Hoofdstuk 5 // paragraaf 2

2, Cultuur en identiteit

2.1 WAT IS EEN CULTUUR?

Met een cultuur bedoelen we alle waarden, normen en andere aangeleerde kenmerken die de leden van een groep of samenleving met elkaar gemeen hebben en als vanzelfsprekend beschouwen.

2.2 DE FUNCTIES VAN EEN CULTUUR

De functies van een cultuur:

- De cultuur van de groep waar je bij hoort bepaalt een deel van je persoonlijkheid.

- Mensen hebben door hun cultuur een gemeenschappelijk referentiekader met deels dezelfde normen en waarden. (Het referentiekader is het geheel van je persoonlijke waarden, normen, standpunten, kennis en ervaringen, dat van invloed is op de subjectieve waarneming van gebeurtenissen en verschijnselen.)

- Een cultuur geeft inrichting aan het denken en doen van mensen en werkt dus gedragsregulerend (Doet het gedrag van mensen geordend en voorspelbaar verlopen).

Om een samenleving goed te laten functioneren, moet er een minimum aan aan gedragsregels en normen en waarden zijn waar iedereen het over eens is. Dit noem je de dominante cultuur (Het geheel van waarden, normen en kenmerken dat door de meeste mensen binnen een samenleving wordt geaccepteerd).

Als een groep eigen waarden, normen en andere kenmerken ontwikkelt die afwijken van de dominante cultuur, spreken we van een subcultuur.

Groepen die zich verzetten tegen (delen van) de dominante cultuur of daar zelfs een bedreiging voor vormen noem je tegenculturen.

2.3 HOE WORDT EEN CULTUUR OVERGEDRAGEN?

Het proces waarbij iemand bewust en onbewust de waarden, normen en andere cultuurkenmerken van zijn groep krijgt aangeleerd noem je socialisatie. Socialisatie vindt vooral plaats via imitatie.

Socialisatie vindt plaats binnen de gemeenschap waar je, al dan niet zelf gekozen, toe behoort. Daarnaast zijn ook de overheid en de media socialiserende instituties.

Het socialisatieproces vindt plaats door middel van sociale controle (De manier waarop mensen anderen stimuleren of dwingen zich aan de geldende normen te houden). Sociale controle vindt plaats in de vorm van positieve of negatieve sancties (Een straf die kan worden opgelegd aan personen, groepen, bedrijven of landen ter bestraffing van bepaald ongewenst gedrag).

Door socialisatie voelen mensen zich verwant met de dominante cultuur en met de cultuur van kleinere groepen. Dit proces van groepsidentificatie heeft tot gevolg dat onze persoonlijkheid of identiteit voor een deel bestaat uit sociale elementen.

2.4 WAARIN VERSCHILLEN CULTUREN?

Culturen zijn zeer verschillend, maar er valt in die verschillen wel enige ordening aan te brengen. Er zijn vijf dimensies waarin culturen van elkaar verschillen:

- Machtsafstand

- Individualisme vs. collectivisme

- Masculiniteit vs. feminiteit

- Onzekerheidsvermijding

- Oriëntatie op de lange vs. korte termijn

2.5 DE BETEKENIS VAN VOOROORDELEN

Etnocentrisme is het standplaatsgebonden beoordelen van culturen.

Een vooroordeel is onontkoombaar; iedereen heeft vooropgezette meningen over andere groepen of culturen.

Xenofobie is een irrationele en/of obsessieve angst voor vreemden, buitenlanders of buitenlandse voorwerpen/zaken.