Het Jodendom

Samenvatting hoofdstuk 1 Wegen van de Tora

1.1 Wegen van de Tora

• De overeenkomsten en verschillen tussen Joden komen door de manier waarop de regels en voorschriften uit de Tora in praktijk worden gebracht.
• De Tora bestaat uit de eerste 5 boeken van de Tenach à De 5 boeken van Moses.
• Tora= onderwijzing, de Joden geloven dat God hun via deze boeken wil leren wat de plichten en de regels voor het leven zijn.
• 3 groepen Joden: Liberalen, orthodoxe, niet godsdienstige Joden.

• De kleinste stroming in het Jodendom(orthodox), bestaat uit mensen die zich strikt aan de regels houden. Zij beschouwen de Tora als wetboek voor het dagelijks leven.

vb. Ze lezen gebeden in het Hebreeuws, houden de sabbat, vieren Joodse feesten ook leren ze teksten lezen en bestuderen ze de Tora.

• De grotere groepering in het Jodendom(Liberalen), leven moderner, ze passen zich aan de tijd en cultuur van het land waar ze wonen. Ze zijn soepeler met de regels over de sabbat, kledingvoorschriften en voedsel-en reinheidswetten. De diensten worden aangepast aan het land(cultuur) waar ze wonen.

• De grote meerderheid(niet godsdienstige Joden), voelen zich wel verbonden met de Joden over de wereld, maar zijn niet actief godsdienstig. Zij volgen de ontwikkelingen binnen het Jodendom op afstand maar geloven niet. Sommige Joden houden zich nog wel aan de rituelen.

• Het Jodendom is een godsdienst en een volk(als je moeder Joods is). à De niet religieuze joden, voelen zich wel verbonden met de geschiedenis, maar hebben geen behoefte aan de godsdienst.

1.2 De Joodse wereld:

• Er leven nu ± 13 miljoen joden over de hele wereld. Het aantal is moeilijk vast te stellen.

1. Veel joden wonen buiten de staat Israël.
2. Groeperingen niet erkennen dat ze Joods zijn.
3. Ze willen niet meewerken aan de telling.

1.3 De synagoge:

• De synagoge en het Jodendom horen bij elkaar. Vroeger stond er in Jeruzalem de tempel. Maar tijdens de Babylonische ballingschap was een groot deel van het volk verbannen naar Babylonië. De tempel werd verwoest en in Babylonië hadden de Joden geen plaats om hun feesten te vieren en hun godsdienst te belijden.
• Wanneer de Joden bij elkaar kwamen, deden ze dat bij iemand thuis of in een andere ruimteà Plaats van samenkomst= synagoge, sinds de ballingschap zijn dit typisch Joodse gebedsruimtes geworden.
• Heilige ark: Een kast met Torarollen, staat richting Jeruzalem. Boven de ark staat een afbeelding met de 10 woorden/geboden, staan op 2 borden geschreven in het Hebreeuws. Daarboven is een kroon afgebeeld=God, de koning van de wereld, gaf de mensen regels.
• Eeuwig brandende lamp(olie/elektrisch lampje):God is er altijd en de Tora is een licht op het levenspad.
• Kandelaar/Menora: Naar het voorbeeld van de zevenarmige kandelaar die vroeger in de tempel stond.
• Bima: Een verhoging met lessenaar. Hier worden de Torarollen uitgerold en voorgelezen.
• Jad: Aanwijsstok, wordt gebruikt tijdens het lezen uit de Tora(handgeschreven).
• Chezan: Hij leest de Tora voor en leidt de dienst(voorganger).
• Rabbijn: Houd een korte toespraak naar aanleiding van wat er is voorgelezen.
• Keppeltje: Alle jongens 13+ moeten een hoofddeksel dragen.
• Tailliet: Gebedsmantel. Een geweven wollen, zijden doek met zwarte, blauwe strepen. Deze wordt gedragen als omslagdoek. Bij orthodoxe synagogen is het verplicht, bij de liberale synagogen niet.
• Orthodoxe synagogen: Vrouwen vervullen geen rol, zitten apart van de mannen, achter een hek of gordijn op een vrouwengalerij. Dit was een gewoonte toen de tempel er nog was.

Liberale synagogen: Vrouwen zitten naast de mannen, en vrouwen doen actief mee met de dienst. Vb. lezen voor uit de Tora en spreken gebeden uit.

1.4 De sabbat

• Zaterdag is de sabbat, een heilige dag, de Joden gaan naar de synagoge.
• Je mag op de sabbat geen zwaar lichamelijk werk doen. Dit is gebaseerd op de slavernij. Later is eraan toegevoegd dat je geen handel mag drijven of handelsgoederen mag vervoeren.
• De herinnering aan de schepping heeft geleid tot het uitgangspunt dat op sabbat niets nieuws gemaakt mag worden dat er nog niet was. Orthodox: Je mag niet schrijven, je mag wel leren.
• Je mag geen vuur ontsteken. Orthodox: Je mag niet koken, geen openhaard en geen elektrische apparaten gebruiken.
• De sabbat is er voor de mens en de mens is er niet voor de sabbat(mensen in nood mag je dus helpen).
   
• De sabbat begint vrijdag zonsondergang en duurt tot zaterdag zonsondergang. Dit heeft te maken met de Joodse- godsdienstige dag telling. Volgens deze telling begint de dag bij het invallen van de duisternis.
• Bij de sabbat steekt de moeder 2 kaarsen aan, nadat zij een voorgeschreven gebed heeft uitgesproken. Wijn=leven en vreugde(wordt gedronken bij de sabbat).
• Er wordt ’s avonds ook een sabbatsdienst in de synagoge gehouden. Orthodox: Bij de dienst komen alleen mannen en kids, want de vrouwen moeten voor het eten zorgen. Tijdens de dienst wordt een beker wijn gedronken ter ere van de sabbat.

• Op zaterdagochtend vindt er weer een dienst plaats in de synagoge. Het voorlezen uit de Tora vormt het hoogtepunt van de sabbatsdienst, dit gebeurt volgens een vaste indeling. De Tora is verdeeld in wekelijkse lezingen, zodat de 5 boeken in 1 jaar(bij de liberalen 3 jaar) uitgelezen zijn.
• Aan het einde van de sabbat, vindt er thuis een afscheid van de sabbat plaats. Daarbij worden liederen gezongen en aan het slot wordt een speciale kaars gedoofd met een beker wijn.
• Bij de orthodoxe joden wordt de gebedsmantel ook gedragen bij het dagelijkse ochtendgebed. De mannen dragen 2 teffilien(gebedsriemen). Aan deze riemen zitten vierkante leren doosjes, waarin rolletjes perkament zitten met teksten uit de Tora. 1 riem wordt om de linkerarm gewikkeld, de andere riem bij het hoofd(verstand en tegenover hart). In de Tora staat dat je God moet liefhebben met heel je hart en heel je verstand.