwereld. Tijdens deze blokkade die duurde van juni 1948 en mei 1949 landde er elke drie minuten Amerikaanse vliegtuigen met voorraden. De kapitalistische delen kregen een eigen naam: Bondsrepubliek Duitsland, BRD. Als een reactie hierop kreeg het communistische deel van Duitsland de naam: Duitse Democratische Republiek, DDR.

Na de Tweede Wereldoorlog kwamen in veel Oost-Europese landen communistische regeringen die trouw zworen aan het communisme. Dit waren: Albanië en Bulgarije in 1946, Roemenië en Polen in 1947, Tsjecho-Slowakije in 1948 en Hongarije in 1949. In deze periode begon de 'oorlog' tussen het communisme en het kapitalisme weer. In 1949 kreeg de Sovjetunie als tweede land van de wereld de beschikking over een atoombom. Door deze 'oorlog', de Koude Oorlog genaamd, versterkte de positie van Stalin aan het hoofd van de Sovjetunie nog meer.

Niet iedereen was vol lof van Stalin, maar wel vol respect, zo blijkt uit een verslag van Ponomarenko, een lid van de communistische partij: 'In de tweede helft van februari 1953 kwam het presidium bijeen. Stalin legde een wetsontwerp ter goedkeuring voor, dat ging over de massale deportatie van Russische joden naar Azië. Kaganovitsj, Mikojan, Molotov en anderen verzetten zich fel tegen dit plan; er kwam een hevige ruzie. De woedende, roodaangelopen dictator zakte toen plotseling in elkaar. Terwijl de anderen in hoogste verwarring waren, sprong Beria (chef van de KGB) op en danste uitgelaten in het rond, omdat de tiran dood was. Toen sloeg Stalin, blijkbaar in coma, zijn ogen op. Beria werd asgrauw, viel op zijn knieën en smeekte luidkeels om vergiffenis. Op dat moment sloot Stalin voorgoed zijn ogen.' Na de dood Stalin werd Nikita Chroesjtsjov de nieuwe partijleider en dus ook de nieuwe leider van de Sovjetunie. Het leek erop dat Chroesjtsjov de Sovjetunie een milder bestuur zou geven.

In 1955 werd het Warschaupact opgericht als reactie op de, een paar maanden daarvoor opgerichte, NAVO. Het Warschaupact was een verbond tussen de Sovjetunie, Polen, Hongarije, Albanië, Bulgarije, Roemenië en Tsjecho-Slowakije. Hierin stond dat de landen elkaar, waar nodig, militaire steun zouden geven. Het Warschaupact (in de groene kleuren) ten opzichte van
de NAVO landen (in het geel).

In 1956 beschuldigde Chroesjtsjov tijdens een redevoering Stalin van machtsmisbruik en het maken van fouten, zoals de vernietiging van tegenstanders in de jaren '30. Na deze redevoering werd het leven in de Sovjetunie wat makkelijker. Miljoenen politieke gevangenen werden vrij gelaten, kunstenaars mochten weer experimenteren en kritiek van schrijvers werd toegestaan.

Wat waren de politieke problemen en welke gevolgen hadden die?

In juli 1962 kwamen voor de neus van de Amerikanen de eerste van de 150 Sovjet schepen aan in Cuba. Het leek of dat de schepen auto's, tractoren en vrachtwagens vervoerden, maar onder het dek zaten raketten en 40.000 soldaten. Een CIA-agent in Havana zag het en rapporteerde het, maar in de Verenigde Staten dacht men dat het alleen een gerucht was. Later zag de Verenigde Staten dat er iets aan de hand was: er kwamen steeds meer schepen vanuit de Sovjetunie naar Cuba.

De CIA gaf op 14 oktober opdracht aan een U2 spionagevliegtuig om over het eiland te vliegen en daar foto's van te maken. De volgende dag begon het Foto Interpretatie Centrum van de CIA met de analyse van de genomen foto's. In de ochtend van 16 oktober 1962 vertelde de CIA aan de president van de Verenigde Staten dat de Sovjetunie raketbases op Cuba bouwden. De Amerikaanse president, toen John F. Kennedy, ging gelijk in overleg met zijn adviseurs in het Witte Huis. De Verenigde Staten konden niet alles doen wat ze wilde, want wat zou de wereld er van zeggen als ze een eiland zoals Cuba aanvielen? Het duurde nog twee dagen voordat de Verenigde Staten een oplossing bedachten en iets gingen doen. De Amerikanen besloten om heel Cuba te blokkeren. De marine kreeg opdracht alle Sovjet schepen tegen te houden, zelfs als geweld nodig was.

Er waren in die paar dagen geen contacten geweest tussen de ambassadeur van de Sovjetunie en de Amerikanen en pas op 19 oktober werd de ambassadeur uitgenodigd voor een gesprek in het Witte Huis. Er werd verteld aan de ambassadeur dat de Amerikanen de raketten op Cuba hadden ontdekt en dat de president het bekend ging maken. De ambassadeur moest dat maar aan Chroesjtsjov vertellen. Chroesjtsjov reageerde de volgende morgen; hij liet zijn wapens en manschappen gewoon in Cuba staan. De Sovjetunie droeg het leger op zich klaar te maken voor oorlog en de andere Sovjetlanden volgde het voorbeeld. Ook Cuba liet zijn leger zich klaarmaken voor oorlog. De Amerikanen hadden Cuba omsingeld, maar de schepen van de Sovjetunie bleven gewoon doorvaren. Geen van de parijen gaf toe en de wereld keek toe hoe een kernoorlog op het randje van uitbarsten stond. In de Verenigde Staten was er grote paniek: er stonden nu op een paar honderd kilometer kernraketten die mogelijk gebruikt zouden worden.

In de Sovjetunie werd er met man en macht geprobeerd het volk niets te laten merken van deze crisis, maar het nieuws kwam toch door. Tot nu toe was er nog geen schot gelost, maar het zou waarschijnlijk niet lang meer duren. Op 24 oktober, acht dagen na de ontdekking, meldde de marine dat de schepen van de Sovjetunie niet hadden geprobeerd door de blokkade te varen. Dit was nog niet het einde van de crisis. Want er waren al kernraketten op Cuba en die avond kwam er een brief van Chroesjtsjov dat hij de raketten gereed liet maken voor gebruik. Er werden duizenden soldaten naar Florida gebracht. Vanuit Florida zou de invasie van Cuba beginnen.

Op 25 oktober had de CIA nieuwe foto's van Cuba. Op deze foto's waren de raketten te zien zijn, die binnen drie dagen gebruiksklaar konden zijn. Dat bleek ook te kloppen. De volgende dag vertelde Fidel Castro, de president van Cuba, dat alle raketten gereed waren.

In de avond van 26 oktober ontving Kennedy een telegram van Chroesjtsjov. Daarin zei hij dat als ze zo doorbleven gaan het steeds moeilijker werd om deze crisis op te lossen zonder oorlog. Het was dus een soort uitnodiging om te onderhandelen. De Sovjetunie en de Verenigde Staten kwamen tot een kleine overeenkomst; de Amerikanen zouden hun invasie troepen uit Florida halen en de Sovjetunie zijn raketspecialisten van Cuba. Maar Chroesjtsjov wilde nog meer. Hij wilde een soort ruil doen; hij zou de raketten van Cuba weg halen, als de Verenigde Staten dat deed met zijn raketten in Turkije. Kennedy vond dit een goed idee, maar kon nog niets beloven want hij moest het eerst overleggen met de NAVO. Nog voordat er een antwoord kwam vanaf de kant van de Verenigde Staten was de crisis weer geëscaleerd. Een U2 werd boven Cuba neergeschoten. Over deze plek was het vliegtuig vaker gevlogen, maar deze keer gaf de Russische commandant de opdracht om hem neer te schieten. De Russische soldaten hadden nog niets gehoord van de onderhandelingen tussen de Sovjetunie en de Verenigde Staten en gingen door met hun oorspronkelijke opdracht: het beschermen van de raketten op Cuba.

Een oorlog kwam steeds dichter bij en Castro begon na te denken. Als er een oorlog kwam tussen de Sovjetunie en de Verenigde Staten dan zou Cuba ook gebombardeerd worden en dan zou Cuba waarschijnlijk volledig verwoest worden. Maar Castro liet niets merken, hij scheef zelfs naar Chroesjtsjov dat als er ook maar één raket werd afgevuurd door de Amerikanen de Sovjetunie meteen moest reageren met een aanval terug.

Kennedy probeerde alles om een oorlog te voorkomen. Kennedy besloot om het neerschieten van de U2 niet te vergelden met bombardementen op Cuba, want dan zou er echt een oorlog komen. Er kwam weer een ontmoeting met de ambassadeur van de Sovjetunie en daar werd gezegd dat de Verenigde Staten akkoord gingen met het voorstel van Chroesjtsjov; de Amerikanen haalden hun kernraketten weg uit Turkije en de Russen haalden hun raketten weg uit Cuba. Chroesjtsjov wilde ook liever geen oorlog en om maar zo snel mogelijk door te laten komen dat hij akkoord ging liet hij het uitzenden door Radio Moskou. De hele wereld kon daardoor horen wat er gebeurd was en hoe het opgelost was.

De Cubacrisis was het hoogtepunt van de Koude Oorlog. Maar de Cubacrisis betekende ook een afsluiting van een tijdperk: op het randje van een oorlog werden door deze crisis de twee grootmachten bij elkaar gebracht voor een oplossing.

Na de Cubacrisis werd de gespannenheid tussen de landen alleen maar minder. Er kwam een directe telefoonverbinding tussen Washington en Moskou. Dit was om te zorgen dat als er nog een keer zoiets zou gebeuren als de Cubacrisis er sneller onderhandeld kan worden. In 1963 kwamen de Sovjetunie en de Verenigde Staten tot een overeen komst dat er geen bovengrondse kernproeven meer gehouden zouden worden. Vijf jaar later, in 1968, sloten de Sovjetunie en de Verenigde Staten het Non-proliferatieverdrag. Dit verdrag zou er voor moeten zorgen dat andere landen geen toegang konden krijgen tot de technologie die nodig is om kernwapens te maken. In 1973 ondertekenden de Amerikaanse president Richard Nixon, de opvolger van de vermoorde Kennedy, en de leider van de Sovjetunie Leonid Brezjnev, de opvolger van Chroesjtsjov, het SALT-I-verdrag. Dit verdrag is de overeenkomst van de onderhandelingen van de Sovjetunie en de Verenigde Staten over het verminderen van de bewapening, in het speciaal van kernwapens. Maar het communisme was nog niet gevallen en het was nog bezig zich uit te breiden. In 1979 viel de Sovjetunie het nog niet communistische buurland Afghanistan binnen. De strijd in het woeste en bergachtige landschap was zwaar en de tegenstand van de verzetsbeweging hevig. Op de televisie in de Sovjetunie werd er niets verteld over de grote verliezen van manschappen aan de kant van de Sovjetunie en werd er alleen een melding gedaan over de oorlog als er een overwinning behaald was. Er was geen partij in de Sovjetunie die kon zeggen dat deze oorlog zinloos was, dus het was niet te merken in de politiek, maar een groot deel van de bevolking was wel tegen de oorlog. Het waren vaak de zoons, mannen en vaders die in Afghanistan vochten en stierven. Door deze oorlog kwam er een einde aan de ontspanning die er was tussen de Sovjetunie en de Verenigde Staten.

Het leger van de Sovjetunie bleef in Afghanistan tot in 1988. Mikhail Gorbatsjov was de leider geworden van de communistische partij en gaf opdracht tot het terugtrekken van de legers uit Afghanistan. Maar deze beslissing kwam een paar jaar te laat; de economie van de Sovjetunie was volledig ingestort en de oorlog was zinloos geweest. Deze economische problemen kwamen niet alleen door de oorlog met Afghanistan, maar deze oorlog was wel de druppel die de emmer liet overlopen.

De Koude Oorlog tussen de Sovjetunie en de Verenigde Staten bestond voor een groot deel uit een wapenwedloop. Beide landen probeerden nieuwe en betere wapens te maken, waarmee ze de ander kon imponeren en ingeval van oorlog kon verslaan. De ontwikkeling van deze wapens kostte miljarden guldens. De Verenigde Staten konden dit alleen betalen door enorme leningen. De Verenigde Staten wilden een raketschild bouwen, beter bekend als Star Wars, om een eventuele kernraketaanval vanuit de Sovjetunie tegen te houden. Dit kon de Sovjetunie niet meer betalen en moest daarom ophouden met de wapenwedloop.

Wat gebeurde er in de laatste jaren van het communisme in Rusland?

In 1985 werd na dood van Konstantin Tsjernenko Mikhail Gorbatsjov secretaris-generaal van de communistische partij. Leider van de Sovjetunie werd Andrei Gromyko, voormalige minister van de Buitenlandse Zaken. Gorbatsjov bleek al snel een voorstander te zijn van economische hervormingen en openheid, in het Russisch Glasnost en Perestrojka.

Er werden weer privé-handelaren toegelaten en in de politiek werden congressen van volksafgevaardigden weer toegelaten. Hiermee hoopte hij te zorgen dat het communisme langzaam maar zeker weer geloofwaardig werd. Tijdens deze periode kwamen de Sovjetunie en de Verenigde Staten weer dichter bij elkaar, dit was vanwege de Glasnost en Perestrojka, maar het had ook gevolgen op het gebied van bijvoorbeeld defensie. Zo had de politieke ontspannenheid tussen de Sovjetunie en de Verenigde Staten als resultaat dat in 1987 een verdrag over vermindering van het aantal raketten voor de middellange afstand kwam.

In 1986 werd Boris Jeltsin partijchef van de communistische partij in Moskou. Jeltsin zorgde voor vermindering van de corruptie in de partij. Gorbatsjov moest in 1988 door binnenlandse politieke problemen in de Sovjetunie het wat rustiger aan doen met zijn hervormingen. Hij kreeg steeds meer politieke tegenstanders en liep gevaar afgezet te worden. Boris Jeltsin werd door de jaren heen steeds gevaarlijker voor de communistische partij en hij werd in februari 1988 afgezet. Gorbatsjov trok zich echter nergens iets van aan. Een korte tijd na het afzetten van Jeltsin stelde Gorbatsjov Jeltsin aan als plaatsvervangende voorzitter van het bouwcomité van de Sovjetunie.

De hervormingen van Gorbatsjov hadden niet alleen invloed op de Sovjetunie, maar ook op de andere communistische landen in Oost-Europa. Het leger van de Sovjetunie werd uit de Oostblok landen gehaald en de Sovjetunie zou niet meer helpen als één van de Oostbloklanden buitenlandse of binnenlandse problemen had. In de tijd daarvoor was er de Brezjnez-doctrine geweest, hierin stond dat de landen van het Warschaupact elkaar zouden helpen als het communisme in het land bedreigd werd. Door de jaren heen had de Brezjnez-doctrine ervoor gezorgd dat het communisme bleef bestaan. Doordat Gorbatsjov zich niet meer aan de Brezjnez-doctrine hield ging het communisme verloren. Dit was niet de bedoeling van Gorbatsjov, hij wilde alleen zorgen dat het beter zou gaan met de economie van de Sovjetunie.

In 1989 kwam Gorbatsjov met een grondwetswijziging; het parlement, dat de Wetgevende macht had, kwam voortaan dagelijks bijeen, deze kwam al meer dan een halve eeuw maar twee keer per jaar bijeen, en de president werd direct door het volk gekozen en hij kreeg de Uitvoerende macht. De communistische partij was voortaan ook niet meer de enige partij van de Sovjetunie.

Gorbatsjov werd in 1990 gekozen als president van de Sovjetunie. Daar voor waren er verkiezingen voor het Congres van Volksafgevaardigden in maart 1989 en verkiezingen van het Congres van Volksafgevaardigden voor de Opperste Sovjet in mei 1989. In maart 1989 werd Jeltsin gekozen voor in het Congres van Volksafgevaardigden. Later, in mei 1989, werd hij lid van de Opperste Sovjet. In mei 1990 werd Jeltsin voorzitter van de Opperste Sovjet, hij was nu de 'hoogste baas' van de Wetgevende macht. In juli trad hij al af om zich te kunnen concentreren op zaken die niet met de politieke partijen te maken hebben. Later, in juli 1991, werd Jeltsin gekozen als president van de Russische Federatie. De Russische Federatie was een republiek zoals Oekraïne en Wit-Rusland, het was dus afhankelijk van de Sovjetunie. Hij was als eerste president gekozen, dit kon door de grondwetsverandering in 1989. Jeltsin liet meteen al merken dat hij wilde dat de Russische Federatie meer politieke en economische macht kreeg en de Sovjetunie minder.

In de andere landen van het Warschaupact ging het minder goed met het communisme. In 1989 werd het communisme in Hongarije, Polen, Tsjecho-Slowakije en Bulgarije weggestemd door het volk. Niemand van de communistische partij kon het tegenhouden en er was geen steun meer van de andere landen van het Warschaupact. In Hongarije werd het land als eerste langzaam open gesteld: het opende de grenzen met Oostenrijk. De Oost-Duitsers die weg wilden hadden hun kans geroken en zij gingen via Hongarije naar het rijkere West-Europa. Hierdoor werd het voor de communistische partij in Oost-Duitsland steeds moeilijker. Toen de partijleider Honecker aftrad viel de Berlijnse muur in enkele weken.

In Roemenië ging het minder makkelijk. Daar was het echtpaar Ceausescu aan de macht. Zij waren niet van plan om zomaar hun positie op te geven. Met de kerst van 1989 kwam er in Boekarest een confrontatie tussen de bevolking en de geheime politie. Dit liep uit tot een bloedbad. Het verzet van de bevolking was te sterk, en het echtpaar Ceausescu werd voor de lenzen van de camera's berecht en ter dood gebracht.

Niet iedereen in de Sovjetunie stond achter de veranderingen van Gorbatsjov. De KGB probeerde in 1991 een staatsgreep te doen in Litouwen, maar deze mislukte. Gorbatsjov was zelf ook niet blij met de gevolgen die zijn veranderingen hadden, maar zijn pogingen die hij deed om de gevolgen te voorkomen vielen niet in goede aarde bij de KGB, het leger en zijn partijgenoten van de communistische partij.

Door de onvrede was er in 18 augustus 1991 een staatsgreep van de Sovjetunie door de hoge functionarissen van de communistische partij. De staatsgreep was succesvol, maar erg slecht gepland. De opstandelingen hielden Gorbatsjov vast op het Krim, het regeringsgebouw. Jeltsin had de steun van het leger en de regering en hij stopte de opstandelingen. Hij ging op een tank staan en sprak ze vandaar af toe, Lenin deed in 1917 een soortgelijk iets. De opstandelingen lieten na drie dagen, op 21 augustus 1991, Gorbatsjov weer vrij. Nadat Gorbatsjov was vrijgelaten trad hij af als leider van de communistische partij en hij nam de macht van de communistische af; de ontvoerders werden opgepakt, zodat ze zoiets niet nogmaals konden doen.

Door deze staatsgreep was de positie van Gorbatsjov verzwakt en de positie van Jeltsin versterkt; Jeltsin was de held: hij had Gorbatsjov gered. Gorbatsjov had niets gedaan en het was Gorbatsjovs partij die de staatsgreep had gedaan.

In de opvolgende maanden begonnen landen zich onafhankelijk te verklaren, met als laatste op 6 september Litouwen, Letland en Estland. Alle spullen die ook maar iets met de Sovjetunie hadden te maken, zoals posters van Lenin, werden verwijderd uit openbare gebouwen.

Op 8 december 1991 werd er tijdens een ontmoeting van de leiders van Rusland, Jeltsin, van Oekraïne, Kravtsjoek, en van Wit-Rusland, Schoesjkevitsj, achter de rug van Gorbatsjov het GOS gevormd. Het GOS, Gemenebest van Onafhankelijke Staten, bestond uit staten die overheerst waren geweest door de Sovjetunie. Twee weken later werd het uitgebreid met nog acht staten. Alle staten gingen mee in het GOS, behalve Georgië en de drie Baltische staten: Litouwen, Letland en Estland.

Op 25 december 1991 werd het GOS erkend door de Sovjetunie. Gorbatsjov trad af als president van de Sovjetunie en de Sovjetunie houdt op met bestaan.

Conclusie.

'Waarom bleek het communisme toch niet ideaal te zijn voor Rusland?' Dit blijkt te liggen aan verschillende factoren.  Er was vanaf het begin van het communisme al tegenstand van de bevolking. Het begon met de slechte verkiezingsresultaten voor de communisten in 1917. Later in 1918 ging het verder met de oorlog tussen de 'Witten' en de 'Roden'. Deze tegenstand was slecht voor de economie en de productie van voedsel, want na afloop van de oorlog in 1921 kwam er een hongersnood. De latere leiders van de Sovjetunie bleven tegenstanders zien. Stalin liet tussen 1934 en 1938 miljoenen parlementsleden, partijleden van de communistische partij, officieren en gewone Russen vermoorden.  Nadat ook andere landen in Oost-Europa communistisch waren geworden kwam de spanning tussen de Sovjetunie en het Westen weer terug. In de eerste jaren van het communisme in Rusland hadden Frankrijk en Engeland al geprobeerd om het communisme te laten verdwijnen uit Rusland. Ze hadden namelijk in de oorlog tussen de 'Witten' en de 'Roden' de 'Witten' gesteund, omdat ook tegen het communisme waren. Die poging had geen succes. Nu er nog meer landen communistisch waren geworden steeg de spanning weer. Dit kwam ook vanwege de afsluiting van Berlijn tussen juni 1948 en mei 1949. Deze spanning, ook wel de Koude Oorlog genoemd, bleef stijgen tot 1961. Toen probeerde de Sovjetunie kernraketten op Cuba neer te zetten. De onderhandelingen tussen de Russen en Amerikanen duurden lang, maar ze kwamen eruit. Er kwamen nog meer verdragen tussen de Sovjetunie en de Verenigde Staten.  Tijdens de Koude Oorlog had de Sovjetunie veel geld uitgegeven aan de ontwikkeling van nieuwe en betere wapens. De Verenigde Staten had dit ook gedaan, maar die kon geld lenen van andere landen. De Sovjetunie raakte in een economische crisis nadat ze van 1979 tot 1988 Afghanistan bezet hadden.  Gorbatsjov kreeg in 1985 de leiding over de Sovjetunie. Vanwege de economische problemen moest hij drastische hervormingen doen. Door deze hervormingen hoefde de Sovjetunie minder geld uit te geven en kwam er meer geld binnen. Hij deed ook hervormingen op politiek terrein om te proberen dat het communisme zijn geloofwaardigheid weer terug kreeg. Deze hervormingen werden Glasnost en Perestrojka genoemd. Gorbatsjov liet de andere communistische landen voortaan hun eigen problemen oplossen, zodat het leger minder vaak hoefde worden ingezet. Hij liet kleine particuliere bedrijven toe. Maar zijn belangrijkste wijziging was die van de grondwet. Gorbatsjov veranderde de manier van besturen van het land en hij liet andere politieke partijen toe Ook kwam er een president. Na de eerste ronde van verkiezingen in 1989 waren veel van de Oost-Europese landen niet meer communistisch. Er bleef nog voor twee jaar een Sovjetunie bestaan, maar eind 1991 was de Sovjetunie ook verleden tijd. De landen van de Sovjetunie hadden zich verenigd in het GOS, Gemenebest van Onafhankelijke Staten.

Bronnen

Bronnen

Aartsbergen, Aart en anderen, De Kroniek van de 20ste eeuw, Amsterdam 1985. Backx, Colinda en anderen, Memo 'Geschiedenis voor de Tweede Fase', Den Bosch 1999. Bradly, John, De Russische Revolutie, Alphen aan de Rijn 1989. Bulthuis, Hans en anderen, Memo 'Geschiedenis voor de basisvorming', Den Bosch 1999. Dittrich, Z.R., Onze Jaren '45-'70. Rady, Martyn, Oorzaak & Gevolg 'De val van het communisme in Oost-Europa', Harmelen 1997

En diverse sites op het internet, zoals: www.cnn.com
www.geschiedenis.net
www.rusnet.nl

Zelfbeoordeling

1. Het vinden van antwoorden op de deelvragen en hoofdvraag: ging goed.

Wat goed lukte was: Het beoordelen van informatie
Het vinden van bronnen

Wat ik de volgende keer anders moet doen: Eerst kijken welke informatie ik heb en dan pas deelvragen en de hoofdvraag verzinnen.

2. Het schrijven van een verslag: ging goed.

Wat goed lukte was: Het verwerken van informatie
Het schrijven in begrijpbare taal

Wat ik de volgende keer anders moet doen: Het ging goed, ik denk dat ik het de volgende keer weer hetzelfde doe

3. Over het geheel ben ik: zeer tevreden.

Wat ik verder nog wil zeggen over hoe het ging: Ik vind dat het erg goed ging. Tijdens het maken van dit werkstuk heb ik veel geleerd en ben ik de mensen beter gaan begrijpen.