Bezetting van Nederland

1.1 De militaire situatie voor de meidagen van 1940. In Nederland hadden ze voor de Duitse overval van 1940 een ‘zelfstandigheids politiek’. Dat betekent een politiek zonder militaire afspraken of bongenootschappen met andere landen. Nederland was dus een zelfstandig nationaal land. Nederland was dus niet uitermate sterk en getraind in het leger maar had zich helemaal gericht op ‘nationale verdediging’. In 1922 bestond er een algemene dienstplicht. Die diensten werden toen in twee groepen verdeeld: de gewone en de buitengewone diensten. Als je in dienst zat had je de opleiding gehad van gewone diensten. In het jaar 1938 waren er 73.000 man ingeschreven voor de dienstplicht. Maar er kon maar 40 % goedgekeurd worden, dat waren er dus maar 43.000. Als je dan ook nog eens alles volgens de dienstplicht deed konden er maar 19.500 man in dienst. Als Nederland meer auto’s, tanks enz voor het leger had konden er wel meer in dienst maar dat had Nederland niet. De toestand in Europa was inmiddels zo verslechterd dat Nederland maatregelen moest trekken. Als je nu in dienst wilde hoefde je niet meer een lange vooropleiding te hebben. Het was nu vaak minder dan zes maanden. Tijdens de opleiding kon je in zo’n korte tijd niet goed voorbereid worden voor wat je in de oorlog te wachten stond. Vaak kreeg je alleen maar theorielessen om dat Nederland gewoon een tekort aan wapens had. Zelfs als je een keer een schietoefening moest doen was de kans mogelijk dat je niet genoeg munitie had. De economische toestand in Nederland voordat de jaren van Hitler kwamen had Nederland helemaal niet de belangstelling om geld uit te geven aan wapens en munitie. Nederland moest dus nou andere dingen later doen als daar nog geld voor was na de besteding van aan wapens en munitie. Ondanks dat Nederland er veel aan had gedaan om wapens te produceren konden ze lang niet de achterstand inhalen op Duitsland. Toen men te maken kreeg met de Duitse bewapening stond men er van te kijken dat Duitsland zulke wapens in bezit had. Niet alleen met de bewapening ging het slecht maar ook met de voorzorgsmaatregelen ging het niet goed. De minimum maatregelen waren: Er moesten minstens 30.000 man beschikbaar zijn om te vechten tegen de Duitsers; de getrainde beroepssoldaten moesten in vorm blijven, dat moest de kern worden van het leger; het leger moesten ook voldoende munitie hebben; er moest een betere voorbereiding komen in Doesburg, Zutphen en Deventer want daar was het nog niet voldoende voorbereid op wat er kon gebeuren; De bruggen over de Maas en de IJssel moesten vernield kunnen worden met springstof als dat nodig was. Maar men vond het later toch niet zo’n goed idee om springstof onder de bruggen te plaatsen om dat het al kon ontploffen voordat het nodig was. De minister vond dat de bewaking aan de grenzen versterkt most worden met zo’n 400 man. Bij de grote bruggen werden bunkers bebouwd. Toen het duidelijk werd dat Duitsland ging aanvallen ging men toch over om springstoffen onder de bruggen te plaatsen. Dat kon door middel van elektriciteit tot ontploffing worden gebracht. Na de overval op Noorwegen had Nederland daar ook iets van geleerd. De Duitsers konden zo de vliegvelden binnendringen. Daar moest Nederland dus iets aan doen. Kleine Duitse vliegtuigen konden ook op brede wegen landen. Nederland moest dus meer aandacht besteden aan de bezetting van wat dat door vliegtuigen gedaan werd. Men ging bunkers bouwen voor bescherming als Nederland vanuit de lucht werd aangevallen. De start- en landingsbanen die niet voor eigen gebruik nodig waren moesten worden versperd, dat gold overigens niet alleen voor de start- en landingsbanen maar ook voor de wegen, stranden enz. In werkelijkheid kon men dat niet allemaal doen want daarvoor hadden we niet genoeg tijd. Het kostte minstens zes weken voordat dat allemaal gedaan was. Dat ging natuurlijk niet omdat men ook nog aan andere dingen moest denken. Er werden verschillende startbanen omgeploegd of er werden auto’s neergezet. Op 7 mei werden de autowegen Den-Haag Rotterdam, Den-Haag Utrecht en de afsluitdijk verspert met auto’s en putringen werden gevuld met zand, stenen of beton. Dat had men goed gedaan want op 15 mei lagen er verschillende Duitse vliegtuigen vernield langs die wegen. 1.2 De laatste dagen voor de Duitse inval. In Nederland werd in de laatste dagen nog van alles gedaan om de oorlog tegen te gaan. De grens- en kusttroepen moesten veel harder werken als de weken hiervoor. Op 24 april leek het er even niet meer op dat de Duitsers binnen een paar dagen Nederland binnen zouden kunnen vallen en op 27 april konden de Nederlandse militairen ook weer met verlof gaan. Aan de rivieren werden voorzorgsmaatregelen getroffen omdat men vijandelijke vaartuigen in de buurt had gezien. Op zaterdag 4 en zondag 5 mei kwamen er berichten binnen dat Nederland binnen een paar dagen kon worden aangevallen. Op 7 mei is dat gevoel versterkt en er werd onmiddellijk in de krant geschreven dat op enkele uitzonderingen na alle verloven werden ingetrokken. Nu liet men de springstoffen ontploffen in de buurt van de Duitse grens. Behalve belangrijke bruggen die in verbinding liggen met het zuiden liet men niet ontploffen. Op 9 mei 5 uur in de middag kreeg het algemeen hoofdkwartier aan de grens meldingen dat iedereen op z’n hoede moest zijn. Om 9 uur wist minister van defensie met zekerheid dat de aanval op 10 mei zal beginnen. Kort na half 4 (10 mei) kwamen en meldingen binnen dat de Duitsers Nederland zijn binnengevallen.
2 Het krijgsverloop. 2.1 10 Mei 1940. In de vroege morgen drongen de Duitsers over de Nederlandse grens. De sterke eenheden vielen aan tussen Vaals en Enschede, de zwakkere bij Coevorden en Nieuwe Schans. Tegelijkertijd vlogen sterke Duitse vliegtuigen over Leiden, met als doel: de vliegvelden in bezit nemen. Er werd overval gedaan op verschillende Maasbruggen, daar waren niet alleen Duitsers die tegen de Nederlanders vochten maar de Nederlandse SS-ers vochten tegen Nederland. Men kon moeilijk zien of de mensen van de SS bij Nederland of Duitsland hoorden, want je kon het namelijk niet aan de uniformen zien. In Zuid- Limburg waren de Duitsers duidelijk sterker. Maar voordat de Nederlanders uit waren geschakeld hadden ze nog wel de grote Maasbruggen in Maastricht opgeblazen. Er is veel schade bij de Duitsers maar zij kunnen nog wel de Peel binnendringen. Ten noorden van de Waal ging het heel goed met de Duitsers. Zij rukken snel op naar de IJssel, die dan ook rond drie uur in de middag werd overgestoken. ‘s Avonds verschenen er al enkele Duitsers in Grebbeberg, dat ten westen van Wageningen ligt. Boven Den Haag vlogen als maar bommenwerpers over, zij lieten ook nog wel eens iets van zich horen. De Duitsers willen Den Haag in zo’n kort mogelijke tijd in hun bezit hebben en zullen er daarom ook alles aan doen om dat zo te krijgen. Luchtbeschietingen vonden ook plaats bij Rotterdam en in de omgeving van de bruggen bij Zwijndrecht- Dordrecht en de Moerdijk bruggen. Nederland deed er alles aan om de Duitsers weg te krijgen. Dat lukte ook aardig en in de avond waren er bij veel vliegvelden al geen Duitsers meer te bekennen. Een deel van Rotterdam dat ten zuiden onder de Maas ligt bleef in Duitse handen maar de rest van de stad was nog steeds in Nederlandse handen. Nederland hoopte dat ze morgen het gebied Rotterdam onder de Maas kunnen ontnemen uit de handen van de Duitsers. De Duitsers hadden zich terug getrokken uit Den Haag. 2.2 11 Mei 1940. Het ging steeds slechter met Nederland. De Duitsers waren op weg naar de Zuid Willemsvaart. Maar als ze daar naar toe wilden moesten ze terug door de Peel en dat bleek een moeilijke opgaven te zijn, maar toch redden zij het. Er waren Fransen troepen in Nederland om ons te helpen maar langzamerhand werden ook zij terug gedrongen. Ten noorden van de Waal waren de Duitsers bezig om al de Nederlandse troepen uit de weg te ruimen en dat lukt nog aardig ook. In de noordelijke provincies waren er al geen Nederlandse troepen meer en ’s middags verschenen de Duitsers al voor Wonstelling, met als doel: de afsluitdijk veroveren. Op alle posten kwamen steeds meer versterking van Duitsers die voornamelijk naar het zuiden gaan. Daarmee was de bedoeling om de Noord over te steken en dan de Waalhaven te heroveren. Het lukt niet om de Noord over te steken en dan gaan de Duitsers eerst naar het eiland van Dordrecht en daarna gaan ze nog een keer proberen om de Waalhaven te veroveren. Duitsland wilde de Moerdijk brug veroveren maar dat was niet gelukt. Ook Rotterdam verder te veroveren lukte niet. De Duitsers wilden perse de Waalhaven en omstreken veroveren dus bleven ze aanvoeren van versterking bij de Waalhaven. 2.3 12 mei 1940. De Duitsers hadden nu heel het Peel-gebied te pakken. In Zeeland had het nog wel zin om terug te vechten want daar was Duitsland nog niet helemaal geslaagd om alles af te pakken. In Friesland hadden de Duitsers hun werk gedaan en hadden nu heel Frieslans te pakken. In Zuid-Holland probeerden de Duitsers nog van alles af te pakken maar het is niet helemaal gelukt zoals zij het wilden. De Nederlanders hadden nog alles in handen in Zuid-Holland. De troepen in Rotterdam bleven doorvechten, verder was daar niks veranderd. In de avond en verder in de loop van de nacht lukte het de Duitsers toch verder in te dringen in Zuid-Holland. De Nederlandse troepen bliezen nog een brug op zodat het wat moeilijker werd gemaakt voor de Duitsers. Voor de rest ging het niet goed met Nederland en koningin Wilhelmina zal waarschijnlijk de volgende dag van IJmuiden naar Engeland vertrekken. 2.4 De laatste weken van mei 1940 De Duitsers deden er alles aan om Rotterdam in hun macht te krijgen. De Duitsers kondigden aan dat ze Rotterdam gingen bombarderen. De Nederlanders dachten dat dat faal was en bleven Rotterdam bezetten. Al snel bleek al dat dat Duitsers niet gefaald hadden. Op 14 mei gingen de Duitsers Rotterdam bombarderen. Zij lieten mensen in andere steden geloven dat er duizenden mensen omgekomen waren na het bombardement. Maar in werkelijkheid waren er niet meer dan duizend mensen omgekomen. Na dat bombardement op Rotterdam had de stad Utrecht toegegeven dat ze door de Duitsers waren bezet en er werd dan ook niet meer teruggevochten tegen de Duitsers. Daarna waren er meer steden die toegaven dat ze waren bezet door de Duitsers en dus niet meer terugvochten. Zeeland kon nog volhouden om door te vechten. Op 17 mei was Zeeland dus ook te beroerd om toe te geven dat ze niet konden winnen van de Duitsers, zij bleven doorvechten. Achteraf hadden ze nou beter niet kunnen doen want kort daarna werd Zeeland gebombardeerd. Het centrum was helemaal verwoest, de historische waardevolle gebouwen lagen helemaal in puin. 3 Het verdere verloop in de jaren van de oorlog. 3.1 Van juni tot en met december 1940. Er kwam een nationaal-socialistische weekblad uit. Dat was ‘Volk en Vaderland’. Daarna kwam ook een blad uit waarin alle bezette gebieden door Duitsland worden bijgehouden. Eind augustus kwam het illegaal weekblad ‘Vrij Nederland’. Dat was een onderdeel van Trouw. Langzamerhand kwamen er steeds meer illegale weekbladen uit zoals bijvoorbeeld ‘De Waarheid’. Koffie en thee werden schaars en kwamen op de bon. Een halve maand later in juni kwamen ook brood en bloem op de bon. Langzamerhand kwam er steeds meer op de bon zoals: boter, margarine en vetten, zeep, vlees, kolen en turf, eieren koek en gebak. Nu was er van alles nog genoeg, de mensen hoefden niet alle bonnen te gebruiken. Men had veel te veel bonnen. Niet alleen voedsel komt op de bon maar er komt ook distributie van textiel. Benzine werd duurder: eerst was het bedrag per liter 1,75 cent en dat ging naar 15,5 cent per liter. Als het winter is het gas en licht erg schaars. De werkloze Nederlanders moesten in Duitsland komen werken. Nederland wilde dit tegen gaan en probeert veel mensen in Nederland te houden door propaganda te maken. Als je aanhanger was van de NSB mocht je daarvan geen uniform aan en zo laten merken dat je voor de NSB was. In juni mocht het wel weer dankzij de opheffing van het uniformverbod. De joden mochten op verschillende plaatsen niet meer werken, ze mogen niet meer op markten komen in Amsterdam. Begin september mogen joden niet meer deelnemen aan overheidsdiensten. In oktober moeten alle joodse ondernemingen zich melden. Volgens de wet ben je een jood als: 1: Een jood is een ieder, die uit ten minste drie naar ras voljoodsche grootouders stamt. 2: Als een jood wordt ook aangemerkt hij die uit twee joodsche voorouders stamt en - hetzij zelf op de negende mei 1940 tot de joodsche kerkelijke gemeenschap heeft behoord of nadien datum daarin wordt opgenomen - hetzij op de negende mei 1940 met een jood was gehuwd of na dat ogenblik met een jood in het huwelijk treed. 3: Een grootouder wordt als voljoodsch aangemerkt, wanneer deze tot de joodsch-kerkelijke gemeenschap heeft behoord. Hieraan kon je zien dat Hitler echt alle joden te pakken wil krijgen. Begin oktober moest je je kunnen identificeren met je paspoort of met je distributiestamkaart inclusief pasfoto. Kort daarna moet je perse je persoonsbewijs bijhebben en kan je je dus niet meer identificeren met je paspoort of met distributiestamkaart. Begin november werd er gestaakt door studenten, dat kwam omdat Joodse leraren van de universiteit geen les meer mochten geven. Na de staking werden de Leidse en de Delftse universiteiten voor een onbepaalde tijd gesloten.
3.2 1941. De mensen die een radio hadden moesten nu luistergeld betalen. Alles wordt strenger voor de joden. Nu mochten ze niet meer in bioscopen komen. De joden moesten zich melden, ze moeten alles zeggen, waar ze wonen, hoe oud ze zijn. Zo was het gemakkelijker voor de Duitsers om ze op te sporen als ze de hen moesten hebben. Zo wisten ze ook meteen hoeveel joden er nog zijn en hoeveel er waarschijnlijk al op de vlucht waren. De artsen moesten zich ook melden als ze Jood waren. Verder ging het minder goed met de joden, ze voelden dat ze werden gepakt en dus op de vlucht moeten. Daardoor de Joden voelden dat er van alles mis was ontstonden er rellen in de joodse buurt van Amsterdam. Daarbij overleed een WA-man (iemand die voor het nationaal-socialisme was) en kort daarna werd heel de jodenbuurt in Amsterdam door de bezetters afgesloten. Daarna werd er een joodse raad gevormd in de jodenbuur in Amsterdam. De Grüne Politzei zag al die rellen niet zo zitten in de Amsterdamse jodenbuurt. Maar die rellen waren eigenlijk al voor een heel groot gedeelde opgelost, maar toch deden zij een inval bij de verzamelplaats van de joodse knokploegen in de ijssalon ‘Koco’, dat liep uit op rellen. Als boete voor de rellen werden vierhonderd Joodse mannen opgepakt en weggevoerd naar concentratiekamp Mauthausen aan de Donau in Oostenrijk. De joden werden onrustig omdat er joodse mannen opgepakt waren en afgevoerd waren, daardoor zijn er protesten ontstaat. Daardoor waren ze gaan staken, dat was de Februaristaking. Na die staking werden drie mensen die meededen aan de staking gedood. Hitler wilde echt alles wat met joden te maken heeft kapot hebben. De joodse bloeddonoren werden van de lijst weggestreept. Voordat de joden naar kampen gingen werden ze ‘voorbereid’ doordat ze te horen krijgen dat ze gingen emigreren. In april moesten alle joden hun radio inleveren. Begin mei mochten de joden geen gebruik meer maken van openbare zwembaden en openbare parken en ze mochten geen kamers meer huren in bepaalde toeristen en badplaatsen. Begin juni mochten de joden niet meer op zondag de winkel open hebben. Alle joden moeten geld storten op een bepaalde bank. Het moest meer dan fl 1.000,- zijn. Ook moet je bij die bank melden als je grond hebt hoeveel je hebt. Eind mei: beroepsuitoefening door joden in de vrije beroepen werd beperkt. Joodse artsen, apothekers en vertalers mochten niet langer voor niet-joden werken. Als je advocaat was dan mocht je nog alleen maar joden helpen en geen niet-joden. Als de maanden verder verstreken gold ook voor andere beroepen. Daarnaast als je journalist was dan moest je je aansluiten bij ‘het verbond van de Nederlandse journalisten’, daar konden geen joden aan deelnemen, dus zij konden ook niet meer het beroep van een journalist uitoefenen. Joden mochten tevens ook niet meer de effecten en de handelsbeurzen betreden. Joden dienen niet-joodse orkest groepen te verlaten. Ze mochten niet meer lid worden van verenigingen wat niet-joods is. Begin
oktober werden de regels over de joden en beroepen nog strenger aangepakt. Bij veel bedrijven werd je zomaar opeens ontslagen als je Jood was. Bepaalde straten in Amsterdam worden aangeduid als: ‘Joodse straten’, of als ‘Joodsche woonwijken’. Jongeren die op school zitten mochten niet meer naar gewone scholen maar moeten naar scholen die speciaal voor Joden zijn. Eerst waren alleen in Amsterdam de razzia’s (een militaire groep die de joden helemaal probeerde te kleineren) maar die was nou ook voortaan in Twente. Dat werd steeds erger, twee maanden later is het ook al in de Achterhoek, Arnhem, Zwolle en Apeldoorn. Vluchten werd steeds moeilijker, eerst kon je gewoon reizen zonder een reisvergunning te hebben maar begin september moeten alle Joden die een bij hebben als ze ergens naar toe willen. Eind van dit jaar moeten de Joden ook een verhuisvergunning hebben. De Duitsers willen alles voorkomen dat joden ergens anders naar toe gaan. Er is was weer een illegaal weekblad verschenen: Het Parol. Daarnaast was ook een weekblad verschenen in april: ‘Joodsche weekblad’. Men hoorde ook weer iets van Mussert: er moesten meer mensen bij de Nederlandse NSB komen. Mussert zweerde trouw aan Hitler, dus tussen die twee ging het ook steeds beter. Hitler kreeg steeds meer aanhang. Er waren ondertussen redelijk veel mensen aangesloten bij de NSB. Daardoor is de NSB als eerste een politieke partij geworden die toegelaten werd. Men probeerde om nog meer aanhangers te krijgen van het nationaal-socialisme en men hield ook toespraken daarvoor. Men zag de toestand in Nederland niet meer zitten en er gingen mensen staken. In februari staakten de metaalarbeiders in Amsterdam-Noord. Nadat ze hadden gestaakt werden ze daarvoor gestraft: ze moesten koperen, linnen, tinnen en nikkelen voorwerpen inleveren. Na die staking werden er mensen wakker en er gingen steeds meer mensen staken. Ook gingen er andere sectoren staken, bijvoorbeeld de artsen, daarbij werd iets opgericht wat de zij helemaal niet zagen zitten. Het blijft niet alleen bij staken maar het volk gaat ook demonstreren. In de kerken van de christenen en de gereformeerde kerken werd verteld dat Duitsland alleen maar slecht is en alles tegen rassen heeft. De staat wilde dat iedereen zijn/haar persoonsbewijs altijd bij had waarop zijn/haar naam stond en alle benodigde gegevens. Op het persoonsbewijs van de Joden stond een grote J. Voortaan moest je die altijd bij je hebben. Het was strafbaar als je hem niet bij je had. Voedsel werd nog schaarser, melk en aardappelen komen op de bon. Na een half jaar mocht er alleen nog maar taptemelk worden geschonken (melk waar de room is uitgehaald). Het gas en elektriciteit waar de mensen nog net genoeg aan hadden wat ze kregen werd ook minder. In dit jaar ging het ook steeds slechter met de communisten er zijn in juni al bijna vierhonderd man opgepakt. Het ging niet goed met Nederland, Nederland moest per maand 50 miljoen Reichmark betalen. Ook ging het niet goed met de economie van Nederland en ze gingen aan de mensen vragen of ze niet misschien vrijwilligerswerk wilden verrichten. Het vrijwilligerslegioen liep redelijk goed en het rode-kruis steunde dat. Ze gaven ambulances aan het vrijwilligerslegioen. Een week nadat het vrijwilligerslegioen was opgebouwd gaat een groep Nederlanders naar het oostfront. Nederland wilde een stad in Duitsland bombarderen in de nacht van zeven op acht oktober maar bombardeert perongelijk Rotterdam. Dat was niet zo’n goede zet van Nederland. 3.3 1942. Alle omroepbladen in Nederland werden begin januari vervagen door één programmablad: De Luistergids. Januari: de joden mochten niet langer niet-joodse huishoudelijk personeel hebben. Ook in januari kregen de Joden te horen dat als zij op een speciale school zaten dat zij dan daaraf moesten. De leraren mochten hun namen ook niet langer meer noemen. Aan het einde van januari mochten de Joden ook geen auto meer rijden, het ging steeds slechter met hen. In Amsterdam werden er ook aan het begin van het jaar vele groepen Joden weggevoerd naar concentratiekampen. De Joden die in Zaandam woonden moesten naar Amsterdam verhuizen. In Utrecht gingen er ook Joden naar het concentratiekamp of naar Amsterdam. Op het persoonsbewijs van de Joden stond eerst een J, maar nou moest er op persoonsbewijzen van de Joden twee J’s staan. De Duitsers wilden er alles aan doen om het de Joden niet leuk te maken en in februari moesten dan ook alle Duitsers zich inzetten om alles tegen de Joden te doen. April: veel Joodse winkels waren gesloten omdat het veel te moeilijk voor hen was om nog veel langer te blijven bestaan. Joden moesten vanaf mei allemaal een jodenster op hun kleren dragen. Joden mochten in die maand ook geen rekening meer hebben bij postgirobank. Een paar weken later kregen zij te horen dat al hun geld nu voortaan van de bank was als je er nog wat op had staan, dat was niet alleen bij de postgiro maar ook bij andere banken. Daarnaast mochten ze ook geen kluizen meer huren bij de bank. Begin juni mogen zij ook niet meer vissen en al de vis die zij nog over hadden moesten zij zo snel mogelijk verkopen want twee weken later mochten ook zij niet meer op vismarken verschijnen. Daarnaast mochten de Joden ook niet meer onderhandelen met niet Joodse. Zij mochten niet meer sporten en als zij een fiets hadden of een ander vervoermiddel moesten zij die 12 juni inleveren. Ook mochten zij geen gebruik meer maken van het openbaarvervoer, dat was eind juni. 22 juni kwamen de eerste groepen Joden aan in het concentratiekamp Ommen. Een week later kreeg de Joodsche Raad te horen dat er nog meer Joden werden gedeporteerd. 30 juni moesten de Joden tussen acht uur ’s avonds en zes uur ’s ochtends in hun eigen woning blijven. Zij mogen ook niet meer telefoneren en mochten ook niet meer niet-joden bezoeken. Ook moesten zij voortaan op een bepaalde tijd boodschappen doen, dat was laat in de middag. Dat was natuurlijk een nadeel want veel artikelen van wat je alleen op de bon kon kopen waren rond die tijd al lang uitverkocht. Er werden steeds meer Joden getransporteerd, 15 juli werden dus ook de eerste groepen Joden getransporteerd naar werkkampen in Polen. Ook werd het eerste transport gedaan vanuit Nederland direct naar Ausswitz. In Nederland werden alle Joodse straatnaambordjes vervangen. Heel veel Nederlanders vonden dat het transport van de Joden niet meer mocht worden gedaan, daarom hadden de Nederlanders een aanslag gedaan op de spoorwegen in Rotterdam. Die mensen die aanslag hadden gedaan werden een paar weken later gevangen genomen. In Amsterdam waren ook een hele hoop Joden haters, er waren veel rellen in augustus tussen de Duitsers en de Joden. De Joodse studenten mochten niet langer in het onderwijs blijven. Daarna volgen er stakingen waaraan veel studenten uit Nederland meededen, omdat zij wilden dat de Joden op de universiteiten en scholen bleven. De hoogleraren in Leiden, daarvan vragen er 53 van de 68 ontslag aan. Als je een huwelijk met een Jood had moest je dat melden voor registratie. Op 2 en 3 oktober werden er 14.000 Joodse mannen, vrouwen en kinderen naar werkkamp Opper Silezië gedeporteerd. Er werden stakingen gehouden in januari, dat waren de vertegenwoordigers van de kerkgenootschappen. In februari staakten de vertegenwoordigers van de kerkgenootschappen nog een keer omdat men vond dat de Joden veel te slecht behandeld werden. April: de kerkdiensten werd geprotesteerd tegen de Duitsers. In juli werd er nog een keer geprotesteerd tegen de aangekondigde jodendeportaties. Niet alleen de kerken werden fel tegen de Duitsers opgetreden maar er werd op de radio berichten verspreid vanuit Engeland dat er meer hulp moest komen voor de Joden. In juli werd er ook nog een protest tegen de Jodenvervolging voorgelezen. In maart gingen de nikkelen stuivers en de bronzen centen uit de roulatie. In september gingen er meer muntstukken uit de roulatie zoals: zilveren rijksdaalders, guldens, halve gulden, kwartjes en dubbeltjes en bronzen halve stuivers. Begin februari kwam koffiesurrogaat op de bon. Midden april kwamen ook tabak en versnaperingen op de bon. De taptemelk kwam tevens ook op de bon aan het eind van het jaar. Eind mei zwoor de Nederlandse SS trouw aan Hitler. Ook moesten Nederlanders in Duitsland gaan werken, dat waren mensen die helemaal niet voor Duitsland waren. De Duitsers hadden in december bijna alle Philips fabrieken gebombardeerd. Op 13 december werd het tienjarig bestaan van de NSB gevierd. Mussert werd op die dat ook ‘Leider van het Nederlandsche Volk’. 3.4 1943. Het concentratiekamp in Vucht was overgenomen en de eerste Joden werden meteen ernaar toe gevoerd op 16 januari, dat was drie dagen nadat het kamp was overgenomen. Begin april moesten er nog meer Joden zich melden bij dat kamp. De Joodse psychiatrische kliniek in Apeldoorn werd eind januari ontruimd. Joden mochten geen kontact meer zoeken met de Duitsers, als zij iets te bespreken hebben moet dat binnen de Joodsche Raad gebeuren. Maart: de eerste joden werden naar vernietigingskamp Sobibor gebracht. Begin april mochten er geen Joden meer verblijven in de provincies Friesland, Groningen, Drente, Overijssel, Gelderland, Limburg, Noord-Brabant en Zeeland. Zo konden de Duitsers de provincies ‘Judenrein’ verklaren. Juli: een executie van Joden in Amsterdam. Maar in september was er weer een, dit keer waren er 10.000 Joden opgepakt waaronder de voorzitters van de Joosche Raad. Als je man of vrouw, vriend / vriendin een Jood was dan moest je ervoor kiezen of je deportatie of sterilisatie wilde. De kerk zag dat niet zitten en gaat daarom staken. Dat had succes want de Joodsche Raad kreeg de opdracht dat 7.000 mensen dat niet hoefden te doen. Maar in december werden de eerst gemengde koppels opgeroepen om te gaan werken in werkkampen. De studenten waren inmiddels in januari nog niet terug op de universiteiten en mensen adviseren om terug te gaan naar je universiteit of naar je hogeschool. Nadat een gedeelte was teruggegaan naar de universiteit komen er razzi’s op de universiteiten in Amsterdam, Utrecht, Delft en Wageningen. In maart moesten de studenten een loyaliteitsverklaring ondertekenen (een verklaring dat ze voor Duitsland zijn er daarvoor willen studeren), maar de illegale kranten schrijven dat ze dat absoluut niet moesten doen. Dat was een goed besluit want nou heeft maar 25 % van de studenten die verklaring ondertekend. Omdat bijna niemand die verklaring ondertekend had werden een paar studenten weggevoerd naar kamp Ommen. Eind januari zag je op de bonnen van melk en vlees dat je voortaan minder kreeg. In augustus komt groente en fruit op de bon. Niet alleen voedsel kwam op de bon maar ook in oktober scheermesjes. In december kwam de tweede distributiestamkaarten-beschikking. Alle Nederlanders met een distributiestamkaart moesten een nieuw document aanvragen. Begin februari verdween het eerst nummer van Trouw weer. Midden september maakt het Parol een melding dat er gaskamers waren in de concentratiekampen. Veel mensen luisterden naar Radio Oranje, daarop maakte Minister-president Gerbrandy bekent dat meer mensen in het verzet moesten en dat men zich sterker moest verzetten. De Nederlanders hadden een aanslag gedaan op een kantoor van de NSB. Een paar weken daarna hadden Nederlanders een aanslag gepleegd op het Amsterdamse kantoor van bevolkingsregisters. In april hoorde je nog een keer op Radio Oranje dat zo veel mensen zich moesten melden om bij het verzet te komen. Daarom was er ook een raad opgericht: de Raad van Verzet. De Duitsers vonden dat de Nederlanders verkeerde gedachten kregen naar aanleiding van naar de illegale radiozenders te luisteren. Daarom moesten alle Nederlanders op 13 mei hun radio inleveren. De Nederlanders worden voor de aanslag op het Amsterdamse kantoor bevolkingsregisters gestraft, de plegers daarvan werden gefusilleerd. Hitler wilde midden februari dat alle Nederlandse ex-militairen werden geïnterneerd. In april moeten zij zich dus melden om weggevoerd te worden. De Nederlanders probeerden er alles aan te doen om de wegvoering tegen te gaan. Dat lukt niet helemaal want begin mei moesten de eerste mensen zich melden voor krijgsgevangenschap in Duitsland. In Nederland worden biljetten van fl 500,- en fl 1.000,- ongeldig verklaard. Eind februari wilde de Duitse politie alles van de Nederlands politie controleren of zij niet hadden gesmokkeld met joden. Zo kunnen de Duitsers alles nagaan dachten ze. Nederlanders waren boos en hielden de April-Meistaking, die was in Twente. Daarna waren er over het hele land stakingen gekomen. De Amerikanen wilden Nederland helpen en wilden een stad in Duitsland bombarderen, maar het was een fout en nu hadden ze Rotterdam gebombardeerd. In juni wordt Amsterdam-noord twee keer kort na elkaar gebombardeerd, een keer door de Engelsen en een keer door de Amerikanen. De Amerikanen maken nog een fout en bombarderen in oktober Enschede in plaats van een stad in Duitsland. 3.5 1944. De Joden of andere illegale mensen die in Nederland waren moesten toch op een of andere manier persoonsbewijzen hebben dat is dus waarschijnlijk de verklaring waarom op 25 januari een ‘zegeltjes-kraak’ is geweest in Tilburg. Die zegeltjes moesten op persoonsbewijzen. Eind juli werd in kamp Vucht ten minste 450 gevangenen vermoord. September: vanuit Westerbork vertrekt de laatste deportatietrein met Joden naar kamp Auschwitz. Amerika kon veel beter niet meer bombarderen want in februari hadden zij ook al bij vergissing Enschede, Arnhem en Nijmwegen gebombardeerd. De Nederlanders hadden ‘Huize Kleykamp’ gebombardeerd omdat dat de rijksinspectie der bevolkingsregister was. Men wilde nog een keer bombarderen, deze keer op het Huis van Bewaring in Amsterdam maar dat mislukte. Wel weer was een geslaagde bombardement in Groningen op drukkerij Hoitsema, bij de overval werden 131.000 bondkaarten meegenomen. Men wil het Huis van Bewaring in Amsterdam overvallen in juli maar dat mislukt. De knockploeg sluit delen van de spoorwegen af in september. In juni wilden Koningin Wilhemina en minister-president een hoofdonderdeel worden van het Verzet. Eind juni werd de tweede distributiestamkaart ingenomen. Begin juli kwam vis op de bon. Ondertussen waren er in Nederland zo veel illegale organisaties gekomen dat in Amsterdam, in juli een Contact-Commissie gevormd werd, dat werd gedaan door 22 illegale organisaties. Met de NSB gaat het minder goed in Nederland in september, er was een massale vlucht van de NSB-ers uit Zuid-Limburg. Ook besloot Mussert in september dat alle NSB-ers van het westen van het land naar het oosten moeten vluchten. 5 september: Dolle Dinsdag, alle NSB-ers vluchten het land uit. Toen vierden de Nederlanders ook de bevrijding. In september was prins Bernard benoemd tot Bevelhebber van de Nederlandse Stijdkrachten. Men hoorde op Radio Oranje van koningin Wilhelmina dat de bevrijding voor de deur staat. 14 september was Maastricht bevrijd. Er waren luchtlandingen bij Arnhem, Eindhoven, Grave en Nijmegen ook was er een snelle opmars in Noord-Brabant. 18 september is Eindhoven bevrijd. Er waren spoorwegstakingen, dat leidde tot de hongerwinter. Omdat Duitsland nou geen voedsel meer kon transporteren naar het westen. De Duitsers lieten dat na een paar weken ook verbieden. In begin november waren de eerste sterfgevallen in het westen naar aanleiding van de hongerwinter. In de hongerwinter wilde het iedereen toch wel warm hebben en gingen daarom bomen kappen om op te stoken, dat wilde men in Amsterdam niet hebben en zij besloten daarom het Vondelpark te sluiten. Rond 10 december gingen de kerken voedselhulp aanbieden. Op 20 september is Oost Zeeuws-Vlaanderen bevrijd. Er kwamen veroveringen van de Waalbruggen bij Nijmegen, vernielingen bij haven Amsterdam en Rotterdam. In Eindhoven start een radiozender met uitzendingen: ‘Herrijzend Nederland’. Daarna drong de Nederlandse regering aan dat Radio Oranje op voortzetting van de Nederlandse Spoorwegen. 23 oktober: in Amsterdam was een SD-er doodgeschoten en daarvoor moeten negentien Amsterdammers voor boeten. 27 oktober: bevrijding van Tilburg. 3.6 1945. Koningin Wilhelmina vroeg begin januari aan president Roosevelt om Nederland meer hulp aan te bieden. Die hulp krijgen we. We kregen niet alleen de hulp uit Amerika maar op 27 januari kwamen ook de eerste voedselpaketten uit Zwitserland in de westelijke provincies. In Roermond stond men te wachten tot ze bevrijd werden, dat was op 20 januari. Op 1 maart was Roermond dan ook bevrijd. Maar niet alleen Roermond maar ook Venlo. Op 30 maart begon de bevrijding ook in oost en noord-Nederland. Mussert ging op 4 april naar Den-Haag via de afsluitdijk. Zijn doel was om te vluchten. Op 4-5 mei was er een opstand op Texel. De troepen die voor Nederland vochten daarvan waren 476 man gedood. Ook waren er 422 Duitse militairen gedood. 13 mei: koningin Wilhelmina zette weer voet op Nederlandse bodem. Dat was in Eede. Er kwamen voedseldroppings in de hongerprovincies. In mei konden er weer voedseltransporten plaatsvinden. In Rotterdam kwamen ook voedselschepen aan. 30 april pleegt Hitler zelfmoord. Na de zelfmoordpoging zijn er steeds meer Duitse troepen op weg naar het oosten. Nu Nederland bijna was bevrijd was ook meteen het laatste nummer van Volk en Vaderland verschenen. 5 mei: een radiotoespraak door koningin Wilhelmina dat Nederland is bevrijd. Een dag daarna tekenden de Duitsers het capitulatiebevel in Wageningen. 7 mei: schietpartij op de dam in Amsterdam. Arrestatie van Mussert. 8 mei: intocht van de Canadezen in Amsterdam, Rotterdam en Den-Haag.