Leonardo da Vinci

Inleiding:

Leonardo da Vinci, geboren op 15 april 1452 en gestorven op 2 mei 1519, is de veelzijdige mens: schilder, beeldhouwer, architect, uitvinder, filosoof, dichter, natuurvorser en geleerde. De reden waarom ik Leonardo da Vinci als mijn onderwerp heb gekozen is omdat hij nu nog steeds en veel besproken man is, in de kunstwereld en in de wetenschap. Maar wat maakt hem nou zo bijzonder? Vandaar mijn vraag: wat was er nou zo baanbrekend aan zijn werk?

Hoofdvraag:
Wat was er zo baanbrekend aan Leonardo da Vinci’s werk?


Deelvragen:
1) Was Leonardo een typische Renaissance kunstenaar?
2) Wat is er zo bijzonder aan de Mona Lisa?
3) Waarom is zijn werk nu nog zo belangrijk?
4) Hoe werkte Leonardo?
5) Leonardo als uitvinder.
6) Wat zijn Leonardo’s beroemdste schilderijen

1) Was Leonardo een typische Renaissance kunstenaar?

Aan het begin van de 15e eeuw ontstond er in Italië (Florence) opnieuw belangstelling voor de kunst en cultuur van de klassieke oudheid. Deze periode wordt de Renaissance genoemd, of ook wel wedergeboorte. In de Renaissance verandert het denken van de mensen ook heel erg. De mensen waardeerde het leven op aarde en dachten niet alleen aan de dood en al dat gebeuren en om heen.
De beeldhouwkunst in de Renaissance werd een stuk beweeglijker en echter. De personen die afgebeeld waren, waren heel erg realistisch en perfect. Ze hadden de ideale vormen en lieten zien hoe mooi en schoon en mens wel niet kon zijn. Personen die afgebeeld waren hadden vaak niets of nauwelijks iets aan waardoor die ideale vormen er heel mooi uitkwamen. In de schilderkunst probeerde men de mensen zo echt mogelijk weer te geven. Ook werd er veel aandacht aan de natuur besteed en de achtergronden werden in een zo’n juist mogelijk perspectief getekend.

In de Renaissance werden vooral portretschilderingen gemaakt waarin alle verhoudingen, net als bij de beeldhouwkunst, precies klopten en heel realistisch waren. Dat realistische werd extra versterkt doordat de afgebeelde personen er heel ontspannen uitzagen. De plooival, waar ook veel aandacht aan werd besteed, zag er heel natuurlijk uit.

Leonardo is een belangrijk en bekend man uit de Renaissance!
Een belangrijk punt uit de Renaissance is dat de mensen verlangden naar het inzien van de werkelijkheid van de wereld. In de filosofie en in de wetenschap kwam, voor het eerst in de geschiedenis, de mens centraal te staan. Hier was Leonardo ook heel bedrijvig in met al zijn wetenschappelijke en anatomische onderzoeken! Leonardo besteedde veel werk aan het zo realistisch mogelijk laten lijken van de mensen in zijn schilderijen.

2) Wat is er zo bijzonder aan de Mona Lisa?

De vrouw die op de `Mona Lisa` is afgebeeld is waarschijnlijk Lisa del Gioncondo, de vrouw van Francesco del Gioncondo en is in opdracht van Francesco gemaakt. Het vreemde is dat de opdrachtgever het schilderij naar alle waarschijnlijkheid nooit in ontvangst heeft genomen. Wat hiervoor de reden is blijft onduidelijk. Leonardo da Vinci nam het schilderij mee toen hij aan het hof van de Franse koning ging werken. Het schilderij is vooral beroemd geworden vanwege de glimlach van de Mona Lisa, die vaak als 'mysterieus' omschreven wordt en die er bijzonder levensecht uitziet. Mensen die de Mona Lisa in het echt hebben gezien zeggen dat het net is alsof haar ogen je volgen als je loopt. Dit komt door de schildertechniek die hij gebruikte, de Sfumato-techniek. Ook opvallend is dat de linkse horizon lager ligt dan de rechtse. Dit optische middel is waarschijnlijk gebruikt om de contrapposto-houding van het model te benadrukken. Contrapposto houdt in dat het rechterbeen het volle gewicht draagt en het linkerbeen is ontspannen. De scheve houding die ontstaat wordt in evenwicht gebracht door de schouders en armen (de linkerschouder is hoger dan de rechter). De ontspanning van het linkerbeen keert terug in de rechterarm. Daartegenover staan een gespannen rechterbeen en linkerarm. Het resultaat is een levendige figuur, die in beweging lijkt te zijn.
Na de dood van Leonardo is het schilderij waarschijnlijk in handen van de Franse koning gekomen en hing het de gehele 16de eeuw in het kasteel van Fontainebleau. In de loop van de tijd heeft het vele hoogte- en dieptepunten gekend. Naast gehangen te hebben in de slaapkamer van Napoleon heeft het ook enkele decennia op een stoffige zolder gelegen. Sinds de 18de eeuw bevindt het schilderij zich in het Franse nationale museum, het Musée du Louvre in Parijs.

3) Waarom is zijn werk nu nog zo belangrijk?

Leonardo’s werd zo belangrijk, omdat het wetenschappelijke werk gebaseerd was op werkelijk onderzoek, niet op experimenten of theoretische verklaringen: hij probeerde een verschijnsel goed te begrijpen door het zo gedetailleerd mogelijk te beschrijven en te tekenen. Gedurende zijn hele leven had hij het plan om een grootse encyclopedie te maken op basis van tekeningen.
In zijn boeken staan tekeningen van verschillende nieuwe apparaten en machines, zoals een helikopter, machinegeweren, een bepantserde tank, een onderzeeër en een apparaat met tandwielen waarvan men denkt dat het een mechanische rekenmachine voorstelt. Op 3 januari 1496 voerde Leonardo een mislukte proef uit met een vliegtuig dat hij had gebouwd.
In 1502 maakte Leonardo een ontwerp voor een 240 m lange brug zonder tussenliggende pijlers. Dit maakte deel uit van een project voor Sultan Bajazet II van Constantinopel. Het ontwerp was bedoeld om een inham van de Bosporus die bekend stond als De Gouden Hoorn te overbruggen. De brug werd daar nooit gebouwd, maar in 2001 werd er in Noorwegen een brug gebouwd volgens hetzelfde principe.


4) Hoe werkte Leonardo?

Leonardo heeft de Sfumato-schildertechniek uitgevonden. Sfumato komt uit het Italiaans en betekend rokerig. Het is een techniek waarbij de omtrekken van onderwerpen in het schilderij wazig worden gemaakt, zodat de vormen wat vaag worden en de contouren onscherp. Het effect wordt bereikt door over het onderwerp verschillende transparante kleurlagen aan te brengen. Door deze techniek staan zijn onderwerpen niet stil en volkomen gefixeerd voor de achtergrond, maar lijken deze te leven en te bewegen. Hij was met deze techniek ver vooruit voor zijn tijd.
Leonardo gebruikte vaak olieverf voor zijn schilderijen

5) Leonardo als uitvinder.

Leonardo was uitvinder die veel tijd besteedde aan het probleem van vliegen. Zelf wilde hij als een ´bovennatuurlijk´ schepsel de vlucht van een vogel nabootsen. Aan zijn droom om als mens te kunnen vliegen gingen jarenlange observaties over de vlucht van de vogels vooraf, vooral de bouw van hun vleugels, de spieren in de vleugels en de betekenis van de veren. Als uitvinder ontwierp hij na zijn beschouwingen over luchtweerstand, elasticiteit en voortbeweging vervolgens diverse vliegmachinerieën. Zijn conclusies zette hij op papier met veel tekeningen.
Daarna ging hij vleugels maken die aan een man konden worden bevestigd, zodat deze kon vliegen. De vleugels waren gemaakt van een houten netwerk van nerven met daarover een stoffen bekleding. Daaroverheen moest een laag veren gelijmd worden om de luchtweerstand te vergroten.
De nauwkeurigheid waarmee hij al zijn plannen op papier zette, wekt de indruk dat het ook zijn bedoeling was om die projecten werkelijkheid te doen worden. Toch is dit slechts sporadisch gebeurd. Een hardnekkig gerucht luidt: dat een jonge medewerker, getooid met vleugels als een vogel, onder grote publieke belangstelling de sprong van een kerktoren gewaagd en is wonder boven wonder heelhuids op de grond aangekomen. Sindsdien was voor Leonardo het hoofdstuk ´vliegen´ afgesloten. Mislukt. In het begin van zijn onderzoekingen ontwierp hij toestellen met bewegende vleugels. Later realiseerde Leonardo zich dat een mens op deze manier nooit kon vliegen. Het gevaarte was te zwaar en de spierkracht van de mens was te klein en niet doeltreffend.

Leonardo ging nu de spierkracht van de mens anders gebruiken. Een mechanisch systeem moest op een efficiëntere manier van de spierkracht gebruik maken. Hij kwam bij zijn vliegende schroef, tegenwoordig helikopter genaamd. De tekening toont hoe het er uit moest zien; een metalen geraamte waarover gesteven linnen is gespannen. De linnen schroef moest door een mens worden aangedreven en snel gaan roteren. Het toestel zou niet echt de lucht de in kunnen gaan, maar heeft de man die de eerste echt vliegende helikopter ontworp, Igor Sikorsky, waarschijnlijk wel beïnvloed.

Leonardo was tevens de uitvinder van de parachute. De parachute was gemaakt van een luchtdicht materiaal in een piramidevorm. Leonardo maakte een schets 300 jaar voor de eerste geslaagde parachutesprong in 1797. Leonardo´s ontwerp is echter niet gebruikt bij het ontwikkelen van de hedendaagse parachutes, vermits zijn tekening pas op het einde van de 19de eeuw werd gevonden.


6) Wat zijn Leonardo’s beroemdste schilderijen?

Het laatste avondmaal: Het schilderij heeft een afmeting van 460 x 880 cm en is te zien in de eetzaal van het convent van Santa Maria delle Grazie in Milaan. Het thema was traditioneel voor eetzalen, maar de interpretatie van Leonardo gaf het een veel groter realisme en diepte. De lunetten bovenin het schilderij zijn beschilderd met het wapen van Sforza. Tegenover het schilderij is een fresco te zien van de kruisiging, geschilderd door Donato Montorfano. Leonardo begon met het werk aan het Laatste Avondmaal in 1495 en voltooide het in 1498, hoewel hij niet aan één stuk door heeft gewerkt aan het schilderij.
In het Laatste Avondmaal worden de reacties van de apostelen weergegeven, toen Jezus zei dat één van hen hem zou verraden. "Zij keken elkaar aan, onzeker, wie hij bedoelde", schrijft de evangelist. Alle twaalf apostelen hebben bij Da Vinci een verschillende reactie op deze aankondiging en verkeren in diverse stadia van woede en schok.
De dame met de hermelijn: Het is een portret van Cecilia Gallerani, de belangrijkste maîtresse van Ludovico Sforza, ging in zijn dynamische manier van uitbeelden veel verder dan de destijds in Milaan geldende afspraken over de schilderkunst. De hermelijn gold als symbool van reinheid en deugd, omdat het niet van vuil hield en maar 1 keer per dag at, maar was ook een verwijzing naar Cecilia’s geliefde. Aangetoond is dat het schilderij in haar bezit was.
Portret van een musicus: De naam van de man op het schilderij is niet bekend. Hij heeft dit schilderij getekend in zijn beginjaren in Milaan. Toch vertoont het gezicht grote gelijkenis met dat van de engel in de Madonna van de rotsen.
Het model van het gelaat en het gebruik van de lichtval op de vlakken ervan zijn van een grote verfijning. Blijkbaar interesseerde alleen het gezicht Leonardo, want de rest van het schilderij is niet afgemaakt.

Conclusie:

Mijn conclusie op de vraag: “Wat was er zo baanbrekend aan Leonardo da Vinci’s werk?”. Is dat Leonardo als uitvinder veel voor deze wereld heeft betekend, met zijn uitvinding van de helikopter en de parachute, maar natuurlijk ook zijn anatomische onderzoeken. Da Vinci was een briljant man met ideeën die nu nog steeds van toe doen zijn. Leonardo was ver zijn tijd vooruit in vergelijking met zijn tijdgenoten in de kunst en in zijn ideeën. Dus ik denk dat Het meest baanbrekende aan Leonardo da Vinci is dat hij zijn tijd ver vooruit was en zijn ideeën nu nog steeds reëel zijn!