Bangladesh

Bangladesh
Waterland

Bangladesh haalt in Nederland alleen het nieuws bij de zoveelste overstroming. Een 'permanente ramp' noemen sommigen het land. Overbevolking, een corrupte regering en een bevolking die niet in staat is de problemen zelf aan te pakken. 'Hulp geven is zinloos', zeggen deze mensen in het Westen.

Sonar Bangla, 'Gouden Bengalen', zeggen de bewoners van Bangladesh zelf. Ze ontlenen deze uitspraak aan een regel uit het volkslied: Amar sona Bangla, ami tomay bhalobashi: Mijn gouden Bengalen, ik hou van jou (Bengalen is een andere naam voor Bangladesh). Ze zien voor zichzelf een gouden toekomst omdat ze wonen in een land waar twaalf maanden per jaar aan landbouw kan worden gedaan. Een land waar drie rijstoogsten per jaar mogelijk zijn. Waar elk jaar dankzij de overstromingen een vruchtbaar laagje klei wordt afgezet. Een land met zoveel vissen dat de netten soms bijna te zwaar zijn om op te hijsen.

Ze hebben het vaak moeilijk, dat geven de Bengalen -zoals de inwoners van Bangladesh heten- grif toe, maar ze beschikken over een enorme veerkracht. Na elke slechte oogst, na elke overstroming, na elke begrafenis van een hongerdode gaan ze weer aan de slag. Opnieuw beginnen. Hopen dat het dit jaar beter gaat.

Wie heeft er gelijk? De westerlingen die alleen kijken naar de tegenslagen of de Bengalen die geloven in een betere toekomst?

GEOGRAFIE Bangladesh ligt in het Oosten van Azië. Aan drie kanten wordt het ingeklemd door India. In het noorden kijken de Bengalen tegen de Himalaya op. In het zuiden vormt de Bengaalse golf de grens. Bangladesh is een delta. Net als Nederland wordt het land doorkruist door rivieren. De twee belangrijkste rivieren zijn de Ganges en de Brahmaputra. Hoofdstad van Bangladesh is Dhaka, dat ook wel als Dacca wordt geschreven. In de hoofdstad wonen zes miljoen mensen. Andere grote steden zijn Chittagong (1,4 miljoen inwoners) en Khulna (650.000 inwoners). De meeste mensen wonen echter op het platteland en leven van de landbouw. Vooral de verbouw van jute is heel belangrijk (een jutetakje is daarom opgenomen in het wapen van Bangladesh). De vraag naar jute in het buitenland wordt echter steeds kleiner, waardoor er steeds minder wordt verkocht.

Het land is vier keer zo groot als Nederland, maar heeft acht keer zoveel inwoners, zo'n 120 miljoen. Bangladesh is een dichtbevolkt land. Samen met Nederland staat het land in de top vijf van dichtbevolkte landen. Van Nederland zegt men al dat het zo dichtbevolkt is: 366 mensen per vierkante kilometer. In Bangladesh is dat meer dan twee keer zoveel: 800 mensen per km2. Het land is zo dichtbevolkt dat veel mensen op gevaarlijke plekken moeten wonen, bijvoorbeeld op plaatsen die bij een overstroming gemakkelijk onder water lopen. Helaas vernielen orkanen en grote overstromingen nog regelmatig huizen en gewassen, waarbij veel mensen verdrinken. Bangladesh probeert daar wat aan te doen met hulp van mensen uit het buitenland, ook uit Nederland, bijvoorbeeld door dijken aan te leggen

BOSBOUW Het land is voor 14% bebost, vooral in de Chittagong heuvels en de Sundarbans. Het belangrijkste gebruik van het bos is voor brandstof. De bossen op de heuvels zijn dicht en bevatten hard hout, zoals teak, evenals grote hoeveelheden bamboe, dat wordt gebruikt voor het maken van papier. De Sundarbans en de Ganges delta zijn bedekt door ruim 5000 km² mangrove bos. Er zijn ook gewa bomen. Zij worden gebruikt voor het maken van lucifers, pulp en papier.

Bestuurlijke gesteldheid Bangladesh ligt op de grootste delta ter wereld. De rivieren de Ganges (Padma), Meghna en Brahmaputra (Jamuna) monden daar uit in zee. Het landschap is laag en vlak. Er zijn veel moerasachtige gebieden die vaak overstroomd worden door rivieren of zee

Eigenlijk was het hele gebied bebost met mangrovers bij de kust en verder landinwaarts tropisch regenwoud. De meeste inlandse bossen zijn weggehaald om de grond te cultiveren, omdat die nog erg rijk is. De jaarlijkse overstromingen herstellen de vruchtbaarheid door slib achter te laten. Ook laten ze steeds meer land achter in de Bengaalse Baai, waarvoor de delta steeds verder in zee groeit.

Klimaat Bangladesh heeft een moesson klimaat met drie duidelijke seizoenen. Het koele seizoen duurt van november tot en met februari, het warme seizoen, waarin het af en toe flink kan regenen van maart tot en met juni en het regenseizoen van juli tot en met september. Tijdens het regenseizoen regent het vaak en hard. De laaglanden ontvangen dan zo'n 200cm, maar dit kan in de heuvels in het noorden ruim 300cm zijn. Van september tot november regent het minder vaak, maar dan wel zeer hard. Dit is het seizoen, waarin de tropische orkanen kunnen voorkomen. Die zorgen voor zware neerslag en krachtige winden. Ze kunnen er ook voor zorgen dat vloedgolven kilometers ver landinwaarts komen. De temperatuur in Dhaka is gemiddeld 18° C in januari, de koudste maand en stijgt tot 29° C in april, mei en juni, de warmste maanden. In het begin van het regenseizoen zakt de temperatuur licht naar 28° C

Bangladesh waterland Ook Bangladesh is een echt waterland. Het laagland wordt doorsneden door tientallen rivieren. Tezamen vormen de vele rivieren van Bangladesh een efficiënt transportsysteem. Het land heeft tien grote binnenlandse havens en meer dan 1400 veerponten. Vervoer over water is verreweg het goedkoopst. De drukbevaren rivieren zijn tegelijkertijd grote obstakels voor het verkeer over de weg of per spoor. In de natte moessontijd treden de rivieren buiten hun oevers. Een moesson is een wind die in de zomer van zee naar land waait en in de winter van land naar zee. Gedurende zo'n 'moessonperiode' blijft de wind uit dezelfde richting waaien. Voor Bangladesh betekent dit dat gedurende enkele maanden per jaar in de 'natte moessontijd' maar liefst eenderde van het land onder water staat. Wegen en bruggen zijn dan onbegaanbaar.

In de regentijd stroomt al het rivierwater zo ver de Golf van Bengalen in, dat de grens tussen het zoete rivier- en het zoute zeewater tientallen kilometers naar het zuiden opschuift. De delta is gewoonweg niet te temmen. Jaarlijks krijgt Bangladesh 1400 miljard m3 water te verwerken. Dat is genoeg om al het land met een laag water van tien meter dik tebedekken. Toch zijn de Bengalen blij met het water. Al duizenden jaren kunnen de boeren dankzij het vruchtbare slib dat met het water op hun gronden terechtkomt rijst verbouwen zonder dat de grond uitput. Iedere inwoner van Bangladesh weet het: water is je grootste vijand, maar ook je beste vriend.