§1: Wat is politiek?
Politiek: Wijze waarop een land wordt bestuurd. Het gaat dus over de keuzes die gemaakt worden Burgerparticipatie: De deelname/rol van de burger in de politiek. Grootste dilemma van politiek: efficiënt besturen of maximale participatie van burgers
Dictatuur: De wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht zijn niet van elkaar gescheiden maar in de handen van kleine groep mensen.
- Burgers hebben geen invloed op de politiek.
- Er is maar een beperkte individuele vrijheid.
- Er is geen politieke vrijheid.
- Er is overheidsgeweld.
- Er is geen onafhankelijke rechtsspraak.
- Massamedia en kunstuitingen staan onder censuur van de overheid.
- Autocratische dictatuur: 1 leider is aan de macht. Wordt soms geholpen door een Junta (regering die bestaat uit militairen) Door het ontbreken van ideologie komt godsdienstvrijheid en economische speelruimte vaak voor. - - Totalitaire dictatuur: Een groep mensen of partij heeft macht gekregen via een ideologische revolutie. Politiek, economie en het sociale leven wordt door de overheid bepaalt. Er is indoctrinatie. – Theocratie: Vorm van totalitaire dictatuur, godsdienst is tot staatsideologie verheven.
- Directe democratie: Het volk heeft directe zeggenschap. Bestaat nu niet meer. Het referendum is daarvan overgebleven (een volksstemming over een bepaald wetsvoorstel) - Representatieve democratie: Het volk kiest vertegenwoordigers die de beslissingen nemen en bij verkiezingen verantwoording aan de bevolking moet afleggen over hun beleid.
- De macht is verdeeld over meerdere personen en iedereen controleert elkaar. (= trias politica)
- Er is individuele vrijheid. (vrijheid van meningsuiting)
- Er zijn politieke grondrechten. (er mag gestemd worden en zichzelf verkiesbaar worden gesteld)
- Politie en leger hebben maar beperkte bevoegdheden.
- Er is onafhankelijke rechtspraak.
- Er is persvrijheid.
-Parlementaire stelsel: Het rechtstreeks gekozen parlement heeft de hoogste macht. Daaruit wordt een kabinet geformeerd, die verantwoording moet afleggen aan het parlement. Kan een niet-gekozen staatshoofd hebben met beperkte macht door een grondwet, bijvoorbeeld een koning(in). Wanneer er een koning(in) is spreek je van een constitutionele monarchie. (=Nederland) - Presidentieel stelstel: Naast het gekozen parlement is er ook een gekozen president aan de macht. President staat aan het hoofd van de regering, uitvoerende macht en kan eventueel ministers benoemen en ontslaan. De president mist het ontbindingsrecht. (Het recht om het parlement te ontbinden.)
Nederlandse democratie: Vrijheid en gelijkheid zijn zeer belangrijk voor onze democratie. Iedereen mag meedoen en zelf bepalen hoe je gebruik maakt van je politieke rechten. Deze waarden zien wij ook terug in onze grondwet.
§2: Politieke stromingen
Ideologie: Samenhangend geheel van ideeën over de mens en de gewenste richting van de samenleving. Standpunten die uit ideologieën voortkomen hebben te maken met 3 aspecten.
- Normen en waarden à gaat meestal over de grenzen van individuele vrijheid.
- Sociaaleconomische verhoudingen à wat is een eerlijke verdeling van welvaart?
- Machtsverdeling à wie moet hoeveel macht hebben?
Standpunten zijn progressief, conservatief of reactionair
- Progressief: Vooruitstrevend, pleiten voor veranderingen, is gericht op de toekomst. - Conservatief: Behoudend, richt zich op heden en verleden, benadrukken wat al bereikt is. - Reactionair: Achteruitstrevend, de vervanging van oude regels weer terugdraaien
Links en rechts gebruiken we voor de verschillende visies op de rol van de overheid met betrekking tot sociaaleconomische verhoudingen
- Politiek links: Gelijkwaardigheid, iedereen gelijke kansen op onderwijs, werk en inkomen, overheid moet actief armen beschermen. -Politiek rechts: Vrijheid en eigen verantwoordelijkheid, overheid moet zich passief opstellen en alleen optreden wanneer het echt nodig is. -Politieke midden: gezamenlijke verantwoordelijkheid van burgers en overheid. Eerst burgers, daarna pas de overheid.
Meest gebruikte politieke indeling is die van staatsideologieën
- Liberalisme: Wat goed is voor het individu is goed voor de maatschappij. Vrijheid, individuele verantwoordelijkheid en tolerantie zijn belangrijk. De vrijemarkteconomie is het beste voor het land. - Socialisme: Iedere individu moet zich kunnen ontplooien. pas als mensen gelijke kansen hebben is er vrijheid en gelijkwaardigheid. Mensen moeten solidair met elkaar zijn. Bestond vroeger uit communisten en sociaaldemocraten. - Sociaaldemocraten nu: Niet tegen de vrijemarkteconomie, maar wel een eerlijkere verdeling van kennis, inkomen en macht. Verzorgingsstaat uitbouwen! - Confessionalisme: Politieke opvattingen gebaseerd op geloofsovertuiging. Heeft in Nederland geleid tot oprichting van christelijke partijen God heeft een bedoeling met de wereld. Organische staatsopvatting: Alles is van elkaar en kan alleen in samenhang met elkaar functioneren. (binnen het gezin moeten mensen verantwoordelijkheid voor elkaar dragen) -Christendemocraten nu: streven naar een samenleving waar rentmeesterschap, solidariteit, harmonie, en gespreide verantwoordelijkheid belangrijke waarden zijn.
- Rentmeesterschap: Goed voor de aarde zorgen (Bijv. geen genetische manipulatie en klonen van dieren)
- Naastenliefde: Er moet gezorgd worden voor de kwetsbaren in onze samenleving.
- Gespreide verantwoordelijkheid: Mensen zijn verantwoordelijk voor elkaar, alles moet zoveel mogelijk worden overgelaten aan het maatschappelijke midden veld.
- Maatschappelijke middenveld: Welzijnsinstellingen en schoolbesturen.
Populisme: Geen echte ideologie, maar een stijl van politiek bedrijven. Stem van het volk laten horen. Politieke kwesties versimpelen & daadkrachtige oplossingen. Nationalistisch (= tegen immigranten en tegen buitenlandse bemoeienis met binnenlandse politiek en economie)
§3: Politieke partijen
Een politieke partij bestaat uit een groep mensen met dezelfde ideeën over een ideale samenleving.
- One-issue partijen: Partijen die zich richten op 1 aspect uit de samenleving (PvdD, partij voor 50+) -Protestpartijen: Ontstaan uit onvrede met bestaande politiek. (bijv. D66)
De samenvatting gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden