3.2 De Cincinnato, naar Livius

3.2 Historische helden

Cincinnatus, naar Livius

De boer wordt dictator

De Aequi hielden consul Minucius en zijn leger omsingeld. Omdat de senatoren maar weinig vertrouwden op Nautius, de andere consul, werd L. Quinctius Cincinnatus met instemming van allen tot dictator benoemd om de moeilijke situatie te herstellen. L. Quinctius, de enige hoop van het rijk van het Romeinse volk, bewerkte een bescheiden akker aan de overkant van de Tiber. Daar begroetten de gezanten hem en vroegen hem om in toga gekleed te luisteren naar de opdrachten van de senaat. Snel beveelt hij zijn vrouw Racilia om zijn toga tevoorschijn te halen. Nadat hij tegelijk het stof en het zweet had afgeveegd, trad hij gekleed in toga naar voor en de gezanten begroeten hem als dictator, roepen hem naar de stad, en zetten uiteen welke grote paniek er in het leger heerst. Nadat Quinctius de Tiber overgevaren is, verwelkomen zijn drie zonen hem, daarna zijn andere familieleden en vrienden, en dan het overgrote deel van de senatoren. Voorafgegaan door de lictoren werd hij naar huis gebracht.

Doortastende maatregelen

De volgende dag beveelt de dictator dat de herbergen in de hele stad moeten worden gesloten, hij verbiedt dat iemand nog een privézaak behartigt. Hij houdt een toespraak voor het volk: ‘Al wie de militaire leeftijd heeft, moet gewapend, met proviand voor vijf dagen en met elk twaalf schanspalen voor zonsondergang aanwezig zijn op het Marsveld. Ouderen moeten voor een naburige soldaat eten klaarmaken, terwijl die zijn wapens in gereedheid brengt en schanspalen bijeenzoekt. Iedereen gehoorzaamt aan de verordening van de dictator en nadat ‘s avonds een colonne is gevormd, leidt de dictator zelf zijn legioenen naar de vijand, terwijl hij keer op keer zijn soldaten aanspoort: ‘De consul en het Romeinse leger worden omsingeld, drie dagen al zijn ze ingesloten! Versnel, vaandeldrager! Volg, soldaat!’

Beslissende veldslag

En dus stelt hij in het midden van de nacht zijn hele colonne op rondom het kamp van de vijand, en nadat een geroep is aangeheven, geeft hij zijn soldaten het bevel dat ze een gracht moeten graven en een wal moeten aanleggen. De soldaten voeren de bevelen uit, hun geroep klinkt rond de vijand en het bereikt het kamp van de consul: bij de enen veroorzaakt het paniek, bij de anderen reusachtige vreugde. De omsingelde consul en zijn leger, die begrepen dat er hulp is, namen met nieuwe hoop de wapens op tegen de Aequi: er werd gevochten tot de dageraad. De Aequi waren bij het eerste licht al door de dictator omsingeld en terwijl het gevaar langs beide kanten dreigde, hielden ze de strijd nauwelijks tegen één leger uit. Uiteindelijk smeekten ze aan de ene kant de consul, aan de andere kant de dictator: ‘Maak van de overwinning geen slachtpartij, laat toe dat wij ongewapend van hier weggaan’. Ze werden door de consul bevolen om naar de dictator te gaan. Hij beveelt dat de leiders van de vijand geboeid bij hem moeten worden geleid: ‘Het bloed van de Aequi heb ik niet nodig; jullie mogen weggaan, maar dan wel onder het juk door!’ Met drie lansen wordt een juk gemaakt, waar de dictator de overwonnen Aequi onderdoor stuurt.

Pegasus novus 3 • Caput 3 − Vertaling leesteksten