Christendom

Het christendom heeft zijn wortels in de joodse religie. Jezus, die volgens christenen de Messias was die de joden verwachtten, was een joodse rabbi. De christelijke godsdienst is ontstaan als een joodse sekte, die gedurende de eerste tientallen jaren ook alleen maar toegankelijk was voor joden. De joodse Tenach komt overeen met het oude testament van de Bijbel.

Jezus van Nazareth
Hij is de centrale figuur. Onze jaartelling begint bij zijn geboorte. Volgens zijn levensverhaal dat in vier evangeliën in het nieuwe testament is opgetekend had zijn moeder van de engel Gabriël te horen gekregen dat ze een zoon zou krijgen. Ze heeft het kind van de heilige geest gekregen. Jezus reisde als jonge man door Israël en mengde zich onder alle mensen. Hij zei dat met zijn komst een nieuwe tijd was aangebroken. Hij noemde God Abba, wat vader betekent. Hij leefde volgens de joodse traditie: Hij legde de Thora uit en bezocht de synagoge. Hij verzamelde een groep discipelen om zich heen. 12 mannen in het begin. Hij genas zieken, vertelde gelijkenissen en gaf nieuwe uitleg aan de woorden uit de Tenach.

Jezus kwam in conflict met het sanhedrin, de joodse raad. (Door zijn nieuwe uitleg van de Thora). Zij waren het niet eens met zijn interpretaties. Maar waarschijnlijk waren ze gewoon bang door de onrust die hij teweeg bracht, want het was in die tijd niet echt rustig in Israël. Ze zeggen dat Jezus door Judas, een van zijn discipelen, werd verraden. Voor zijn uitlevering aan het sanhedrin had Jezus nog een maaltijd met zijn volgelingen. Hij werd uiteindelijk gearresteerd in de tuin van Getsemane en hij werd beschuldigd van godslastering. De Romeinse stadhouder, Pontius Pilatus, aan wie Jezus werd overgeleverd, twijfelde eraan of Jezus wel schuldig was. Toch liet hij hem kruisigen. Met boven hem de tekst; ‘Koning der Joden’. Drie dagen later was zijn graf leeg en zou Jezus opgestaan zijn. Dit word bekrachtigt door meerdere verschijningen aan zijn volgelingen.

Paulus
Hij heeft gezorgd voor een splitsing van het jodendom tot het christendom. Eerst vervolgde hij volgelingen van Jezus, maar hij kreeg een visioen waarin Jezus zei hem te bekeren. Hij en andere volgelingen zwierven naar Griekenland, Turkije en Rome om de boodschap van verlossing door Jezus te prediken. Daar werden nieuwe christelijke gemeenschappen gesticht. Je zou hem als eerste theoloog kunnen zien. Mensen sloten zich sneller bij die nieuwe beweging aan, omdat Paulus had ingesteld dat christenen zonder joodse afkomst zich niet hoefden te laten besnijden.

Stabilisatie
Toen de Romeinse keizer Constantijn zich bekeerde tot het nieuwe geloof, was het echt een grote godsdienst. Vanaf de 4e eeuw kwam er meer gelegenheid om openlijk vorm te geven aan christelijke leer. Dat gebeurde in ondermeer in concilies, kerkvergaderingen waar honderden bisschoppen aan meedoen. Ze kwamen op concilies van Nicea en Constantinopel tot een geloofsbelijdenis, die iedereen zou moeten kunnen overschrijven. Daarin werd gesproken over God als ‘almachtige vader’ en ‘schepper van hemel en aarde’. Over Jezus; ‘de eniggeboren zoon van God’, ‘één van wezen met de vader’, en tegelijkertijd iemand die ‘echt mens is geworden’. Tot slot ook over de ‘heilige geest’. Triniteit; De belijdenis dat God één wezen is bestaande uit drie personen, Vader, zoon en Heilige geest.

Het schisma van 1954
Er bleven grote verschillen in opvattingen over de triniteit, de identiteit van Jezus van Jezus Christus en over de heilige geest. Daarbij kwam een kerkpolitieke machtsstrijd. De bisschop van Rome werd steeds meer de leider van de hele kerk . Dat werd in het oosten niet erkend, dus er ontstonden twee kerkelijke centra; Rome voor het westen en Constantinopel (het huidige Istanbul) voor het oosten. De verering van Iconen was een strijdpunt. Dat zijn schilderijen van god, Bijbelse taferelen of heiligen die met veel devotie worden vereerd. In 1054 kwam het tot een echte breuk. De rooms-katholieke kerk met de paus van Rome als leider en de oosters-orthodoxe kerk met de patriarch van Constantinopel aan het hoofd. Dit word het ‘oosters schisma’ genoemd. Schisma betekent scheuring.

Groei
Er groeide een nauwe band tussen de kerk en wereldlijke heersers. De paus werd degene die vorsten kroonde. Beiden hadden hier baat bij; Kerk genoot bescherming en de vorsten werden gesanctioneerd in hun macht. (Zit Sanctus in; Heilig). Er was ook strijd. Ze wouden beiden hun macht uitbreiden.

Vanaf de 7e eeuw werd Jeruzalem veroverd door verschillende islamitische vorsten. Iedereen had recht Jeruzalem met resten van de joodse tempel en de plekken waar Jezus was geweest te bezoeken. Maar dit veranderde door een verovering in de 11e eeuw. Paus Urbanis II riep in 1095 de christenen op tot het houden van een kruistocht. In grote groepen richting het heilige land om Jeruzalem te ‘bevrijden’. Van Arabieren en moslims zijn hele andere soort verhalen bekend; Het zouden gewoon brute plundertochten zijn geweest. De kloosterregel die Benedictus in de 6e eeuw opstelde, vindt tot op de dag van vandaag navolging. Hij legde de nadruk op een gezamenlijk leven. Monniken legden een gelofte af, waarin ze beloofden in gehoorzaamheid, kuisheid en armoede te leven. Ook de kloosterorden van Dominicus en Franciscus van Assisi zijn nog altijd bekend.

Middeleeuwen
Er was geen keuze of je bij de kerk hoorde, het was volkomen vanzelfsprekend. Bidden voor goede oogsten, bidden tot verschillende heiligen, relieken, pelgrimstochten.. Voor de gewone gelovigen stonden de theologische debatten ver af van hun dagelijkse werkelijkheid. Zij hielden zich niet zo bezig met de rol van de paus, of de betekenis van de Drie heiligen. Het heeft een aantal eeuwen geduurd (geleidelijke overgang) van Germaanse en Keltische godsdiensten naar het Christendom. Er waren veel lokale varianten, want bijna niemand kon schrijven dus er werd weinig vastgelegd. Er bestond geen zuiver Christendom; oude tradities werden versmolten met christelijke denkbeelden. Bijvoorbeeld Kerst; Voor christenen een herdenking van geboorte van Christus. Maar de kerstboom is een restant van heidense rituelen van het midwinterfeest.

De Reformatie
Een misstand uit de 15e eeuw was de handel in aflaten. Als je een geldbedrag aan de kerk schond werd en deel van je zonden kwijtgescholden. Het werd een zeer lucratieve handel. De Duitse monnik Maarten Luthor tekende protest toen de paus besloot een gedeelte van die opbrengst te gebruiken voor de bouw aan de Sint Pieter. Hij schreef 95 stellingen in 1517 die de wantoestanden in de kerk lieten zien. Dat was het begin van de reformatie, een kerkelijke hervormingsbeweging, die aanstuurde op zuivering van de kerk, maar uiteindelijk leidde tot een langdurige strijd en splitsingen in de westerse kerk. Die hervormingsbewegingen leidden overal in Europa tot godsdienstoorlogen.
Zwitserland; Calvijn en Zwingli.
Engeland; Koning Hendrik VIII.

Toen kon men zich niet voorstellen dat mensen met een verschillend geloof in één land konden wonen. Was koning katholiek? Dan was het volk dat ook. De 80-jarige oorlog onder leiding van Willem van Oranje is het meest bekende voorbeeld, maar er waren meer godsdienstoorlogen in Europa. In ons land kregen katholieken pas in de 19e eeuw dezelfde rechten als protestanten.