Hoofdstuk 3

Hfdst 3 Renaissance en Barok Tijdsbeeld In de 14e eeuw begon de Renaissance in Italië later verspreide het zich over heel europa. De handel bloeide op en europa werd rijk en machtig er kwamen handelsreizen en ontdekkingsreizen. De beslotenheid van de middeleeuwen maakte plaats voor ondernemingslust er kwamen nieuwe producten en er werden belangrijke uitvindingen gedaan. Er kwamen meer boeken door de boekdrukkunst en de kerk raakte zijn alleenrecht om ideeën te verspreiden kwijt. In de Renaissance wilde de mensen de Griekse en Romeinse cultuur opnieuw terug brengen. Hierdoor kwam de moderne mens: humanist. Dat was een actief levend mens, die intensief met de cultuur bezig was. De nieuwe renaissancekunst en het humanisme ontwikkelde zich in de 14e eeuw in Noord- Italië. Op de leiders van de kerk werd steeds meer kritiek geleverd. Ze hadden namelijk een rijk leven. Luther zorgde ervoor dat de mensen de bijbel zelf konden lezen en uitleggen en daardoor kreeg hij veel aanhang. Na Luther kwam Calvijn in die was nog veel strenger in de leer. Er kwamen allemaal opstanden tegen de kerk en in 1566 was er een beelden storm. In de 16e eeuw groeide de grote Europese steden door de handel en er kwamen grote handelsondernemingen. Er vormde zich een boven laag van rijke handelaars en bankiers enz. en er was een benedenlaag met de hele armen en daartussen zat een grote middenklasse. De kennis van de medische wetenschap nam ook snel toe er kwamen meer ziekenhuizen en er werd meer aandacht aan hygiëne besteed. In de Gouden eeuw waren er ook grote pest epidemieën en daar zijn vele mensen aan gestorven. De Renaissance was nog steeds een mannenmaatschappij en de ouders bepaalde met wie je trouwden. Maar er werd nu wel makkelijker over seks gepraat. Kunst: De kunst had een veel individueler karakter dan de middeleeuwse kunst. Uit de klassieke literatuur werden de gedachte dat kunst en poëzie het hoogste was waaraan een mens zich kan wijden. In de beeldhouwkunst werden naar klassieke voorbeelden mooie, goedgevormde mensen levensgroot in marmer afgebeeld. In de schilderkunst werd de mens ook centraal gesteld. Kunst en techniek waren nauw met elkaar verbonden. Onder invloed van de godsdienststrijd werd de protestantse kunst soberder. Ze verboden de heiligenbeelden. In de 17e eeuw wilden de heersers hun macht illustreren met uiterlijk vertoon. Dit leidde tot de Barok. De Barok is de stijl van de Katholieken. De Barok- schilderkunst kenmerkt zich door de sterke licht- schaduwcontrasten. Muziek: Vanaf de 14e eeuw ontwikkelde zich naast de kerkelijke muziek de wereldmuziek. Men streefde naar uitdrukkingsmiddelen die groots en indrukwekkend waren. In Zuidelijk Europa ontstond de opera. In Frankrijk kwam er ballet. In Noord Europa ontwikkelde zich vooral de godsdienstige orgelmuziek
Literatuur Ook op gebied van de literatuur vonden er vernieuwingen plaats in de Renaissance. Deze vernieuwingen hadden betrekking op de Romeinse en Griekse oudheid. De werken werden niet zomaar overgenomen maar de schrijvers streefden naar gelijkwaardige of betere werken. Als je in de die tijd de Griekse en Romeinse mythologie kende had je veel aanzien. Er waren een aantal boeken die niet uitgegeven mochten worden gaf je deze illegale boeken toch uit dat werd je zwaar gestraft. Behalve verhaal, gedichten en toneelstukkenvoor de bovenste maatschappelijke laag waren er ook grote hoeveelheden klein boeken voor de lagere mensen. Die boeken gaven bijvoorbeeld informatie over ziekten, hoererij, ontrouw en overspel. Het schrijven van verhalen raakte in de Renaissance uit de mode. De echte literatuur bestonden slechts uit poëzie en toneel. In de 16e en 17e eeuw schreven ze meer reisverhalen. Er ontstonden nieuwe helden als de ontdekkingsreizigers en handelaren. In Spanje kwam in de 16e eeuw de picareske roman, schelman roman, tot bloei. De inspiratiebron van veel poëzie uit de Renaissance is terug te vinden in het Italië van de 14e eeuw bij een dichter als Petarca. Aan de andere kant een poëzie waarin het liefdesgevoel op nieuwe wijze werd vormgegeven. In de gedichten werd een geliefde boven alles verheven en zelfs als koningin gezien. Veel van Petrarca zijn gedichten werden door veel Italiaanse componisten op muziek gezet in de vorm van een madrigalen. Drie eeuwen lang volgden heel West-Europa hem na in de sonnet vorm. Er zijn ook veel antipetrarkististische gedichten die hebben een onwerkelijk karakter. William Shakespeare had er ook een paar geschreven. Typerend voor de Renaissance zijn de gelegenheidsgedichten, zoals lofgedichten. Deze lazen ze voor bij een huwelijk of begrafenis. Er zijn ook veel gedichten geschreven over de godsdiensten. In de middeleeuwen was het toneel voor iedereen, maar in de 17e eeuw niet meer. De echte schrijvers schreven niet meer voor het volk maar voor de hoogste kringen. Ook de toneelstukken werden niet meer in het dorp gespeeld maar in speciale gebouwen. Wat de genres betreft van de toneelstukken sloten ze zich aan bij de klassieke toneelvorm van de Grieken en de Romeinen: tragedie, komedie en tragikomedie: In een tragedie is de hoofdpersoon een tragische held die ten onder gaat aan zijn eigen zwakheden. Een komedie is een blijspel de komedie had vooral in de Romeinse literatuur een grote bloeiperiode gekend. Een tragikomedie is een tragedie die goed afloopt.. Vrouwenrollen in toneelstukken werden vaak door jongens gespeeld omdat men dat onfatsoenlijk vond. In sommige delen van Europa vond men toneelspelen op zich al niet fatsoenlijk.