BLOED
Wat is bloed? Je kan bloed ook zien als de postbode, de vuilnisman, het leger, de wijkverpleegster en ook nog eens de centrale verwarming van ons lichaam. Bloed haalt zuurstof op in de longen en brengt het naar alle organen, bijvoorbeeld je hersens, spieren of lever. Bloed brengt koolzuur dat de organen niet meer nodig hebben, terug naar de longen. Bloed vervoert ook: Warmte, voedsel, hormonen en afweerstoffen
En dat wordt ik 60 seconde rondgepompt, dat komt door je hart, je hart is eigenlijk een hele grote pomp!
Wat zit er in bloed?
Er zit ongeveer tussen de 5 en 6 liter bloed in een volwassen lichaam. Hoe zwaarder je bent, hoe meer bloed je hebt en hoe harder het hart moet werken om het rond te pompen.
Bloedt is rood. Het bestaat uit rode en witte bloedcellen en bloedplaatjes en een vloeibaar gedeelte (bloedplasma).
Rode bloedcellen geven het bloed zijn rode kleur. Zonder rode bloedcellen zou het bloed geelachtig zijn. Zuurstof vervoeren is het belangrijkste wat ze doen. Van de longen naar de organen. Rode bloedcellen zitten vol met een rode stof die hemoglobine heet. Die stof kan zuurstof uit de longen 'vastpakken' en weer 'loslaten'.
In de organen ruilen de rode bloedcellen zuurstof in voor koolzuur. Koolzuur is een afvalstof die ontstaat nadat de organen de zuurstof gebruikt hebben. Koolzuur is dus niet nodig en gaat met het bloed naar de longen waar het wordt uitgeademd.
Witte bloedcellen zijn een beetje het leger van ons lichaam. Witte bloedcellen verdedigen ons tegen bacteriën. Bovendien ruimen witte bloedcellen dode cellen in het lichaam op.
Bloedplaatjes zijn nodig om het bloed te laten stollen. Als je een wond hebt, bijvoorbeeld. Als het bloed niet zou stollen, zou je leegbloeden. Als bloedplaatjes bij een wondje komen, vallen ze uit elkaar en de speciale stolstof die erin zit, begint te werken. Het bloed stolt dan.
Bloedplasma is het vloeibare van het bloed. Er zitten zouten en eiwitten in, die kan je echt niet missen. Ook zitten er stollingsstoffen in het plasma (net als in bloedplaatjes). Die zorgen ervoor dat je bloed stolt, als je een wondje hebt. En er zitten afweerstoffen in het plasma tegen virussen en bacteriën. We noemen dit met een moeilijk woord immunoglobulinen.
(spreek uit: i-muu-noo-gloo-buu-lie-nun).
Bloedgroepen
Wat hebben bloedgroepen en rode bloedcellen met elkaar te maken? Rode bloedcellen zijn altijd verschillend. Vooral aan de buitenkant.
Aan de buitenkant van de rode bloedcellen zitten eiwitten. Soms eiwit A, soms eiwit B, soms allebei, dus A en B, en soms geen van tweeën. We zeggen dan dat iemand bloedgroep A heeft of bloedgroep B, bloedgroep AB of bloedgroep 0. Bloedgroepen zijn heel belangrijk bij bloedtransfusie.
Geef je bloed cadeau
Iedere dag gebeuren er heel veel ongelukken, veel mensen verliezen veel bloed. Ze hebben dan snel bloed nodig, anders gaan ze dood. Er zijn ook andere redenen waarom je bloed van iemand anders nodig kunt hebben. Bijvoorbeeld als je een ziekte hebt waarbij je bloed niet goed stolt, of wanneer je geopereerd wordt en daarbij veel bloed verliest.
Wie kan bloed geven?
Iedereen die gezond is, kan donor worden als hij tussen de 18 en 65 jaar is.
Je kunt bloed geven totdat je 70 jaar bent.
Soms mag het niet. Soms mag je even geen bloed geven en soms mag je nooit bloed geven. Dit zijn er een paar.
· Als je (sommige) geneesmiddelen gebruikt, bijvoorbeeld insuline bij suikerziekte, mag je geen bloed geven.
· Als je zelf al een keer bloed hebt gekregen, mag je geen bloed geven.
· Als de tandarts een tand of een kies heeft getrokken, moet je drie dagen wachten voordat je weer bloed mag geven.
· Als je (sommige) ziektes hebt, mag je geen bloed geven.
· Als je drugs gebruikt of hebt gebruikt, mag je geen bloed geven.
· Zwangere vrouwen mogen geen bloed geven, die hebben het zelf te hard nodig.
De bloedbank.
Daar kun je je aanmelden. Maar je moet 18 jaar of ouder zijn. De eerste keer dat je op de bloedbank komt, wordt getest of je wel geschikt bent als donor. Je moet dan een paar buisjes bloed afstaan.
De tweede keer dat je op de bloedbank komt, kun je pas echt bloed geven. Eerst moet je een vragenlijst invullen, daarna wordt het ijzergehalte in je bloed gemeten.
Ook wordt bekeken of je meer dan 50 kilo weegt. Tenslotte wordt gemeten of je bloeddruk niet te hoog of te laag is.
Als alles goed is, kan de bloedafname beginnen. Er wordt dan een naald in je ader geprikt. Die naald is met een plastic zak verbonden. In de zak gaat ongeveer een halve liter bloed. Er zit vloeistof in die ervoor zorgt dat het bloed in de zak niet stolt. Van de prik voel je niet veel en ook niet van het aftappen. Na 7 tot 10 minuten is de zak vol.
Daarna worden nog een paar buisjes met bloed gevuld voor laboratoriumonderzoek. Pas als het bloed gecontroleerd is op vijf bloedoverdraagbare ziektes (HIV, syfilis, hepatitis B en C en een leukemievirus HTLV), mag het bloed worden gebruikt.
In de wet staat wie donorbloed mag inzamelen. De enige organisatie die dat mag in Nederland, zijn de bloedbanken van de Stichting Sanquin
De bloedbanken nemen het bloed niet alleen af, ze bewerken en bewaren het ook. Van alle bloedgroepen wordt een voorraad bewaard.
Uit het bloed haalt de bloedbank de rode bloedcellen, de bloedplaatjes en het bloedplasma. Je kunt het bloed scheiden in:
· rode bloedcellen (die kunnen ongeveer vijf weken worden bewaard);
· bloedplaatjes (die kunnen een paar dagen worden bewaard);
· bloedplasma (dat kan ongeveer één jaar worden bewaard).
Besmettelijke ziektes
Sommige ziektes kunnen worden overgedragen door bloed.
De bekendste is ook de gevaarlijkste, namelijk aids. Aids wordt veroorzaakt door een virus met de naam HIV. Maar niet iedereen die HIV in zijn bloed heeft, heeft ook aids. Het duurt gemiddeld negen jaar voordat iemand die met HIV besmet is, ziek wordt.
Andere ziektes die door bloed kunnen worden overgedragen zijn bijvoorbeeld hepatitis en syfilis.
De bloedbanken zijn daarom heel voorzichtig. Van iedereen die bloed geeft, wordt het bloed steeds opnieuw goed onderzocht.
Weetjes
Blauwe plekken
blauwe plekken zijn eigenlijk wondjes alleen dan onder je huid.
Lang touw
Als je al je bloedvaten aan elkaar zou knopen dan zou je een touw zou krijgen van 100.000 km.
Bloedzuigers en aderlating
In de middeleeuwen werden bloedzuigers op mensen gebruikt als iemand ziek was? Omdat mensen dacht dat je ziek werd door een teveel aan bloed. Soms werd ook met een mes een sneetje in een bloedvat gemaakt.
Wat een productie!
Dagelijks worden er zo'n vierhonderd miljard bloedcellen in ons lichaam worden aangemaakt?
IJsje van bloed
Bloed kan je best bevriezen om het te bewaren?
Volle boel
Het bloed van één mens zit ongeveer dertig biljoen bloedcellen.
Kleppen
In je aders zitten kleppen om te zorgen dat het bloed niet per ongeluk de verkeerde kant op stroomt?
Botten
bloedcellen worden in het binnenste van je botten gemaakt? Het spul dat daar zit heet 'beenmerg' en is één van de actiefste en grootste organen van het lichaam.
Wat is bloed? Je kan bloed ook zien als de postbode, de vuilnisman, het leger, de wijkverpleegster en ook nog eens de centrale verwarming van ons lichaam. Bloed haalt zuurstof op in de longen en brengt het naar alle organen, bijvoorbeeld je hersens, spieren of lever. Bloed brengt koolzuur dat de organen niet meer nodig hebben, terug naar de longen. Bloed vervoert ook: Warmte, voedsel, hormonen en afweerstoffen
En dat wordt ik 60 seconde rondgepompt, dat komt door je hart, je hart is eigenlijk een hele grote pomp!
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden
A.
A.
hoi
6 jaar geleden
Antwoorden