Titel Schrijver; datum
Markies van cannabis Marten ‘t Hart; juli 2016; 210 pagina’s
Markies De titel ‘Markies van cannabis’ is een parodie op de Markies van Carabas uit het sprookje van de gelaarsde kat. Markies is een ‘adellijke titel’ die iedereen mag gebruiken. ‘Carabas’ is een land dat niet bestaat. Thema Wat/wie is een mens meer dan een zoeker naar zichzelf
• Schuld(gevoel) van de vader die een slechte wereld nalaat aan zijn zoon
• Mensen leven in een eigen wereld langs elkaar
Schrijver Marten ‘t Hart is een pseudoniem.
Motto Een betere metafoor (voor de hersenen) komt bij je op als je het ondergrondse complex van kamers vol met apparatuur bezoekt in het hartje van Londen van waaruit Winston Churchill dag en nacht met zijn oorlogskabinet en een grote staf vanaf 1940 de oorlog tegen Adolf Hitler leidde.(…) Dick F. Swaab Gesprek tussen twee goudvissen: 'Ik geloof niet dat God bestaat.' 'Ik geloof van wel. Wie zou anders onze kom schoonmaken?'
Wiet van Broeckhoven Intrige Paul trekt met zijn zoon, Loek, op om hem van zijn cannabisverslaving af te helpen. Ze praten veel en samen ruimen ze de puinhoop op.
Op deze manier wordt Paul duidelijk hoe complex de huidige Nederlandse maatschappij is. Structuur De novelle is verdeeld in twee delen: Water en Sneeuw.
Het hoofdstuk Water wordt onderbroken door flashbacks: een periode van ongeveer vijf jaar, vanaf Loeks havo-diplomering waarin Loek zijn verslaving ontwikkelt.
Sneeuw begint waar Water eindigt: een hulpverlener stelt vast dat Loek mogelijk niet meer te redden is.
Tijd • vertelde tijd: November-december
• flashbacks in hoofdstuk 1 beslaan voornamelijk de periode van vijf jaar terug, waarin Loek zijn verslaving ontwikkelde en zich verwijderde van (de wereld van) zijn ouders
• verteltijd: plusminus 210 p. is periode november-december
Ruimte Talloze ruimtes zijn relevant:
• de stad en het platteland
• alle ruimtes die Loek en Paul bezoeken m.n. het huis aan de Paulus Nimantstraat, staan symbool voor een probleem. Belangrijk zijn daarbij de rollen van de poortwachters of baliemedewerkers/-sters die de ruimtes bewaken.
• Het weer (regen-sneeuw), koude en wind, het herfst/winterseizoen = afsterving
• de Mon Dieu als veilig onpartijdig rustpunt dat het tweetal verplaatst van kritieke plaats naar kritieke plaats
• Loeks ‘box’
• Trappen en overlopen: als Escher-achtige klimroutes die nergens heen voeren (Jacobsladder naar de hemel)
• Schilderijen en een eigen wereld
Personages Loek lijkt hoofdpersoon, is verslaafd en vindt zichzelf gedurende de vertelling terug. Hij fungeert als (gebroken) spiegel voor Paul. Zijn karakter ontwikkelt zich als een round character.
Paul blijkt op het laatst de echte hoofdpersoon, lijkt alles voor elkaar te hebben, maar ruilt zijn persoonlijkheid die hij in zijn ‘zieke’ wereld heeft opgebouwd. Paul en Loek zijn dezelfde in een veranderende wereld.
(Stemmen van Paul en Loek zijn hetzelfde: als Loek opgewonden spreekt, klinkt hij als Paul. Als Paul rustig spreekt, klinkt hij als Loek.) Round character
Sofie: moeder van Loek, staat symbool voor de machteloze ouder. Flat character
Jasira: de vriendin van Loek, heeft een eigen probleem en laat zien dat liefde pas mogelijk is in een veilige omgeving. Flat character
Andere personages zijn vaak karikaturen/figuranten: politieagenten, verzekeringsagent, Pauls baas, Jongen van de beddenwinkel, Loeks hbo-leraar, baliemedewerksters, sociaal werkster, tandarts, postbezorgers …
Verteller Het verhaal wordt verteld door Paul = ik. We zien alles door zijn ogen, met al zijn interpretaties. Dat geeft soms verrassende situaties. Pas in het slot wordt dat duidelijk.
Symbolen • Deuren: grenzen en mogelijkheden tussen werelden/culturen/mensen/dieren/ouder-kind: ‘Een deur moet altijd op een kiertje staan, nooit dicht zijn’ (schilderadvies Bep Vroegop)
• Waterleiding, douchekop, afvoer, riolering, regenpijp, dakgoot: verstopte afvoer staat symbool voor het niet toelaten van tranen/verdriet, overlopende dakgoot voor teveel aan verdriet, lekke regenpijp enz.
• Water (tranen/douche/regen/wijn/sneeuw) = gevoel
• Aarde (Molendijk/natuur/platteland) = praktisch/nuttig
• Lucht (Hemel = ruimte = denken) = fantasie
• Vuur (ontwikkelt zich in Paul) = woede/drift
• gebouwen/kamers (als symbolische vissenkommen met eigen denkbeelden)
• baliemedewerkers (de Petrussen van de hemel of de Corruptussen van de hel)
• tanden (voortanden Jasira asbak, Loeks ontsteking/verwaarlosing, schilder/jeugdbegeleider Ton missen daadkracht, agressie, standvastigheid), botten, ruggengraat
• Garnaal, kreeft, krab: harde buitenkant, zachte binnenkant, heeft geen skelet of ruggengraat, wie wil er knuffelen met een kreeft?
• leefmodellen/spellen als symbool voor het leven zelf (I-Tjing, Sacra’s, Tarot, Piramide van Maslow, Bijrijdertherapie, ‘fantoompijn’, schilderijen); kaarten (navigatiesysteem, voorspelkaarten, kwartetkaarten, Patiencekaarten, aanzichtkaart met de post), Abalone, domino
• Zintuigen:
o Kijken: kleuren (groen = goed, rood = gevaar, blauw = zelfbeheersing/weerstand/volharding, zwart = probleem/nacht en wit = oplossing/dag) “Kijck toch”
o Klanken: stemvork/toon A/muziek/The Doors (muziek als wereld met eigen wetten, die de grens naar het dodenrijk zou kunnen passeren) de verbinding met Pauls vader; de stemmen van Paul en Loek zijn hetzelfde: als Loek opgewonden spreekt, klinkt hij als Paul. Als Paul rustig spreekt, klinkt hij als Loek. Sneeuw dempt alle geluid.
o Tasten: Paul knuffelt Loek regelmatig; Sofie kan het niet meer
o Het vormen van denkbeelden is aan de orde in het motto van Dick Swaab, en de schildersclub
• Kleding: als symbool voor persoonlijkheid; bescherming (2e niveau piramide van Maslow)
• dierenwereld waar het recht van de sterkste geldt maar vooral de natuurwet die in zijn aard niet slecht kan zijn (dierentuin); roofdieren (buizerd, wolven)
• vangrail = grens van het mogelijke
• Het blinde hondje Goofy staat symbool voor loek die aan de hand van zijn vader de weg leert, tegelijk ook voor de vader die zijn eigen wereld niet ziet
• Post, brieven: moderne communicatie is geautomatiseerd, maar mislukt voornamelijk
• Opbellen en aanbellen: via de satelliet (Buitenwerelds)
• Polder: eiland omringd door water, beschermd
• Grienden: knotwilgen welig gegroeid vrijwel onder water. Staan symbool voor het ‘knotten’ van de mensen die allen met hun voeten in de modder staan
• Knippen van haren, knotten, ontgroenen, pasfoto: in model knippen
• Rijbewijs: letterlijk en figuurlijk
• Politie: die de regels zou moeten bewaken maar slechts als toeschouwer rapporteert, in machteloosheid. Er niet is als de omstandigheden ernaar vragen (’s avonds)
• Kredietcrisis: het grote verraad dat de ‘vader’ pleegt richting ‘zoon’
• Tijd: Patience (tijdvulling), wachten, voorpiepen, metronoom/verschil in leeftempo (Loek/Paul), Goofy’s jachtroute heen en weer, bypass (bijtijd) in de tijd
• Bedden/matrassen: staan symbool voor ‘thuis zijn’
• Sterren/filmwereld (James Bond, Robert de Niro, Jim Morrison, Lou Reed, Andy Warhol, Nico, Joan Collins, Michael Jackson...): Paul spiegelt zich aan zijn sterren. Of andere historische figuren: Napoleon; Gandalf = Loek op leeftijd als ie niet stopt met blowen
• Insecten: belangrijk voor de natuur, Paul (de mens) vernietigt die rücksichtlos
• Appels en peren: rijkdom van de natuur die Paul weggooit, niet ziet en verwaarloost
• Vogels symboliseren gedachten, verwardheid, spiritualiteit, bemiddelaar lucht (hemel)-aarde
Motieven • Opvoeding-onderwijs-maatschappij
• Verdoving
• Kijken en niets zien: Loek = (Engels) look; herinnering verstoppertje; leuze Icarus: Kijck toch!; kijken onder de tegel onder je voet; blinde Goofy)
• Vervorming: schilderclub, Ford K, Karel Appel
• Het stadse leven en stadse onverschilligheid
• Recht van de sterkste
• Geweld/woede: psychose/manie
• Opruimen: ordenen, overbodige last van schouders halen, kamer, gazon (dwangmatig opruimen ook)
• Chaos, oorlog
• Destructie: total loss Ford K, Jim Morrison, zelfvernietiging van de jeugd, ongeluk op het eind, kamer aan de Paulus Nimantstraat, doodmaken van insecten, doodmaken van hanen
• Jeugdcultuur
• Ontgroening: zich persen in een groep
• Loslaten: laten komen zoals het komt
• Verslaving/afkicken
Fictie/lectuur De novelle is fictie.
Taalgebruik Eenvoudige korte zinnen. Beeldend gevarieerd taalgebruik. Ironie.
Stroming/beweging ?
Aan te bevelen voor jeugdige lezers en leerlingen op mavo, havo vwo die wat moeten leren over literatuur. Samenvatting
Loek heeft er genoeg van. Zijn wereld ligt aan stukken: hij is verslaafd aan cannabis, zijn hbo-studie ligt op zijn gat; zijn relatie is stukgelopen; hij heeft geen geld, wel schulden; hij is sterk vermagerd; zijn huis is verwaarloosd; hij is alles kwijt (zijn rijbewijs). Hij wil zich laten opnemen in een afkickkliniek. Maar dat gaat niet zomaar. Na een rampzalig verlopen intakeprocedure vraagt hij of hij bij zijn vader, Paul, en moeder, Sofie, mag inwonen op het rustige platte land.
Dan begint feitelijk de novelle. Paul en Loek pakken alles aan. Ondertussen leert Loek de weg in de wereld (cultuur) waar zijn vader thuis is. Paul staat voor het eerst open om de wereld door de ogen van Loek te zien. Daar raken beiden van in grote verwarring. Ze komen echt tot elkaar als communicerende vaten.
Jasira, Loeks vriendin, zou bij haar moeder gaan wonen, maar dat gaat mis doordat ze blijft blowen. Loek kickt af vanaf het moment dat hij intrekt bij zijn Paul en Sofie. Deze situatie komt op een gegeven moment tot een climax. Je kunt je afvragen of Jasira met opzet Loek kwetst, zodat hij sterk genoeg is om van haar los te komen.
Mét dat Loek zichzelf herontdekt en door zijn eigen gaven verrast wordt, komt Paul tot het inzicht dat de volwassen wereld verziekt is: alles in zijn zo gevierde dominante cultuur blijkt fake. Hij komt niet alleen mentaal tot die conclusie, hij ondergaat eenzelfde totale crash als Loek heeft ondervonden.
Hoewel het sterft van de symboliek leest het verhaal vlot weg als een modern sprookje.
Markies van cannabis Marten ‘t Hart; juli 2016; 210 pagina’s
Markies De titel ‘Markies van cannabis’ is een parodie op de Markies van Carabas uit het sprookje van de gelaarsde kat. Markies is een ‘adellijke titel’ die iedereen mag gebruiken. ‘Carabas’ is een land dat niet bestaat. Thema Wat/wie is een mens meer dan een zoeker naar zichzelf
• Schuld(gevoel) van de vader die een slechte wereld nalaat aan zijn zoon
• Mensen leven in een eigen wereld langs elkaar
Motto Een betere metafoor (voor de hersenen) komt bij je op als je het ondergrondse complex van kamers vol met apparatuur bezoekt in het hartje van Londen van waaruit Winston Churchill dag en nacht met zijn oorlogskabinet en een grote staf vanaf 1940 de oorlog tegen Adolf Hitler leidde.(…) Dick F. Swaab Gesprek tussen twee goudvissen: 'Ik geloof niet dat God bestaat.' 'Ik geloof van wel. Wie zou anders onze kom schoonmaken?'
Wiet van Broeckhoven Intrige Paul trekt met zijn zoon, Loek, op om hem van zijn cannabisverslaving af te helpen. Ze praten veel en samen ruimen ze de puinhoop op.
Op deze manier wordt Paul duidelijk hoe complex de huidige Nederlandse maatschappij is. Structuur De novelle is verdeeld in twee delen: Water en Sneeuw.
Het hoofdstuk Water wordt onderbroken door flashbacks: een periode van ongeveer vijf jaar, vanaf Loeks havo-diplomering waarin Loek zijn verslaving ontwikkelt.
Sneeuw begint waar Water eindigt: een hulpverlener stelt vast dat Loek mogelijk niet meer te redden is.
Tijd • vertelde tijd: November-december
• flashbacks in hoofdstuk 1 beslaan voornamelijk de periode van vijf jaar terug, waarin Loek zijn verslaving ontwikkelde en zich verwijderde van (de wereld van) zijn ouders
• verteltijd: plusminus 210 p. is periode november-december
Ruimte Talloze ruimtes zijn relevant:
• de stad en het platteland
• alle ruimtes die Loek en Paul bezoeken m.n. het huis aan de Paulus Nimantstraat, staan symbool voor een probleem. Belangrijk zijn daarbij de rollen van de poortwachters of baliemedewerkers/-sters die de ruimtes bewaken.
• Het weer (regen-sneeuw), koude en wind, het herfst/winterseizoen = afsterving
• Loeks ‘box’
• Trappen en overlopen: als Escher-achtige klimroutes die nergens heen voeren (Jacobsladder naar de hemel)
• Schilderijen en een eigen wereld
Personages Loek lijkt hoofdpersoon, is verslaafd en vindt zichzelf gedurende de vertelling terug. Hij fungeert als (gebroken) spiegel voor Paul. Zijn karakter ontwikkelt zich als een round character.
Paul blijkt op het laatst de echte hoofdpersoon, lijkt alles voor elkaar te hebben, maar ruilt zijn persoonlijkheid die hij in zijn ‘zieke’ wereld heeft opgebouwd. Paul en Loek zijn dezelfde in een veranderende wereld.
(Stemmen van Paul en Loek zijn hetzelfde: als Loek opgewonden spreekt, klinkt hij als Paul. Als Paul rustig spreekt, klinkt hij als Loek.) Round character
Sofie: moeder van Loek, staat symbool voor de machteloze ouder. Flat character
Jasira: de vriendin van Loek, heeft een eigen probleem en laat zien dat liefde pas mogelijk is in een veilige omgeving. Flat character
Andere personages zijn vaak karikaturen/figuranten: politieagenten, verzekeringsagent, Pauls baas, Jongen van de beddenwinkel, Loeks hbo-leraar, baliemedewerksters, sociaal werkster, tandarts, postbezorgers …
Verteller Het verhaal wordt verteld door Paul = ik. We zien alles door zijn ogen, met al zijn interpretaties. Dat geeft soms verrassende situaties. Pas in het slot wordt dat duidelijk.
• Waterleiding, douchekop, afvoer, riolering, regenpijp, dakgoot: verstopte afvoer staat symbool voor het niet toelaten van tranen/verdriet, overlopende dakgoot voor teveel aan verdriet, lekke regenpijp enz.
• Water (tranen/douche/regen/wijn/sneeuw) = gevoel
• Aarde (Molendijk/natuur/platteland) = praktisch/nuttig
• Lucht (Hemel = ruimte = denken) = fantasie
• Vuur (ontwikkelt zich in Paul) = woede/drift
• gebouwen/kamers (als symbolische vissenkommen met eigen denkbeelden)
• baliemedewerkers (de Petrussen van de hemel of de Corruptussen van de hel)
• tanden (voortanden Jasira asbak, Loeks ontsteking/verwaarlosing, schilder/jeugdbegeleider Ton missen daadkracht, agressie, standvastigheid), botten, ruggengraat
• Garnaal, kreeft, krab: harde buitenkant, zachte binnenkant, heeft geen skelet of ruggengraat, wie wil er knuffelen met een kreeft?
• leefmodellen/spellen als symbool voor het leven zelf (I-Tjing, Sacra’s, Tarot, Piramide van Maslow, Bijrijdertherapie, ‘fantoompijn’, schilderijen); kaarten (navigatiesysteem, voorspelkaarten, kwartetkaarten, Patiencekaarten, aanzichtkaart met de post), Abalone, domino
• Zintuigen:
o Klanken: stemvork/toon A/muziek/The Doors (muziek als wereld met eigen wetten, die de grens naar het dodenrijk zou kunnen passeren) de verbinding met Pauls vader; de stemmen van Paul en Loek zijn hetzelfde: als Loek opgewonden spreekt, klinkt hij als Paul. Als Paul rustig spreekt, klinkt hij als Loek. Sneeuw dempt alle geluid.
o Tasten: Paul knuffelt Loek regelmatig; Sofie kan het niet meer
o Het vormen van denkbeelden is aan de orde in het motto van Dick Swaab, en de schildersclub
• Kleding: als symbool voor persoonlijkheid; bescherming (2e niveau piramide van Maslow)
• dierenwereld waar het recht van de sterkste geldt maar vooral de natuurwet die in zijn aard niet slecht kan zijn (dierentuin); roofdieren (buizerd, wolven)
• vangrail = grens van het mogelijke
• Het blinde hondje Goofy staat symbool voor loek die aan de hand van zijn vader de weg leert, tegelijk ook voor de vader die zijn eigen wereld niet ziet
• Post, brieven: moderne communicatie is geautomatiseerd, maar mislukt voornamelijk
• Opbellen en aanbellen: via de satelliet (Buitenwerelds)
• Polder: eiland omringd door water, beschermd
• Grienden: knotwilgen welig gegroeid vrijwel onder water. Staan symbool voor het ‘knotten’ van de mensen die allen met hun voeten in de modder staan
• Knippen van haren, knotten, ontgroenen, pasfoto: in model knippen
• Politie: die de regels zou moeten bewaken maar slechts als toeschouwer rapporteert, in machteloosheid. Er niet is als de omstandigheden ernaar vragen (’s avonds)
• Kredietcrisis: het grote verraad dat de ‘vader’ pleegt richting ‘zoon’
• Tijd: Patience (tijdvulling), wachten, voorpiepen, metronoom/verschil in leeftempo (Loek/Paul), Goofy’s jachtroute heen en weer, bypass (bijtijd) in de tijd
• Bedden/matrassen: staan symbool voor ‘thuis zijn’
• Sterren/filmwereld (James Bond, Robert de Niro, Jim Morrison, Lou Reed, Andy Warhol, Nico, Joan Collins, Michael Jackson...): Paul spiegelt zich aan zijn sterren. Of andere historische figuren: Napoleon; Gandalf = Loek op leeftijd als ie niet stopt met blowen
• Insecten: belangrijk voor de natuur, Paul (de mens) vernietigt die rücksichtlos
• Appels en peren: rijkdom van de natuur die Paul weggooit, niet ziet en verwaarloost
• Vogels symboliseren gedachten, verwardheid, spiritualiteit, bemiddelaar lucht (hemel)-aarde
Motieven • Opvoeding-onderwijs-maatschappij
• Verdoving
• Kijken en niets zien: Loek = (Engels) look; herinnering verstoppertje; leuze Icarus: Kijck toch!; kijken onder de tegel onder je voet; blinde Goofy)
• Vervorming: schilderclub, Ford K, Karel Appel
• Recht van de sterkste
• Geweld/woede: psychose/manie
• Opruimen: ordenen, overbodige last van schouders halen, kamer, gazon (dwangmatig opruimen ook)
• Chaos, oorlog
• Destructie: total loss Ford K, Jim Morrison, zelfvernietiging van de jeugd, ongeluk op het eind, kamer aan de Paulus Nimantstraat, doodmaken van insecten, doodmaken van hanen
• Jeugdcultuur
• Ontgroening: zich persen in een groep
• Loslaten: laten komen zoals het komt
• Verslaving/afkicken
Fictie/lectuur De novelle is fictie.
Taalgebruik Eenvoudige korte zinnen. Beeldend gevarieerd taalgebruik. Ironie.
Stroming/beweging ?
Aan te bevelen voor jeugdige lezers en leerlingen op mavo, havo vwo die wat moeten leren over literatuur. Samenvatting
Loek heeft er genoeg van. Zijn wereld ligt aan stukken: hij is verslaafd aan cannabis, zijn hbo-studie ligt op zijn gat; zijn relatie is stukgelopen; hij heeft geen geld, wel schulden; hij is sterk vermagerd; zijn huis is verwaarloosd; hij is alles kwijt (zijn rijbewijs). Hij wil zich laten opnemen in een afkickkliniek. Maar dat gaat niet zomaar. Na een rampzalig verlopen intakeprocedure vraagt hij of hij bij zijn vader, Paul, en moeder, Sofie, mag inwonen op het rustige platte land.
Dan begint feitelijk de novelle. Paul en Loek pakken alles aan. Ondertussen leert Loek de weg in de wereld (cultuur) waar zijn vader thuis is. Paul staat voor het eerst open om de wereld door de ogen van Loek te zien. Daar raken beiden van in grote verwarring. Ze komen echt tot elkaar als communicerende vaten.
Mét dat Loek zichzelf herontdekt en door zijn eigen gaven verrast wordt, komt Paul tot het inzicht dat de volwassen wereld verziekt is: alles in zijn zo gevierde dominante cultuur blijkt fake. Hij komt niet alleen mentaal tot die conclusie, hij ondergaat eenzelfde totale crash als Loek heeft ondervonden.
Hoewel het sterft van de symboliek leest het verhaal vlot weg als een modern sprookje.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden