Perspectief hoofdstuk 3: Nieuw begin

Besnijdenis (joods)

Op 8e dag na geboorte wordt een jongetje besneden. Dit is een eeuwenoude traditie. In de Thora staat dat God aan Abraham een groot nageslacht en vruchtbaar land beloofde. Als teken van dat verbond moest Abraham zichzelf besnijden en alle mannen van de familie moesten ook besneden worden. Als je besneden bent hoor je erbij. Dat wordt gevierd met een groot feest. De besnijdenis wordt uitgevoerd door een moheel. Door zijn kundigheid en ervaring voelt de baby er nauwelijks iets van.

Dopen of opdragen (christelijk)

De doop betekent voor christenen dat je vanaf dat moment bij God en de mensen van de kerk hoort. Vaak krijgen ouders een doopkaars mee, die kun je branden bij belangrijke momenten in het leven. De dominee of pastoor giet een beetje water uit het doopvont over het hoofdje van het kind en noemt daarbij de naam van de baby en vraag de zegen van God.

Sommige christenen vinden dat een baby nog niet gedoopt kan worden omdat hij nog niet zelf voor het geloof kan kiezen, maar ze willen hun baby wel opdragen in de gemeente waar ze bij horen. De predikant tilt dan de baby op en dat betekent ook dat de baby erbij hoort.

Influistering of besnijdenis (moslim)

Bij de baby worden de woorden Allahu akbar ingefluisterd –God is de grootste-. Ze krijgt een kindje meteen mee wat het belangrijkste is in het leven: het geloof in 1 God die de grootste is en dat Mohammed zijn profeet is.

Veel jongetjes worden besneden, dat is niet verplicht, het staat niet in de Koran. Dat gebeurt voor een deel uit hygiene, maar is vooral een teken dat je erbij hooort. Er is ook geen vast moment maar wel voor het 13e jaar, want toen werd Abraham’s oudste zoon Ismael besneden.

Eigen ritueel

Veel ouders voelen grote dankbaarheid bij de geboorte van hun kind. Die dankbaarheid willen ze delen met familie en vrienden. Een geboorteritueel helpt daarbij. Soms is er een kraamfeest of ouders kunnen zelf of met behulp van ritueel-begeleiders een geboorteritueel bedenken, zoals een gedicht of boek meenemen. Je kan ook via ‘rent a priest’ een echte dominee of pastoor inhuren voor een aangepast doopritueel.

Gezinsuitbreiding

Hoeft niet alleen door geboorte te komen ook

• samengestelde gezinnen
• adoptie.

Een ritueel kan dan helpen om een nieuw gezin te vormen.

3.4 Geboorteverhalen

Veel wereldgodsdiensten zijn begonnen met een persoon. Het levensverhaal van die persoon heeft voor de gelovigen een bijzondere betekenis. Daarbij hoort ook het geboorteverhaal.

Over bijzondere mensen ontstaan achteraf legenden over hun geboorte of kindertijd. Niet alles uit die verhalen hoeft dus echt gebeurt te zijn. Toch maken ze iets duidelijk dat ‘echt waar’ is.

Geboorteverhalen van religieuze leiders hebben ook een bijzonder karakter. Sommigen nemen ze letterlijk. Ze zeggen: zoals het verteld wordt, zo is het gebeurd. Anderen zien de verhalen als een samenvatting vooraf van het leven dat daarna zal komen: er zijn alvast stukjes in te horen van wat er in het latere leven van de hoofdpersonen gebeuren zal. Als je de verhalen zo opvat hoeft niet alles echt gebeurd te zijn, maar is alles wel echt waar.

Siddharta (boeddisten)

Siddharta was een prins. Hij werd ongeveer 450 jaar voor Christus geboren. Zijn moeder stierf een maand na zijn geboorte. Hij groeide op binnen de muren van het paleis. Pas als jong-volwassenen maakte hij een tochtje en zag hij iets van de ellende van de wereld.

Maya en de witte olifant

Koningin Maya droomde van een witte olifant dei van een gouden berg kwam. Zijn slurf leek een zilveren snoer en daarin hield hij lotusbloemen. Trompetterend kwam hij het paleis in, maakte 3 rondjes om het bed van de koningin en sloeg tegen haar rechterzij. Wijze mannen vertelden dat dat betekende dat ze een bijzondere zoon zou krijgen die boeddha zou worden, een verlicht mens.

Toen de koningin moest bevallen, liep ze in de mooie tuin en beviel staand onder een boom. Haar zoon kwam schoon ter wereld en liep direct na zijn geboorte 7 stapjes. Overal waar hij zijn voetjes zette kwamen prachtige lotusbloemen uit de grond.

Mozes (jodendom)

Mozes is de belangrijkste profeet voor de joden omdat God rechtstreeks tot hem heeft gesproken en omdat Mozes de wet van God heeft ontvangen.

Rieten mandje

Mozes werd geboren in de tijd van de slavernij in Egypte. De farao was eigenlijk bang voor de slaven, want dat volk werd steeds groter. Daarom moesten alle pasgeboren Joodse jongetjes gedood worden. De moeder van Mozes kon haar kindje 3 maanden verbergen, toen maakte ze een mandje van riet, maakte dat dicht met pek en deed Mozes erin. Ze zette het mandje in het riet van de Nijl. Het zusje van Mozes had zich in het riet verstopt. Toen de dochter van de farao ging baden zag ze het kindje. Het zusje kwam tevoorschijn en vroeg: zal ik een vrouw zoeken die voor de baby kan zorgen? Zo kwam Mozes weer bij zijn moeder en later groeide hij op bij de prinses in het paleis.

Jezus (christendom)

In het christelijk geloof is Jezus het belangrijkst. Hij heeft veel gezegd en gedaan in de jaren dat hij met zijn leerlingen rondtrok. Daarover wordt nog steeds in de kerk verteld. De geboorteverhalen staan in het Evangelie van Matteus en in de van Lucas. Ze zijn heel verschillend, maar ze laten allebei zien dat Jezus een belangrijke rol zou gaan spelen.

De maagd Maria

Maria was een jonge vrouw uit Nazareth die zou gaan trouwen met Jozef. Op een dag verscheen de engel Gabriel. Hij vertelde dat Maria zwanger zou worden van een zoon en dat ze hem Jezus moest noemen. Jezus zou een groot man worden en zoon van de Allerhoogste genoemd worden. De heilige geest zou haar zwanger maken en daarom zou het kind heilig genoemd worden en de zoon van God.  Maria protesteerde niet.Toen Jezus werd geboren scheen een bijzondere sterk aan de hemel en herders in de buurt zagen engelen die hen vertelde over de geboorte van dit bijzondere kind.

Mohammed (islam)

Mohammed werd ongeveer in 571 in Mekka geboren. Zijn vader stierf al voor zijn geboorte en zijn moeder overleed toen hij 6 jaar was. Hij groeide op bij zijn oom Aboe Talib. Over zijn geboorte staan niets in de Koran, maar er zijn wel verhalen over.

Amina en de lichtflits

Aboe Talib had 10 zoons. De 10e trouwde met Amina. Toen ze zwanger was verscheen een engel in haar droom. Die zei: ‘je verwacht een bijzonder kind, een zoon. Je zwangerschap is ten bate van de werelden.  Geef hem de naam Mohammed en vertel niemand over deze situatie”.

Er werd verteld dat tijdens de bevalling een goddelijk licht verscheen. Amina kon hierdoor alle plaatsen zien waar ooit profeten geboren waren. In andere verhalen wordt verteld dat er tijdens de bevalling een groot licht uit Amina naar buiten scheen. Zelfs paleizen werden erdoor verlicht.

3.5 Grote Schoonmaak

Water is nodig om te reinigen en om te leven. Daarom zijn veel steden bij een rivier gebouwd. In Nederland komt schoon water uit de kraan, maar in veel warme landen kun je ziek worden van leidingwater omdat er bacterien en parasieten in zitten. Je moet dan water in flessen kopen en dat is duur.

Water is ook nodig om kleren te wassen en jezelf schoon te houden. Om gezond te leven is hygiene belangrijk. Reiniging van het lichaam is in veel religies belangrijk want ziekte bedreigt het leven van jezelf en van een ander.

Joden en Moslims hebben speciale openbare badhuizen. Die van Joden heet Mikwa. Vrouwen gaan daar bv naar toe als ze gaan trouwen of een baby hebben gekregen. Ook voor mannen zijn speciale momenten.

Moslims bezoeken de haman, een soort wellnesscentre. Het is heel ontspannend en mensen kletsen met elkaar. Ook moslims bezoeken de haman voor hun huwelijk of na de menstruatie.

Het huis wordt bij de Joden voor Pesachfeest schoongemaakt. Er mag geen broodkruimel van vorig jaar achterblijven. Ook je ziel vraagt een grote schoonmaak. Een reinigingsritueel kan een mens helpen om van binnen schoon te worden en weer een nieuw begin te maken. Hierbij wordt vaak water gebruikt. De Hindoes gebruiken het liefst stromend water om onreine dingen zoals bloed, afgeknipte nagels, haar, urine, dode mensen en sommige dieren weg te wassen.

Voordat een moslim een moskee ingaat wast hij voeten, handen en oren en spoelt hij de mond. Dat is nodig om rein voor Allah te kunnen verschijnen.

Ganges (Hindoes)

De rivier de Ganges is heilig voor Hindoes. Je moet de rivier minimaal 1x in je leven bezocht hebben. Alles wat door het water van de Ganges wordt aangeraakt wordt gezuiverd. Daarom is het goed om erin te baden. Je kunt ook geen mooiere dood sterven dan bij de Ganges. Vaak zie je grote brandstapels waar overledenen gecremeerd worden. Hun as wordt weer in de Ganges gestrooid. Ook de bron van de Ganges in de bergen van de Himalaya is een bedevaartsplek.

Jordaan (Joden)

In de Thora staat dat het Joodse volk onder leiding van Mozes uit Egypte trok om naar het Beloofde Land te gaan. In Egypte waren ze slaven. Ze moesten eerst door de Rode Zee, toen zwierven ze 40 jaar door de woestijn tot ze bij de rivier de Jordaan kwamen. Als ze die overstaken waren ze in het Beloofde Land. Er werden 12 mannen uitgekozen die midden in de rivier gingen staan met de Ark van het Verbond. Daardoor kon het hele volk naar de overkant. Dat betekende een nieuw begin voor het volk. Er liggen nog 12 stenen aan de oever van de rivier.

Lourdes (christenen/katholieken)

In 1858 zag Bernadette Soubirous in Lourdes een vrouw in een lang wit gewaad toen ze hout aan het sprokkelen was. Ze zag de vrouw vaker en toen ze vroeg hoe de vrouw heette, vertelde de vrouw dat ze Maria, de moeder van Jezus was. Maria zei dat Bernadette in de grond moest graven. Daar kwam een bron tevoorschijn, waar nog steeds water uit komt. Er is nu een grote kerk bij gebouwd. Elk jaar komen hier honderdduizenden katholieken om te bidden en het geneeskrachtige water te drinken. Er zijn verhalen over mensen die daardoor zijn genezen. Veel mensen vinden er  kracht.

Zamzambron (Moslim)

Abraham of Ibrahim zoals hij in de Islam heet is heel belangrijk voor joden, christenen en moslims. Hij had eerst een zoon Ismael bij zijn slavin Hagar en kreeg later een zoon bij zijn vrouw Sarah. Sarah was jaloers, uiteindelijk stuurde Ibrahim Hager met zijn zoon de woestijn in. Hagar zocht wanhopig naar water, ze liep 7x heen en weer tussen 2 heuvels. Op de plek waar baby Ismael op de grond trappelde kwam een bron tevoorschijn. Ibrahim maakte zich zorgen en vond Hagar en Ismael bij de bron. Uit dankbaarheid bouwden Ibrahim en Ismael de Ka’aba. Dat is nog altijd heilig in Mekka. Moslims op bedevaart naar Mekka maken gebruik van het water van de Zamzambron. Het is heilig en geneeskrachtig.

Strand en Zee

De zee is voor de meeste mensen een bijzondere plek of je nu gelooft of niet. Je kan er wandelen, ver kijken, zonsondergang zien en je oren wassen: met de ogen dicht zitten, al snel hoor je de golven in stereo om je heen. Het lijkt alsof je hele hoofd wordt leeggemaakt van alle grote en kleine zorgen.

Leven en water horen bij elkaar. Soms is water heel gevaarlijk zoals bij de watersnoodramp in 1953. Daar stierven 1800 mensen en er was veel schade. De Deltawerken werden gebouwd om het land te beschermen. Veel later overstroomden rivieren in Limburg en de Betuwe, daar vielen geen gewonden, maar wel grote schade. In veel landen zijn vaak overstromingen en daardoor grote rampen zoals in China, Pakistan, Bangladesh, Thailand, maar ook Polen en Tsjechie.

In de Bijbel is er het verhaal van de zondvloed, waar Noach met zijn familie en dieren overleefde in de Ark. Een verhaal over een ramp en een nieuw begin.

3.6 Nieuwe kansen

Iedereen heeft wel eens een tweede kans gehad in zijn leven. Daar ben je blij mee, maar dan begint het moeilijkst: opnieuw beginnen en bewijzen dat het ook echt anders kan, je moet je gedrag veranderen en dat gaat niet vanzelf.

Elk jaar komen 40.000 mensen in Nederland uit de gevangenis. Het kost vaak moeite om een nieuw leven op te bouwen omdat je toch een ex-gevangene bent. Soms worden ex-gevangenen opgehaald door familie of bekenden maar soms ook niet. Vrijwilligers van Gevangenenzorg Nederland leggen contact met gevangenen en hun familie. Ze helpen bij het vinden van huisvesting, werk en het ontwikkelen van een sociaal netwerk. Zo is een nieuw begin mogelijk.

Vergeven en vergeten

Soms is het niet makkelijk om als eerste sorry te zeggen, je hebt dan een zetje nodig. Het is lastig om niet meer te denken aan wat vroeger is gezegd en gedaan. Je moet ook een eerlijke kans krijgen om het goed te maken. Om sorry te zeggen en het ook te menen. Om te beloven dat je je leven zult beteren. Vervolgens moeten de anderen kunnen zeggen of laten merken dat ze het je vergeven. Dat ze erop vertrouwen dat je het ook echt anders gaat doen. Dat betekent vergeven: niet alleen zand erover, maar ook met een schone lei  verder. En na verloop van tijd zullen ze dan ook vergeten, wanneer is gebleken dat een nieuw begin is gemaakt.

Omkeren

Veel mensen komen in hun leven op een keerpunt. Het leven ervoor is anders dan daarna. Bv door scheiding, ongeluk of grote prijs. De keuze om een nieuw begin te maken en op een andere manier te gaan leven noemen we bekering. Dat betekent dat je van mening of geloof verandert.

Bekering

In veel religies is bekering een bijzonder moment omdat je er dan voor kiest om te gaan geloven en te gaan leven op de manier die past bij het geloof.

Binnen het christendom en de islam klinkt de oproep aan iedereen om zich te bekeren tot God.

Een bijzondere vorm van bekeren is als iemand zich van de godsdienst afkeert en ongelovig wordt. Ze voelen zich niet meer thuis bij de kerk of geloven niet meer in God. Dit komt de laatste 50 jaar vooral voor bij christenen, maar er zijn ook moslims en joden die zich afkeren van hun geloof. Er zijn ook mensen die beweren dat dat niet kan, maar het gebeurt toch.

Bekering tot het christelijk geloof

Christenen noemen bekering opnieuw geboren worden. Veel mensen groeien ermee op.  Maar ook op latere leeftijd kun je worden gegrepen door het geloof in God de Vader en in zijn Zoon Jezus Christus. Hij heeft door zijn dood en opstandig verlossing gebracht. Bekeerlingen laten zich dopen en doen belijdenis.

Bekering tot het joodse geloof

Moet je van harte willen zonder bijbedoelingen. Mannen moeten besneden worden. Ze beloven zich aan de mitswot te houden: voorschriften en richtlijnen om goed te leven. Bij bekering hoort een  rituele onderdompeling in een bad gevuld met regenwater in de Synagoge. Joden zien het als een eer om mitswa te doen. Een bekeerling neemt vaak een nieuwe, joodse naam aan.

Bekering tot de islam

In de islam bekeer je door de shahada, de islamitische geloofsbelijdenis uit te spreken: ‘er is geen God behalve Allah en Mohammed is zijn profeet”. Allah is de naam van God in de Koran. Deze getuigenis is natuurlijk oprecht en de oprechtheid zorgt ervoor dat je je leven volgens de islam gaat leven.

3.7 Het allereerste begin?

Niemand weet hoe de aarde is ontstaan en hoe er leven op aarde is gekomen. Er zijn veel verhalen en theorieen over en er zijn wetenschappers die er onderzoek naar doen. Wetenschappers geloven dat de aarde toevallig is ontstaan. Gelovigen denken da t de aarde met een bedoeling is gemaakt. De verhalen van de gelovigen verschillen ook weer.

Bij het woord ‘schepping’ denken de meeste mensen aan het scheppingsverhaal uit de Bijbel. Mineke Schippers verzamelde in 2010 veel scheppingsverhalen en –mythen uit allerlei culturen. Allemaal verschillende antwoorden op de vraag hoe en waarom de eerste mensen ontstonden.

Bijbelboek Genesis (Joden en Christenen)

Dit is het eerste bijbelboek en het eerste boek van de Thora .Daarin wordt verteld dat God de wereld in 6 dagen heeft gemaakt. Op de zevende dag rustte hij van heel zijn scheppingswerk.

Koran (moslim)

Scheppingsverhaal lijkt veel op verhaal uit de Bijbel. Het staat alleen verspreid over meer hoofdstukken.

Een paar verschillen:

Allah stopt niet met scheppen. Elke nieuwe lente en elk nieuw kind dat wordt geboren is een schepping van Allah. De schepping van hemel en aarde is de eerste schepping. De doorgaande schepping is de tweede schepping. Er is ook nog een derde schepping: bij het einde der tijden wanneer de doden weer opstaan uit hun graf.

Vedische geschriften (hindoes)

Scheppende deel van het goddelijke = Brahma

Verzorgende deel van goddelijke = Vishnu

Vernietigende deel van goddelijke = Shiva.

Vaak zijn dit verschillende goden, soms zijn ze samen 1 god.

Hindoes hebben verschillende scheppingsverhalen. Volgens 1 verhaal ontstond hemel en aarde uit een gouden ei.

In een ander verhaal uit de vedische geschriften lag Vishnu op de kosmische wateren. Uit zijn navel groeide een lotusbloem waar Brahma op zat. Brahma schiep de hemel en aarde, die verzorgd wordt door Vishnu en vernietigd door Shiva.

In een ander verhaal uit de vedische geschriften lag Vishnu op de kosmische wateren. Uit zijn navel groeide een lotusbloem waar Brahma op zat. Brahma schiep de hemel en aarde, die verzorgd wordt door Vishnu en vernietigd door Shiva.

Het bijbels scheppingsverhaal werd lang geleden, in de 6e eeuw voor Chr.  Aan elkaar verteld om elkaar moed in te spreken. De babylonische koning Nebukadnezar had Jeruzalem veroverd. Het joodse volk leefde in ballingsschap, moesten luisteren naar een vreemde koning en mochten niet uitkomen voor hun geloof. Om de verhalen niet te vergeten vertelden ze die in het geheim aan elkaar en later schreven ze die op. Ballingen putten moed uit het scheppingsverhaal want zou God die aan het begin stond van de wereld hen nu ook niet redden? Het scheppingsverhaal is meer een lied, voor elke dag een couplet en dan steeds het refrein: En God zag dat het goed was. Bij het zingen van dit lied groeide het geloof in een goede toekomst.

Er zijn nu nog mensen die het scheppingsverhaal letterlijk nemen, dat God de wereld in 6 dagen heeft gemaakt. God is altijd groter dan wat mensen kunnen begrijpen.

Wetenschappers gaan uit van de oerknal of Big Bang Theorie. De aarde is 14 miljard geleden ontstaan met een grote knal en het heelal wordt steeds groter.

Het leven is 4 miljard jaar geleden ontstaan. Volgens biologen was er een ‘oersoep’ waaruit zich allerlei eencelligen hebben ontwikkeld, waaruit later al et leven is ontstaan.

Het blijven theorieen, want niemand was erbij.

Evolutie betekent ontwikkeling, dus iets wat geleidelijk ontstaat. Charles Darwin bedacht de evolutietheorie. Hij ontdekte dat levende wezens zich ontwikkelen door een proces van aanpassing en selectie. Organismen die zich het best hebben aangepast overleefden: Survival of the fittest heet dat.

Intelligent Design is een soort tussenvorm tussen schepping en evolutie. De evolutietheorie heeft aangetoond dat de wereld veel ouder is dan 6000 jaar van de Bijbel. Maar ze denken ook dat er een moment moet zijn geweest waarop een intelligente macht –God- heeft ingegrepen om het evolutieproces in goede banen te leiden.