Hoofdstuk 7

Samenvatting H7
Goed en fout
7.1 Als er iets mis gaat
Als mensen vragen of alles goed gaat, zeggen we meestal gewoon ja. Maar eigenlijk lieg je dan. Want bij niemand gaat alles goed. Altijd zijn er wel kleine problemen of tegenslagen. Als er gevraagd wordt of het goed gaat, maak je snel in jezelf een vergelijking. Je kijkt naar andere momenten en vergelijkt ze met nu. Meestal is de narigheid die je overkomt maar tijdelijk. Die leed hoort bij het leven. Vaak kun je wel meerdere daders aanwijzen die verantwoordelijk zijn. Maar dat is niet altijd het geval. Soms lijkt het eigenlijk een wonder dat er zoveel goed gaat. Vreemd… Wat de ene een misdadiger vindt, vindt de ander weer een held. Hierin kunnen tijd en situatie een rol spelen.

7.2 Misdaad en straf
Wanneer er iets gebeurt, zegt iedereen altijd dat hij of zij niks gedaan heeft. Iedereen wil buiten schot blijven en geeft een ander de schuld. Een misdadiger wil altijd van zijn slechte daden onderuit komen. Een dader die naar de politie gaat om zichzelf aan te geven, dat is een uitzondering. Hoe groter de onderwereld is, hoe onveiliger het land. De onderwereld zijn de kringen van de misdadigers. Je kan criminelen ook wel schurken noemen. Helaas is er ook zinloos geweld op de wereld. Bij een misdaad hoort een straf. Hoe groter de misdaad, hoe zwaarder de straf. Als je erg de fout in bent gegaan, kom je in aanraking met de politie. Je kan dan een taakstraf krijgen of begeleiding van de reclassering (dit is een instantie die jongeren, na het uitzitten van hun staf, weer helpen om terug in de samenleving te komen. Je kan ook praten met een geestelijk verzorger. Als het erg uit de hand is gelopen, kan iemand worden veroordeeld tot tbs. Dat gebeurt als een psychiater heeft vastgesteld dat de dader een bepaalde stoornis heeft. Er lopen helaas ook slechte mensen rond op de wereld. Maar denk eens na, zou de wereld niet een beetje beter zijn zonder die mensen? Niemand heeft er verdriet van en er wordt een boel kwaad voorkomen. Of toch niet? Bij de discussie over de doodstraf gaat het over dezelfde vraag. Zijn er mensen die zo slecht zijn dat er echt een einde aan hun leven gemaakt mag worden? Of heeft iedereen het recht om zijn of haar leven te verbeteren?

7.3 Dat is zonde
Is de mens van nature goed of slecht? Zonde is een woord dat in veel godsdiensten een belangrijke rol speelt. Het is de overtreding van een (geloofs)regel. Zonde heeft te maken met goed en kwaad. Volgens het woordenboek betekent zonde: overtreding van de regels of wetten van God. Zonde is dus dat je niet leeft zoals je bedoeld bent. Dat je gewoon je eigen gang gaat, zonder je aan Gods leefregels te houden. Bij de woorden zonde en zondigen lijkt het om bewust verkeerde keuzes te gaan. Dat je dingen doet, waar je vanbinnen weet dat ze fout zijn. Maar soms is het zonde wanneer je per ongeluk iets verkeerd doet. Of als je niets doet, terwijl je eigenlijk wel iets had moeten doen. Want soms moet een mens in actie komen om te voorkomen dat het kwaad een kans krijgt.

7.4 Niks aan te doen?
Soms gebeuren en dingen die je een gevoel van machteloosheid geven. Soms gaat er iets mis waar niemand iets aan kan doen. Terwijl je er niks aan kunt doen, voel je je toch schuldig. Dit is een schuldgevoel. Je had zo graag gewild dat het anders was gelopen. Er zijn mensen die een ramp zien als een straf van God. Een straf omdat mensen te veel hun eigen gang gaan. Mensen kunnen rampen veel makkelijker accepteren als ze geloven dat ze van God komen. Er zijn ook mensen die geloven dat God er helemaal niks mee te maken heeft. Dat de mensen zelf verantwoordelijk zijn. Als je fatalistisch bent, zal je niet snel manieren zoeken om de wereld te verbeteren of rampen te voorkomen. Het fatalisme is een levenshouding die ervan uit gaat dat een blind noodlot (fatum) je leven bepaald. Een idealist zal zich wel inzetten om de wereld te verbeteren. Fatalisme komt voor bij mensen die niet in God geloven: ze geloven in het lot en dat is in hun ogen een soort duistere kracht waarop de mens geen invloed heeft. Het komt ook voor bij mensen die wel in God geloven: ze geloven niet in een blind noodlot. Maar ze zien een wrekende God die de wereld beheerst. Als idealist ga je ervan uit dat je zelf de verantwoordelijkheid draagt voor de dingen die er om je heen gebeuren. Er zijn mensen die niet in God geloven en die idealist zijn: zij zien God als een belemmering voor de zelfstandige en verantwoordelijke mens. Het idealisme komt ook voor bij mensen die wel in God geloven: zij geloven dat God de wereld in handen houdt, maar dat hij de mensen de opdracht heeft gegeven om de aarde te bewerken en te bewaren. Of je meer fatalistisch of idealistisch bent heeft te maken met de mate van de verantwoordelijkheid die de mens volgens jou heeft.

7.5 Waarom?
Als mensen iets ergs overkomt zeggen ze: “Waarom moet dit mij overkomen?” Veel leed in de wereld is onverdiend. Maar veel geluk in de wereld is ook onverdiend. Geluk en leed overkomen je zonder je weet waarom. De vraag waarom onschuldige mensen moeten lijden, is al eeuwenlang een groot probleem. Verschillende levensbeschouwelijke stromingen zoeken het antwoord hierachter. In het symbool van yin en yang zie je dat licht en donker, geluk en ongeluk, goed en kwaad, leven en dood volledig met elkaar verweven zijn. Goed en fout horen bij elkaar. Je weet pas wat het goede is. Als je weet wat het foute is. En soms moet er eerst iets fout gaan, om het goede te laten ontstaan.