Hoofdstuk 1: Wat zijn massamedia?

1.1Het communicatieproces

Communicatie: het proces waarbij een zender bedoeld of onbedoeld een bepaalde boodschap (informatie) overbrengt aan een ontvanger en waarbij mensen de relaties die zij met elkaar hebben vormen en inhoud geven.

De kenmerken van communicatie (zie bladzijde 7):

• De boodschap
• De zender
• Het medium
• De ontvanger
• De feedback

Een boodschap wordt vrijwel nooit ongewijzigd en objectief overgenomen of begrepen. Er is sprake van vervorming. Dit komt omdat de betekenis die aan een boodschap gegeven wordt, afhankelijk van het referentiekader van de zender en de ontvanger

Referentiekader: de verzameling van al je persoonlijke waarden, normen, standpunten, kennis en ervaringen.

*Bijvoorbeeld: een liedje dat de ene doet denken aan een vakantie en de ander aan een begrafenis, verschillende mensen geven het een andere betekenis door het referentiekader.

Ruis: verstoring of misvervorming van het communicatieproces.

Soorten communicatie:

• Directe vs indirect,

Directe communicatie is persoonlijk contact.

indirecte communicatie is er altijd sprake van een hulpmiddel (medium)

• Eenzijdig vs meerzijdige,

Eenzijdige communicatie is dat de ontvanger geen boodschap terug stuurt naar de zender.

Meerzijdige communicatie zijn de deelnemers wel afwisselend zender en ontvanger, er is sprake van interactie. Noemen we ook wel wederkerigheid.

• Verbale vs non-verbale,

Verbale communicatie wordt uitgesproken of geschreven.

Non-verbale communicatie is alle communicatie waarbij men geen woorden gebruikt.

• Interpersoonlijke vs massacommunicatie,

Interpersoonlijke communicatie is directe, meerzijdige, verbale en/of non-verbale communicatie tussen twee mensen of een kleine groep mensen. Massacommunicatie is gericht op een groot en grotendeels onbekend publiek; deze vorm is meestal eenzijdig en kan zowel verbaal als non-verbaal zijn.

1.2Massacommunicatie en massamedia

Kenmerken van massacommunicatie:

1. Massacommunicatie richt zich om een breed, heterogeen en relatief onbekend publiek.
2. De informatie die wordt overgebracht is openbaar en dus beschikbaar voor iedereen.
3. Het verzenden en bepalen van de inhoud van een publieke boodschap gaat meestal via omvangrijke organisaties waar veel mensen bij betrokken zijn, zoals krantenredacties en omroeporganisaties.
4. Er wordt altijd gebruik gemaakt van technisch hulpmiddelen: de massamedia.
5. De communicatie verloopt meestal eenzijdig. De ontvanger kan wel reageren, maar altijd indirect en achteraf
6. Uit de eenzijdigheid volgt dat de zender niet kan controleren of de boodschap bij alle ontvangers is aangekomen, laat staan door hen is begrepen. Er is wel feedback mogelijk, maar die komt hooguit van een klein deel van de ontvangers
7. De ontvanger bepaalt zelf hoe hij of zij een medium gebruikt. Bij kan kranten ongelezen weggooien, hij bezoekt alleen bepaalde websites en kan de televisie elk moment uitzetten

Massamedia: alle middelen die massacommunicatie mogelijk maken. Zoals tv, radio, tijdschriften en internet.

soorten media zijn gedrukte media(de pers), audiovisuele media(radio- en televisieomroepen) en digitale media(internet)

1.3De functies van de massa media

Functies voor het individu

• Informatieve en educatieve functie: de media voorzien ons van nieuws en informatie, waardoor wij op de hoogte blijven van actuele gebeurtenissen en nieuwe dingen leren.
• Opiniërende functie: de media geven vaak kritisch commentaar op niets en andere maatschappelijke onderwerpen, daardoor helpen zij ons een eigen mening te vormen.
• Sociale functie: de media verbinden ons met andere mensen
• Recreatieve functie: de media bieden ontspanning en tijdverdrijf

Welke functie de media op een gegeven moment vervullen, is niet altijd even duidelijk of eenduidig. Dat is namelijk naast het doel van de zender mede afhankelijk van de behoefte van het individu als ontvanger. De media kan meerdere functies vervullen. Denk aan een sport programma.

Functies voor de samenleving:

• Informerende functie
• Socialiserende functie, het overbrengen van waarden, normen en andere cultuurkenmerken via de media. Denk aan sesamstraat.
• Amuserende functie, de media bieden ontspanning en tijdverdrijf.
• Bindende functie, hiermee bevorderen we de sociale cohesie, de onderlinge verbondenheid tussen mensen binnen de samenleving. Denk aan uitzending van  voetbalwedstrijden.

De 5 politieke-informerende functies:

1. De opiniërende functie, de media zorgen ervoor dat burgers geïnformeerd worden over maatschappelijke en politieke onderwerpen en helpen zo de burgers een mening te vormen. Ook speelt het een belangrijke rol bij de vorming van de publieke opinie: mening van de meeste burgers over een bepaalde kwestie.
2. De spreekbuisfunctie, de media brengen opvattingen van individuen en belangengroepen onder de aandacht en zijn daarmee een platform voor het publieke debat. Voor politici en bestuurders zijn de media een belangrijke bron van informatie over kwesties en standpunten die onder de bevolking leven.
3. De commentaarfunctie, de media faciliteren het recht op vrije meningsuiting, ze geven commentaar enzovoort.
4. De controle- of waakhondfunctie, de media controleren het functioneren van de overheid en andere publieke organisaties.
5. De agendafunctie, de media zorgen ervoor dat maatschappelijke problemen onder de publieke en politieke aandacht komen. Hierdoor kan het op de politieke agenda komen (dit betekend dat politici het probleem oppikken en maatregelen gaan bedenken)

Infotainment: programma’s met zowel amuserende als een informerende functie.

Entertainment-education: programma’s met een amuserend en educatief karakter.

Hoofdstuk 2: Het medialandschap

2.1 De pers

Dagbladen zijn kranten die met een dagelijkse frequentie verschijnen.

Dagbladen zijn in te delen in:

• regionale en landelijke kranten

• ochtend- en avondkranten
• gratis en abonnementskranten, gratis kranten worden gefinancierd uit de advertentie-inkomsten.
• populaire kranten (massakranten) en kwaliteitskranten (kaderkranten)
• algemene kranten en richtingskranten
• linkse en rechtse kranten

Lees bladzijden 22 en 23

2.2 Audiovisuele media: de omroepen

Onder audiovisuele massamedia verstaan we alle publieke omroepen en commerciële zenders die televisie en/of radio maken. Vanwege het feit dat in Nederland zowel publieke omroepen als commerciële zenders actief zijn, spreken we van een duaal omroepstelsel.