SETI-project

Wat is het SETI-project? SETI staat voor Search for Extra Terrestrial Intelligence, wat zoektocht naar buitenaards intelligentie betekent. En het is waarschijnlijk één van de grootste en ambitieuste projecten in de geschiedenis van de mens. Het SETI-project bestaat sinds 1995 en zoekt naar signalen van (intelligent) buitenaards leven. Enorme schotel-antennes staan gericht op planeten in de buurt van een zon-achtige ster, in de hoop een teken te ontvangen dat we niet alleen zijn in het universum. Het SETI-project is een onderneming van NASA. Maar wat is anders aan het SETI-project dan alle andere projecten? Het verschil is dat dit het enige gerichte onderzoek naar buitenaards leven is. In andere woorden, in plaats dat het zomaar rakelings de hemel afspeurt, zoekt het SETI-project langs dichtstbijzijnde sterren. Door zijn aandacht te beperken tot nauwkeurig geselecteerde gebieden, is de 28 miljoen kanaal-tellende SETI-project ontvanger in staat sterke signalen te herkennen boven zwakkeren. Het SETI-project checkt ook alle pas ontdekte 'kandidaten' binnen twintig minuten, gebruik makend van een tweede radio telescoop in Jordell Bank in Engeland. Dit is belangrijk omdat de hete gassen tussen verschillende sterren voor verzwakking en versterking van een eventueel signaal kunnen zorgen binnen enkele uren tijd of binnen enkele jaren. De meeste planeten en sterren worden ontdekt op het moment dat er dus geen verstoring is en daarom is het het best om zo snel mogelijk te controleren. Hoe groot is de kans dat we buitenaards leven ontdekken? Al tientallen, zo niet honderden jaren zijn astronomen bezig geweest een redelijke schatting te geven over hoe groot de kans is op het bestaan van buitenaards leven. Na veel tijd hebben zij deze vergelijking opgesteld: beter bekend als de "Drake equation". Vernoemd naar de astronoom Frank Drake, die als eerste (mens) een zoektocht naar buitenaardse radiosignalen uitvoerde, op zoek naar buitenaardse intelligentie. In deze formule geldt het volgende: N= R* fp ne f1 fi ft
N = het aantal beschavingen dat in staat is te communiceren over grote afstand, tussen verschillende sterrenstelsels. Dit is afhankelijk van: R* = het gemiddelde aantal planeten per ster

fp = het gedeelte van de sterren met planetenstelsels
ne = het gemiddeld aantal planeten in elk planetenstelsel dat geschikt is voor het ontstaan en evolueren van leven. f1 = het gedeelte van de planeten waarop zich werkelijk leven kan ontwikkelen. fi = het gedeelte van planeten met leven waarop zich intelligent leven heeft ontwikkeld. ft = het gedeelte van planeten met intelligent leven waarop zich een beschaving kan ontwikkelen die in staat is over de al eerder genoemde grote afstanden te communiceren. L = de levensduur van een technische beschaving. Van al deze gegevens is alleen R bekend van astrofysische studies. (Astrofysica is dat deel van de sterrenkunde dat zich bezig houdt met de gesteldheid van sterren.) Schattingen van alle andere gegevens zijn gebaseerd op het enige voorbeeld tot nu toe; de aarde en haar bewoners. Aan de hand van deze vergelijking variëren de schattingen van astronomen over het mogelijke aantal intelligente buitenaardse beschavingen in enkel dit zonnestelsel van enkele duizenden tot een miljoen. Wat gebeurt er als we iets vinden? De schotels die gebruikt worden voor het SETI-project zijn ontworpen om constante, langzame signalen te op te sporen. Zoiets als het geluid van een fluit naast een denderende waterval. Maar elk niet-constante signaal, waar dus veel variatie in zit, wordt niet ontdekt en verdwijnt. Om te kunnen begrijpen wat de buitenaardse wezens ons willen vertellen hebben we een nog veel grotere schotel nodig. Het is waarschijnlijker dat, als er eenmaal een signaal gevonden is, er meer geld beschikbaar wordt gesteld om contact te kunnen leggen. Pas dan is de mens goed in staat te communiceren. Maar als we de boodschap niet kunnen ontcijferen is het enige wat we weten dus dat er een intelligente levensvorm bestaat ergens ver weg. Aan de hand van de signalen kan men de directe positie van de bron bepalen en de verandering van de frequentie vertelt ons iets over de rotatie en baan van de 'E.T. home planet'. Zo'n ontdekking zal een enorme invloed hebben op ons hele bestaan. We zouden niet meer het enige leven in het universum zijn en misschien ook niet meer de slimste. Maar dan? Stel dat we het bericht ontvangen? Wat doen we ermee? Zullen we het begrijpen? Dat weet natuurlijk niemand. Waarschijnlijk zullen de 'aliens' (alien = engels voor vreemdelingen) ons plaatjes en andere informatie sturen zodat wij meer te weten kunnen komen over het universum. Hoe lang zijn astronomen al op zoek naar buitenaardse signalen? Het idee radiosignalen de ruimte in te sturen is al vrij oud. Zo'n 15 jaar na de Tweede Wereld oorlog speculeerde wetenschappers over deze mogelijkheid. De eerste publicatie vond plaats in het blad ‘Nature Magazine' door de fysicus Phillip Morrison en Giuseppe Coconni. In het jaar daarna deed Frank Drake (huidige hoofd SETI-instituut) als eerste onderzoek naar buitenaardse radiosignalen met behulp van een bijna dertig meter hoge schotelantenne bij het ‘National Radio Astronomy Observatory' in Green Bank, West Virginia. Hij noemde het Project OZMA en observeerde twee zon-achtige sterren meer dan 12 lichtjaren van de aarde verwijderd. Sindsdien zijn er meer dan zestig zoektochten geweest door een tiental astronomen in verschillende landen, waaronder dus het SETI-project. Let wel dat de huidige zoektochten veel grootschaliger zijn. Het SETI-project is bijvoorbeeld 100 triljoen maal zo effectief als Project OZMA. Sturen we zelf ook signalen? Het originele SETI-project is ontworpen om signalen te ontvangen, niet om ze te sturen. Maar toch heeft de mensheid onbewust al een heleboel berichten de ruimte ingestuurd de afgelopen vijftig jaar. Dit door middel van radio- en televisiesatellieten. Onze eerste TV uitzending hebben zo'n duizend verschillende sterren bereikt, maar de ‘aliens' zouden een enorme ontvanger moeten bouwen willen ze kunnen meegenieten of zelfs maar ontdekken. Wetenschappers van het SETI-project zijn niet erg enthousiast over het uitzenden van signalen omdat het heel lang duurt voordat men een reactie krijgt. Als de dichtstbijzijnde beschaving 100 lichtjaren ver weg zou zijn, zou het ongeveer tweehonderd jaar duren voordat we een daadwerkelijke reactie konden waarnemen. Toch zijn er een paar (symbolische) berichten de ruimte ingestuurd. Eén van die berichten, verstuurd in 1974 vanuit het Arecibo Observatie centrum, was een simpele tekening die ons zonnestelsel beschrijft, pus de belangrijkste stoffen die nodig zijn voor het leven op aarde, een tekening van de structuur van een DNA molecuul en de vorm van de mens zelf. Als de aliens een soortgelijk project hebben, kunnen ze onze ‘berichten' dan ook ontvangen? Over het algemeen niet. De meeste zenders op aarde zijn te zwak om gesignaleerd te worden door een project soortgelijk aan dat van NASA, zelfs op de dichtstbijzijnde ster (m.u.v. de zon). Een paar uitzonderingen zijn berichten zoals de Arecibo uitzending van 1974 (die trouwens maar drie minuten duurde) en nog een klein aantal anderen. Om ‘lekkage' van onze satellieten te kunne ontvangen hebben ze veel sterkere ontvangers nodig dan degene die wij tot onze beschikking hebben. Wat zijn SETI's resultaten tot nu toe? Heeft men al eens een buitenaards signaal ontvangen? Nee, tot nu toe niet. Een kunstmatig geproduceerd buitenaards signaal is nog nooit gevonden. Maar alle zoektochten zijn in een of meer opzichten beperkt geweest. Bijvoorbeeld in gevoeligheid, het frequentiebereik, type signaal en het aantal sterren dat ze konden observeren. Mede door een gebrek aan geld. Zo ook het SETI- project. Het project kost tussen de 4 en 5 miljoen dollar per jaar en hoewel dat niet erg veel is moet het toch gefinancierd worden. Vele SETI zoektochten hebben echter wel onverklaarbare signalen gesignaleerd, maar zolang een signaal niet herhaaldelijk en door een andere schotel wordt waargenomen, is er geen echte sprake van een buitenaards signaal, en wordt dus niet geaccepteerd door de onderzoekers. Hoe kunnen we weten wat een eventueel signaal betekent? Waarschijnlijk is het eerste kunstmatige signaal dat we zullen ontvangen (als we er een gaan ontvangen) een informatieloos signaal. Het zal een gewone monotone frequentie zijn die aangeeft dat er een boodschap is. Die boodschap zou dan weer nieuwe/andere apparatuur vereisen. En als we dan zo'n boodschap krijgen, weten we dan wat het betekend? De basis voor een goed, voor iedereen begrijpbaar signaal is een goede kennis van natuurkunde en wiskunde. Een boodschap van een andere beschaving kan dus wiskunde en natuurkunde gebruiken om een taal op te baseren. Het benair (1-tjes en 0-tjes) systeem. De kans dat we de boodschap begrijpen is dus wel degelijk aanwezig. Maar het is natuurlijk ook goed mogelijk dat wij de boodschap niet kunnen ontcijferen. Waarom denken wij dat er buitenaards leven is? De laatste vijftig jaar hebben wetenschappers een theorie ontwikkelt over de cosmetische evolutie dat voorspeld dat, wanneer de juiste omstandigheden aanwezig zijn, er waarschijnlijk leven zal ontstaan. Als er natuurlijk genoeg tijd voor is. Waar vandaan wordt gezocht? Het SETI-project beschikt over de grootste schotelantenne ter wereld. Deze vind je onder andere in Australië, West Virginia en Puerto Rico. Daar naast hebben ze de beschikking over gespecialiseerde digitale signaal processoren. De schotels zijn op afstand bestuurbaar vanuit het hoofdkwartier in Moutain View, Californië Wat is onze mening? Wij zijn het er beide over eens dat, hoewel het zoeken naar een naald in een hooiberg is, het erg belangrijk is om te blijven controleren op eventuele signalen. Want stel dat men iets vindt, dan zou dat de grootste ontdekking in de geschiedenis van de mens zijn. Bovendien zouden we waarschijnlijk enorm veel van ze kunnen leren en zij misschien ook van ons. Dit zou weer kunnen bijdragen aan een eventuele kolonisatie of verkenning van andere planeten en/of het hele heelal. Uiteraard moeten we ook wel voorzichtig zijn. Niet alleen omdat zij misschien kwaadaardige ideeën hebben, maar ook omdat wij of zij misschien onbekende dodelijke ziektes kunnen overbrengen op elkaar, net als Columbus in Zuid-Amerika, waar een groot deel van de indianen stierf aan verkoudheid en griep. Dit natuurlijk alleen als de mogelijkheid er is ze te bezoeken of zij ons.