Politieke besluitvorming

Rijtjes Politieke Besluitvorming

H1. Wat is politiek?

Begrip politiek:

Ander woord voor beleid; maatregelen waarmee ministers een probleem aanpakken en oplossen (drugsbeleid)

Als staatsinrichting; regels vastgelegd over hoe je een land moet besturen

Als strategie of handelswijze om een doel te bereiken (de politiek om iets te voorkomen)

Als in; behendig, sluw, slim, achterbaks (een politiek antwoord geven)

Politiek probleem:

Door grote groep mensen als ongewenst ervaren

Ontstaan door maatschappelijke ontwikkelingen

Te maken met tegengestelde belangen

Mensen willen het (mede) door overheidsingrijpen veranderd zien

Collectieve goederen:

(Goederen die van algemeen belang geacht worden, die moeilijk via de markt kunnen worden aangeboden, maar die in principe voor iedereen beschikbaar zijn.) Wegen, scholen en parken door overheid

Collectieve diensten:

Verdediging land door leger, verkiezingen organiseren voor 2e kamer door overheid

Sociaal contract:

In ruil hiervoor moeten burgers een deel van hun (financiële) vrijheid inleveren (Hier wordt vaak indirect aan bijgedragen door belasting te betalen)

Kerntaken van de Nederlandse overheid (collectieve belangen):

Het zorgdragen voor de openbare orde en veiligheid, voldoende agenten, rechters en celruimtes;

Het zorgdragen voor het garanderen van mensenrechten;

Het onderhouden van goede buitenlandse betrekkingen, binnen bestaande samenwerkingsverbanden als de EU en de NAVO, maar ook China etc.

Het zorgdragen voor werkgelegenheid, sociale zekerheid, goede arbeidsomstandigheden, infrastructuur en een goed economisch klimaat.

Het zorgen voor welzijn, onderwijs, volksgezondheid, kunst en andere goederen en diensten op sociaal-cultureel gebied.

1.3 Een staat heeft de volgende kenmerken:

Een overheid die over soevereine macht beschikt;

Er is sprake van een bevolking, waarover geregeerd wordt;

Het grondgebied is internationaal erkend;

De overheid beschikt over het geweldsmonopolie.

Soevereiniteit: de hoogste macht, en geeft een overheid het recht het land zelf te besturen, zonder inmenging van andere staten.

Macht: is het vermogen om het gedrag van anderen, eventueel tegen hun zin, te beïnvloeden

Politieke macht: is het vermogen de politieke besluitvorming te bepalen

Gezag: mensen accepteren de macht of zeggenschap van anderen als legitiem. Men accepteert, dat volgens de wet

Geweldsmonopolie: alleen de overheid mag geweld gebruiken

H2. Democratie en rechtsstaat

Rechtsstaat:

Rechten en plichten van inwoners en overheid in regels vastgelegd

Burgers beschermd tegen machtsmisbruik door de overheid

Een democratische rechtsstaat:

Een staat waarin de macht door of namens het volk wordt uitgeoefend binnen de grenzen van de grondwet, zodat individuele grondrechten worden beschermd.

Een democratische rechtsstaat heeft de volgende kenmerken:

Er is sprake van een grondwettelijke scheiding van de politieke macht;

De (politieke) grondrechten worden geëerbiedigd;

Het bestuur van het land is gebaseerd op het legaliteitsbeginsel.

Scheiding der machten

Wetgevende macht – regering en parlement (vaker ministers wetsvoorstel), parlement beslist daarna of een voorstel een wet wordt. (regering zet daarna handtekening eronder).

Uitvoerende macht – ministers (die zitten dus in de regering), gecontroleerd door het parlement. (motie van wantrouwen)

Rechterlijke macht – onafhankelijke rechters -> worden wetten goed nageleefd

Kanttekening:

Ministers hebben meer politieke macht dan het parlement -> wetgevende en uitvoerende macht.

Grondwet:

http://www.denederlandsegrondwet.nl/9353000/1/j9vvihlf299q0sr/vgrnbac43qvy#p1

Klassieke grondrechten (Grondwet art. 1 t/m 18) zijn er om de vrijheid en gelijkheid van burgers te garanderen (afdwingbaar)

Art. 1: gelijkheidsbeginsel / discriminatieverbod

(Art. 2: Nederlanderschap)