China

Inhoudsopgave: Op reis naar China? Hoe groot is China? Klimaat verschillen. De meeste inwoners. Boeren in de Jangste. Zijdeteelt. Rijstbouw: een waterig verhaal. Het Chinese schrift. Stukje geschiedenis. Op reis naar China Je kunt op verschillende manieren naar China reizen. Het kan met de trein, per schip en met het vliegtuig. a. Als je met de trein vanuit Utrecht vertrekt, ga je eerst via Berlijn en Warschau naar Moskou. In Moskou moet je de transsiberische spoorlijn nemen om verder naar het oosten te reizen. Je moet vijf dagen onafgebroken rijden om via Nowosibirsk in Siberië de stad Oelanbator te bereiken. Van hier kan je dan de trein naar Beijing (Peking) nemen. Zo'n treinreis van Utrecht naar Beijing duurt minstens een week. b. Per Schip vertrek je uit Rotterdam. Je vaart dan eerst naar Lissabon. Vandaar gaat de reis via de Straat van Gibraltar en de Middellandse Zee naar Alexandrie. Daarna moet je door de Rode zee naar de Indische Oceaan varen. Via Singapore en Manila bereik je dan Shanghai. De zeereis van Rotterdam naar Shanghai duurt een maand. c. Met het vliegtuig vertrek je van Schiphol. Je vliegt dan eerst naar Athene en dan via Karachi en Bangkok naar Hongkong. Je bent dan nog niet in de Volksrepubliek China, want Hongkong is een Britse kolonie. Maar je kunt van Hongkong gemakkelijk doorreizen naar de Chinese stad Guangzhou (Kanton). De vliegreis van Schiphol naar Hongkong duurt zo'n 24 uur.
Hoe groot is China? China is een van de grootste landen op aarde. In de tabel zie je dat maar twee landen nog groter zijn. Dat zijn de voormalige Sovjetunie en Canada. x 1000 km2 x Nederland
1 Sovjetunie (Rusland) 22402 659
2 Canada 9976 935
3 China 9561 281
4. V.S. 9363 275
5 Brazilië 8512 250
Shanghai
In China woont nog steeds het grootste deel van de bevolking op het platteland. Toch telt het land niet minder dan 24 steden met meer dan een miljoen inwoners. Het zal je niet verbazen, dat bijna al die miljoenensteden in het oosten van het land liggen. De grootste stad van China is Shanghai. Er wonen ongeveer 14 miljoen inwoners. Dat is bijna net zoveel als in heel Nederland. De laatste tijd groeit de bevolking van Shanghai niet meer zo snel als vroeger. Dat komt, omdat de gezinnen nu kleiner zijn. Veel mensen in de stad houden zich aan de regel van één kind per gezin. Shanghai is een handels- en industriestad. Dat is te danken aan de gunstige ligging aan de mond van de Jangtsekiang. De stad is bereikbaar voor zeeschepen uit de hele wereld. Over de Jangtsekiang heeft Shanghai een goede verbinding met een groot deel van het Chinese binnenland. Shanghai is een stad van tegenstellingen. Vooral het verschil tussen het moderne centrum en de oude wijken valt op. In het centrum vinden we moderne kantoorgebouwen en brede winkelstraten. In de oude wijken is alles veel rommeliger. In de smalle straatjes zijn honderden kleine werkplaatsen en winkeltjes. Ook de manier waarop de mensen wonen is heel verschillend. Naast de dichtbevolkte oude wijken zijn er de laatste tijd grote flatgebouwen gebouwd. Klimaat verschillen In een klein land als Nederland komen haast geen klimaatverschillen voor. In een groot land als China wel. Het gaat daarbij niet alleen om grote verschillen in temperatuur, maar ook om verschillen in neerslag. Dit blijkt uit de volgende zinnen: - In sommige delen van China valt per jaar drie keer zoveel regen als in Nederland. - In West - China komen woestijnen voor. - In Noord - China zijn sommige gebieden drie maanden per jaar met sneeuw bedekt. - Het uiterste zuiden van China heeft een tropisch klimaat waar palmbomen groeien en suikerriet wordt verbouwd.
De meeste inwoners Hierboven zie je een tijdbalk. Hij gaat over de groei van de bevolking van China. Je ziet dat die bevolking tussen 1900 en 1985 is toegenomen van 400 miljoen tot 1000 miljoen (= 1 miljard). In de tabel zie je dat China van alle landen op aarde de meeste inwoners heeft. Een kind per gezin
Het aantal inwoners van China groeit snel. Door die snelle bevolkingsgroei moet men steeds meer voedsel verbouwen, kleding maken en huizen bouwen. Bovendien moet er voor al die mensen steeds meer werk komen, dat is haast niet meer bij te houden. Vandaar dat de Chinese regering zegt: 1 kind per gezin is genoeg. Als een gezin zich daaraan houdt, krijgt het een 1-kind-pas. Zo'n pas heeft veel voordelen. De ouders krijgen een hoger loon en meer vakantie. Het kind mag gratis naar de kleuterschool en krijgt als het oud genoeg is ook een baan. Voor een gezin met twee kinderen gelden deze voordelen niet. Ouders met drie kinderen moeten extra belasting betalen. Vier meningen Een moeder
Maar 1 kind is slecht. Het wordt dan veel te verwend. Het raakt eraan gewend altijd zijn zin te krijgen en kan zich later niet meer aanpassen. Een vader
Ik heb alleen een dochter. Als zij trouwt, gaat ze bij de familie van haar man wonen. Wie moet er dan voor ons zorgen als we oud zijn? Een boer
Kinderen helpen bij het werk op het land. Met meer kinderen kunnen we meer verbouwen en dat levert meer geld op. Een echtpaar in de stad
Wij willen maar een kind. Het moet een goede school bezoeken, zodat het later een goede baan kan krijgen. Het moet het beter krijgen
dan wij. Als we meer kinderen hebben kunnen we dat allemaal niet betalen. En verder… Lang niet alle ouders houden zich aan de regel van een kind per gezin. Daarom wil de regering een pensioen - regeling in gaan voeren. Net als bij ons krijgen oude mensen dan geld van de staat. Ze zijn op hun oude dag dan niet afhankelijk van hun kinderen. Ook verschijnen in Chinese winkels steeds meer artikelen die vroeger niet te koop waren. Dat zijn horloges, radio's, cd-spelers en tv's. De regering maakt voor zulke artikelen reclame. Men hoopt dat de mensen zulke dingen graag willen hebben. Ze zullen er dan voor gaan sparen en niet meer denken aan nog meer kinderen. Toch willen veel ouders op het platteland persé een zoon. Die zoon kan het bedrijf van de familie dan overnemen. Daarom is er in 1985 voor de mensen op het platteland een nieuwe regel gekomen. Als het eerste kind een meisje is, mag het gezin twee kinderen hebben. Boeren in Jangtse - delta Omdat de bevolking van China snel groeit,moet er steeds meer monden gevoed worden. De Chinese boeren proberen daarom zoveel mogelijk grond voor akkerbouw te gebruiken. Dat geldt zeker ook voor de vruchtbare Jangste-delta. Rijst en tarwe zijn de belangrijkste gewassen. In mei is er altijd veel werk te doen. De wintertarwe is dan net van het land en moet worden gedorst. Maar het is ook tijd om de rijst te planten. De rijstplant geeft van alle graansoorten de hoogste opbrengst. Een akker met rijst levert ruim twee keer zoveel voedsel als diezelfde akker met tarwe. Als een boer kan kiezen, zal hij dan ook liever rijst verbouwen dan tarwe. Maar vaak kan een boer niet kiezen. In grote delen van China wil rijst niet groeien, omdat het klimaat niet geschikt is. Rijstplanten hebben veel water nodig. Daarom vinden we rijstbouw meestal in gebieden waar per jaar minstens 1000 mm regen valt. Maar ook de temperatuur is van belang. Rijst groeit het best bij temperaturen tussen de 18 en 30 graden Celsius en kan niet tegen nachtvorst. a. Het beste klimaat voor rijstbouw komt voor in het zuidoosten van China. Het is daar niet alleen warm, maar er valt ook de meeste regen. De rijst kan het hele jaar groeien. Daarom kan een akker twee tot drie oogsten per jaar leveren. b. In de Jangtse - delta is het klimaat minder gunstig. Daar kan alleen in de zomer rijst groeien. In de winter verbouwen de boeren tarwe. Tarwe heeft minder water nodig en kan ook beter tegen de kou. c. Nog verder naar het noorden kan geen rijst meer verbouwd worden. Daar is tarwe het belangrijkste gewas. Dat wil niet zeggen dat de mensen in Noord - China geen rijst eten maar dat dat moet worden ingevoerd vanuit het zuiden.
Zijdeteelt Rijst en tarwe zijn in de Jangtse-delta de belangrijkste landbouwproducten. Daarnaast doen veel boeren aan zijdeteelt. Zijde wordt geleverd door de zijderups. Het voedsel van de zijderups bestaat uit bladeren van de moerbei-boom. Op de foto's zie je de cocons die door zijderupsen zijn gesponnen. In de cocon verpopt de rups zich, om daarna als vlinder te voorschijn te komen. Een cocon bestaat uit ongeveer1500 m draad. Daarvan is in de fabriek 900 m te gebruiken om garen van te maken. Je moet dan wel zorgen dat de cocons op tijd geplukt worden. Want anders wekt de vlinder zich naar buiten en breekt de cocon open. De draden zijn dan niet meer te gebruiken. Om dit te voorkomen worden de cocons na het plukken verhit om de poppen te doden. Hoewel het bij zijdeteelt voor de meeste boeren om bijverdienste gaat, is het toch een belangrijke bron van inkomsten Rijstbouw: een waterig verhaal Rijst is in China het belangrijkste voedsel. Rijst geeft in vergelijking met andere graansoorten een hogere opbrengst. Maar om die hoge opbrengsten te bereiken, moeten de boeren wel veel tijd en zorg aan hun rijstakkers besteden. a. Al vroeg in het voorjaar wordt de rijst gezaaid. Dit gebeurt in speciale zaaibedden. Hier moeten de rijstkorrels uitgroeien tot rijstplantjes, die later op de eigenlijke rijstakker worden overgeplant. b. Voor de rijstplantjes worden overgeplant moeten de akkers in orde worden gemaakt. Eerst moeten de dijkjes rond de akkers hersteld worden, zodat het water niet kan weglopen. Daarna wordt de rijstakker geploegd. c. Omdat rijst een moerasplant is, moet hij in water groeien. Daarom moeten de boeren hun akkers onder water kunnen zetten. Vaak moeten ze het water uit rivieren of meren aanvoeren. Daarvoor is een ingewikkeld stelsel van irrigatiekanalen nodig. d. Dan kan de rijst worden geplant, dit gebeurt met de hand. Een voor een worden de rijstplantjes op gelijke afstanden van elkaar in de grond gezet. Vaak wordt er tijdens het planten muziek gemaakt en gezongen om zo het werk langer te kunnen volhouden. Het Chinese schrift: geen letters, maar karakters Een van de eerste dingen die je op school hebt geleerd, is lezen en schrijven. Stap voor stap leerde je de 26 letters van het alfabet. Als je die 26 letters kent, kan je in onze taal ieder woord schrijven. Heel anders is dat in China. Daar leer je op school geen letters. Dat komt, omdat in China beeldschrift wordt gebruikt. Geschreven woorden bestaan niet uit aantal letters, maar uit een of enkele tekeningen. Het woord zon wordt geschreven als een tekening van een berg. Zulke tekeningen heten Karakters. Vroeger waren karakters meestal tekeningen die goed herkenbaar waren. Tegenwoordig niet meer. Om sneller te kunnen schrijven, zijn ze veranderd en vaak lijken ze helemaal niet meer op wat ze moeten voorstellen. Hieronder zie je daarvan enkele voorbeelden. Maar lang niet alle woorden bestaan uit een tekening. Het komt ook voor dat twee tekeningen samen een woord vormen zoals hieronder.