Dit biologiewerkstuk gaat over longziekten en speciaal over taaislijmziekte. Dit is naar aanleiding van de video over Sammie, een meisje met de taaislijmziekte. Eerst ga ik de vijf vragen, die ik vóór het antwoord kort heb samengevat, van het stencil beantwoorden en daarna heb ik één van de vijf opdrachten uitgekozen om verder uit te werken. Welke opdracht dat is, is te zien op pagina 5.
Vragen
Vraag 1.
a. Wat gebeurt er precies bij borst- en buikademhaling?
Borstademhaling
Een andere naam voor borstademhaling is ribademhaling. Hierbij bewegen de ribben en het borstbeen. Dit is mogelijk door de verbindingen van de ribben door gewrichten met wervelkolom en door het kraakbeen met het borstbeen.
Bepaalde spieren tussen de ribben, de zogenaamde tussenribspieren, trekken zich samen. Dit allemaal gebeurt bij de inademing. De tussenribspieren trekken het borstbeen en de ribben omhoog en naar voren.
De borstholte wordt groter en er wordt lucht
naar binnen gezogen. Je ademt in.
Bij een heel diepe inademing trekken de
spieren in de hals zich samen. De ribben
gaan hierdoor wat verder omhoog en
naar voren.
1.Inademing. (Bij borstademhaling)
Bij een rustige uitademing gaat het juist precies andersom, de ribben en het borstbeen gaan door hun gewicht omlaag en naar terug. De borstholte en de longen worden nu natuurlijk weer kleiner. Je ademt
nu uit, omdat het volume van de longen
kleiner wordt en daardoor komt er lucht
vrij die naar buiten moet.
Bij een diepe uitademing trekken andere
tussenribspieren zich samen en wordt de
borstkas kleiner.
2.Uitademing. (Bij borstademhaling)
Buikademhaling
Een ander woord voor deze ademhaling is middenrifademhaling. Het middenrif en de buikwand bewegen bij deze ademhaling.
Bij een inademing beweegt het middenrif omlaag. Het middenrif is stevig gespierd vlees dat de romp scheidt in borst- en buikholte. Dat omlaag bewegen komt door de samentrekking van de middenrifspieren. De borstholte wordt groter en hierdoor worden de longen uitgerekt en het longvolume wordt groter. Dat is in tegenstelling tot de buikholte, want die wordt kleiner. Door het groter worden van het longvolume stroomt er lucht naar binnen: je ademt in. Je voelt hierbij de buikwandnaar voren komen.
3. Inademing Bij een buikademhaling
4. Uitademing
Bij een rustige uitademing is het weer andersom: de middenrifspieren ontspannen zich, het middenrif wordt door de organen in de buikholte omhoog gedrukt, de borstholte en longen worden kleiner net als het longvolume, er wordt lucht naar buiten geperst en je ademt uit. Er is weer ruimte gekomen en daardoor keert de buikwand weer terug in de normale stand.
b. Onderzoek bij jezelf wat er gebeurt als je hijgt, zucht, geeuwt en blaast. - Hijgen: Mijn buikwand gaat snel, maar kort, heen en weer. Eerst gaat mijn buikwand naar binnen en dan naar buiten. Ik adem hierbij door mijn mond. - Zuchten: Bij het diepe inademen door mijn neus wordt ik ‘dunner’ en dan wordt ik bij het uitademen weer dikker. Bij het inademen gaat mijn middenrif ver omhoog. Mijn schouders gaan ook helemaal omhoog. Bij het uitademen raak ik een beetje ontspannen en adem de enen keer uit door mijn neus en de andere keer door mijn mond, meestal door mijn mond. - Geeuwen: Hier gebeurt er elke keer weer wat anders, dus kan daar jammer genoeg weinig over zeggen. Meestal is het zo dat mijn buikwand naar voren gaat als ik mijn mond open doe. - Blazen: Als ik echt goed en hard wil blazen, dan gaat mijn buik eerst helemaal naar binnen en daarna ontspant het zich helemaal weer. Bij zacht en kort blazen gebeurt er niets met mijn buik of ribben, maar dit kan ik niet al te vaak achter elkaar doen, want dan heb ik geen adem meer. Ik moet tussendoor dus even luchtscheppen.
Vraag 2
Leg uit dat longen zó gebouwd zijn dat er een snelle en efficiënte gaswisseling kan plaatsvinden. Longblaasjes hebben samen een heel groot oppervlakte. Hierdoor kan er een snelle en efficiënte gaswisseling plaatsvinden. Als je alle longblaasjes uitstrekt, kom je tot een oppervlakte van 80 à 100 m². Nog een andere reden hiervoor is dat de longblaasjes (en de longhaarvaten) een dunne wand hebben. Longblaasjes bevinden zich aan het uiteinde van de luchtpijptakjes en zijn omgeven door een netwerk van fijne bloedvaatjes, de longhaarvaten, waarin bloed is. In de longblaasjes zelf zit gewoon lucht.
Vraag 3
a. Waarvoor dient het slijmvlies dat aan de binnenkant van de longen en luchtwegen zit? In dit slijmvlies bevinden zich slijmcellen en trilhaarcellen. Die slijmcellen produceren slijm waaraan stofdeeltjes en ziekteverwekkers blijven kleven. Het slijm wordt door de golvende trilharen verplaatst naar je keelholte. Het slijm wordt daarna ingeslikt. En als er extra veel slijm in je luchtpijp en in je bronchiën wordt geproduceerd, dan moet je hoesten en komt het slijm weer vrij. Het houdt dus ziekteverwekkers en stofdeeltjes vast!
b. Wat is het verschil tussen gezond slijmvlies en het slijmvlies van iemand met taaislijmziekte? Het slijmvlies bij iemand die taaislijmziekte heeft, is het slijm taai, het wordt taaislijmziekte zegt dat al. Gezond slijmvlies is niet taai en kan gewoon door de golvende trilharen naar de keelholte worden verplaatst en eventueel worden uitgehoest. Bij iemand die taaislijmziekte heeft kan dit niet, want daarvoor is zijn slijm veel te taai.
c. Wat is het effect van het kloppen op de borst, wat Sammie (een CF- patiënt*) vaak moet doen. Dat helpt mee om het taaie slijmvlies wat losser te maken, minder taai. Hierdoor kan het proces van het ‘slijm verplaatsen’ gewoon door gaan. Het slijm kan door die trilharen naar de keelholte worden verplaatst en ze kan het eventuele slijm dat er teveel is uithoesten. Dit proces zou niet kunnen als het slijm te taai is en daarom moet Sammie proberen haar slijm minder taai te maken.
* Een CF- patiënt is iemand die cystische fibrose of taaislijmziekte heeft.
Vraag 4
Bij controle- onderzoeken van Sammie maakt haar huisarts gebruik van een spirometer (ook een peak- flow meter genoemd). Hiermee kan de ‘vitale longcapaciteit’ en de longfunctie worden bestudeerd.
Het werkstuk gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden
D.
D.
jij bent echt goed
17 jaar geleden
Antwoorden