trein

GESCHIEDENIS VAN DE TREIN Meer dan 400 jaar geleden werden de eerste rails gelegd. De rails was van hout net zoals de wagens die er op reden. Met deze wagens werd steenkool uit de mijnen gehaald. De wagens werden met mankracht aangedreven omdat er nog geen locomotieven bestonden. Moderne spoorwegen kwamen pas na de uitvinding van de stoommachine. De stoomkracht was al in de eerste eeuw na Christus uitgevonden door de Griekse wiskundige Hero, maar pas 1700 jaar later ontdekte men een manier om deze stoom praktisch te gebruiken. Eén van de eerste stoommachines werd gemaakt door de Engelsman Thomas Newcomen. Deze stoommachine werd gebruikt water uit de mijnen te pompen. Een grote houten balk ging als een wip op en neer, bewogen door een zuiger in een cilinder. Als er stoom in de cilinder kwam, ging de zuiger (en dus de balk) omhoog, en als daarna koud water in de cilinder werd gespoten, ging de zuiger (en dus de balk) weer naar beneden. Zo werd het water uit de mijnen gepompt. In 1804 ontwierp Richard Trevithick een stoomlocomotief die in staat was een trein van vijf wagens met in totaal zeventig passagiers met een snelheid van 8 km/h voort te trekken over een 15 km lange, gietijzeren spoorbaan. Vanaf nu werden er
spoorwegen aangelegd in verschillende continenten en

in allerlei verschillende landen. Het werd nu mogelijk om
zonder paard snel te reizen over lange afstanden. Zo werd
bijvoorbeeld het ‘Wilde Westen’ van Amerika beter bereikbaar. Op 27 sept. 1825 reed tussen Stockton en Darlinghton de eerste stoomtrein, bestemd voor goederenvervoer (kolen), met een door George Stephenson ontworpen locomotief. Op 15 sept. 1830 reed tussen Liverpool en Manchester de eerste stoomtrein die bestemd was voor personen- en goederenvervoer. Op het vasteland van Europa reed de eerste stoomtrein op 5 mei 1835 op een spoorlijn tussen Brussel en Mechelen. Het snelheidsrecord voor stoomlocomotieven werd gevestigd in 1938 tussen Grantham en Peterborough in Engeland door de ‘Mallard’. Deze stoomlocomotief haalde met een compleet stel wagons achter zich een snelheid van 203 km/h. ONTWIKKELING TREIN + SOCIALE GEVOLGEN IN NEDERLAND In Nederland duurde het langer dan in andere landen voordat er een trein reed. Dit kwam omdat Nederland veel rivieren en sloten bezat en die vormden samen een uitstekend vaarwegennet. Sinds de middeleeuwen werden op deze rivieren en sloten mensen en goederen vervoerd: d.m.v. de trekschuit. De trekschuit was niet snel maar wel comfortabel en betrouwbaar. Dit maakte goede handelsbetrekkingen tussen de Hollandse en Friese steden mogelijk. Omdat de trekschuit zo goed functioneerde duurde het langer dan in andere Europese landen voordat Nederland een redelijk spoorwegennet had. De eerste trein die reed in Nederland was de ‘Arend’. Deze trein reed tussen Amsterdam en Haarlem. De ‘Arend’ ging zo langzaam dat je haar met de fiets bij kon houden. De treinen werden wel steeds sneller, en ook de Nederlanders ontdekten dit vervoermiddel. Zo kwam het dat de trein uitgroeide tot hét vervoermiddel over lange afstanden. Dat veranderde toen in de jaren twintig de verbrandingsmotor werd uitgevonden. Er kwamen allerlei kleine bedrijfjes die mensen gingen vervoeren met een autobus. Maar eerst hadden de spoorwegen daar niet zoveel last van, omdat Nederland nog niet zo’n goed wegennet had als nu het geval is. Alleen de treinreizen over korte afstanden werden overgenomen door de autobus. Maar toen het wegennet steeds beter werd gingen er minder mensen met de trein. In dezelfde tijd is er geëxperimenteerd met stroomlijning. In de luchtvaart waren ze al bezig met de vliegtuigen zo te maken dat ze zo weinig mogelijk luchtweerstand hadden. Dit werd nu ook op de trein toegepast. Zo ontstond er een totaal andere locomotief. In Duitsland werd dit model ‘de Vliegende Hamburger’ genoemd, en in Nederland werd dit model ‘Diesel III’ genoemd. Na een tijdje reden in Nederland alleen nog maar van dit soort treinen rond. Dit model wordt wel de grondlegger van een nieuwe generatie treinen genoemd. In de Tweede Wereldoorlog werd er veel spoor en veel treinen vernield door de Duitsers. In de tijd na de Tweede Wereldoorlog probeerde men dit weer zo goed mogelijk te maken. Ook stapte men helemaal over op het gebruik van elektriciteit. Nog
voor de Tweede Wereldoorlog werden al treinen op elektriciteitontwikkeld, maar voor de Tweede Wereldoorlog gebruikte men maar op een paar sporen elektriciteit. Het voordeel van elektriciteit was dat het minder milieuverontreinigend was als de stoomtrein en het had een hoger rendement ( ± 90%). In de jaren die volgden werd de welvaart steeds groter. Daardoor konden veel meer mensen een auto kopen (zie figuur hiernaast), iets wat tot voor kort alleen rijke
mensen konden. Er bleven nog wel mensen met de trein
rijden, maar op het aantal totaal reizigers was dat nog maar een klein deel. Men heeft toen serieus overwogen om de spoorwegen op
te heffen. Dit is niet gebeurd omdat men vond dat de
mensen die geen auto hadden recht op vervoer hadden. Wel is er toen gevraagd om subsidie van de overheid. Die hebben ze toen gekregen, de Nederlandse Spoorwegen werd zelfs helemaal overgenomen door de overheid. In de jaren tachtig kreeg de trein weer wat meer aanzien. Dit kwam door de introductie van de TGV (Train à Grande Vitesse) in Frankrijk. Deze trein haalde snelheden van meer dan 300 km/h, waardoor deze trein kon concurreren met de binnenlandse vliegreizen. Minstens zo belangrijk was dat, omdat er zoveel auto’s waren, het autoverkeer langzaam dichtslibde en er steeds meer files kwamen. Men had de trein nodig om de grote steden snel te bereiken. Maar rond 1990 moest de NS het voor het grootste deel zonder hulp van de overheid doen. De overheid bleef eigenaar van de spoorwegen (de rails), en zorgde ervoor dat er meer spoorwegmaatschappijen van het spoor gebruik mochten maken. De NS kreeg dus concurrentie. In 1996 zette rederij Lovers een paar diensten vanuit Amsterdam op. Maar er was geen sprake van concurrentie omdat redrij Lovers daar veel te klein voor was. De NS stelde een kernnet op waarop zij alle diensten wilden hebben. Dat had als gevolg dat op sommige regionale trajecten er nu andere bedrijven diensten aanbieden. SOCIALE GEVOLGEN Toen de trein nog maar net bestond was de grootste sociale verandering dat de mens zich voortaan sneller over langere afstanden kon verplaatsen, de mobiliteit nam toe. Zo men kon familie en vrienden die verder weg woonde vaker bezoeken. Dit was natuurlijk goed voor de sociale contacten. Voordat de trein bestond werden deze vrienden haast nooit opgezocht omdat zo’n reis te lang duurde. Tegenwoordig is het nog steeds een manier om je over lange afstanden te verplaatsen, maar dit kan nu ook met de auto of met het vliegtuig. Het nadeel van de auto is alleen dat je in je eentje reist en dus nauwelijks mensen ontmoet. In de trein kan je gezellig met iemand een babbeltje maken of alvast wat werk doen of een krant lezen. Dit zijn dingen die je in de auto niet zo snel zou doen omdat het te gevaarlijk is. Zo heb je meer sociale contacten als je met de trein reist, dan als je elke dag met de auto naar je werk of naar school gaat.
DE TOEKOMST VAN DE TREIN De toekomst van de trein ligt waarschijnlijk in het maken van nog snellere treinen. Hogesnelheidstreinen bestaan al ongeveer 30 jaar. In de jaren zestig gingen in Japan van deze snelle treinen rijden. De eerste hogesnelheidstrein in Europa was de TGV in Frankrijk, die voor het eerst in 1981 reed. Zo’n hogesnelheidstrein heeft speciale wielen en assen, omdat normale treinwielen veel te snel zouden slijten. Om de wielen van zo’n trein zit een harde laag plastic. Deze laag slijt wel, maar is makkelijk te vervangen. Er moesten ook nieuwe spoorlijnen aangelegd worden voor een hogesnelheidstrein. Er mogen geen scherpe bochten, hellingen of te veel wissels zijn. Ook komen er ongelijkvloerse kruisingen met andere sporen of wegen, anders zouden er te veel ongelukken komen. Maar niet alleen in Frankrijk rijden hogesnelheidstreinen. Ook in Duitsland, Italië, Engeland, Spanje en Zweden liggen spoorlijnen voor hogesnelheidstreinen. Ook in Nederland is men bezig plannen te maken voor een hogesnelheidslijn. Zo’n hogesnelheidstrein is belangrijk voor bv. Schiphol en de haven van Rotterdam. Ook kan je zo veel sneller naar Parijs. Binnen 5 jaar moeten er ook in Nederland hogesnelheidslijnen liggen. Er zullen waarschijnlijk maar 2 lijnen komen te liggen. Vanuit Amsterdam één naar de Belgische grens en één naar de Duitse grens. Tegenwoordig is er nog een snellere trein: de magneettrein. Deze uitvinding uit Duitsland maakte in één klap alle andere spoorsystemen ouderwets. Het is gebaseerd op het principe van elkaar aantrekkende en afstotende magneten. In een fractie van een seconde stoten de magneten elkaar af, waarna de stroom wordt omgekeerd en de magneten elkaar gaan aantrekken. Hierdoor komt de trein in beweging. Met de magneettrein zijn al snelheden gehaald van rond de 500 km/h. De magneettrein gaat zo hard omdat hij geen weerstand van wielen heeft. De voordelen van de magneettrein zijn: de hoge snelheid en de lage hoeveelheid geluid. De nadelen zijn: er moet een aparte baan aangelegd worden en de magneettrein heeft een hoog energieverbruik. In Japan rijden er van dit soort treinen en verwacht wordt dat binnen niet al te lange tijd er ook magneettreinen in Europa gaan rijden. CONCLUSIE De trein is een fantastische uitvinding waardoor men zich kon gaan verplaatsen over langere afstand. Ook vandaag is de trein nog steeds belangrijk voor ons. De trein is nog steeds een goed alternatief voor de auto. De trein is milieuvriendelijker, goedkoper als je niet zo vaak weg gaat en je staat niet in de file. Ook in de toekomst zal er nog gebruik van de trein worden gemaakt, omdat er waarschijnlijk nog snellere treinen komen dan er nu zijn. Kortom, de trein is een belangrijk vervoermiddel die niet gemist kan worden in de Nederlandse samenleving.