Hoge bloeddruk

Hoge bloeddruk is hypertensie. 1. Inleiding
1.1. Definitie bloeddruk Onze hartspier pompt ritmisch het bloed met een zekere kracht in ons lichaam doorheen onze bloedvaten. Hierdoor ontstaat er een druk in onze bloedvaten : de bloeddruk. Wanneer onze hartspier samentrekt zal de druk in de aders het hoogst zijn (de aders worden met bloed gevuld), spreekt men van de systolische druk of bovendruk. Nadat de hartspier zich heeft samengetrokken moet deze zich ook weer ontspannen waardoor er een lage druk ontstaat (de hartkamers worden met bloed gevuld) die men diastolische druk of onderdruk noemt. 1.2. Wanneer spreekt men van hypertensie? Gedurende de hele dag stijgt en daalt de bloeddruk wat heel normaal is, want het ene moment slapen we en het andere moment zijn we actief bezig ! Wanneer deze bloeddruk een hele tijd te hoog blijft spreken we van een hoge bloeddruk of hypertensie.
1.3. Waarden De bloeddruk wordt uitgedrukt in millimeterkwik (mmHg) of centimeterkwik (cmHg). Men spreekt dan bijvoorbeeld over het volgende : 125 over 80 of 12,5 over 8. Dit wordt meestal genoteerd als volgt : 125/80 of 12,5/8. Dat betekent dat er een bovendruk van 12,5 cmHg en een onderdruk van 8 cmHg is. Wanneer we een bovendruk meten tussen de 10 en 15 cmHg en een onderdruk tussen de 7 en 10 cmHg dan spreken we van een normale bloeddruk. We spreken van een hoge bloeddruk indien : de onderdruk hoger is dan 10 cmHg de bovendruk hoger is dan 15 cmHg bij personen jonger dan 45 jaar. Naarmate je ouder wordt neemt deze bovengrens toe. Aan de hand van de bloeddrukwaarden kan de geneesheer zich een beeld vormen van enkele levensbelangrijke toestanden zoals bijvoorbeeld de hartwerking, het bloedvolume, de weerstand van de bloedvaten. Het is interessant te weten dat bij volgende waarden het nodig is een geneesheer te verwittigen : systolische druk boven de 18 cmHg systolische druk onder de 7 cmHg indien continu daling van de systolische druk, zelfs vanaf 10 cmHg. In dit geval kan er zelfs sprake zijn van shock wat in korte tijd kan leiden tot het overlijden van de patiënt. diastolische druk boven de 10 cmHg uitgesproken schommelingen van de waarden 1.4. Bloeddrukmeting Om de bloeddruk te kunnen bepalen heeft men een manchet met manometer nodig en een stethoscoop. De bloeddruk wordt het best genomen nadat de patiënt een 5-tal minuten heeft kunnen bekomen in een rustige omgeving. De bloeddrukmanchet wordt ter hoogte van de bovenarm aangelegd met de stethoscoop onder de manchet in de elleboogplooi. De manchet wordt met een peertje opgeblazen tot zo’n 200 mmHg zodat de druk in de manchet groter is. Men laat dan de druk in de manchet zachtjes lossen met een snelheid van 2 mmHg per seconde. Op een bepaald punt zal de druk in de aders gelijk zijn aan de druk in de manchet en zal men kleine klopjes van het vaatgeruis horen : de systolische druk of bovendruk is nu gekend. Ondertussen blijft de druk in de manchet minderen. Van zodra geen vaatgeruis meer hoorbaar is, heeft men de diastolische of onderdruk gevonden. In situaties waar men onmogelijk het vaatgeruis kan horen door een luide omgeving is het mogelijk enkel de bovendruk te meten. Dit is in urgente situaties toch de meest belangrijke. In plaats van een stethoscoop neem je de polsslag met je wijs- en middenvinger. Van zodra de pols weer voelbaar is heb je de systolische druk kunnen waarnemen. Maar dit vergt echter een beetje meer oefening dan de meting met stethoscoop ! Op de markt zijn vele verschillende soorten bloeddrukmeters te verkrijgen : digitale polsbloeddrukmeters (zie foto), digitale bloeddrukmeters ter hoogte van de bovenarm, bloeddrukmanchetten met een ingebouwde stethoscoop, bloeddrukmanchetten zonder ingebouwde stethoscoop, bloeddrukmeters op rijdende statieven (gebruikt in verzorgingsinstellingen), … 2. Mogelijke oorzaken van hypertensie Keukenzout : zoals we vorig jaar zagen is NaCl een mineraal van vitaal belang. De dagelijkse behoefte bedraagt 2 à 3 g . De hoeveelheid keukenzout die momenteel wordt gebruikt in onze voeding bedraagt 10 tot 15 g, terwijl de bovengrens 5 à 6 g is per dag. Het organisme van ons lichaam kan een deel van het overtollige zout afscheiden via de nieren, maar je begrijpt dat het dubbele gehalte aan zout van de bovengrens niet voldoende afgescheiden zal worden. Hierdoor is er een overbelasting van de nierfunctie. Dit orgaan vraagt dan ook een grotere bloedtoevoer wat leidt tot een verhoogde bloeddruk. Maar ook heeft zout een nadelig gevolg op het watergehalte in ons lichaam. Zout houdt water vast wat oedeem kan veroorzaken (zie vernauwing van de slagaders ® angio-oedeem). Obesitas : extra belasting van het hart door het overtollige vet dat de bloedvaten samendrukt. Vernauwing van de slagaders : hetzelfde effect als men water door een dunne tuinslang of door een dikke brandweerslang laat lopen. De druk in de tuinslang zal hoger zijn dan de druk in de dikke brandweerslang. Deze vernauwing kan veroorzaakt worden door : roken : de nicotine in sigaretten is giftig voor de bloedvaten waardoor weeral vetachtige stoffen gemakkelijker achterblijven en deze krampachtig doen samentrekken waardoor de doorbloeding wordt verstoord. De hartslag wordt hoger en de bloeddruk stijgt. aderverkalking of arteriosclerose : verkalking van de arteriën, veroorzaakt door ophoping van vetachtige stoffen – zoals cholesterol en glycerol, waardoor ze hard worden en vernauwen. In het ergste geval kan er helemaal geen bloed meer door. angio-oedeem : een vochtopstapeling in de cellen van de aders waardoor deze gaan zwellen en gaan dichtdrukken. alcohol : is een giftige stof die invloed heeft op ons centraal zenuwstelsel en dus ook op de werking van de organen, deze eisen dan ook een snellere doorbloeding om nog efficiënt te kunnen functioneren. Het is een stof die vrij snel in onze bloedbanen opgenomen wordt. Vermits de concentratie aan alcohol stijgt, zal ook de concentratie van zuurstof dalen, waardoor er meer kans is op hart- en vaatziekten. Hoe meer men van een bepaalde stof in een oplossing doet hoe minder geconcentreerd deze oplossing zal zijn ! Verminderde elasticiteit van de slagaders : hangt samen met de leeftijd alsook weer arteriosclerose. Erfelijkheid Zwangerschap : doordat de foetus moet groeien worden er extra inspanningen gevraagd van het lichaam. De placenta en de foetus moeten voorzien worden van een goede doorbloeding. Diabetes mellitus : of suikerziekte, is een chronische ziekte waarbij er zich op lange termijn enkele complicaties kunnen voordoen waarvan één arteriosclerose is, een rechtstreekse veroorzaker van hoge bloeddruk. Stress : wellicht de meest bekende oorzaak. Probeer stress te vermijden door bepaalde dingen aan je laars te lappen, minder aandacht aan te geven en eens met jezelf bezig te zijn. Indien je toch ‘onder druk’ komt te staan probeer dan de andere veroorzakers zoveel mogelijk uit te schakelen. Leeftijd : naarmate we ouder worden is het normaal dat het lichaam ook meer krachten moet leveren om alles te laten functioneren. De bloeddruk stijgt naarmate we ouder worden. 3. Mogelijke gevolgen van hypertensie Nierbeschadigingen : door die hoge bloeddruk komt er meer verkalking in de nieren (onze filters) voor. Dit heeft als gevolg dat er een slechte doorbloeding plaatsvindt in de nieren met een verhoogde afscheiding van renine. Hierdoor gaat de bloeddruk stijgen en door het verkrampen van de vaten worden de nieren nog minder doorbloed. Ogen : hoge bloeddruk kan eventueel bloedvaatjes in het oog doen barsten of doen bloeden. Het zicht kan dan vaag zijn of anders beschadigd worden wat blindheid kan veroorzaken. Kortademigheid : een verschijnsel waarbij de patiënt een benauwd gevoel krijgt. Een arts spreekt pas van kortademigheid wanneer een patiënt in rust of bij lichte inspanningen buiten adem geraakt, dus niet wanneer men buiten adem geraakt na een intensieve inspanning Hart- en vaataandoeningen : Hartinfarct : is het afsterven van een deel van de hartspier door plaatselijk zuurstoftekort. Dit tekort ontstaat door een bloedklonter die de toevoer naar dat deel van het hart afsluit. Angor : een lichtere aanval die vooral voorkomt bij zware inspanningen. Het probleem is hier dat de hartspier te weinig zuurstof krijgt doordat de slagaders die zuurstof naar de hartspier brengen vernauwd zijn door vb. arteriosclerose. Hartfalen : hoge bloeddruk is de belangrijkste oorzaak van hartfalen. Het hart is niet meer instaat om genoeg bloed door het lichaam te pompen om de noden van het lichaam te blijven bevredigen. Beroerte : een herseninfarct : een infarct in de hersenen veroorzaakt door een trombose in een hersenbloedvat. een hersenbloeding : door de te hoge druk scheurt een bloedvat
4. Preventie en behandeling van hypertensie Een gezond eetpatroon volgen : het is bewezen dat een gezonde voeding de kans op hypertensie vermindert en dat het een reeds bestaande hypertensie doet dalen. Een dieet volgen als strijd tegen hypertensie : omdat voedingsbestanddelen een effect hebben op hypertensie volgt men best een dieet dat vooral bestaat uit fruit, groenten en vetarme voedingsmiddelen die een laag gehalte aan verzadigde vetten en cholesterol hebben. Wat wil zeggen dat je vooral moet letten dat je geen extra suiker toevoegt aan desserten, minder vlees en vooral minder vette voeding verorbert. Sodium-armer dieet : sodium is een bestanddeel van zout. Zout is één van de oorzaken die hypertensie te weeg brengen. Een sodiumarmer dieet, max. 1,5 mg/dag, is ook beter voor de goede werking van geneesmiddelen tegen hypertensie of hoge bloeddruk. Overgewicht wegwerken : de bloeddruk stijgt wanneer de lichaamsmassa vergroot. Door vermageren zal je minder vlug een te hoog cholesterolgehalte hebben en de kans op diabetes zal verminderen. Beiden zijn trouwens de meest voorkomende oorzaken van een hartinfarct. Lichamelijke activiteiten : regelmatig sporten is goed voor het behouden van een goede doorbloeding voor alle organen. Drink met mate : uiteraard gaat het hier enkel over alcoholische dranken. Vermits alcohol een veroorzaker is kan men de oorzaak wegnemen door het alcoholgebruik te beperken tot maximaal twee glazen voor mannen en één glas voor vrouwen per dag. Stoppen met roken : roken tast de wanden van de bloedvaten aan. Stoppen heeft alleen maar voordelen : reeds na één jaar is de kans op een hartaanval sterk geminderd. Een goede raad : als je rookt, stop dan – als je niet rookt, start niet ! Bloeddrukverlagende middelen : vermits bij de meeste gevallen van hypertensie de hoeveelheid bloed die het hart uitpompt en de diameters van de bloedvaten de veroorzakers zijn, kunnen medicijnen die de kracht van het hart verminderen en de bloedvaten verwijden nuttig zijn. Toch vertonen ze vaak bijwerkingen maar bij langdurige gebruik zullen deze vaak verdwijnen. Diuretica : ook wel plasmiddelen genoemd, deze laten het overtollige vocht afdrijven via urine waardoor het hart minder bloed moet uitpompen en dus minder krachtig moet werken waardoor de bloeddruk verlaagd. ACE-remmers : deze worden meestal in combinatie met het eerstgenoemde genomen om de werking ervan te verbeteren. Alsook door inname van deze medicijnen gaan de slagaders verwijden waardoor de bloeddruk verlaagd. Calciumantagonisten : de arts zal eerder deze voorschrijven indien men reeds andere geneesmiddelen inneemt. De calciumantagonisten verwijden de bloedvaten en verlagen zo de bloeddruk. Omdat dit medicijn enkele mindere aangename bijwerkingen vertoont, combineert men deze met bètablokkers om zo deze vervelende bijwerkingen te verminderen. Bètablokkers : deze laten het hart langzamer en minder krachtig kloppen waardoor er ook hier minder bloed moet worden uitgepompt en de bloeddruk daalt. Jammer genoeg zijn hier ook enkele bijwerkingen o.a een werking op de longen waardoor ze onbruikbaar zijn voor CARA-patiënten. 5. De epidemiologie van hypertensie Hoge bloeddruk is een van de meest voorkomende beschavingsziekten en geldt als één van de belangrijkste risicofactoren bij ernstige aandoeningen van hart- en bloedvaten. Ongeveer 20 % van de bevolking ouder dan veertig jaar lijdt eraan. Zelfs meer dan de helft weet niet eens dat ze ziek zijn omdat het héél lang kan duren eer de symptomen merkbaar worden. Een onderzoek in Nederland heeft aangetoond dat zo’n 1/3 van de mannen en vrouwen tussen 35 en 65 jaar lichte hypertensie heeft. En daarbij is er bij zo’n 12% sprake van een ernstige hypertensie. Ook in Japan, Verenigde Staten, Finland, Nederland, Italië, Griekenland en het vroegere Joegoslavië heeft men zo’n onderzoek gevoerd. Dit onderzoek wordt ook wel de “Zeven Landen Studie” genoemd. Uit die studie is dus ook gebleken dat een redelijk groot aantal van de bevolking lijdt aan hypertensie. 6. Psychosociale en socio-economische gevolgen Mensen rond de 100 jaar beweren wel eens dat ze zo oud geworden zijn door elke dag veel gezouten boter en spek en eieren te eten. Deze manier van leven is echter niet aan te raden. Men kan deze welvaartsziekte namelijk voorkomen door zijn eigen levenswijze te veranderen. Daardoor alleen al kunnen er veel problemen en leed voorkomen worden. 7. Onze informatie komt uit volgende bronnen De gezondste gids : http://www.gezondstegids.nl/cgi/go.fpl?type=aandoeningen&id=107&orderby=H&site=gg Digitaal Ziekenhuis Nederland : http://www.ziekenhuis.nl/ziektebeelden/51.html Digitale Apotheek Nederland : http://www.medicijnen.net/site/naslag/submenu.asp?menu=Ziektebeelden Dokter Bart Massaer : http://allserv.rug.ac.be/~bmassaer/cpr/medisch/bloeddrukmeting.html#Ambulante_bloeddrukmeting Dokter Patrick Sweatlove :
http://www.sweetlove.be/br_hypertensie.html Leibold Gerard : ‘Hoge Bloeddruk : een niet te verwaarlozen risico’ ; uitgeverij De eenhoorn Rode Kruis – Vlaanderen : cursus eerste hulp – cursus verzorging Service Apotheek : http://www.serviceapotheek.nl/ Your guide to lowering high blood pressure : http://www.nhlbi.nih.gov/hbp/hbp/effect/effect.htm