ADHD

Wat is ADHD?
ADHD is de afkorting van Attention Deficit Hyperactivity Disorder en dat is een aandachtstekortstoornis met of zonder hyperactiviteit. Vroeger werd dit Minimal Brain Dysfunction of Damage (MBD) genoemd omdat men toen dacht dat een kleine hersenbeschadiging de oorzaak was. Vaak denken mensen als ze drukke kinderen zien met ADHD dat het een opvoedingsfout is. Soms lijkt het wel zo maar de opvoeding heeft niets met ADHD te maken. Vaak zijn kinderen met ADHD druk, impulsief (doen iets zonder na te denken over de gevolgen) en vaak erg ongehoorzaam. Kinderen met ADHD hebben moeite om hun aandacht te richten en vast te houden. ADHD wordt bij drie tot vijf procent van de kinderen in de basisschoolleeftijd aangetroffen en bij jongens driemaal zoveel als bij meisjes. ADHD symptomen treden altijd voor het zevende jaar op, vaak al voor het tweede jaar. De diagnose kan pas worden vastgesteld vanaf het vierde jaar. Als ADHD bij volwassenen voorkomt is het chronisch bij kinderen niet altijd. Kinderen met ADHD zijn meestal lichamelijk hyperactief ze bewegen dan meer dan andere kinderen. Kinderen met ADHD kunnen zich wel concentreren maar het kost hun veel meer inspanning dan andere. In de klas zitten ze vaak niet lang stil en vragen veel aandacht. Kinderen met ADHD hebben geen psychiatrische stoornis, emotionele stoornis of verstandelijke handicap. Het is dus een lichamelijk gezond kind met een normale intelligentie en hij vertoont geen persoonlijkheidsstoornissen.

Oorzaak
Men zoekt de oorzaken van ADHD in een combinatie van biologische factoren en psychosociale factoren. Maar de precieze oorzaak van ADHD is vaak niet op te sporen. Het is namelijk niet zeker vast te stellen met bijv. een EEG (elektro encefalo gram). Ook moderne technieken om het menselijk lichaam te bekijken als MRI, SPECT of PET zijn nog niet voldoende ontwikkeld om de diagnose te kunnen stellen. We weten ook nog steeds niet precies wat er anders gaat in de hersenen en hoe dat zichtbaar te maken is. ADHD is in ieder geval biologisch bepaald. De omgeving heeft vaak wel invloed op de mate van hyperactiviteit maar dit kan het niet veroorzaken

Verschijnselen
ADHD lijkt op het eerste gezicht veel op normaal gedrag, omdat ieder mens wel eens overdreven actief of ongeconcentreerd is. Echter, mensen met ADHD hebben de klachten in ernstige mate en soms hun leven lang. We spreken daarom pas van ADHD als iemand zodanig hyperactief, impulsief en ongeconcentreerd is, dat het tot serieuze problemen leidt.

Verloop van de ziekte
De verschijnselen van ADHD nemen na verloop van tijd meestal af. Dit is echter niet te voorspellen of en wanneer dit gebeurd. Bewegingstoornissen komt bij een derde van de patiënten voor, deze trekken nog bij met hulp van fysiotherapie. Aan spraak en leerproblemen is ook wel iets te doen, maar deze problemen komen niet zo vaak voor.

Behandeling
Al ongeveer 30 jaar geleden werd er geprobeerd iets aan de gedrag- en leerproblemen van een kind te doen door ouders en leerkrachten te trainen, zodat ze bepaalde technieken leerden om goed met het kind om te gaan. Begin jaren zeventig kwam hier verandering in en werd de behandeling meer op het kind gericht. Inmiddels is geëxperimenteerd met verschillende vormen van gedragstherapie en is duidelijk geworden dat de combinatie van therapie voor ouders en kind, en medicijnen voor het kind de beste resultaten geeft. Het resultaat kan zelfs zodanig zijn dat het functioneren van een ADHD-kind net zo goed wordt als een kind van dezelfde leeftijd, zonder de stoornis. Deze behandeling moet wel langdurig voortgezet worden, wanneer de therapie of het medicijngebruik stopgezet wordt, treedt onmiddellijk een terugval op.
Het medicijn die het kind toegediend krijgt heet methylfenidaat (ritalin). Dit is een stimulerend middel, maar bij kinderen heeft het meer een dempend effect. Het medicijn blijkt een positief effect te hebben op de concentratiemogelijkheden:de impulsiviteit van het kind, het op elkaar afstemmen van kleine bewegingen, het geheugen, de reactietijd, de waarneming en de leerprestaties. De kans dat ritalin een verbetering geeft van de hyperactiviteit is 60 tot 70 %.
Het is vrij moeilijk te voorspellen of een kind goed zal reageren op de medicatie, daarom is een proefperiode van een maand noodzakelijk. In deze tijd wordt gekeken of het medicijn de gewenste effect heeft en welke bijwerkingen er optreden.

Kenmerken ADHD
ADHD kun je bij kinderen op verschillende manieren herkennen. Kinderen met ADHD zijn vaak snel afgeleid, kunnen zich niet lang met één ding bezig houden, ze bewegen overdag en in hun slaap meer en vaker dan kinderen zonder ADHD. Hieronder zijn een drie soorten kenmerken van ADHD bij kinderen:

Aandachtsproblemen:
- Let vaak niet goed op details of is slordig.
- Heeft moeite ergens de aandacht bij te houden.
- Lijkt soms niet te luisteren.
- Heeft moeite om schoolwerk helemaal af te maken.
- Heeft moeite om activiteiten te organiseren.
- Raakt vaak dingen kwijt.
- Wordt makkelijk afgeleid.
- Is vergeetachtig.

Hyperactiviteit:
- Beweegt onrustig met handen en voeten.
- Staat op van zijn plaats in de klas.
- Rent vaak rond als dit niet wordt verwacht.
- Heeft moeite zich rustig te houden met een spel.
- Praat overdreven veel.

Impulsiviteit:
- Geeft antwoord op een vraag voordat de vraag helemaal is gesteld.
- Heeft moeite om op zijn beurt te wachten.
- Onderbreekt of stoort ander vaak.

Zoals je ziet zijn er dus nogal een aantal kenmerken waaraan je ADHD kunt herkennen. De kenmerken die zijn genoemd zijn allemaal vrij negatief maar kinderen met ADHD hebben vaak ook positieve kenmerken zoals:
Ze kunnen spontaan en open zijn
Ze kunnen over een enorme creativiteit beschikken
Ze zijn vaak energiek en enthousiast

Hulpgroepen
Nijmegen: GGZ Nijmegen
Dhr. M. Huegens, dustermanager
Postbus 7049
6503 GM
tel.: 024-387740

Nijmegen: UMC Nijmegen
St. Radboud
Mw. M.V. van Grinsven
Reinier Postlaan 10
6525 GC
tel.: 024-3613513

Velp: Ziekenhuis Velp
Polikliniek
Dhr H.S. Dekker, zenuwarts
Postbus 8
6880 AA
tel.: 026-3680680

Informatie
Voor meer informatie kunt u terecht bij:
Stichting Balans
Vereniging voor ontwikkeling-, gedrags- en leerproblemen (patiëntenvereniging)
Postbus 93
3720 AB Bilthoven
tel: 030-22 55 050