Klap dan met je vleugels

Ik ben op 27 september 2000 naar het toneelstuk Klap dan met je vleugels in de Stadsschouwburg geweest. Het stuk is gespeeld door het Eckarttheater van Pleincollege Eckart. De spelers waren: Eva Methorst als Willie, Charlotte de Moel als Peter, Irene Verheugt als Raymond, Hanneke Spierenburg als John, Jolien van den Berg als Audrey, Marieke Smetsers als Angela, Ineke Wolters als Donald en Peter Paul Lippinkhof als de geüniformeerde man. Deze voorstelling is geschreven door Dennis Potter en geregisseerd door Wim Bressers.

Het stuk speelt zich af in de Tweede Wereldoorlog en gaat over zeven kinderen die in een bos spelen. De jongens waren geobsedeerd door het leger en vechten. Twee jongens, Peter en Willie, krijgen ruzie om een appel en dit loopt uit op een vechtpartij. Audrey, Angela en Donald spelen vadertje en moedertje. Ook dit loopt uit op ruzie. Vervolgens jagen Peter en Willie een eekhoorn in een boom. Samen met Raymond en John lokken ze hem eruit en doden ze het beestje. Willie en Raymond vinden dit zielig, maar Peter blijft doorgaan. Dan is er plotseling een bombardement. De hele groep behalve Donald komt bij elkaar. Raymond houdt een weddenschap met Peter en moet honderd seconden op zijn kop staan. Audrey en Peter leiden hem af, waardoor er een vechtpartij ontstaat tussen Peter en John. John wint en Peter loopt kwaad weg. Daarna komt hij Donald tegen. Hij vraagt aan Donald lucifers. Hij heeft ze wel maar geeft ze niet. Een Russische parachutist landt in het bos en Peter gaat naar hem op zoek, terwijl de rest vlucht. Donald niet, hij gaat naar de schuur. Peter probeert de rest bang te maken door te doen alsof hij de Rus is, maar komt later bij de andere kinderen terug. Na genoeg moed bij elkaar geschraapt te hebben gingen ze naar de schuur op zoek naar Donald. Hij heeft zichzelf per ongeluk opgesloten in de schuur. Hij begint daar met vuur te spelen, maar de schuur vliegt in de fik. Hij roept nog om hulp, maar iedereen is te beroerd om hem te helpen. Donald verbrandt. De andere kinderen ontkennen wat er is gebeurd.

De voorstelling werd gespeeld in de globezaal. In heel de zaal stonden droogrekken met ondergoed eraan. Dit moesten bomen voorstellen. Verder stond er een diascherm met een foto erop geprojecteerd van een klein jongetje. Wat dit voorstelde heb ik helaas niet helemaal begrepen. Er was geen verhoging, wel een lege plek waar het grootste gedeelte van het toneelstuk zich afspeelde. De toneelspelers speelden ook regelmatig in het publiek. Er was nog een diaprojector waar af en toe bewegende beelden op te zien waren. Die werden getoond tussen bepaalde scènes door. De kleding van de spelers was vrij ouderwets. Echte vodden uit de jaren vijftig. Dit gaf weer dat deze kinderen uit een arm milieu kwamen. Dat de spelers door het publiek rennen geeft zeker wat afwisseling en leuke opmerkingen. Het duurde wel even voordat ik doorhad dat de droogrekken bomen moesten voorstellen. Ook de videobeelden tussen de scènes door gaven veel afwisseling wat het stuk wel nodig had.

Er werd zeker gebruik gemaakt van muziekeffecten. De geüniformeerde man zorgde tevens voor deze effecten. De muziek werd tegelijkertijd met de videobeelden gedraaid. Er was dus nooit muziek apart van de videobeelden. De muziek was goed gekozen en gaf goed de sfeer mee. Wat ook erg knap was, was dat de geüniformeerde man precies op tijd de muziek draaide met de beelden. De muzieksoorten waren onder andere marsmuziek, wat de sfeer van de oorlog goed weergaf en dreigende trancemuziek dat een onheilspellend gevoel gaf.

Er ontstonden vaak ruzies. Deze werden vrij overdreven gespeeld door de acteurs. Dit zorgde er wel voor dat je goed begreep wat er aan de hand was. De landing van de parachutist en de bombardementen werden uitgebeeld door middel van videobeelden op een diascherm. Dit was wel origineel, maar niet heel erg duidelijk om te volgen. Er zijn weinig wisselingen van tijd en plaats. Het verhaal duurde een dag, en het speelde zich steeds in het bos af. De wisselingen die er waren werden aangegeven door video- en geluidsbeelden.

Ik vond het wel de moeite waard om het toneelstuk te zien, maar het is niet het beste toneelstuk wat ik ooit heb gezien. Het is op zich wel knap dat leerlingen van vijftien en zestien jaar al op dit niveau toneel kunnen spelen. Wat ik wat minder vond was dat de verhaallijn moeilijk te volgen was. Ik denk dat dit komt door zowel het script als de acteurs als het publiek. De acteurs articuleerden niet geweldig goed, hoewel het wel verstaanbaar zou moeten zijn. Helaas zat er een rij jongens achter mij die continu aan het praten en vervelen waren waardoor ik de spelers vaak niet goed kon verstaan. De speler die de meeste indruk heeft gemaakt was Peter Paul. Hij had de meest interessante rol omdat hij niet een van de kinderen speelde en het minste hoefde te doen. Hij keek gewoon op de kinderen neer als een morsige norse Rus. Ook het uniform was erg indrukwekkend. De reden dat ik de andere spelers minder indrukwekkend vond was omdat ze allemaal rollen hadden die best wel op elkaar leken. Ik zou dit stuk alleen aanraden als er je een van de spelers persoonlijk kent, want anders is het niet helemaal de moeite waard. Dit komt niet doordat de spelers niet goed speelden maar omdat de verhaallijn slecht te volgen was, en je moet houden van het onderwerp de Tweede Wereldoorlog. Interview met Peter Paul Lippinkhof

Wat is de achterliggende gedachte van het stuk? “Ik denk dat het toneelstuk laat zien hoe gemeen kinderen tegen elkaar kunnen zijn en wat een oorlog kan aanrichten. Het laat zien dat in ieder mens oorlog kan zitten”.

Wat is de functie van jouw rol? “Ik speel een morsige norsige Rus die neerkijkt op de kinderen. Ik denk zeker dat de rol belangrijk is ondanks dat ik geen tekst heb. Ik speel dus een Russische generaal. In de oorlog vocht Rusland dus tegen Nederland”.