Orpheus van Moreau

1. Analyse Het schilderij orpheus van Moreau is realistisch geschilderd en is gemaakt in 1865. Het schilderij is geschilderd in donkere, gemengde kleuren en bruintinten ( en af en toe een licht accent op bijvoorbeeld een lichaamsdeel ) en oogt behoorlijk somber. Dit past ook bij de nare situatie die afgebeeld wordt. Mede door de lichtval heeft ' Orpheus ' deze uitstraling, want het schilderij is donker met geen duidelijke lichtbron. Ik twijfel tussen avondschemer een regenachtige lucht of een combinatie van beide.Sommige delen zoals het gezicht van Orpheus en de voeten van de ' Femme fatale ' zijn wel extra licht. Waarschijnlijk door enkele flauwe zonnestralen die door gaten in het wolkendek schijnen. De eigenlijke voorstelling van het schilderij speelt zich vooraan in het midden af, maar de achtergrond is ook belangrijk, kijk naar de andere vrouwen op de achtergrond en het landschap. De vrouwen op de achtergrond zijn de Tracische vrouwen die teven Orpheus onthooft hebben, en hebben dus ook degelijk een functie op de afbeelding. Aan de rechterkant gaat het schilderij de diepte in met het landschap, zo geeft Moreau een ruim perspectief, al speelt de essentie van het verhaal zich heel gecentreerd en groot afgebeeld af in het midden van het schilderij. Het schilderij is niet heel fijn geschilderd, maar wel gedetaileerd, kijk bijvoorbeeld naar de kleding van de vrouw. Er is olieverf gebruikt en de drager is doek, hierdoor zie je geen duidelijke, strakke lijnen Inhoud Het schilderij ' Orpheus ' beeld het hoofd van Orpheus af, als deze gevonden is door een jong meisje. Het schilderij werd op de salon van 1866 tentoongesteld met een titel die Moreau's eigen fantasie bij het thema uitlegde: 'Een jong meisje ontdekt Orpheus' hoofd en lier, gedragen door de wateren van de Hebrus naar de kusten van Tracië'. Dit beeld verwijst terug naar de mythe, waarin de Tracische vrouwen Orpheus lichaam uiteenscheurden en zijn hoofd met zijn lier (die doorzong en doorspeelde) in het water gooiden. Ze deden dit omdat hij vrouwen na de dood van Euridice verachtte. De liefde van Orpheus en Eurydice heeft in de mythe veel te doorstaan. De grote liefde van Orpheus sterft op hun trouwdag, en de kans die Orpheus krijgt om haar terug te halen uit de dodenwereld, mislukt. Hij mag haar meenemen naar boven, onder voorwaarde dat hij niet achterom kijkt of zij wel achter hem aanloopt. Hij doet dit toch, en ze moet voorgoed terug naar de onderwereld. Hun liefde wordt onmogelijk gemaakt door het tragische lot. Doordat Orpheus ook sterft, worden hun beider geesten verenigd, waardoor het verhaal toch nog een beetje goed afloopt. Hoe Moreau op dit schilderij het eind van het verhaal afbeeldt maakt het echter tragischer. Orpheus, die altijd de liefde van andere vrouwen afwees en koos voor de ware liefde voor één vrouw, ligt hulpeloos in de armen van een exotisch geklede vrouw; een 'femme fatale', die hier Orpheus overwint.
Reden De voornaamste reden voor het maken van dit schilderij was voor Moreau om zijn eigen ideeen over deze mythe kwijt te kunnen.Gustave Moreau leefde van 1826 tot 1898 en is geboren in Parijs. Hij schilderde voornamelijk literaire en mythologische onderwerpen met zeer veel fantasie, terwijl hij vaak rijke orientaalse kleuren gebruikte. ( In dit schilderij zie je dat echter niet duidelijk terug ) Een van zijn beroemdste schilderijen is 'Apparition ' uit 1878 een mysterieuze scene uit de legende van Salomé, een terugkerend thema in Moreau's werk. Moreau's kunst wordt vaak symbolistisch genoemd; hij is in ieder geval een belangrijk voorloper op de symbolisten en heeft ze veel geïnspireerd. Als een belangrijk professor van de École des Beaux-Arts (Parijs), heeft hij onder andere twee belangrijke kunstenaars opgeleid: Henri Matisse and Georges Rouault. Veel van zijn meest belangrijke schilderijen bevinden zich in het Musée National Gustave Moreau in Parijs, het voormalige huis en atelier van Moreau. 2. Stijl De schilderstijl van Moreau wordt aangeduid met de naam Symbolisme. Symbolisten verzetten zich tegen het impressionisme, een uiting van directe waarneming, en beeldden meer mythische verhalen, religieuze en vreemde elementen uit. Achter de afbeelding op het schilderij zat altijd een diepere of verborgen boodschap en greep vaak terug naar religieuze of oude mythen, bijbelverhalen of legenden. Historische context/ tijd van ontstaan Orpheus is geschilderd in 1865. Zoals net vermeld is de stijl van het kunstwerk symbolisch. Het symbolisme kwam rond de tijd van Moreau op, hij was zelfs een van de aanvoerders van het symbolisme. Moreau en andere symbolisten zetten zich af tegen het Impressionisme, de andere veel voorkomende richting in de laatste helft van de negentiende eeuw. Het impressionisme gaf weer wat de schilder zag op een bepaald moment en had dus verder geen diepere betekenis. Het symbolisme had zoals al vermeld staat, altijd diepere elementen en greep vaak terug naar (oude ) verhalen. De andere kunststromingen in de negentiende eeuw die ontstaan waren voor het symbolisme en het impressionisme waren romantiek en realisme. De schilderijen uit de romantiek beeldden verzet uit tegen onderdrukking, de maatschappij of God en de kerk. Realisme was echter heel anders. Zoals de naam al ongeveer prijsgeeft beeldden de schilderijen uit het realisme uit wat er opdat moment om de schilders heen gebeurde, zoals etende of werkende mensen. 3. Vergelijkend kunstwerk http://galatea.let.vu.nl/onliefde/artikel/glas/graph/delville.jpg
Jean Delville (1867-1953), symbolistisch kunstenaar uit België, geeft hetzelfde thema weer als Gustave Moreau, het hoofd van Orpheus op zijn lier. Hier drijft het echter voort op het water. Dit schilderij heet eveneens 'Orpheus ' en is geschilderd in 1893. Het schilderij is in dezelfde periode geschilderd, en behoort ook tot het symbolisme, er zit een diepere betekenis achter het schilderij en de afgebeelde situatie grijpt terug naar een mythe, de mythe van Orpheus en Euridice. Dit schilderij, geeft echter een sprookjesachtige, en verheven sfeer, in tegenstelling tot de sombere sfeer op het schilderij van Moreau. Orpheus lijkt zich met zijn geest te begeven bij geest van Eurydice. Het schilderij is ook geschilderd met olieverf op doek, maar het kleur- en lichtgebruik op het schilderij van Delville is anders, lichter dan dat van Moreau. 5. Thema Ik vind dat het schilderij 'Orpheus ' van Gustave Moreau goed bij mijn thema schuldgevoel past, als je kijkt naar het achterliggende verhaal. Ook de sfeer van het schilderij past erbij: donker en tragisch. Het verhaal wat achter het schilderij zit, de mythe van Orpheus en Euridice is heel tragisch. Doordat Orpheus toch achterom gekeken heeft toen hij Euridice uit de onderwereld wilde halen moest zij voorgoed in de onderwereld blijven. Uit schuldgevoel tegenover haar, zij kon immers nooit het licht terugzien en zou ongetwijfeld ongelukkig zijn maar misschien voormamelijk tegenover zichzelf werd hij behoorlijk depressief. Hij verachtte vrouwen, en dit werd zijn dood. De Trasische vrouwen onthoofdden Orpheus en op het sombere schilderij, zie je dat een andere vrouw, een 'femme fatale 'meester is geworden over Orpheus. Hij heeft uit schuldgevoel tegenover zijn grote liefde en tegeover zichzelf zijn eigen dood veroorzaakt en is weggekwijnd van de Spijt. Hij heeft tijden gedacht: 'Oh wat was ik stom, waarom heb ik achterom gekeken, mijn leven zou zo mooi kunnen zijn; wat als 'Toch gaat het verhaal, dat hij na zijn dood herenigd wordt met Euridice en hopelijk heeft hij het dan goed kunnen maken met haar en zullen zij voor altijd samen zijn ..
Bronvermelding - http://galatea.letvu.nl/onliefde/artikel/glas/moreau.htm - www.xs4all.nl/~schuffel/orpheus/moreau.html - Eldorado-Nederlands VWO, Meulenhof educatief - Wereldgeschiedenis van de kunst, H.W. Janson - Biographical dictionary, Magnus Magnusson - Fortuna deel 1, uitgeverij Eisma bv