Natuurkunde 3.2

3.2 Natuurkunde

De temperatuur bepalen

• Je hebt temperatuur en gevoelstemperatuur.

1. De temperatuur is hoe koud of warm het echt is
2. De gevoelstemperatuur is hoe je het voelt, dus je hebt koude vingers en je houdt ze onder een lauwe kraan, dan voelt het heet aan.

• Je hebt een thermometer nodig als je de temperatuur van de lucht precies wil bepalen.

De vloeistofthermometer

• Bekende thermometer is de vloeistofthermometer
• Die bestaat uit een reservoir en een stijgbuis waarlangs een schaalverdeling is aangebracht.
• Reservoir en een deel van de stijgbuis zijn gevuld met een vloeistof: vroeger meestal kwik en tegenwoordig vaak alcohol.
• Als de temperatuur stijgt, zet de vloeistof uit. De vloeistof gaat dan in de buis omhoog.
• Temperatuur daalt: de vloeistof krimpt en draait het vloeistofniveau
• Buis is erg klein: je ziet de vloeistof al stijgen of dalen bij kleine temperatuurverschillen.
• Verschil tussen hoogste en laagste temperatuur die je met een thermometer kunt meten, wordt het meetbereik van de thermometer genoemd.

De Celciusschaal

• Thermometer is pas bruikbaar als hij een schaalverdeling heeft.
• Dagelijkse leven worden thermometers gebruikt met schaalverdeling in graden Celsius
• Niet moeilijk om zo’n schaalverdeling te maken:

• Het nulpunt (0 Graden Celsius) is het niveau van de vloeistof bij de temperatuur van smeltend ijs.
• Het honderdpunt (100 graden Celsius) is het niveau van de vloeistof bij de temperatuur van kokend water.
• De afstand tussen deze niveaus wordt met streepjes in honderd gelijke delen (graden) gedeeld
• Ten slotte worden ook streepjes met dezelfde tussenruimte onder het nulpunt en boven het honderdpunt gezet.

Andere soorten thermometers

Koortsthermometer:

• In het verleden meestal een vloeistofthermometer.
• Stijgbuis is nauwer en het reservoir groter dan bij normale thermometers.

Tegenwoordig gebruiken we een digitale koortsthermometer

• Wordt de temperatuur aangegeven in cijfers.
• Bevat geen vloeistof, maar werkt elektronisch

Oor thermometer:

• Na één seconde weet je al je lichaamstemperatuur.
• Onder 37 graden ben je onderkoeld
• Boven 40 graden heb je flinke koorts

PLUS

Water:

• Krimpt net als andere vloeistoffen tot 4 graden Celsius
• Zet uit bij 4 graden tot 0 graden Celsius, andere vloeistoffen doen dat niet, die krimpen juist bij die graden
• Als water bevriest, ontstaat er ongeveer 1,1 dm³ ijs.
• Tijdens bevriezing neemt volume toe met ongeveer 10%
• Dat is de reden dat je moet proberen te voorkomen dat waterleidingen in de winter bevriezen. Ze kunnen dan namelijk kapotvriezen.