Pastorale 1943 door Simon Vestdijk

Inhoud boek

Het boek begint in het huis van de hoofdpersoon, meneer Schults. Schults is een Duitser van afkomst, maar heeft zijn naam laten veranderen, omdat hij niet echt een Duitser meer wilde zijn door de oorlog. Zijn naam was eerst Schultz. In de woonkamer van Schults staat een kast die op dat moment net door hem dichtgedaan wordt. Op de kastdeur hangt de lelijke hertogin die hij gebruikt om vrouwen van zich af te houden. Van Bunnik is bij Schults. Het is een vriend van hem en ze hebben net het schuilhok bekeken dat achter de kast is gemaakt.

De volgende dag gaat Schults gewoon naar zijn werk, zijn werk als Duits leraar. Aan het begin van de dag wordt geroddeld door de leraren over Mien Algera die met een NSB’er blijkt te gaan. In de klas die hij daarna lesgeeft zit ene Poerstamper, een jongeman wiens vader NSB’er is en voor veel oproer in de klas zorgt.

Een eind verderop op de Hoenderik gebeuren er allemaal andere dingen waar Schults niets van afweet. De jongeman die net genoemd is, Poerstamper, heeft een affaire met Marie Bovenkamp, de dochter van meneer Bovenkamp die eigenaar van de Hoenderik is. Marie zou gaan trouwen met Jan in ’t Veld, maar hij was saai volgens haar. Ze bleek zwanger te zijn en moest toen wel trouwen met Poerstamper. Deze ging bij de SS, omdat hij absoluut niet wilde trouwen met Marie. Op de Hoenderik werd er veel over gepraat. Vooral door alle onderduikers, waaronder Jan in ’t Veld, Cohen Kaz (een jood), Mertens (iemand van de geheime dienst), Griekspoor en van Waveren. Ze hielden Marie voor de gek tijdens het avond. Cohen was de leider van deze plagerijen. Op een gegeven moment was Marie het zat en ging naar de vader van Poerstamper toe om alle onderduikers, behalve Jan in ’t Veld aan te geven. Ze vond Jan in ’t Veld namelijk wel sympathiek, omdat hij het voor haar opgenomen had. Meneer Poerstamper stemde toe, maar heeft ze uiteindelijk niet aangegeven, omdat hij niet verdacht wilde zijn.

In die zelfde week toen Marie haar aanklacht deed gingen, in het weekend, Jan in ’t Veld en Cohen naar Amsterdam. Cohen wilde daar gewoon even zijn, omdat hij Amsterdam ontzettend mistte en in ’t Veld wilde daar een onderduikadres zoeken. Op een gegeven moment ging Cohen naar het toilet en is in ’t Veld weg gegaan. Bij een bureau heeft hij iedereen van de Hoenderik aan gegeven.

Op zondagavond werd iedereen opgepakt. De vluchtgang stortte in, zodat ze niet konden ontsnappen. Mertens was buiten gaan kijken en werd meteen ingerekend. Van Waveren wilde Mertens gaan zoeken en werd dood geschoten door de Duitsers. De rest werd opgepakt en Marie werd naar een ziekenhuis gebracht, omdat ze krankzinnig werd verklaard. Ze riep nog dat Poerstamper niet haar ouders zouden meenemen.

Door deze uitspraak kwam Schults erachter wie het gedaan zou kunnen hebben. Hij had geen andere aanwijzing voor andere mensen, dus ging hij met zijn geheime groep, Maathuis, op pad, waaronder Van Dale, Eskens, Hammer en Ballegooyen. Ze kidnapten Poerstamper in een geleende auto. Allen hadden ze Duitse militaire kledij aan. Eskens was de opvallendste van het stel, dus Schults wilde hem steeds verbergen. Uiteindelijk vergat hij één keer niet naar links te buigen en zag Poerstamper Eskens, waarvan zijn opplak snor los zat en zijn kledij veel te groot was. Dit zag Schults en hij pakte Poerstamper meteen vast en wilde schieten, maar dat ging niet. Op een verlaten weg in het bos duwden ze Poerstamper de auto uit en Eskens schoot hem in de linker zij en Schults schoot hem in de rechter schouder. Ze moesten snel vluchten, omdat er moffen aankwamen.

Het bleek dat Poerstamper niet dodelijk gewond was, dus ging de groep Maathuis in kledij van de Operation Todt, die ze eerder ook hadden gebruikt, naar het ziekenhuis en schoten daar Poerstamper dood.

Later werd Schults opgepakt, maar hij kreeg niet te horen waarvoor. Anderhalve maand zat hij in het Oranjehotel, de gevangenis in Scheveningen. Hij had het daar best goed met Wim Uden zijn gezellige kamergenoot. Er kwamen steeds mensen bij en vaak gingen er ook mensen weg. Op een gegeven moment kreeg Schults een baantje in de keuken en dat hielp hem heel erg om hem af te leiden van de onzekerheid. Na de anderhalve maand werd hij opgeroepen om bij de Obersturmführer te komen. Het bleek de onder Obersturmführer te zijn die hem vroeg wat hij wilde, omdat zijn laatste week in de gevangenis perfect moest zijn.

Na deze laatste week werd Schults weggehaald en naar de echte Obersturmführer, Wernicke, gebracht in Den Haag. Deze was erg aardig. Ze bespraken de uitspraken van Schults tegen de Duitse bezetting. Er werd geen woord gesproken over de moord op Poerstamper. In een ander vertrek sprak hij nog met zijn broer, August, die niet veel zij. Daarna sliep Schults nog één nacht in de gevangenis en werd toen vrijgelaten. Hij ging zijn oude leventje weer oppakken. Gewoon onderduikers helpen, zoals hij de gene op de Hoenderik had geholpen, en gewoon les blijven geven als Duits leraar.