2. De grondbeginselen

2. De grondbeginselen

Wat zijn de fundamenten van onze rechtstaat?
De doelen van een rechtstaat zijn:

-          Zorgen voor de veiligheid van burgers

-          Ervoor zorgen dat burgers gelijk worden behandeld

-          Zorgen dat burgers in vrijheid kunnen leven

Machtenscheiding oftewel trias politica

-          Principe werd bedacht door Fransman Montesquieu (1689-1755)

-          De macht werd verdeeld in drie delen

-          Maakt absolutisme en dictatuur onmogelijk

Wetgevende macht: Stelt wetten vast waar de burgers en overheid zich aan moeten houden.

-          Het parlement beslist over wetsvoorstellen ministers

Uitvoerende macht: Het uitvoeren van goed gekeurde wetten en er op toezien dat deze goed uitgevoerd worden

-          Ministers geven dagelijkse richtlijnen aan ambtenaren en instanties

Rechterlijke macht: Beoordeelt of mensen, rechtspersonen of overheid wetten hebben overtreden en doet uitspraken in conflicten

-          Onafhankelijke rechters

Checks and balances: Evenwicht, oftewel elkaar controleren
Onafhankelijke rechters bieden bescherming en worden voor het leven benoemd

-          Je kunt je recht halen

-          Bescherming tegen ongeoorloofd overheidsoptreden

-          Mensen spelen geen eigen rechter

Grondrechten kunnen onderverdeeld worden in:

-          Klassieke grondrechten (vrijheid van meningsuiting en godsdienst)

-          Sociale grondrechten (recht op woongelegenheid en gezondheidszorg)

EVRM: Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en fundamentele vrijheden. Heeft als functie het beschermen van mensenrechten

Om de grondwet te wijzigen moet 2/3e van het parlement ermee instemmen
Legaliteitsbeginsel: De overheid mag alleen beperkingen opleggen aan de vrijheid van burgers als die regels voor iedereen gelden en door de volksvertegenwoordiging in wetten zijn vastgelegd. Dit zie je terug aan de volgende dingen:

-          Strafbaarheid: iets is alleen strafbaar als het in de wet staat

-          Strafmaat: Alle straffen hebben een wettelijk vastgesteld maximum

-          Ne bis in idem regel: Na uitspraak kan iemand niet voor een tweede keer worden vervolgd.