Abel Tasman

Abel Tasman werd geboren in 1603 in het kleine dorpje Lutjegast, dat ligt in de gemeente Grootegast. Abel Tasman leefde van 1603 tot 1659. Lutjegast ligt nu midden in de provincie Groningen, maar in de tijd van Abel Tasman lag Lutjegast nog vlak bij zee. Abel vond de zee en de schepen waarschijnlijk erg leuk, want hij ging op jonge leeftijd al naar Amsterdam om werk te zoeken op een schip. Abel tasman eindigde in dienst bij de "Verenigde Oostindische Compagnie", de VOC. De VOC was een heel machtig scheepvaartbedrijf voor de Nederlandse handel, vooral in Indonesië (Azië). Op de Indonesische eilanden werd vooral gehandeld in specerijen, dan moet je denken aan peper, noodmuskaat en kruidnagelen). Abel Tasman moest op schepen de Nederlandse handel beschermen. In de 17e eeuw waren er nog niet zoveel regels op zee: Ieder land moest zichzelf en de eigen schepen beschermen tegen onverwachte aanvallen. Er was vaak oorlog tussen allerlei landen. Daarom gingen er ook vaak soldaten mee aan boord. Abel Tasman had de taak om veilige routes te zoeken voor de VOC-schepen die waren volgeladen met kostbare spullen (specerijen). Ook moest hij naar nieuwe (ei)landen zoeken waar de Nederlandse handel nog verder kon worden uitgebreid. Abel Tasman stond bekend als een deskundig zeevaarder die heel veel heeft ontdekt over vaarroutes in de zeeën bij Azië. Abel Tasman is vooral bekend geworden door de lange ontdekkingsreis van 1642/1643 waarbij Tasmanië, Nieuw-Zeeland en de Tonga- en Fiji-eilanden werden ontdekt in de Stille Oceaan. Dit is een kort verslag van zijn eerste ontdekkingsreis: Op zijn eerste reis (1642-1643), voer Tasman van Batavia (het huidige Jakarta) met twee kleine schepen, de heemskerck en de Zeehaen eerst naar Mauritius en van daaruit oostwaarts op. Ze voeren op een hogere zuidelijke breedte dan dat ze tot nu toe gedaan hadden. Hij miste op deze manier Australië, maar ontdekte het eiland Tasmanië. Na een kort onderzoek van het eiland, voer hij verder naar het oosten, en ontdekte Nieuw-Zeeland, dat hij Statenland noemde. Hij voer richting het noorden langs de westkust. Daar sloeg hij het anker uit in een baai, waar tijdens de enige ontmoeting die hij met Maori gehad heeft, vier van zijn mannen gedood werden. Hij noemde de plaats Moordenaarsbaai, en zeilde verder richting het noorden maar miste de Straat Cook en nam daarom aan dat Nieuw-Zeeland een landmassa was, waarschijnlijk een deel van Terra Australis. Via de Tonga archipel (19 januari 1643), de Fiji eilanden (6 februari), de Salomonseilanden en Nieuw-Guinea keerde Tasman naar Batavia terug, waar hij op 14 juni 1643 arriveerde. Abel Tasman is in 1659 in Batavia (Indonesië) gestorven toen hij 56 jaar oud was. Aan het eind van zijn leven liet hij zien dat er toch wel een gevoelig plekje in zijn hart zat: in zijn testament stond geschreven dat na zijn dood een deel van zijn geld moest worden gestuurd naar de arme mensen in Lutjegast, het dorpje waar hij is geboren. Liederen, muziek (www.go.to/abeltasman) Zo werd hier Abel Tasman ooit verwekt, de zeeheld die het Zuidland heeft ontdekt, Want onvervaard voer hij de wereld rond

totdat hij onze tegenvoeters vond. Helaas staan van de varensgast
daarnaast ook euveldaden vast, want Abel was niet altijd recht door zee. Hij heeft niet steeds het rechte pad bewandeld, en zijn matrozen riepen ach en wee als hij ze onterecht weer had mishandeld. Ze vluchtten angstig in de hoogste mast voor deze grote gast uit Grootegast. In Grootegast zijn kinderen geboren - die later van zich hebben laten horen. Zij maakten én ten goede én ten kwade - voor Grootegast reclame door hun daden. Gedichten / teksten "Tasman" (Reinder Hiemstra
Elk woant ém femilie
loert op zien aarfenis, moakt aansproak op zien noam
beleeft zien vrijvochten doaden. Elk oogt en kikt hoe
er zichzelf ver overleefde
en deur de tied n held worden is
Uit: "De Geuzen", geschrift van de Fries Onno Zwier van Haren (18e eeuw) Door Bataviërs zijn geene zeeën
Zijn geene kusten onbezocht, Hoe verder havens, baaijen, reeën
Hoe eerder 't voorwerp van den tocht, VAN NOORDT zal ook om d'aarde zeijlen. Daar SCHOUTENS roer, met zorg en peijlen, Kaap Hoorn en straat LEMAIRE vindt. TASMAN gaat land in 't Zuijden zoeken, En ROGGEVEEN in alle hoeken, Niet ongenaakbaar voor den wind