Dementie

Dementie
Ik doe mijn spreekbeurt over dementie, omdat mijn oma dement was en ik me er meer in wou verdiepen.
Dementie is de naam voor een aantal verschijnselen dat tegelijkertijd voorkomt, bijvoorbeeld geheugenverlies, verlies van oriëntatie, moeilijkheden met denken en verandering van gedrag. Wanneer iemand deze combinatie van verschijnselen heeft, noemt met dit dementie. Dementie kan worden veroorzaakt door verschillende ziekten, bijvoorbeeld de ziekte van Alzheimer. In Nederland lijden ongeveer 200.000 mensen aan dementie. Het treed vooral op bij oudere mensen.
verschijnselen

Mensen met dementie hebben grote moeite met het ordenen van de wereld om hen heen en het ordenen van hun eigen gedachten en gevoelens. Zij kunnen alle indrukken en informatie niet goed verwerken en snappen steeds minder van de buitenwereld en zichzelf. Dit wordt veroorzaakt doordat het geheugen achteruitgaat en ze geen besef van tijd meer hebben. Het gevolg is dat de mensen vervreemden van zowel hun omgeving als zichzelf.
Het meest kenmerkende verschijnsel van dementie is het geheugenverlies.
In het begin van de dementie hebben mensen last van vergeetachtigheid voor dingen die kort geleden zijn gebeurd. Zo vergeten ze bijvoorbeeld de naam van iemand aan wie ze net zijn voorgesteld. Gebeurtenissen uit het verleden kunnen ze zich nog goed herinneren maar wanneer de dementie langer bestaat wordt het ook moeilijk om zich dingen te herinneren die al lang bekend zijn zoals bijvoorbeeld dat hun kinderen al lang uit huis zijn.

Dementerende mensen raken ook vaak hun oriëntatie kwijt, zo weten ze soms niet waar of wie ze zijn.

Door de dementie kan iemand moeilijkheden krijgen met denken. Rekenen levert bijvoorbeeld problemen op en het oplossen van een probleem door er logisch over na te denken is ook niet meer mogelijk. Ook praten of begrijpen van wat andere zegen kan moeilijker worden. Het beoordelen en inschatten van bepaalde situaties lukt vaak niet meer.

De stemming kan somber, depressief worden. Ook komt het wel voor dat de stemming snel omslaat: iemand heeft het ene moment veel plezier en het volgende moment is hij in tranen

Een verschijnsel van dementie is dat iemands persoonlijkheid verandert. Het lijkt dat iemand niet meer helemaal de oude is. In het begin van de dementie zijn mensen bijvoorbeeld vaker afgeleid, alsof ze er niet helemaal bij zijn. Ook komt het voor dat zij mider actief en minder spontaan worden. Soms worden zij angstig of grover in taalgebruik.

Verschillende vormen van dementie

De meest voorkomende vorm van dementie is de ziekte van alzheimer. Ongeveer 50 à 60 procent van de mensen met dementie lijdt aan deze vorm. Bij de ziekte van Alzheimer werken de hersenen minder goed. De oorzaak van deze hersenbeschadiging is nog onduidelijk. Het verloop van de ziekte Alzheimer wordt progressief genoemd, dat betekend dat het in de loop van de tijd steeds meer verschijnselen optreden en dat zij ook nog erger worden. De verschijnselen nemen geleidelijk toe, van heel lichte geheugenstoornissen tot toestand waarin iemand niet meer kan praten, anderen niet meer herkent en niets zelfstandig meer kan doen.
Mensen met Alzheimer merken vaak zelf dat er iets mis is, ze merken bijvoorbeeld dat ze dingen vergeten of handelingen niet goed kunnen doen. Zij voelen dat zij de greep op de werkelijkheid verliezen.

De ziekte van Alzheimer is niet te genezen. Gemiddeld overlijden mensen met de ziekte van Alzheimer ongeveer zes jaar na het optreden van de eerste verschijnselen.

Je hebt ook Vasculaire dementie. Dit komt na alzheimer het vaakst voor. Vasculaire dementie word veroorzaakt door afwijkingen aan de bloedvaten in de hersenen. Wanneer een bepaald bloedvat afgesloten raakt, krijgt een gedeelte van de hersenen te weinig bloed en daardoor ook te weinig zuurstof. Hierdoor raakt dit deel van de hersenen beschadigd. Wanneer er meer afsluitingen komen, beschadigen de hersenen steeds meer en treden de verschijnselen van dementie op.

Het begin van de vasculaire dementie is meestal plotseling en onverwacht. De verschijnselen verergeren in steeds in stappen omdat er telkens een deel beschadigd. Ook bij vasculaire dementie hebben mensen door dat er wat mis is. Vasculaire dementie is niet te genezen maar behandeling kan de verergering wel tegenhouden. Wanneer dit niet sterven men sen met vasculaire dementie na ongeveer 6 jaar.

Dementie kan ook ontstaan door herhaaldelijke klappen op het hoofd zoals boksers maar het kan ook optreden als gevolg van een klap zoals een ongeluk. Dementie kan ook optreden bij een overdosis, hiv, alcohol, depressie en bij hersentumors.

Het verloop van dementie

Bij de ziekte van Alzheimer en vasculaire dementie worden de verschijnselen in de loop van de tijd ernstiger, dit verloopt bij iedereen ongeveer het zelfde. Het verloop kan worden opgedeeld in fasen.

De eerste verschijnselen
Beginnende dementie
Matige dementie
Ernstige dementie

Bij de eerste verschijnselen krijgen mensen last van geheugenstoornissen, ze vergeten dingen uit het recente verleden. De meesten mensen denken dan nog dat het komt door moeheid, verstrooidheid of ouderdom.
Deze vergeetachtigheid is hinderlijk en maakt mensen onzeker. Mensen worden dan minder spontaan en hopen zo vergissingen te voorkomen. Dementerende mensen raken gefrustreerd. Ze kunnen niet meer aan de eisen voldoen die anderen aan hen stellen waardoor ze boos, verdrietig, angstig of somber worden. De beginfase is wel lastig maar je kan er nog wel zelfstandig mee leven.

Bij beginnende dementie begint ook de oriëntatie een rol te spelen. Ze weten vaak niet meer hoe laat het is en vergeten hierdoor wanneer het etenstijd is. Ze kunnen prima voor zichzelf zorgen zolang je ze maar herinnerd aan wat ze moeten doen. Mensen denken in deze fase liever aan het verleden omdat ze dat nog precies weten.


Bij matige dementie kunnen mensen veel dagelijkse handelingen niet meer zelfstandig uitvoeren. Ze moeten de hele dag min of meer verzorgd worden. De geheugenproblemen verergeren en de dementerende lijkt in het verleden te leven en weet niet of bijna niets meer van het leven van nu. Ze herkennen de mensen om hun heen vaak niet meer en begrijpen vaak niet wat mensen om hun heen zeggen.

Bij ernstige dementie kan de dementerende bijna niks. Hij praat niet meer en begrijpt nog maar heel weinig. Hij reageert nog wel op stemmen. Vaak trekken deze mensen zich helemaal terug en draait alles om hun eigen persoon. Het lijkt net of iemand weer een klein kind is. Hun leven draait om eten en slapen. De persoon loopt niet meer en zit de hele dag in een stoel of ligt in bed. In deze is professionele hulp nodig zoals een verzorgingstehuis.

Omgaan met dementerende

Vaak vinden mensen het lastig om contact te maken en te houden met dementerende. Hier zijn een paar manieren.
Maak oogcontact
Zeker bij mensen met een gevorderde dementie moet je zorgen dat ze aandacht voor je hebben. Door oogcontact en aanspreken bij de naam zorg je ervoor dat iemand zich concentreert op jou en de kans op begrip voor wat je zegt daardoor toeneemt.
Praat langzaam en duidelijk
Dementerende mensen hebben vaak een langzamere gedachtengang. Snel praten houden ze dan niet bij. Het is voor hen ook al moeilijk genoeg om duidelijk verstaanbare woorden te begrijpen, laat staan als ze onduidelijk gezegd worden. Pas de snelheid en duidelijkheid aan aan het tempo van de ander maar overdrijf niet.

Gebruik korte zinnen
Vaak blijkt dat na 4 of 5 woorden door de dementerende mens het eerste woord alweer vergeten is. Zinnen langer dan 5 woorden hebben dan ook meestal geen zin. Ook bij lichte dementie is het belangrijk om zinnen zo kort mogelijk te houden.
Ook hierbij geld dat het zoeken is naar de juiste aanpassing.

Gebruik alternatieven
Soms blijkt dat een bepaald woord niet begrepen wordt. Door hetzelfde woord steeds te herhalen lukt het vaak niet.
Als bijvoorbeeld het zinnetje:"wilt u koffie?", niet begrepen wordt kun je het vervangen
door:" wilt u drinken?".
Gebruik gebaren
Vaak werkt licht vooroverbuigen en je hand uitnodigend uitsteken beter om een dementerend mens te laten opstaan uit een stoel dan door te vragen:" gaat u mee?". Een combinatie van beiden werkt het best.
Gebaren mogen rustig wat overdreven worden om de bedoeling zo duidelijk mogelijk te maken.
Gebruik de juiste toon
Zeker bij mensen met een gevorderde dementie is de toon van wat je zegt vaak belangrijker dan de inhoud. Als een dementerende vrouw van 80 jaar oud zich druk maakt omdat het eten voor haar kleine kinderen nog klaargemaakt moet worden werkt het niet om op opgewekte toon te zeggen dat hier al voor gezorgd is. De boodschap komt dan niet over. Een geruststellende toon heeft meer kans van slagen.
Neem de tijd

Even snel iets doen bij iemand die dementerend is wekt weerstand op. Doe het dan liever niet. Geef de dementerende mens de tijd om zich er op in te stellen dát er iets gaat gebeuren.
Dwing niet
Dwang wekt angst en eventueel agressie op. Als een dementerend mens iets niet wil houdt het op dat moment op. Beter is het om na enige tijd opnieuw te proberen. Vraag je ook altijd af of iets daadwerkelijk moet.

Reageer op het gevoel
Mensen met een gevorderde dementie kunnen vaak moeilijk duidelijk maken wat ze dwarszit. Duidelijk is wel dát ze iets dwarszit. Door hierop te reageren bereik je meer dan door te willen achterhalen wat er aan de hand is. De dementerende mens voelt zich dan eerder begrepen en komt sneller tot rust.