Rechtsregels

dit is een gedragsregel die nageleefd moet worden, deze is afdwingbaar

omdat al deze niet nageleefd wordt komt de rechtelijke macht tussen

basis van rechtssysteem is de grondwet

• fundamentele waarden binnen maatschappij
• basisrechten van de burgers
• internationale rechtsregels
• opgesteld in verdragen
• vb. UVRM, universele verdrag van de rechten van de mens
• 1950 door bijna alle landen van de wereld ondertekend

privaatrecht versus publiekrecht

2 goepen

PRIVAATRECHT

regelt verhoudingen tussen burgers

burgerlijk recht (verhoudingen tussen personen)

handelsrecht (alles met handel)

arbeidsrecht (verhoudingen tussen werkgever en werknemer)

sociale zekerheid (rechten en plichten van de burgers)

PUBLIEKRECHT

regelt verhoudingen tussen burgers en overheid

administratief recht (inrichtingen en werking van overheidsorganen)

strafrecht (regelt straffen bij overtredingen)

fiscaal recht (de heffing en ontvangen van overheidsinkomsten)

grondwettelijk recht (organisatie van de staat en relatie tot burgers)

juristen

iemand die rechten heeft gestudeerd

PARKETMAGISTRATEN

zij brengen zaken/mensen voor de rechtbank

RECHTERS

beslist (soms in samenspraak met een jury) welke straf de beschuldigde krijgt

ADVOCATEN

verdediging van iemand voor een rechszaak. Ze verdedigen in het belang van de cliënt

rechtsbescherming

rechtsstaat heeft geen onbeperkte macht

scheiding der machten

*machten controleren elkaar

RECHTSBESCHERMING

een onafhankelijke rechtbank doet uitspraken bij geschillen tussen burgers onderling of tussen burgers en de overheid

rechtbanken

verschillende soorten rechtbanken

*materie en plaats

België heeft 5 rechtsgebieden

*Antwerpen, Gent, Brussel, Bergen, Luik

beslissingen van rechtbanken zijn vonnissen

elk rechtsgebied is verdeeld in 27 rechtelijke arrondissementen

elk arrondissement is verdeeld in 225 gerechtelijke kantons

KANTON

vredegerecht

*staat dichtst bij de bevolking

vb. burenruzies

ARRONDISSEMENT

ARBEIDSRECHTBANK

geschillen tussen werkgevers en werknemers

RECHTBANK VAN KOOPHANDEL

tussen handelaars, inzaken en faillissementen

POLITIERECHTBANK

zaken betreffende het verkeer

RECHTBANK VAN EERSTE AANLEG

burgerlijke rechtbank

*echtscheidingen, adoptie

correctionele rechtbank

*oplichtingen, diefstal

jeugdrechtbank

*jongeren tot 16

speciale rechtbanken

HOF VAN BEROEP EN ARBEIDSHOF

niet eens met uitspraak bij rechtbank van eerste aanleg of rechtbank van koophandel

1 in elk rechtsgebied

hoger beroep tegen arbeidsrechtbank = arbeidshof

uitspraak van een hof is een arrest

HOF VAN ASSISEN

1 in elke provincie

komen bij elkaar wanneer misdaden bestraft moeten worden

wordt telkens opnieuw samengesteld

12 juryleden

HOF VAN CASSATIE

hoogste rechtbank

spreekt zich uit over procedurefouten

in Brussel

3kamers

*strafrechtelijk dossier

*arbeidsrecht

*burgerlijke zaken en commerciële aangelegenheid

RAAD VAN STATE

bestuurlijk rechtscollege

*administratie

geven raad aan het parlement en de regering als ze een nieuwe wet willen uitwerken

GRONDWETTELIJK HOF

zorgt ervoor dat alle soorten wetten overeenstemmen met de grondwet

STRAFUITVOERINGSRECHTBANKEN

sinds 1 februari 2007

invrijheidsstelling van veroordeelden

straf meer dan 3 jaar = voor de rechters van SUR

minder dan 3 jaar = alleenzetelende rechter

belangrijke organen

HOGE RAAD VAN JUSTITIE

zaak Dutroux zorgde voor vertrouwenscrisis enn zorgde voor rechtstreekse aanleiding van de hoge raad van bestuur

opdrachten van de raad is 3 delig

*benoemingsbeleid van de magistratuur

(magistraat = iemand die gekozen is in voor een openbare bestuursambt)

*extern toezien op werking rechtelijke orde incl. klachten

*adviezen ivm betere werking magistratuur verstrekken aan de politieke verantwoordelijken

JUSTITIEHUIZEN

één Franstalige en één Nederlandstalige

5 opdrachten

• slachtoffer onthaal
• bemiddeling in strafzaken
• burgerlijke opdrachten
• strafrechtelijke opdrachten
• eerstelijnswerking

buiten België

EUROPA

verordening: moeten op dezelfde wijze worden toegepast

richtlijnen: beschrijft de doelstellingen, lidstaten zijn vrij om te kiezen op welke manier

adviezen en aanbevelingen: geen kracht van wet

INTERNATIONAAL

VEILIGHEIDS RAAD VAN DE VERENIGDE NATIES

formuleert aanbevelingen en stelt onderzoeken in. Treed ook op als bemiddelaar tussen oorlogvoerende staten.

ALGEMENE VERGADERING VAN DE UNO

vergadering die bestaat uit vertegenwoordigers van alle lidstaten van de UNO. Ze geven aanbevelingen en verslagen over zaken als vrede en internationale veiligheid.

INTERNATIONALE STRAFTRIBUNALEN

zij hebben een duidelijk omschreven territoriale en tijdelijke bevoegdheid. Ze zorgen ervoor dat het schenden van het internationaal humanitair recht niet ongestraft blijft

INTERNATIONAAL STRAFHOF

permanent en onafhankelijk internationaal strafhof van de VN. Het hof zetelt in den Haag en neemt kennis over misdaden tegen menselijkheid en oorlogsmisdaden.

INTERNATIONAAL GERECHTSHOF

dit hof zetelt in den haag en bestaat uit 15 magistraten die verkozen zijn door de VN.

Het hof doet uitspraken over conflicten tussen staten die haar worden voorgelegd door lidstaten.

Rechtszaak

VOORLOPIG ONDERZOEK

geheim

niet tegensprekelijk en schriftelijk

kent 2 vormen

• opsporingsonderzoek = uitgevoerd door procureur des Konings en hulpofficieren
• gerechtelijk onderzoek = door onderzoeksrechter op vraag van PK om , maatregelen te nemen waar de PK niet voor bevoegd is

ONDERZOEK TEN GRONDE

er wordt een uitspraak gedaan over de grond van de zaak

openbaar

tegensprekelijk en mondeling

verschillende actoren

VERDACHTE

VEROORDEELDE

heeft van de rechters reeds een eindoordeel gekregen

BESCHULDIGDE

deze persoon moet voor het hof van Assisen verschijnen

alle rechten van een volwaardige proces partij

INVERDENKINGGESSTELDE PERSOON

men onderzoekt of hij het misdrijf begaan heeft maar moet nog niet voor de rechter verschijnen

VERDACHTE

deze persoon wordt verdacht

inzage in dossier

bijkomend onderzoek

BEKLAAGDE

deze persoon moet voor de strafrechter, politierechtbank of correctionele rechtbank verschijnen

alle rechten van een volwaardige proces partij

ADVOCAAT

verdachte en advocaat vormen de verdediging

verdachte heeft recht op advocaat tijdens het onderzoek

SLACHTOFFER

geen genoodzaakte partij

tot 1998 bestond er 1 slachtofferstatuut

sinds wet van Franchimont (12 maart 1998) spreekt men van een benadeelde, opsporingsonderzoek en gerechtelijk onderzoek.