Lawines

1. Wat zijn de verschillende soorten en hoe ontstaan ze? Algemeen ontstaan Om een lawine te krijgen, zijn er drie dingen nodig: sneeuw, een bepaalde hellingsgraad en een onstabiele samenstelling van het sneeuwpak. Wanneer dan nieuwe sneeuw op een zwakke onderlaag valt, zullen de vlokken zich na een tijdje aan elkaar gaan hechten in plaats van aan de ondergrond. Het gevolg is dat een groot pak sneeuw zijn eigen gewicht moet dragen. Als de druk te groot wordt, schuift het hele pak naar beneden en krijg je een lawine. In het algemeen kunnen op hellingen tussen 20 ° en 60 ° lawines optreden. Op hellingen steiler dan 60 °C blijft er meestal te weinig sneeuw liggen om het ontstaan van een lawine mogelijk te maken. Alleen in warme en vochtige gebieden kunnen zich op zeer steile hellingen nog wat sneeuw- en ijsmassa's afzetten. Dat gebeurt met name in kustgebergten en in gebergten op lagere breedtes (Himalaya en Peruaanse Andes). En bij zeer natte sneeuw is er op hellingen vanaf 15 ° al lawinevorming mogelijk. Stof-, stuif- of losse sneeuwlawines De lockerschneelawine komt vooral voor na hevige sneeuwval, meer dan 2 cm/hr. Met name op grote hellingen kan kunnen op deze wijze enorme stuiflawines ontstaan. Als het helemaal op scherp ligt kan het omvallen van seracs al een "trigger" zijn. De zeer korrelige sneeuwkristallen (Graupel) beginnen zachtjes te schuiven omdat het nog niet gezet is en daardoor heel erg los zitten. Die langzame zetting van de sneeuw komt vooral voor bij zeer lage temperaturen, lager dan -15 °C. Dit kleine "beginnetje" neemt op zijn pad zo steeds meer sneeuw mee en je hebt een lawine.
Breuk- of "Schneebrett" lawines In tegenstelling tot een stoflawine heeft een schneebrettlawine niet een bepaald beginpunt. Opeens "scheurt" er een groot oppervlak los en begint te schuiven. Dat komt door een zwakke tussen- of onderlaag in het sneeuwdek. Dit kan een zeer fluffy tussen- of onderlaag zijn, maar ook een ijzige laag waarop de bovenliggende sneeuwlaag zich niet goed hecht. Wat deze lawine zo gevaarlijk maakt is dat de toplaag van het sneeuwdek wel veel stevigheid heeft. Het ontstaan van een zwakke tussen/onderlaag kan op 2 manieren gebeuren: Door sneeuwval of stuifsneeuw kan zich een vrij stevige toplaag waardoor zo de hellingen aan de lij zijde gevaarlijker kunnen worden. Door zeer lage temperaturen is de toplaag kouder dan de lager eronder waardoor de toplaag stevig wordt en de onderliggende lagen zwak blijven. Waaier- of natte sneeuw lawines Natte sneeuw lawines komen vooral voor tijdens de dooiperiodes en in de kustgebergten altijd. Extra verradelijk is aan deze soort dat de dooi met veel wind samen gaat en de temperatuurstijging zo niet wordt opgemerkt. Wanneer het over het hele sneeuwdek heen 0 °C is kan dooi de hele laag snel vullen met vocht met als mogelijk gevolg dat, als het op een redelijke vlakke of ijzige ondergrond ligt, het in z'n geheel omlaag kan komen. Onderweg wordt neemt de lawine van de zijkanten steeds meer natte sneeuw mee en wordt zo breeder en breder.   Vrienden in arrest na
lawinedood Nederlander door Maarten van Aalderen TRENTO - Tijdens een noodlottige lawine in de Pampeago-Alpen bij Cavalese in de Italiaanse Dolomieten, is de 20-jarige skiër Dennis Cuijpers uit Maastricht om het leven gekomen. Zijn twee vrienden die met hem skieden, de 27-jarige Joseph Waldoej en de 28-jarige Meryn Smeets, zijn door het openbaar ministerie van Trento aangehouden wegens de onopzettelijke dood van Cuijpers en het onopzettelijk veroorzaken van de ramp. Laatste dag De twee jongemannen hadden samen met Dennis Cuijpers een groep van ruim 30 mensen met een reisbureau uit Valkenburg geleid en konden uitstekend skiën. Het was de laatste vakantiedag. De groep was de koffers al aan het pakken voor het vertrek de volgende ochtend. Cuijpers, Smeets en Waldoej hadden die laatste dag vrij genomen. Ze wilden zich nog even uitleven op de piste. Nadat ze met de skilift tot 2.100 meter hoogte waren gekomen op de Col Capel, klommen ze nog een stuk hoger. Ze negeerden de vele waarschuwingsborden waarop stond dat de toegang ten strengste was verboden wegens lawinegevaar. Volgens het openbaar ministerie hadden ze zelfs de rode versperringsnetten weggehaald. Daarna skieden ze met een vaart naar beneden. Al vrij gauw daarna kwam de rampzalige lawine waarbij Dennis Cuijpers tientallen meters naar beneden werd gesleurd. Sectie De gealarmeerde plaatselijke hulpverlening van Pampeago was binnen tien minuten ter plaatse. Uit een eerste medische sectie bleek dat Dennis Cuijpers niet door verstikking was overleden maar waarschijnlijk op fatale wijze met zijn hoofd tegen rotsen is geslagen. De verhoren van Waldoej en Smeets over het drama duurden zaterdag maar liefst vier uur. Hun paspoorten zijn in beslag genomen. Vandaag beslist de rechter of ze naar huis mogen. Het proces zal waarschijnlijk over enkele maanden beginnen. In theorie kunnen Smeets en Waldoej volgens de Italiaanse wet tot vijf jaar cel krijgen voor het onopzettelijk veroorzaken van een ramp. Bronvermelding Internetsites http://www.kijk.nl/specials/avalung.htm http://www.kijk.nl/specials/lawine.htm http://www.xtreme.nl/land/nieuws/winter/winterlawine.html http://www.lisar.com/sar/lawine.html http://www.brebels8.yucom.be/schemati.htm http://imweb.fee.uva.nl/0023086/Lawines/body_lawines.html http://www.euronet.nl/users/e_wesker/lawine.html Boeken Tom van Wijlen, Sneeuw, ijs, lawines, AO junior 2, IVIO, Lelystad 1988, 1e druk.
Documentatiemappen Lawines, bibliotheek Reeuwijk. Kranten Telegraaf, Vrienden in arrest na lawinedood Nederlander, 3 februari 2001