Hoofdstuk 2, Politieke besluitvorming

Samenvatting Maatschappijleer hoofdstuk 2

§1 Democratie

-wetten-> regels waar iedereen zich aan moet houden

-3 kenmerken van een staat -precies afgebakend grondgebied -bevolking die veel gemeenschappelijk heeft -staat heeft het hoogste gezag (macht of gezag?)

de staat verdeelt (belasting) geld, maar er zijn verschillende belangen> hoger salaris, meer politie. Staat zorgt ervoor dat conflicten niet uit de hand lopen. Beleid voeren> doel bereiken (werkeloosheid, omscholing).

bevolking taken Bestuur
Dictatuur Onderdanen Plichten 1 pers/groep
Democratie burgers Rechten & plichten Het volk heerst

- indirecte democratie -> bevolking kiest vertegenwoordigers/regering/bestuurders. - Directe democratie-> bevolking bestuurd zelf (referendum)

· gelijkheid-> alle burgers hebben gelijke rechten · vrijheid-> de burgers moeten hun eigen leven kunnen inrichten zoals zij willen

- kenmerken van een democratie · algemeen kiesrecht · regelmatige verkiezingen · vrijheid van meningsuiting · vrijheid van vereniging en vergadering · machtenscheiding

-sociale voorwaarden voor een democratie · sociaal-economische ontwikkeling · sociaal-economische gelijkheid · politieke cultuur> tolerantie · recht om je te verenigen · militairen geen invloed op de politiek · de staat verleent goede diensten · geen hevige conflicten tussen ethische gr.

§2 rechtstaat

- kenmerken van een rechtstaat · gelijke rechten · overheid en burgers moeten zich aan de wet houden · machtenscheiding · er zijn grondrechten

- machtenscheiding · de wetgevende macht : maakt wetten (parlement) · uitvoerende macht : zorgt dat de wetten worden uitgevoerd (ambtenaren, regering) · rechtelijke macht : treedt op als de wetten worden overtreden (rechters)

- mensenrechten

Klasieke mensenrechten Sociale mensen rechten
Vrijheid van godsdienst Recht op voedsel
Vrijheid van drukpers/meningsuiting Recht op onderwijs
Onaantastbaarheid v h lichaam Recht op onderdak

§3 Politiek stromingen en partijen

Links Rechts
Terug dringen v/d ongelijkheid Ongelijkheid is niet erg, vrijheid is veel belangrijker
Grote rol v/d overheid De overheid moet een beperkte invloed hebben

SP GL PvdA D66 CU CDA VVD SGP LPF

SP
GL
PvdA
D66
CU
CDA
VVD
SGP
LPF

Communisme: -gelijkheid centraal -productie middelen in handen vd staat -een partijdige-dictatuur

Fascisme: -tegen vrijheid, gelijkheid, democratie. - leiders beginsel (fuhrer) - afkeer van het vreemde (vreemdelingen haat) - verheerlijken van geweld

liberalisme -vrijheid van (sociaal) leven - overheid beperkte rol - uitkeringen niet te hoog, mensen stimuleren om te gaan werken.

Socialisme -ongelijkheid beperken - actieve rol voor de overheid - in privé leven zo groot mogelijke vrijheid

Christen-democraten -bijbel grote invloed -op sociaal economisch gebied staat men tussen liberalen en socialen. -maatschappelijke organisaties moet een belangrijke rol spelen - problemen oplossen in harmonie.

Leefbaarheidbeweging - wil uitgaan van gevoelens van ontevredenheid onder de bevolking - beperken van de bureaucratie