Bedrijfsethiek (Hoofdstuk 5)

§2 waarden en normen in beroep, bedrijf en branche 2.1 beroepsmoraal beroepsmoraal: waarden en normen die beroepsbeoefenaars aanhangen en in de praktijk brengen. Waarden: standpunten over wat uiteindelijk belangrijk en nastrevenswaardig is. Normen: verwachtingen over het gedrag van mensen. Beroepsethiek: kritisch nadenken over waarden en normen in het beroep. 2.2 beroepscodes beroepscode: het schriftelijk vastleggen van het waarden- en normenstelsel van een bedrijf. Een samenhangend geheel van principes en regels met betrekking tot het uitoefenen van het beroep 2.3 de moraal van het bedrijf: de bedrijfscultuur bedrijfscultuur: · welke waarden zijn overheersend in het bedrijf? · Is winst maken het overheersende principe? · Enz. Deze waarden zijn meestal niet schriftelijk vastgelegd maar zijn wel (onuitgesproken) aanwezig

Uitingen van de bedrijfscultuur: · Uiterlijk en gedrag van medewerkers (RABO legt roklengte op) · Symbolen (symbolische vormgeving van gebouwen, verpakking v/h product) · Rituelen (wijze van begroeting, het vieren van jubilea en verjaardagen) · De helden (voorbeeldfuncties binnen het bedrijf, oprichters) Tegenwoordig wordt bedrijfscultuur steeds belangrijker omdat het succes oplevert. 2.4 bedrijfscodes bedrijfscode: hierin ligt schriftelijk vast hoe het bedrijf zich wil gedragwen ten opzichte van belanghebbenden bij het bedrijf (werknemers, afnemers, aandeelhouders, concurrenten, leveranciers en de samenleving). Algemene bedrijfscode: Geeft waarden en doelstellingen aan waardoor de onderneming zich wil laten leiden. Medewerkers stemmen hun concrete gedrag hierop af
Plichtencode: er wordt precies aangegeven wat de plichten van een werknemer tegenover het bedrijf en de klanten zijn. Het gaat dus om directe gedragsaanwijzingen. Bedoelingen van bedrijfscodes: · Duidelijkheid voor de werknemers (helderheid over wat van hen verwacht wordt, kan stress voorkomen) · Versterken van gemeenschappelijkheid (helpt bij het ontwikkelen van de bedrijfscultuur) · Versterking van corporate image (verbetering v/h imago v/h bedrijf bij de afnemers en de publieke opinie) · Versterking van het morele geheugen (zorgen dat job-hoppers zich de wetten eigen maken omdat dit bij gesproken regels vaak niet het geval is) 2.5 branchecodes branchecodes: codes uit een bepaalde branche die voor heel die branche gelden. §3 bedrijfsethiek 3.1 Wat is bedrijfsethiek? Bedrijfsethiek: verschillende waarden en normen die en rol spelen tijdens bedrijfsmatige activiteiten. Handelt het bedrijf “menswaardig”? Binnen alle relaties tussen het bedrijf en verschillende stakeholders kunnen ethische vragen een rol spelen. 3.2 De relatie tussen beroeps- en bedrijfsethiek. Beroepen worden vaak uitgeoefend in een bedrijf. Bedrijfsethiek is iets anders dan beroepsethiek maar ontstaat wel door het handelen van mensen die hun beroep uitoefenen. Primair moreel handelen is het handelen van de verkoper zelf, secundair moreel handelen is de invloed die zijn beslissingen hebben op het bedrijf, hij handelt uit naam van het bedrijf. Beroepsverantwoordelijkheid en bedrijfsverantwoordelijkheid komen samen tot stand, en wel door één handeling
Medewerkers van een bedrijf maken hun bedrijf verantwoordelijk voor hun daden
3.3 Wat mag je van een bedrijf verlangen op ethisch gebied? Er zijn verschillende standpunten over hoe een bedrijf hoort te handelen op ethisch gebied: 1. minimale visie à business is business, winst maken staat voorop. (winst + continuïteit begrensd door wet en fatsoen). 2. tussenvisie à rekening houden met anderen (handelen begrensd door wet en fatsoen, beschermen van de rechten van de mensen en waarborgen van het algemeen welzijn). 3. idealistische visieà dromen van een betere wereld. (actief en doelbewust meewerken aan een ideale samenleving) §4 bedrijfsethiek is belangrijk 4.1 inleiding bedrijfsethiek kan niet alleen ethisch maar ook economisch van belang zijn. 4.2 Belangrijk vanuit de ethische optiek. De ethische optiek houd ons voor menswaardig te handelen, privé, maar ook tijdens het werk. Vaak is datgene wat wij ethisch onjuist vinden door de wet al verboden. Bij andere dingen moet een ondernemer terugvallen op zijn eigen geweten. Door technische ontwikkeling ontstaan nieuwe ethische vraagstukken. (o.a. met betrekking tot genetisch onderzoek). 4.3 Belangrijk vanuit de economische optiek Bedrijfsethiek is economisch aantrekkelijk wanneer een bedrijf door het versterken van zijn corporate image er economisch op vooruit gaat. Een positief corporate image heeft ook een gunstige invloed op de werknemers (“ik werk bij een goed bedrijf”) Er moet dan wel worden voldaan aan dit image. Wanneer een bedrijf zijn beloften niet nakomt heeft het nog steeds geen economisch voordeel. §5 Cases stappenplan om cases te analyseren: Stap 1 Het formuleren van de case. Stap 2 Welke feiten spelen een rol? Stap 3 Welke waarden spelen een rol? Stap 4 Het formuleren van het ethisch probleem. Stap 5 Wie zijn de belanghebbenden? Stap 6 Wie is er moreel aanspreekbaar? Stap 7 Geef een oordeel over de case (met argumenten).