Mainport Rotterdam

Inleiding: Over de wereld zijn een bepaald aantal havens verspreid die de knooppunten zijn voor de grote internationale verkeersstromen. Niet alleen schepen komen daar vanuit andere continenten aan maar ook verzorgt zo’n knooppunt de distributie van de goederen over het eigen werelddeel. Zo’n haven wordt een centraal punt voor zo’n werelddeel. Rotterdam- Europort is zo’n mainport. Goederen uit andere landen komen vaak via de Rotterdamse haven ons land binnen. Voor het buitenland is Rotterdam dan ook een belangrijke toegangspoort (mainport) tot Europa. In de haven worden de goederen bewerkt en/ of verder vervoerd naar bestemmingen in Nederland, de rest van Europa en de wereld. Het havengebied is uitgegroeid tot een gebied waarin industrie, overslag en distributie een belangrijke rol spelen. Samen hebben die dingen invloed op: de inrichting van het gebied; de werkgelegenheid; de Nederlandse economie; de betekenis van Rotterdam voor Europa en de rest van de wereld; het wegennet, de pijleidingen, de spoor- en waterwegen van het havengebied en ver daarbuiten. Op het kaartje hierboven zie je de verschillende woon-, natuur- en recreatiegebieden in en om het havengebied
Het Rotterdamse havengebied en zijn omgeving zijn een goed voorbeeld van het samengaan van werken, wonen en recreëren.
De geschiedenis van de Rotterdamse haven : Al tijdens de ijzertijd woonden er mensen aan de oevers van het riviertje de Rotte, waarop men toen ook al voer. De naam Rotterdam is dan ook te danken aan de Rotte. Alsnog was Rotterdam tot halverwege de 16e eeuw niets meer dan een haventje voor de haringvisserij en haringhandel. Toch had Rotterdam wel stadsrechten en recht op vrije scheepvaart. De havens die toen het meest gebruikt werden stonden in verbinding met de rivieren en waren zo aangelegd dat de schepen voor de koopmanshuizen konden lossen, zoals b.v. in Amsterdam en Haarlem. In de tweede helft van de 16e eeuw werd de handel steeds belangrijker voor de Rotterdamse haven. De val van Antwerpen in 1585 zorgde ervoor dat Rotterdam een deel van de Antwerpse opslag (voorraadmarkt) overnam. Bovendien nam Rotterdam deel in de VOC. Deze twee factoren zorgden voor het begin van Rotterdam als een echte handelshaven. Door de industriële revolutie in Europa rond 1870 veranderde de economische situatie in Rotterdam. In Duitsland ontstonden nieuwe mijn- en industriegebieden langs de Rijn: het Ruhrgebied. Nu had Duitsland veel ertsen nodig en Rotterdam speelde daarin de hoofdrol. Grote sleepboten vol ertsen voerden over de Rijn naar Duitsland en kwamen met kolen terug. Rotterdam werd een steeds belangrijkere overslag- en doorvoerhaven. Maar langzamerhand voldeed de Rotterdamse haven niet meer aan de eisen van de snel ontwikkelende zeescheepvaart. Een uiterst belangrijke beslissing werd toen genomen: de aanleg van de Nieuwe Waterweg, deze zorgde ervoor dat de haven zich kon uitbreiden op de zuidelijke Maas oever. In de periode van 1874 tot 1879 werden er vier nieuwe havens aangelegd: de Koningshaven, de Binnenhaven, de Entrepothaven en de Spoorweghaven. Iedere haven had een aansluiting op het spoorwegnet. In de komende jaren werden steeds nieuwe havens aangelegd. In 1929 was de eerste Petroleumhaven onder Pernis op de zuidelijke Maas oever aangelegd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de haven van Rotterdam in grote mate verwoest. 45% van de opslagcapaciteit, 30% van de opslagruimte en veel schade aan de kademuren. Na de bevrijding kreeg de wederopbouw alle voorrang. Er werd een nieuw plan voor een nieuw havengebied gemaakt, de Botlek. Het maken en het uitvoeren van dit plan werd in nauwe samenwerking met oliemaatschappijen gedaan, want de vraag wat voor schepen dit gebied zouden betreden was van groot belang. Even belangrijk was de vraag in hoeverre de groei van de tankers door zou gaan. In 1947 had men rekening gehouden met de komst van schepen tot 65.000 ton en een diepgang van ruim 12 meter. Tegenwoordig zijn er mammoettankers met een diepgang van zo’n 22 meter en een capaciteit van 380.000 ton. De verdere ontwikkelingen gingen heel snel, in 1957 werd het plan Europoort goedgekeurd en al in 1960 is de Europoort in gebruik genomen. In 1966 is de aanleg van de Maasvlakte begonnen ( met de Maasvlakte werd voor het eerst water in land veranderd door middel van . zand in de zee opspuiten), later werd dit een industrie- en havengebied met een oppervlakte van 270 km². In 1967 werd in de Eemhaven een containeroverslagbedrijf ( ECT )opgericht en in dit jaar kwamen de eerste 226 containers in Rotterdam aan wal. Inmiddels worden in de haven jaarlijks meer dan 3 miljoen containers geladen en gelost. Ondertussen is door het Rotterdamse havenbedrijf een plan voor de Tweede Maasvlakte ontwikkeld ( een industrieterrein van maximaal 1.000 hectare). De definitieve beslissing over het wel of niet aanleggen is nog niet genomen. Werkgelegenheid: Ruim 450 000 mensen hebben hun baan aan de haven te danken. Ruim 70 000 mensen hebben werk dat direct te maken heeft met de haven. Dat is iedereen die in het Rotterdamse haven- en industriegebied werkzaam is in bedrijven die zijn betrokken bij de goederen op- en overslag. En iedereen die werkt in de scheepsbouw. Het gaat hier om een uitgebreid aantal administratieve, technische en logistieke beroepen en functies op verschillende opleidingsniveaus. Ruim 380 000 mensen in de omgeving van het Rotterdamse haven- en industriegebied maar ook daarbuiten, hebben hun baan aan de haven te danken. Dat is iedereen die werkzaam is bij bedrijven die havenactiviteiten steunen. Ze zijn weliswaar verbonden met de haven maar maken er niet rechtstreeks deel van uit. Bijvoorbeeld : bewaking, schoonmaak en onderhoud van installaties, catering, verhuurbedrijven van transportmiddelen en verzekeringsbedrijven. Functies van de haven : De haven is de verbinding tussen het voor- en achterland. Het
voorland is de zeezijde van de haven. Hier komen de schepen uit andere continenten Europa binnen. Het achterland is de landzijde van de haven, de plaats waar de goederen naartoe gaan. De haven heeft allerlei functies : - Overslag : Een zeeschip dat in het voorland aankomt vervoert een heleboel goederen. Maar niet alle goederen moeten naar dezelfde plaats van bestemmming. Daarom moeten de goederen in kleinere hoeveelheden overgebracht naar een ander vervoermiddel. - Opslag : Goederen bewaren totdat ze verder worden bewerkt of afgevoerd naar een andere bestemming. - Bewerking : De meeste goederen die in Rotterdam aankomen moeten worden opgeslagen en bewerkt, dat gebeurt in distriparken. Van een product komen vaak de verschillende onderdelen uit allerlei verschillende landen. In Rotterdam komen al die onderdelen bij elkaar. Dan worden ze verder bewerkt, dat kan vanalles inhouden bijv : assembleren, wegen, herverpakken, etiketteren en factureren. - Distributie : Als de goederen niet bewerkt hoeven te worden dan gaan ze naar een distributiecentrum. Daar worden ze tijdelijk opgeslagen omdat de klant de goederen niet direct nodig heeft, of ze worden direct doorgevoerd naar het achterland. Automatisering en mechanisering van de haven : Binnen veel bedrijven is het werk de laatste jaren sterk gemechaniseerd en geautomatiseerd. Er wordt gebruik gemaakt van moderne hulp- en communicatiemiddelen die het werk makkelijker en goedkoper maken. De administratieve werkzaamheden worden steeds vaker met behulp van computers uitgevoerd. De benodigde gegevens worden ingevoerd in de computer. Het computerprogramma is zo ontworpen dat het waarschuwt als de gegevens verkeerd of op de onjuiste plek worden ingevuld. De gegevens hoeven maar één keer ingevuld te worden. De informatie is direct beschikbaar voor de financiele administratie zodat kosten berekeningen, facturen en dergelijke snel gemaakt kunnen worden. Klanten worden steeds veeleisender. Zij willen hun goederen snel en op tijd geleverd hebben. Een goede logistiek is hierbij noodzakelijk. Informatie moet snel en duidelijk uitgewisseld kunnen worden. Telecommunicatie is hierbij heel belangrijk. Elektronische uitwisseling van gegevens via computers neemt steeds meer de plaats in van uitwisseling via de telefoon en fax. Door de mechanisering en automatisering groeit de behoefte aan werknemers die kunnen omgaan met de hulpmiddelen. Vandaar dat in de haven grote aandacht besteed wordt aan scholing en bijscholing.
Havenplan 2010 : Als mainport heeft Rotterdan weinig concurrentie te vrezen van de havens in de wijde omgeving. Van alle goederen die in West-Europese havens worden aangevoerd, wordt 44% in Rotterdam overgeslagen. Toch is er het Havenplan 2010, om deze te positie te behouden of zelfs te versterken. Bij het Havenplan 2010 denkt men aan : - Het verbeteren van de loodssystemen. - Extra grond verkrijgen door dempen van oude havens, verplaatsing van havens en door uitbreiding van de Maasvlakte. - Het verbeteren van de infrastructuur door nieuw verkeerbegeleidend systeem, verbeteren binnenvaartroutes, betere bereikbaarheid Maasvlakte, spoorverdubbeling, spoortunnels, Betuwelijn, uitbreidingen pijpleidingen, Calandtunnel, verdubbeling Beneluxtunnel en een tweede tunnel onder de Nieuwe Waterweg. - Uitbreiding van computernetwerk waardoor een snellere afwikkeling van het scheepvaartverkeer mogelijk wordt. - Milieumaatregelen. - Uitbreiding van natuur- en recreatiegebieden.