Mars, de rode planeet

Mars, de rode planeet. Mars is de vierde planeet vanaf de zon en dus de eerste planeet na de aarde. Toch verschilt deze planeet erg veel van de aarde. Doordat ze in andere banen om de zon draaien, verschilt de afstand tussen de twee planeten van 60 miljoen tot 380 miljoen kilometer. Vanaf de zon tot Mars is het ongeveer 227 940 000 km waarbij AE = 1,52 kilometer. Mars heeft twee manen, genaamd Phobos en Deimor (naar de hulpjes van de god Mars). Phobos is de grootste en heeft een volume van iets meer dan 5000 km³ en draait het dichtst bij de planeet namelijk op 9400 km er vanaf. Deimor is een stuk kleiner dan Phobos en draait op 23500 km van Mars af. Mars en zijn namen. De naam Mars komt van de Romeinse god van de oorlog. Waarschijnlijk heeft hij deze naam gekregen vanwege zijn rode kleur. Ook in andere oude culturen werd deze planeet geassocieerd met goden. De Babyloniërs noemden de planeet Nergal, naar hun god van de dood. Ook de Grieken herkende deze planeet als een oorlogsgod genaamd Ares. De rode kleur is de oorzaak van de grote hoeveelheid aan ijzer in de grond. Doordat er water in de atmosfeer zit, gaat dit ijzer oxideren waardoor het oppervlak een roodbruine kleur krijgt.
Haar geschiedenis. Het zonnestelsel is 4,6 miljard jaar ontstaan en daarmee ook Mars. In de miljarden jaren die volgden, vormde er op Mars een extreem reliëf van hoge bergen en diepe kloven. Veel van dit reliëf is gevormd door meteorietinslagen. De grootste meteorietinslag op Mars gebeurde zo’n 4 miljard geleden toen een meteoriet, van ongeveer 160 km in doorsnee, de baan van Mars kruiste. De meteoriet liet een krater van 2100 km breed en 8 km diep achter. Het puin kwam vanaf het middelpunt wel 4000 km verder verspreid. Deze inslag gebeurde op het zuidelijke halfrond van Mars. De oppervlakte van dit halfrond is ook een stuk ouder dan dat van het noordelijke halfrond. Dit komt door de vulkanische activiteit op het noordelijke halfrond. Uitbarstingen van de zeer grote vulkanen zorgen ervoor dat het oppervlak van dit halfrond steeds vernieuwd wordt. Hierdoor en door middel van erosie blijft het oppervlak erg kaal en vlak en worden de kraters opgevuld. Daarentegen is het zuidelijk halfrond erg kraterrijk. In de eerste miljarden jaren heeft deze kant van de planeet veel te verduren gehad. Leven op Mars? Al sinds men op zoek is naar ander leven in het universum, neemt men Mars onder de loep (of beter gezegd telescoop). De eerste ontdekking naar leven op Mars werd gedaan rond 1900 door Giovanni Virginio Schiadarelli. Hij ontdekte de kanaalachtige structuur op het oppervlak van Mars. Perciual Lowell zette deze structuur voor het eerst op kaart en probeerde daarmee een soort van irrigatiesysteem aan te tonen. Na deze ontwikkelingen ging men zich veel meer interesseren voor Mars. In 1927 berekende W W Coblentz de gemiddelde temperatuur die op sommige plaatsen boven het vriespunt ligt. Hierdoor werd mogelijk leven minder waarschijnlijk. In de jaren daarna werd nog vaak gespeculeerd over mogelijk leven, bijvoorbeeld dat de donkere plekken op het oppervlak vegetatie duidden en ook het idee van irrigatiesystemen bestond nog steeds. Dit bleek na de eerste ruimtereis langs Mars veelal gezichtsbedrog. De donkere plekken waren gewoon donkere stukken grond zoals de grote vlakte Syrtis Major. De ‘kanalen’ bleken een soort van droge rivierbeddingen te zijn waar miljarden jaren terug water zou hebben gestroomd. Maar er was geen bewijs van vegetatie en zeker niet van levende organismen. De ruimtevaartprojecten naar Mars. Sinds de eerste geslaagde vluchten met de Luna’s naar de maan, ging men ook proberen Mars te bereiken. De eerste poging werd gedaan door de Sovjet-Unie in oktober 1960. Dit project eindigde echter in twee mislukte lanceringen. Toch bleef de Sovjet-Unie proberen en lanceerde in het najaar van 1962 wel drie raketten waarvan een ‘lander’. Dit waren de Sputnik 29, 30 en 31 en alle drie de projecten mislukten. De VS was echter in november 1964 de eerste die een succesvol project naar Mars stuurde. Deze Mariner 4 vloog langs Mars en maakte voor het eerst gedetailleerde oppervlaktefoto’s. Deze ontdekte kraters waardoor men zag dat het uiterlijk van Mars meer op dat van de maan leek dan op dat van Aarde. In 1965 volgde de Sovjet-Unie met een succesvol project, maar dit stond zo in de schaduw van het Mariner-project dat er maar zeer weinig over dit project te vinden is. Na de Mariner 4 volgde de Mariner 6 en 7 die meer dan 20% van het oppervlak van Mars fotografeerden. Al deze projecten van zowel de VS als de Sovjet-Unie vlogen langs Mars. Mariner 9, de eerste kunstmatige satelliet van Mars, stuurt in 1971 ongeveer7300 beelden van Mars naar de aarde. In datzelfde jaar landt voor het eerst een ruimtevaartuig, genaamd Mars 3, op Mars. Dit was een project van de Sovjet-Unie en werd net als in 1965 overschaduwd door de successen die de VS behaalde. Twee jaar later zette de VS een nieuw project op, genaamd Viking. Viking 1 en 2 werden gelanceerd en stuurde veel gegevens over hun omloopbaan en het oppervlak. Bovendien Viking 1, een ‘lander’, maakte de eerste kleurenfoto’s. Tot eind 1982 krijgt men informatie van het Vikingproject. Deze projecten waren niet doelgericht op Mars, maar op zijn omgeving. Tot 1987 blijft het stil rond Mars. In 1988 is er nog een onderzoek naar nieuwe gegevens van Phobos, de grootste marsmaan, maar dan blijft het stil tot 1996. Dan stuurt de VS de Mars Pathfinder, een verkenningsvoertuig die rotsonderzoek doet. Hierdoor trekt de commotie rond Mars weer aan en wordt er opnieuw onderzoek gedaan. Dit keer naar de samenstelling van de bodem en vooral op zoek naar aanwijzingen die duidden op waterstromen. Ook krijgen andere landen interesse in Mars en in 1998 stuurt Japan voor het eerst een vaartuig naar Mars, de Nozomi Orbiter. Ook in Europa stijgt de interesse en de ESA (European Space Agency) wordt opgericht en daarvan hopen we in de toekomst nog veel van te horen.