Parlementaire Democratie

● One-issuepartijen:  vertegenwoordigen één specifieke doelgroep, zoals 50+ en Pvdd

• • Antidemocratische partijen:  Wijzen democratische staatsvorm af, fascistische/rechts-extremistische partijen, sterk nationalistisch, doen in NL niet mee Functies politieke partijen: 

● Integratiefunctie:  samenbrengen van politieke wensen ot samenhangend partijprogramma. 

● Articulatie:  verwoorden van wat er in samenleving leeft en op politieke agenda zetten.

● Informatiefunctie:  burgers informeren over maatschappelijke vraagstukken en hun standpunten -> eigen mening. 

● Participatiefunctie:  burgers actief laten deelnemen aan de politiek.

● Selectiefunctie:  geschikte mensen zoeken die een politieke functie kunnen vervullen Ontwikkelingen:

● Ontzuiling & individualisering -> mensen gingen niet meer altijd op hetzelfde stemmen ->  zwevende kiezers:  laten de keuze voor een partij afhangen van het moment en vooral ook van de persoonlijkheid vd leiders.

• • Ook  dalende ledenaantallen:  2% vd kiesgerechtigden is lid -> minder contributie inkomsten en meer moeite om geschikte kandidaten te vinden Door EU wordt bereik minder. 

● Door toenemende macht van populistische partijen zie je dat traditionele partijen steeds meer moeite hebben om standpunten in te nemen op gevoelige onderwerpen omdat de achterban zich daar niet in kan vinden 

● Fractiediscipline:  99,9% vd leden van een partij stemt volgens de partijlijn/afspraken uit regeringsakkoorden.

1. Verkiezingen

4.3 beetje lezen

• • Actief kiesrecht;  recht om te kiezen

● Passief kiesrecht;  recht om gekozen te worden

● Stelsel van evenredige vertegenwoordiging:  alle zetels worden eerlijk verdeeld op basis van uitgebrachte stemmen.

● Districtenstelsel:  Land verdeeld in districten, per district is en één afgevaardigde in het parlement. Voordeel: kiezers kennen kandidaten vanwege eigen regio. Nadeel: stemmen die op de verliezer zijn gezet gaan helemaal verloren.

Kabinetsformatie begint direct na verkiezingen:

● Dag na verkiezingen ontvang voorzitter 2e kamer/koning adviseurs

● Vervolgens benoemt voorzitter 2e kamer/koning een informateur: Onderzoekt welke combi van partijen meeste kans van slagen heeft.

● Informateur brengt verslag uit aan de voorzitter 2e kamer/koning die

                      ○       Bij mislukken nieuwe informateur benoemt

                      ○      Bij coalitie een formateur benoemt

                      ○           Formateur zoekt geschikte ministers en staatssecretarissen bijeen.

● Is de formateur klaar, dan benoemt de koning de ministers en staatssecretarissen Prinsjesdag:

● Regeerakkoord wordt elk jaar bijgesteld en aangevuld in troonrede, deze wordt voorgelezen door koning op prinsjesdag.

● Minister van Financiën biedt ook Miljoenennota aan.

Gehaktdag:

● = verantwoordingsdag, financiële verantwoording over het beleid dat in de Miljoenennota is toegezegd.

1. Regering en parlement

● Kabinet:  Ministers en staatssecretarissen

● Regering:  Ministers en koning

● Voor onderdelen van het takenpakket van een minister kunnen staatssecretarissen worden aangesteld. Hebben eigen ministerie/departement met duizenden ambtenaren.

Taken koning:

                      ○      Wetten en verdragen ondertekenen

                      ○      Troonrede voorlezen

                      ○         Benoemen van ministers en staatssecretarissen

○     Zich regelmatig laten informeren over het kabinetsbeleid door de minister president.

                      ○                        Ons land vertegenwoordigen in het buitenland door staatsbezoeken.

• • • Parlement: Eerste + tweede kamer = Staten-Generaal. Twee  hoofdtaken tweede kamer:
    • Medewetgeving

                                    ○   Stemrecht, Recht van amendement, Recht van initiatief, Budgetrecht,

                      ●      Regering controleren

○ Recht van motie (=verzoek om beleid te veranderen), Vragenrecht, Recht van interpellatie (=met spoed een debat aanvragen), Recht van enquête (=onderzoek starten)

Eerste kamer(=senaat)

● Geen recht van initiatief/amendement.

● Moet wetsvoorstellen goedkeuren/verwerpen; kijkt of wetten aan regels doen en of er geen fouten/onduidelijkheden in staan.

Hoe komt een wet tot stand?

1. 1. Er is een maatschappelijk probleem
   2. Een minister of Tweede Kamerlid maakt een wetsvoorstel
   3. De Tweede Kamer debatteert over het wetsvoorstel 
   4. Tweede Kamerleden dienen amendementen in
   5. De Tweede Kamer stemt over de amendementen en het definitieve wetsvoorstel
   6. De Eerste Kamerleden stemmen over het wetsvoorstel maar mogen niets meer aanpassen.
   7. De koning en verantwoordelijke minister ondertekenen het wetsvoorstel
   8. De wet wordt gepubliceerd op internet -> Van kracht.

1. Invloed op politieke besluiten Invoerfase: 

● Eisen en wensen naar voren door massamedia, burgers, pressiegroepen, politici

Omzettingsfase

● Politici pakken kwestie op -> wetsvoorstel Uitvoerfase:

● Ministers en ambtenaren zorgen dat de wet wordt uitgevoerd Terugkoppelingsfase:

● Reacties op uitvoering wet, eventueel wijziging -> opnieuw besluitvorming

● Politieke actoren: Alle individuele burgers, groepen, bestuursorganen en instanties die betrokken zijn bij het politieke besluitvormingsproces.

● Pressiegroepen: Proberen invloed uit te oefenen door te lobbyen of een boycot te organiseren.

                      ○             Actiegroepen: Gericht op één doelstelling. Bv Wakker Dier (dierenwelzijn)

○ Belangengroepen: Behartigt belangen van groep mensen. Bv ANWB (weggebruikers) ● Functies van de media:

○     Informatieve functie:  Media informeren burgers over (actuele) politieke onderwerpen

○     Agendafunctie:  Media kunnen bepaalde onderwerpen belangrijk maken en daarmee op de politieke agenda plaatsen

                      ○                      Commentaar-functie:  Geven eigen kijk op politieke onderwerpen

○     Spreekbuisfunctie:  Politieke actoren kunnen via media hun mening/visie laten horen

                      ○       Controlerende functie:  Controleren of politici hun werk goed doen

● Events: Onvoorziene gebeurtenissen veranderen de situatie. Bv. Natuurramp, economische crisis

● Trends: Gebeurtenissen die een politicus kan zien aankomen. Bv. Vergrijzing, automatisering en klimaatverandering.

1. Gemeente en provincie

● Subsidiariteitsbeginsel:  Hogere instanties doen niet iets wat door lagere instanties kan worden gedaan. 

● Subsidiariteitsbeginsel:  Hogere instanties doen niet iets wat door lagere instanties kan worden gedaan. 

1. Internationale politiek

● Soevereiniteit:  Het exclusieve recht van een staat om zonder inmenging van buitenaf beslissingen te nemen.

Bestuur van de Europese Unie:

● Europese Commissie:  Dagelijks bestuur EU. Het neemt initiatief bij regelgeving, voert maatregelen uit en bestuurt.

● Raad van Ministers:  Moet alle voorstellen van Europese Commissie goedkeuren en dus besluit

● Europees Parlement:  Dat de meeste voorstellen van de Europese Commissie moet goedkeuren en controleert/toezicht houdt.

● Hof van Justitie:  Als onafhankelijke rechterlijke macht over zaken die de EU betreffen (vooral economisch) 

De Verenigde Naties

● Secretaris-generaal is de hoogste ambtenaar van de VN. Ook voorzitter Algemene

Vergadering, daar kunnen resoluties en verklaringen worden aangenomen

○     Resoluties:  uitspraken waarin bepaald gedrag van een land wordt veroordeeld. 

○     Belangrijke  verklaringen:  Bv Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.

● Veiligheidsraad: Werkt aan internationale veiligheid en vrede. 15 leden waarvan 5 met vetorecht (=recht om uitvoering van resolutie te verbieden)

NAVO

● Als een NAVO-lid wordt aangevallen, zijn andere leden verplicht dit land militair bij te staan.